Tweet
By Triệu Minh
Có vô vàn dữ kiện về thực phẩm và dinh dưỡng trên mạng. Mỗi ngày, lại có những chi tiết nói cho ta biết những gì trước đây ta nghĩ là đúng thì bây giờ sai, và còn có thêm những dữ kiện mới đáng quan tâm.
Ngay cả như Sarah Romotsky, một chuyên viên dinh dưỡng, mà cũng cảm thấy bối rối vì các tin tức đối chọi nhau về những dữ kiện cô đã học hỏi từ trước. Cô lại thấy nhiều chất dinh dưỡng nơi thực phẩm đã không được chú ý đến, không được nhấn mạnh. Từ một danh sách dài các dưỡng chất và các hợp chất trong thực phẩm, cô đã đúc kết thành 5 thứ mà chúng ta nên tìm kiếm để được bổ dưỡng. Năm yếu tố sau đây đã được khoa học chứng minh về các ích lợi.
1. Protein.
Protein là một dưỡng chất gồm có các amino acids. Khi ăn protein, chúng ta tiêu thụ các amino acids, chúng rất quan trọng vì các phận sự khác nhau – như tạo và duy trì bắp thịt, giảm cân hoặc giữ cân, cho xương khỏe và được miễn dịch. Tìm protein ở đâu? Có nhiều nguồn, tùy theo khẩu vị, ý thích và túi tiền, Nguồn từ động vật gồm có: thịt bò nạc, thịt gà, cá, trứng và các sản phẩm từ sữa như sữa và yogurt. Cây trái cũng là nguồn protein quan trọng của protein như sản phẩm từ đậu nành.
2. Hạt nguyên và hạt được biến chế và tăng cường.
Các loại hạt giữ một vai trò quan trọng đối với cơ thể và có nhiều ích lợi cho sức khỏe, vì carbohydrates, như các loại hạt, là nguồn năng lượng chính yếu. Đặc biệt là trong lúc tập luyện thể lực, cơ thể phải nhờ vào carbohydrates dưới hình thức glycogen để thúc đẩy sự tập luyện. Có nhiều nguồn hạt nguyên như oatmeal, gạo nâu hoặc bắp, hoặc được phối hợp với các thành phần khác như trong cereal, bánh mì hoặc bánh quy giòn (crackers). Lợi cho sức khỏe thì có nhiều, như cho tim mạch, ruột, giảm cân hoặc duy trì cân nặng. Chất xơ (fiber), một thành phần của hạt nguyên cũng lợi cho sức khỏe.
Khi hạt không còn nguyên mà được biến chế để lấy đi cám (bran) và mầm (germ), tuy qua các tiến trình chế biến nhưng vẫn còn giá trị dinh dưỡng. Đa số hạt được biến chế, như làm thành bột, cũng được tăng cường bằng các vitamin và chất khoáng: vitamin B như thiamine, riboflavin, niacin và folate, rất cần cho sự tăng trưởng của tế bào và trao đổi chất; các khoáng chất như sắt, quan trọng cho sức khỏe của tim mạch.
3. Chất béo không bão hòa
Nhiều người vẫn mơ hồ về thứ chất béo nào nên ăn, thứ nào nên kiêng. Khi đề cập đến chất béo không bão hòa, bạn còn nghe đến mono- và polyunsaturated… Monounsaturated fats, (MUFA- chất béo không bão hòa đơn), gồm có acid béo omega-9. Polyunsaturated fats (PUFA – chất béo không bão hòa đa) chia thành acid béo omega-3 (alpha-linolenic acid) và omega-6 (linoleic acid). Điểm quan trọng là chúng liên hệ đến những lợi ích của sức khỏe và tìm được trong nhiều loại thực phẩm. Dầu thực vật như canola, đậu nành, dầu oliu là nguồn các chất béo không bão hòa, cũng có nhiều trong sữa đậu nành, hải sản như cá salmon và tuna đóng hộp, trong các loại hạt như walnut và almond.
