Tweet
Cóc là loài động vật lưỡng thể (amphibian) được con người "vì nể" và "thần thánh hóa" nhất, dân gian gọi cóc là "cậu ông giời"; thịt cóc là vị "thần dược" chữa cam sài cho trẻ em... rất bổ.
Tuy nhiên, trong thực tế không ít trường hợp người ăn thịt cóc ngộ độc, thậm chí dẫn tới tử vong! Tại sao vậy?
Cóc - âm Hán-Việt là "Thiềm thừ", tiếng Anh là "Toad". Trên lưng và tứ chi của nó mọc các nốt sần sù sì, bên trong có chứa mủ độc màu trắng ngà như mủ sung. Khi bị kẻ thù tấn công, từ tuyến sau tai cóc phụt ra mủ độc. Mủ độc cóc thuộc loại độc tố mạnh, mà hàm lượng độc tố ở tuyến sau tai, tuyến da cóc đặc biệt nhiều, độc tố này còn chứa trong gan, trứng và cả thịt cóc, khiến ngay cả rắn độc cũng không dám "màng".
Thành phần dinh dưỡng của thịt cóc chẳng có gì là đặc biệt. Protein chứa trong thịt cóc có thể thay thế bằng thịt các loài động vật bình thường khác
Độc tố cóc sau khi vào cơ thể người qua đường tiêu hóa, sẽ gây tác hại nghiêm trọng đối với tim, đường tiêu hóa và trung khu thần kinh. Triệu chứng, biểu hiện thường là váng đầu, lợm giọng, nôn mửa, đau bụng, tháo dạ... Trường hợp trúng độc nghiêm trọng, cấp cứu không đúng cách hoặc chữa trị muộn, có thể chỉ trong vòng 2 - 24 tiếng đồng hồ sẽ bị tử vong vì suy kiệt hô hấp hoặc tuần hoàn.
Từ mủ độc cóc có thể chiết xuất ra "thiềm tô" (toad venom), một vị thuốc dùng trong Đông y, Đông y cho rằng, thiềm tô có công hiệu thanh nhiệt giải độc, nhưng là "con dao hai lưỡi", không được dùng tuỳ tiện. Trong các sách thuốc (Đông y) đều trình bày rất rõ, rằng thiềm tô có tính độc rất mạnh, phải qua chế biến hết sức thận trọng của "lang trung" (thầy thuốc Đông y) giỏi mới được sử dụng, và khi sử dụng cũng chỉ với liều lượng cực nhỏ (vi lượng.
Lượng ứng dụng hữu hiệu của nó yêu cầu khống chế chỉ dao động trong khoảng 0.015-0.030g cho một lần, vượt quá giới hạn này chắc chắn sẽ gây trúng độc. Thiềm tô chỉ là dược liệu, tức thiềm tô là nguyên liệu nền, trước khi dùng phải qua nhiều bước xử lý, bào chế bằng rượu trắng để giảm thiểu độc tính của nó.
Không chỉ có vậy, bởi thiềm tô là loại chất độc thần kinh, không thể lọc bỏ được sau khi ngâm trong nước muối hoặc dầu mỡ, nói chung, dù đun nấu ở nhiệt cao cũng không khử được độc tính của nó. Nếu trong quá trình làm thịt, chế biến xào nấu thịt cóc, không thận trọng làm vỡ tuyến độc dưới da, dịch độc dây ngấm vào thịt cóc, người ăn vào sẽ bị trúng độc.
Nếu vừa ăn xong thịt cóc (chế biến bất kỳ bằng cách nào) mà thấy xuất hiện triệu chứng kể trên, cần phải ngay lập tức đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu, không chần chừ. Trước khi đưa tới bệnh viện, nên dùng ngón tay hoặc vật tù đầu (không có cạnh sắc) móc họng kích thích nôn mửa, thải thực phẩm (thịt cóc ăn vào) ra càng triệt để càng tốt, nhằm giảm thiểu mức độ trúng độc, tạo điều kiện có lợi cho khâu cấp cứu. Nhưng "phòng bệnh hơn chữa bệnh", mọi người không nên ham hố, "mê tín" ăn thịt cóc.
