Bài thuốc chữa đau thần kinh tọa

[phng99]

Bài thuốc chữa đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là một trong những chứng đau rễ thắt lưng (L5) và rễ cùng (S1) lan theo hướng đi của dây thần kinh hông.



Đau là triệu chứng nổi bật, có thể đau từ mông nhưng thường gặp đau lưng lan xuống mông, đau lan theo đường đi của hai dây thần kinh hông. Đau thường xảy ra sau khi gắng sức, khi bệnh nhân nâng vác vật nặng thấy đau nhói ở lưng phải ngừng làm việc. Sau đó vẫn tiếp tục đau tuy đi lại và vận động nhẹ nhàng vẫn được, nhưng hôm sau hoặc ít tuần lễ sau đau lan truyền xuống theo đường đi của dây thần kinh.

Nếu đau dây thần kinh hông khoeo ngoài (L5): Đau vùng thắt lưng lan xuống mặt sau ngoài đùi xuống mặt trước cẳng chân và tận cùng ở ngón cái và ngón gần ngón cái.

Nếu đau dây thần kinh hông khoeo trong (S1): Đau vùng thắt lưng lan xuống mặt sau đùi, xuống mặt sau cẳng chân, gót chân và tận cùng ở ngón chân cái.

Đau có khi âm ỉ, nhưng thường dữ dội, đau tăng lên khi ho, hắt hơi, giảm đau khi nằm trên giường cứng và khi để gối gấp, chân hơi co. Kèm theo bệnh nhân có cảm giác tê bì, kiến bò hoặc như kim châm ở bờ ngoài bàn chân chéo ngang qua mu chân tới ngón chân cái nếu tổn thương L5 hoặc ở mắt cá ngoài, gan bàn chân tới ngón út nếu tổn thương S1. Tại vùng lưng, cơ lưng phản ứng co cứng, cột sống mất đường cong sinh lý. Bệnh nhân ở tư thế ngay lưng, vẹo nghiêng về phía bên lành hoặc về bên đau.

Trong y học cổ truyền, đau thần kinh tọa thuộc phạm vi chứng tý còn gọi là tọa điển phong, tọa cốt phong...

Nguyên nhân do phong, hàn, thấp xâm nhập hoặc do can thận âm hư lâu ngày chính khí suy giảm, cân cơ bị yếu, ngoại tà xâm phạm. Tùy thể bệnh mà phép điều trị khác nhau.

+Thể phong, hàn, thấp: Đau ngang thắt lưng lan xuống mông và bàn chân, đi lại, vận động đau, lạnh đau tăng, trong người sợ lạnh, da lạnh, rêu lưỡi trắng, mạch phù.

Pháp điều trị: Khu phong, tán hàn, hành khí, hoạt huyết.

Bài thuốc: Can khương thương truật linh phụ thang gia giảm:

Can khương 4g, thương truật 8g, bạch linh 12g, cam thảo 4g, đương quy 12g, xuyên khung 8g, bạch chỉ 12g, phụ tử chế 4g.

Sắc uống ngày một thang.

+Thể thấp nhiệt: Đau buốt từ mông xuống gót chân, có điểm đau, đau nhức như kim châm, có sốt, rêu lưỡi vàng, mạch sác.

Pháp điều trị: Thanh nhiệt, trừ thấp, hành khí, hoạt huyết.

Bài thuốc: Ý dĩ nhân thang + nhị diệu thang gia giảm:

Khương hoạt 8g, độc hoạt 8g, phòng phong 8g, ý dĩ 12g, đương quy 12g, cam thảo 4g, ngưu tất 12g, thương truật 8g, hoàng bá 8g. Sắc uống ngày một thang.

+Thể huyết ứ: Đau từ mông đến gót chân, đau dữ dội ở một điểm, đột ngột lan xuống hai chân.

Pháp điều trị: Tán ứ, hành khí, hoạt huyết.

Bài thuốc: Tứ vật đào hồng gia giảm:

Sinh địa 12g, xích thược 8g, xuyên khung 8g, đương quy 12g, đào nhân 8g, hồng hoa 4g. Sắc uống ngày một thang.

+Thể can thận âm hư: Đau âm ỉ ngang thắt lưng lan xuống mông, chân, lưng đau nhiều, hoa mắt chóng mặt, người mệt mỏi, ăn ngủ kém, mạch trầm nhược.

Pháp điều trị: Khu phong, trừ thấp, bổ can thận, kiện tỳ, thông kinh lạc.


Bài thuốc: Độc hoạt tang ký sinh gia giảm:

Độc hoạt 8g, phòng phong 8g, tang ký sinh 12g, tế tân 4g, tần giao 12g, quế chi 4g, sinh địa 8g, bạch thược 12g, xuyên khung 8g, đương quy 12g, đẳng sâm 12g, phục linh 12g, cam thảo 4g, ngưu tất 12g, đỗ trọng 10g. Sắc uống ngày một thang.

BS. Trần Văn Bản (Hội Đông y Việt Nam)
(Báo SK&ĐS)