Tweet
Đột quỵ nhồi máu não là tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng, xảy ra khi mạch máu lên não bị tắc nghẽn, khiến tế bào thần kinh thiếu oxy và chết nhanh chóng. Để giảm tỷ lệ tử vong và di chứng, việc áp dụng phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não đúng chuẩn, kịp thời và theo từng giai đoạn là yếu tố then chốt.
1. Tại sao cần có phác đồ điều trị rõ ràng cho đột quỵ nhồi máu não?
Đột quỵ không có dấu hiệu báo trước, nhưng lại diễn tiến rất nhanh. Trong đột quỵ nhồi máu não, mỗi phút trôi qua có thể khiến gần 2 triệu tế bào thần kinh chết đi. Do đó, việc điều trị cần tuân thủ một quy trình chặt chẽ, chính xác, không được phép chậm trễ hay xử lý sai bước. Phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não giúp các bác sĩ:
2. Phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não tiêu chuẩn hiện nay
Dưới đây là các bước trong phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não được Bộ Y tế và Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO) khuyến cáo:
🔶 Bước 1: Cấp cứu ban đầu – Thời gian là sinh mạng
🔶 Bước 2: Chẩn đoán xác định
🔶 Bước 3: Điều trị tái thông mạch máu não
✅ Tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (rTPA):
✅ Lấy huyết khối cơ học (Mechanical Thrombectomy):
🔶 Bước 4: Điều trị hỗ trợ và chăm sóc sau cấp cứu
🔶 Bước 5: Phục hồi chức năng sau đột quỵ
3. Lưu ý trong điều trị đột quỵ nhồi máu não
4. Phòng bệnh vẫn là gốc rễ bền vững
Dù phác đồ điều trị có tiên tiến đến đâu, điều quan trọng nhất vẫn là phòng ngừa đột quỵ nhồi máu não ngay từ sớm:
Kết luận
Phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não là một chuỗi các bước xử lý nghiêm ngặt, khoa học và có tính quyết định đến sự sống còn của người bệnh. Mỗi phút chậm trễ là hàng triệu tế bào thần kinh không thể phục hồi. Hãy chủ động học và chia sẻ kiến thức này để không chỉ cứu chính mình, mà còn cứu được những người xung quanh.
1. Tại sao cần có phác đồ điều trị rõ ràng cho đột quỵ nhồi máu não?
Đột quỵ không có dấu hiệu báo trước, nhưng lại diễn tiến rất nhanh. Trong đột quỵ nhồi máu não, mỗi phút trôi qua có thể khiến gần 2 triệu tế bào thần kinh chết đi. Do đó, việc điều trị cần tuân thủ một quy trình chặt chẽ, chính xác, không được phép chậm trễ hay xử lý sai bước. Phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não giúp các bác sĩ:
- Xác định đúng loại đột quỵ
- Quyết định phương pháp điều trị phù hợp
- Rút ngắn thời gian xử trí trong “thời gian vàng”
- Giảm tỷ lệ tử vong và tàn tật
- Tăng khả năng phục hồi chức năng
2. Phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não tiêu chuẩn hiện nay
Dưới đây là các bước trong phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não được Bộ Y tế và Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO) khuyến cáo:
🔶 Bước 1: Cấp cứu ban đầu – Thời gian là sinh mạng
- Đưa bệnh nhân đến bệnh viện trong vòng 3-4,5 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng.
- Đánh giá nhanh bằng nguyên tắc FAST (méo mặt, yếu tay, nói khó, gọi cấp cứu ngay).
- Duy trì đường thở, tuần hoàn, hô hấp ổn định.
- Đặt đường truyền tĩnh mạch, theo dõi huyết áp, nhịp tim, SpO2.
🔶 Bước 2: Chẩn đoán xác định
- Chụp CT scan hoặc MRI sọ não để phân biệt nhồi máu não với xuất huyết não.
- Xét nghiệm máu: đường huyết, đông máu, công thức máu, men gan, điện giải,...
- Đánh giá mức độ đột quỵ bằng thang điểm NIHSS.
🔶 Bước 3: Điều trị tái thông mạch máu não
✅ Tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (rTPA):
- Chỉ định nếu bệnh nhân đến viện trong vòng 4,5 giờ từ khi khởi phát triệu chứng.
- Thuốc được tiêm Alteplase (rTPA) để làm tan cục máu đông, phục hồi dòng máu.
- Theo dõi sát dấu hiệu sinh tồn và biến chứng chảy máu sau dùng thuốc.
✅ Lấy huyết khối cơ học (Mechanical Thrombectomy):
- Áp dụng cho bệnh nhân tắc mạch máu lớn (như động mạch não giữa).
- Thực hiện trong 6–24 giờ đầu, tùy từng trường hợp và chỉ định hình ảnh học.
🔶 Bước 4: Điều trị hỗ trợ và chăm sóc sau cấp cứu
- Hạ huyết áp thận trọng nếu huyết áp quá cao.
- Kiểm soát đường huyết, thân nhiệt, cân bằng nước – điện giải.
- Dự phòng biến chứng: viêm phổi hít, huyết khối tĩnh mạch sâu, loét do tì đè.
- Bổ sung thuốc kháng kết tập tiểu cầu (aspirin), statin để dự phòng tái phát.
🔶 Bước 5: Phục hồi chức năng sau đột quỵ
- Bắt đầu vật lý trị liệu, phục hồi ngôn ngữ, hoạt động trị liệu càng sớm càng tốt (trong vòng 24–48h nếu ổn định).
- Kết hợp chăm sóc tinh thần, dinh dưỡng, hỗ trợ tâm lý và tái hòa nhập cộng đồng.
- Theo dõi định kỳ để phòng ngừa tái phát.
3. Lưu ý trong điều trị đột quỵ nhồi máu não
- Không dùng aspirin trước khi có kết quả chẩn đoán hình ảnh vì có thể là đột quỵ xuất huyết.
- Tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà, không để mất thời gian quý báu ban đầu.
- Phác đồ cần được áp dụng tại bệnh viện có đơn vị đột quỵ (Stroke Unit) hoặc khoa hồi sức tích cực.
4. Phòng bệnh vẫn là gốc rễ bền vững
Dù phác đồ điều trị có tiên tiến đến đâu, điều quan trọng nhất vẫn là phòng ngừa đột quỵ nhồi máu não ngay từ sớm:
- Kiểm soát huyết áp, mỡ máu, đường huyết
- Ăn uống lành mạnh, tăng rau xanh – giảm mỡ xấu
- Tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng lý tưởng
- Ngủ đủ, giảm căng thẳng
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người trên 40 tuổi
Kết luận
Phác đồ điều trị đột quỵ nhồi máu não là một chuỗi các bước xử lý nghiêm ngặt, khoa học và có tính quyết định đến sự sống còn của người bệnh. Mỗi phút chậm trễ là hàng triệu tế bào thần kinh không thể phục hồi. Hãy chủ động học và chia sẻ kiến thức này để không chỉ cứu chính mình, mà còn cứu được những người xung quanh.