Ngoài ra, cóc cũng giống như mọi loại ếch nhái hoang dã khác, trong và ngoài cơ thể chúng có mang theo rất nhiều ký sinh trùng (parasite), như sán chỉ iracidium. Loài sán này ký sinh trong thịt loài lưỡng thể cóc, ếch, nhái... chúng có sức sống rất mạnh, dù bị đun nấu lâu trong nhiệt độ cao cũng không dễ chết. Người sau khi ăn thịt cóc, ếch, nhái có chứa loài "sán ếch" này, bản thân sán và các enzim nội tiết của chúng có thể chui hẳn vào mắt, dưới da, khoang miệng, óc và các nội tạng người. Tuỳ theo đường xâm nhập khác nhau có thể dẫn tới những triệu chứng khác nhau.
Thường gặp nhất là bệnh sán mắt, biểu hiện bằng các triệu chứng mắt sưng húp, kết mạc sung huyết, chói mắt khi gặp ánh sáng, trào nước mắt, đau nhẹ, ngứa dặm mắt rất khó chịu. Nếu sán ếch xâm nhập nhãn cầu, sẽ làm nhãn cầu lồi ra, nghiêm trọng có thể làm viêm loét giác mạc, tính phát đục thuỷ tinh thể (cataract) dẫn tới mù loà. Còn có các triệu chứng khác như lợm giọng, nôn ói, sốt... Nghiêm trọng nhất là trường hợp sán ếch chui vào phần óc, gây triệu chứng lâm sàng rất giống với bệnh mọc u não (brain tumor) như xuất hiện đau đầu từng cơn, nghiêm trọng có thể rơi vào hôn mê dẫn tới bại liệt.
Bởi chỉ "nghe người ta mách bảo" nên không ít người tỏ ra háo hức thích săn lùng ăn thịt cóc, thôi thì "lớn bùi bé mềm", bắt bằng sạch, ăn tuốt, thật ra đó là việc làm mạo hiểm không cần thiết, tỏ ra kém hiểu biết, bởi thành phần dinh dưỡng của thịt cóc chẳng có gì là đặc biệt. Protein chứa trong thịt cóc có thể thay thế bằng thịt các loài động vật bình thường khác, công năng thanh nhiệt giải độc của nó cũng có thể tìm thấy ở thịt các động vật bình thường khác và trong thảo dược Đông y.
Cố tình săn bắt, ăn thịt các loài động vật hoang dã, coi đó là thú vui sành điệu thưởng thức "đặc sản" khiến loài người lây nhiễm những căn bệnh nguy hiểm, mà điển hình là bệnh dịch "sars".
Theo DS. Bùi Tú Loan
Tuy nhiên, trong thực tế không ít trường hợp người ăn thịt cóc ngộ độc, thậm chí dẫn tới tử vong! Tại sao vậy?
Cóc - âm Hán-Việt là "Thiềm thừ", tiếng Anh là "Toad". Trên lưng và tứ chi của nó mọc các nốt sần sù sì, bên trong có chứa mủ độc màu trắng ngà như mủ sung. Khi bị kẻ thù tấn công, từ tuyến sau tai cóc phụt ra mủ độc. Mủ độc cóc thuộc loại độc tố mạnh, mà hàm lượng độc tố ở tuyến sau tai, tuyến da cóc đặc biệt nhiều, độc tố này còn chứa trong gan, trứng và cả thịt cóc, khiến ngay cả rắn độc cũng không dám "màng".
Thành phần dinh dưỡng của thịt cóc chẳng có gì là đặc biệt. Protein chứa trong thịt cóc có thể thay thế bằng thịt các loài động vật bình thường khác
Độc tố cóc sau khi vào cơ thể người qua đường tiêu hóa, sẽ gây tác hại nghiêm trọng đối với tim, đường tiêu hóa và trung khu thần kinh. Triệu chứng, biểu hiện thường là váng đầu, lợm giọng, nôn mửa, đau bụng, tháo dạ... Trường hợp trúng độc nghiêm trọng, cấp cứu không đúng cách hoặc chữa trị muộn, có thể chỉ trong vòng 2 - 24 tiếng đồng hồ sẽ bị tử vong vì suy kiệt hô hấp hoặc tuần hoàn.
Từ mủ độc cóc có thể chiết xuất ra "thiềm tô" (toad venom), một vị thuốc dùng trong Đông y, Đông y cho rằng, thiềm tô có công hiệu thanh nhiệt giải độc, nhưng là "con dao hai lưỡi", không được dùng tuỳ tiện. Trong các sách thuốc (Đông y) đều trình bày rất rõ, rằng thiềm tô có tính độc rất mạnh, phải qua chế biến hết sức thận trọng của "lang trung" (thầy thuốc Đông y) giỏi mới được sử dụng, và khi sử dụng cũng chỉ với liều lượng cực nhỏ (vi lượng.
