Tweet
Bạn sẽ bôi kem đánh răng hay dội nước mắm vào vết thương khi bị bỏng?... Các kinh nghiệm dân gian này chỉ tổ làm vết bỏng nặng thêm.
Theo bạn, khi bị bỏng, việc cần làm ngay là:
- Xát muối.
- Dội nước mắm.
- Bôi kem đánh răng.
- Bôi mỡ trăn.
- Nhai đắp một số loại lá (như lá khoai lang, lá ổi non...).
- Bôi mẻ.
Nếu chọn một trong các giải pháp trên nghĩa là bạn đã xử trí sai. Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Huệ, Phó giám đốc Viện Bỏng Quốc gia, cách xử trí duy nhất đúng khi bị bỏng là: Ngâm ngay vết thương vào nước lạnh sạch trong 30 phút. Vào mùa đông, thay vì ngâm, nên đắp khăn ướt lên vết thương. Bước tiếp theo là lấy gạc khô băng ép lên để tránh phồng rồi đến cơ sở y tế, tuyệt đối không bôi bất cứ cái gì.
Theo tiến sĩ Huệ, dân gian thường quan niệm khi bị bỏng thì không nên chạm vào nước để tránh phồng. Điều này rất sai lầm, bởi nước giúp hạ nhiệt tại chỗ, khiến tổn thương không ăn sâu vào trong, giảm đau, giảm nguy cơ sốc. Nếu bỏng do axit, vôi tôi thì nước giúp làm loãng các chất này. Nếu không ngâm nước, nhiệt độ sẽ truyền qua da vào sâu các tổ chức bên trong, khiến tổn thương càng trầm trọng, nguy cơ hoại tử rất cao.
Rất ít người làm đúng
Tiến sĩ Nguyễn Viết Lượng, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp Viện Bỏng Quốc gia, cho biết, chỉ khoảng 20-30% số bệnh nhân được xử trí đúng trước khi đến bệnh viện. Số còn lại thường làm sai hoặc không xử trí gì. Do đó mà khoảng 1/3 số ca bỏng đã trở nên trầm trọng hơn khi chuyển tuyến.
Theo tiến sĩ Lượng, ngay cả dân thành phố, thậm chí là trí thức cao cấp cũng không biết sơ cứu vết bỏng đúng cách. Ông Lượng từng gặp một bệnh nhi mà bố mẹ đều là tiến sĩ. Khi con bị bỏng, họ đã dội nước mắm vào vết thương trước khi đưa đến bệnh viện. Nhiều phụ huynh khác là giáo viên, nhà báo, nhà khoa học... cũng rất ngạc nhiên khi biết rằng bôi kem đánh răng, mỡ trăn, nước mắm không phải là giải pháp đúng.
Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Huệ, việc bôi nước mắm, xát muối sẽ làm bệnh nhân đau đớn hơn, dễ bị sốc, chưa kể nguy cơ nhiễm trùng. Còn kem đánh răng khi bôi lên vết thương sẽ khiến bệnh nhân đã bỏng lửa lại thêm bị bỏng kiềm nữa. Tổn thương sẽ sâu hơn và dễ hoại tử.
Về mỡ trăn, vốn được y học cổ truyền coi là chữa bỏng hiệu nghiệm, tiến sĩ Huệ cho biết nó cũng có tác dụng làm mát vết thương nhưng không đáng kể, thấp hơn nhiều so với nước. Nếu chỉ bôi mỡ trăn, bệnh nhân đã bỏ lỡ cơ hội ngăn tổn thương lan rộng bằng cách ngâm nước mát. Ngoài ra, với làn da đang tổn thương, việc bôi bất cứ cái gì cũng có thể mang đến nguy cơ nhiễm trùng.
Các chuyên gia cũng lưu ý, hiện có nhiều thày thuốc Đông y nhận chữa bỏng bằng các thuốc tạo màng. Phương pháp này có hiệu quả với điều kiện là bỏng nhẹ và phải thực hiện đúng (vệ sinh, loại bỏ các tổ chức hoại tử trước khi dùng thuốc). Nếu không, tổn thương sẽ nặng thêm. Viện Bỏng Quốc gia đã tiếp nhận rất nhiều ca tai biến nghiêm trọng do dùng thuốc tạo màng không đúng.