4. Các vitamin, chất khoáng và các nguyên tố ít (trace elements).
Tuy được coi là thứ yếu, nhưng những chất dinh dưỡng này có ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Chúng quan trọng vì tạo ra năng lượng và sự tăng trưởng. Về vitamin, nên tìm loại làm tan được chất béo như vitamin A, D, E và K. và tan được trong nước như B, C. Hai chất khoáng quan trọng là calcium và sắt. Các trace elements như iodine và fluoride tuy cần số lượng ít nhưng cũng quan trọng cho cơ thể. Vì có nhiều loại vitamin, chất khoáng và nguyên tố ít, nên làm cách nào tìm được trong thực phẩm tất cả những thứ đó? Hãy ăn nhiều thứ thực phẩm khác nhau, thay vì chỉ chú trọng đến một vài thứ. Ăn nhiều rau trái khác nhau, cũng như các loại hạt và thịt nạc như đã nói trên. Một cách khác là tìm những thức ăn được tăng cường bằng những dưỡng chất quan trọng này, như nước cam được tăng cường vitamin D và calcium, hay cereal được tăng cường với vitamin B và chất sắt.
5. Các hợp chất có lợi cho sức khỏe như probiotics, prebiotics và flavonoids.
Một loại khác không được coi là chất dinh dưỡng nhưng có lợi cho sức khỏe. Probiotics là những vi sinh vật giúp cho sức khỏe của ruột – còn gọi là microbiome – và có thể tìm được trong yogurt cũng như các thực phẩm lên men như tempeh và sauerkraut. Một thí dụ khác là prebiotics, có trong chuối, mật ong, hành tỏi. Flavonoids liên quan đến khả năng nhận thức và sức khỏe tim mạch, có trong các trái cây, rau, sản phẩm từ đậu nành, trà, rượu vang đỏ và chocolate đậm mầu.
Vậy là mỗi lần đi chợ, mỗi lần ngồi vào bàn ăn hoặc tại tiệm ăn, bạn nhớ để ý đến 5 yếu tố quan trọng trong thực phẩm góp phần tạo nên sức khỏe toàn diện của bạn.
Có vô vàn dữ kiện về thực phẩm và dinh dưỡng trên mạng. Mỗi ngày, lại có những chi tiết nói cho ta biết những gì trước đây ta nghĩ là đúng thì bây giờ sai, và còn có thêm những dữ kiện mới đáng quan tâm.
Ngay cả như Sarah Romotsky, một chuyên viên dinh dưỡng, mà cũng cảm thấy bối rối vì các tin tức đối chọi nhau về những dữ kiện cô đã học hỏi từ trước. Cô lại thấy nhiều chất dinh dưỡng nơi thực phẩm đã không được chú ý đến, không được nhấn mạnh. Từ một danh sách dài các dưỡng chất và các hợp chất trong thực phẩm, cô đã đúc kết thành 5 thứ mà chúng ta nên tìm kiếm để được bổ dưỡng. Năm yếu tố sau đây đã được khoa học chứng minh về các ích lợi.
1. Protein.
Protein là một dưỡng chất gồm có các amino acids. Khi ăn protein, chúng ta tiêu thụ các amino acids, chúng rất quan trọng vì các phận sự khác nhau – như tạo và duy trì bắp thịt, giảm cân hoặc giữ cân, cho xương khỏe và được miễn dịch. Tìm protein ở đâu? Có nhiều nguồn, tùy theo khẩu vị, ý thích và túi tiền, Nguồn từ động vật gồm có: thịt bò nạc, thịt gà, cá, trứng và các sản phẩm từ sữa như sữa và yogurt. Cây trái cũng là nguồn protein quan trọng của protein như sản phẩm từ đậu nành.