Lượng ứng dụng hữu hiệu của nó yêu cầu khống chế chỉ dao động trong khoảng 0.015-0.030g cho một lần, vượt quá giới hạn này chắc chắn sẽ gây trúng độc. Thiềm tô chỉ là dược liệu, tức thiềm tô là nguyên liệu nền, trước khi dùng phải qua nhiều bước xử lý, bào chế bằng rượu trắng để giảm thiểu độc tính của nó.
Không chỉ có vậy, bởi thiềm tô là loại chất độc thần kinh, không thể lọc bỏ được sau khi ngâm trong nước muối hoặc dầu mỡ, nói chung, dù đun nấu ở nhiệt cao cũng không khử được độc tính của nó. Nếu trong quá trình làm thịt, chế biến xào nấu thịt cóc, không thận trọng làm vỡ tuyến độc dưới da, dịch độc dây ngấm vào thịt cóc, người ăn vào sẽ bị trúng độc.
Nếu vừa ăn xong thịt cóc (chế biến bất kỳ bằng cách nào) mà thấy xuất hiện triệu chứng kể trên, cần phải ngay lập tức đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu, không chần chừ. Trước khi đưa tới bệnh viện, nên dùng ngón tay hoặc vật tù đầu (không có cạnh sắc) móc họng kích thích nôn mửa, thải thực phẩm (thịt cóc ăn vào) ra càng triệt để càng tốt, nhằm giảm thiểu mức độ trúng độc, tạo điều kiện có lợi cho khâu cấp cứu. Nhưng "phòng bệnh hơn chữa bệnh", mọi người không nên ham hố, "mê tín" ăn thịt cóc.
Ngoài ra, cóc cũng giống như mọi loại ếch nhái hoang dã khác, trong và ngoài cơ thể chúng có mang theo rất nhiều ký sinh trùng (parasite), như sán chỉ iracidium. Loài sán này ký sinh trong thịt loài lưỡng thể cóc, ếch, nhái... chúng có sức sống rất mạnh, dù bị đun nấu lâu trong nhiệt độ cao cũng không dễ chết. Người sau khi ăn thịt cóc, ếch, nhái có chứa loài "sán ếch" này, bản thân sán và các enzim nội tiết của chúng có thể chui hẳn vào mắt, dưới da, khoang miệng, óc và các nội tạng người. Tuỳ theo đường xâm nhập khác nhau có thể dẫn tới những triệu chứng khác nhau.
Thường gặp nhất là bệnh sán mắt, biểu hiện bằng các triệu chứng mắt sưng húp, kết mạc sung huyết, chói mắt khi gặp ánh sáng, trào nước mắt, đau nhẹ, ngứa dặm mắt rất khó chịu. Nếu sán ếch xâm nhập nhãn cầu, sẽ làm nhãn cầu lồi ra, nghiêm trọng có thể làm viêm loét giác mạc, tính phát đục thuỷ tinh thể (cataract) dẫn tới mù loà. Còn có các triệu chứng khác như lợm giọng, nôn ói, sốt... Nghiêm trọng nhất là trường hợp sán ếch chui vào phần óc, gây triệu chứng lâm sàng rất giống với bệnh mọc u não (brain tumor) như xuất hiện đau đầu từng cơn, nghiêm trọng có thể rơi vào hôn mê dẫn tới bại liệt.
Bởi chỉ "nghe người ta mách bảo" nên không ít người tỏ ra háo hức thích săn lùng ăn thịt cóc, thôi thì "lớn bùi bé mềm", bắt bằng sạch, ăn tuốt, thật ra đó là việc làm mạo hiểm không cần thiết, tỏ ra kém hiểu biết, bởi thành phần dinh dưỡng của thịt cóc chẳng có gì là đặc biệt. Protein chứa trong thịt cóc có thể thay thế bằng thịt các loài động vật bình thường khác, công năng thanh nhiệt giải độc của nó cũng có thể tìm thấy ở thịt các động vật bình thường khác và trong thảo dược Đông y.
Cố tình săn bắt, ăn thịt các loài động vật hoang dã, coi đó là thú vui sành điệu thưởng thức "đặc sản" khiến loài người lây nhiễm những căn bệnh nguy hiểm, mà điển hình là bệnh dịch "sars".
Theo DS. Bùi Tú Loan
Comment