Theo bạn, khi bị bỏng, việc cần làm ngay là:
- Xát muối.
- Dội nước mắm.
- Bôi kem đánh răng.
- Bôi mỡ trăn.
- Nhai đắp một số loại lá (như lá khoai lang, lá ổi non...).
- Bôi mẻ.
Nếu chọn một trong các giải pháp trên nghĩa là bạn đã xử trí sai. Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Huệ, Phó giám đốc Viện Bỏng Quốc gia, cách xử trí duy nhất đúng khi bị bỏng là: Ngâm ngay vết thương vào nước lạnh sạch trong 30 phút. Vào mùa đông, thay vì ngâm, nên đắp khăn ướt lên vết thương. Bước tiếp theo là lấy gạc khô băng ép lên để tránh phồng rồi đến cơ sở y tế, tuyệt đối không bôi bất cứ cái gì.
Theo tiến sĩ Huệ, dân gian thường quan niệm khi bị bỏng thì không nên chạm vào nước để tránh phồng. Điều này rất sai lầm, bởi nước giúp hạ nhiệt tại chỗ, khiến tổn thương không ăn sâu vào trong, giảm đau, giảm nguy cơ sốc. Nếu bỏng do axit, vôi tôi thì nước giúp làm loãng các chất này. Nếu không ngâm nước, nhiệt độ sẽ truyền qua da vào sâu các tổ chức bên trong, khiến tổn thương càng trầm trọng, nguy cơ hoại tử rất cao.
Rất ít người làm đúng
Tiến sĩ Nguyễn Viết Lượng, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp Viện Bỏng Quốc gia, cho biết, chỉ khoảng 20-30% số bệnh nhân được xử trí đúng trước khi đến bệnh viện. Số còn lại thường làm sai hoặc không xử trí gì. Do đó mà khoảng 1/3 số ca bỏng đã trở nên trầm trọng hơn khi chuyển tuyến.
Theo tiến sĩ Lượng, ngay cả dân thành phố, thậm chí là trí thức cao cấp cũng không biết sơ cứu vết bỏng đúng cách. Ông Lượng từng gặp một bệnh nhi mà bố mẹ đều là tiến sĩ. Khi con bị bỏng, họ đã dội nước mắm vào vết thương trước khi đưa đến bệnh viện. Nhiều phụ huynh khác là giáo viên, nhà báo, nhà khoa học... cũng rất ngạc nhiên khi biết rằng bôi kem đánh răng, mỡ trăn, nước mắm không phải là giải pháp đúng.
Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Huệ, việc bôi nước mắm, xát muối sẽ làm bệnh nhân đau đớn hơn, dễ bị sốc, chưa kể nguy cơ nhiễm trùng. Còn kem đánh răng khi bôi lên vết thương sẽ khiến bệnh nhân đã bỏng lửa lại thêm bị bỏng kiềm nữa. Tổn thương sẽ sâu hơn và dễ hoại tử.
Về mỡ trăn, vốn được y học cổ truyền coi là chữa bỏng hiệu nghiệm, tiến sĩ Huệ cho biết nó cũng có tác dụng làm mát vết thương nhưng không đáng kể, thấp hơn nhiều so với nước. Nếu chỉ bôi mỡ trăn, bệnh nhân đã bỏ lỡ cơ hội ngăn tổn thương lan rộng bằng cách ngâm nước mát. Ngoài ra, với làn da đang tổn thương, việc bôi bất cứ cái gì cũng có thể mang đến nguy cơ nhiễm trùng.
Các chuyên gia cũng lưu ý, hiện có nhiều thày thuốc Đông y nhận chữa bỏng bằng các thuốc tạo màng. Phương pháp này có hiệu quả với điều kiện là bỏng nhẹ và phải thực hiện đúng (vệ sinh, loại bỏ các tổ chức hoại tử trước khi dùng thuốc). Nếu không, tổn thương sẽ nặng thêm. Viện Bỏng Quốc gia đã tiếp nhận rất nhiều ca tai biến nghiêm trọng do dùng thuốc tạo màng không đúng.