2. Hạt nguyên và hạt được biến chế và tăng cường.
Các loại hạt giữ một vai trò quan trọng đối với cơ thể và có nhiều ích lợi cho sức khỏe, vì carbohydrates, như các loại hạt, là nguồn năng lượng chính yếu. Đặc biệt là trong lúc tập luyện thể lực, cơ thể phải nhờ vào carbohydrates dưới hình thức glycogen để thúc đẩy sự tập luyện. Có nhiều nguồn hạt nguyên như oatmeal, gạo nâu hoặc bắp, hoặc được phối hợp với các thành phần khác như trong cereal, bánh mì hoặc bánh quy giòn (crackers). Lợi cho sức khỏe thì có nhiều, như cho tim mạch, ruột, giảm cân hoặc duy trì cân nặng. Chất xơ (fiber), một thành phần của hạt nguyên cũng lợi cho sức khỏe.
Khi hạt không còn nguyên mà được biến chế để lấy đi cám (bran) và mầm (germ), tuy qua các tiến trình chế biến nhưng vẫn còn giá trị dinh dưỡng. Đa số hạt được biến chế, như làm thành bột, cũng được tăng cường bằng các vitamin và chất khoáng: vitamin B như thiamine, riboflavin, niacin và folate, rất cần cho sự tăng trưởng của tế bào và trao đổi chất; các khoáng chất như sắt, quan trọng cho sức khỏe của tim mạch.
3. Chất béo không bão hòa
Nhiều người vẫn mơ hồ về thứ chất béo nào nên ăn, thứ nào nên kiêng. Khi đề cập đến chất béo không bão hòa, bạn còn nghe đến mono- và polyunsaturated… Monounsaturated fats, (MUFA- chất béo không bão hòa đơn), gồm có acid béo omega-9. Polyunsaturated fats (PUFA – chất béo không bão hòa đa) chia thành acid béo omega-3 (alpha-linolenic acid) và omega-6 (linoleic acid). Điểm quan trọng là chúng liên hệ đến những lợi ích của sức khỏe và tìm được trong nhiều loại thực phẩm. Dầu thực vật như canola, đậu nành, dầu oliu là nguồn các chất béo không bão hòa, cũng có nhiều trong sữa đậu nành, hải sản như cá salmon và tuna đóng hộp, trong các loại hạt như walnut và almond.
4. Các vitamin, chất khoáng và các nguyên tố ít (trace elements).
Tuy được coi là thứ yếu, nhưng những chất dinh dưỡng này có ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Chúng quan trọng vì tạo ra năng lượng và sự tăng trưởng. Về vitamin, nên tìm loại làm tan được chất béo như vitamin A, D, E và K. và tan được trong nước như B, C. Hai chất khoáng quan trọng là calcium và sắt. Các trace elements như iodine và fluoride tuy cần số lượng ít nhưng cũng quan trọng cho cơ thể. Vì có nhiều loại vitamin, chất khoáng và nguyên tố ít, nên làm cách nào tìm được trong thực phẩm tất cả những thứ đó? Hãy ăn nhiều thứ thực phẩm khác nhau, thay vì chỉ chú trọng đến một vài thứ. Ăn nhiều rau trái khác nhau, cũng như các loại hạt và thịt nạc như đã nói trên. Một cách khác là tìm những thức ăn được tăng cường bằng những dưỡng chất quan trọng này, như nước cam được tăng cường vitamin D và calcium, hay cereal được tăng cường với vitamin B và chất sắt.
5. Các hợp chất có lợi cho sức khỏe như probiotics, prebiotics và flavonoids.
Một loại khác không được coi là chất dinh dưỡng nhưng có lợi cho sức khỏe. Probiotics là những vi sinh vật giúp cho sức khỏe của ruột – còn gọi là microbiome – và có thể tìm được trong yogurt cũng như các thực phẩm lên men như tempeh và sauerkraut. Một thí dụ khác là prebiotics, có trong chuối, mật ong, hành tỏi. Flavonoids liên quan đến khả năng nhận thức và sức khỏe tim mạch, có trong các trái cây, rau, sản phẩm từ đậu nành, trà, rượu vang đỏ và chocolate đậm mầu.
Vậy là mỗi lần đi chợ, mỗi lần ngồi vào bàn ăn hoặc tại tiệm ăn, bạn nhớ để ý đến 5 yếu tố quan trọng trong thực phẩm góp phần tạo nên sức khỏe toàn diện của bạn.
TM – theo Sarah Romotsky (baotreonline)