Tweet
Rất nhiều người lạm dụng sâm vì cho rằng nó là loại thuốc bổ và trị được bách bệnh, nếu không trị được bệnh cũng không hại gì. Thực ra, nếu dùng không đúng, nhân sâm sẽ gây ngộ độc, làm bệnh nặng thêm, thậm chí gây chết người.
Ví dụ, những người đang có bệnh về hô hấp nếu dùng nhân sâm thì tình trạng sẽ trầm trọng thêm, dùng nhiều có thể tử vong. Ngoài ra, theo lương y Nguyễn Văn Huệ, Chủ tịch Hội Đông y quận Tân Bình, muốn dùng nhân sâm cho đúng, trước hết phải biết loại sâm nào dùng cho bệnh nào, vì không phải mọi loại sâm đều có công dụng như nhau.
Đơn cử, cùng là sâm nhưng tác dụng của hồng sâm (sâm chế chín) sẽ khác với bạch sâm (sâm chế nửa chín nửa sống) và sâm tươi (đã phơi). Hồng sâm tính ấm, vị ngọt, dùng để bổ dương, chữa các hội chứng tỳ thận hư hàn, chân dương suy yếu, khí ở tỳ vị không phấn chấn. Bạch sâm và sâm tươi tính mát, dùng để dưỡng âm, thanh hư nhiệt, chủ yếu chữa người âm hư có hỏa như: người thấy nóng sốt sau khi bị mất máu, ra quá nhiều mồ hôi, mất nhiều tinh dịch.
Nhân sâm chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị với những trường hợp cụ thể: người suy yếu, mệt mỏi, chán ăn, đi tiêu phân lỏng; vã mồ hôi hột, mồ hôi ra không dứt, làm việc nặng thì hơi thở gấp; tim đập nhanh, hồi hộp, hay quên, hoa mắt, chóng mặt, yếu sinh dục, băng kinh, băng huyết, rong kinh cấp, ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều; mặt bệnh, vàng sạm, xanh sạm, mạch hư...
Khó nhận biết chất lượng nhân sâm
Hiện trên thị trường có nhiều loại sâm của Hàn Quốc, Mỹ, Trung Quốc, Australia, Nhật... Giá cả đa dạng từ bình dân đến cao cấp. Giá các loại sâm đã đóng hộp giao động từ 150.000 đồng đến 500.000 đồng/g tùy vào xuất xứ và độ tuổi.
Theo một chủ cửa hàng đông dược trên đường Hải Thượng Lãn Ông, TP HCM, giá trị của sâm tùy thuộc vào tuổi thọ, sâm càng lâu năm thì giá càng cao. Một củ sâm khô 250 g có tuổi đời 18 năm đóng trong hộp nhung kính giá 4 triệu đồng; củ sâm 400 g, 40 tuổi, giá khoảng 12 triệu đồng.
Những loại sâm có độ tuổi xấp xỉ 100 năm gần như chưa được bán trên thị trường Việt Nam, nhưng nếu nhập loại sâm đó, giá có thể lên tới 40.000-50.000 USD/củ (khoảng 600-800 triệu đồng).
Tuy nhiên, việc xác định độ tuổi của sâm quả là quá khó với người tiêu dùng bình thường. Các chủ cửa hàng khi được hỏi về tuổi của sâm đều nói rằng: “Ngay khi nhập cũng không ai nói đến tuổi của sâm nhưng vẫn bán rất chạy”. Có người bán đã lấy sâm phế phẩm thay cho sâm chính phẩm, bán với giá thấp để câu khách. Cũng có thể người bán tự nâng tuổi thọ của sâm lên để hét giá cho cao.
Theo dược sĩ Trần Văn Trễ, Trưởng khoa Dược, Viện Y Dược học dân tộc TP HCM, hiện nay, sâm bán trên thị trường chủ yếu là sâm trồng theo phương pháp công nghiệp nên tuổi thọ đang bị rút ngắn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng vì sâm trồng lâu năm mới tích lũy được hết các hoạt tính vốn có.
Ngoài yếu tố tuổi thọ, theo các chuyên gia về dược liệu, nơi trồng (xuất xứ) cũng ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng của sâm. Đây là yếu tố quyết định những thành phần hoạt tính khác nhau, quyết định chất lượng, giá trị của nhân sâm mà chỉ qua sử dụng mới biết.
Theo khảo sát của các chuyên viên Viện Y Dược học dân tộc TP HCM, sâm trên thị trường hiện nay chủ yếu là trồng ở Cát Lâm, Trung Quốc nhưng một số cửa hàng đã đổi xuất xứ.
Cách đánh giá chất lượng nhân sâm
Theo Lương y Nguyễn Văn Huệ, ngoài việc đo nồng độ, hoạt tính của nhân sâm bằng phương pháp sắc ký ở các viện kiểm nghiệm, người tiêu dùng cũng có thể nhận biết chất lượng nhân sâm qua những dấu hiệu sau:
- Hình dáng, màu sắc: Nhân sâm thường có hình người, màu óng như mật ong hay màu hổ phách, sâm càng già màu càng đẹp. Củ sâm cứng, không mềm.
- Mùi vị: Mùi thơm, nhai có vị ngọt đắng (trước đắng sau ngọt).
- Xác định tuổi: Trên đầu các củ sâm thường có những gạch nhỏ thể hiện năm tuổi. Mỗi năm tuổi của sâm được thể hiện bằng một gạch.
(Theo Sài Gòn Giải Phóng)
Ví dụ, những người đang có bệnh về hô hấp nếu dùng nhân sâm thì tình trạng sẽ trầm trọng thêm, dùng nhiều có thể tử vong. Ngoài ra, theo lương y Nguyễn Văn Huệ, Chủ tịch Hội Đông y quận Tân Bình, muốn dùng nhân sâm cho đúng, trước hết phải biết loại sâm nào dùng cho bệnh nào, vì không phải mọi loại sâm đều có công dụng như nhau.
Đơn cử, cùng là sâm nhưng tác dụng của hồng sâm (sâm chế chín) sẽ khác với bạch sâm (sâm chế nửa chín nửa sống) và sâm tươi (đã phơi). Hồng sâm tính ấm, vị ngọt, dùng để bổ dương, chữa các hội chứng tỳ thận hư hàn, chân dương suy yếu, khí ở tỳ vị không phấn chấn. Bạch sâm và sâm tươi tính mát, dùng để dưỡng âm, thanh hư nhiệt, chủ yếu chữa người âm hư có hỏa như: người thấy nóng sốt sau khi bị mất máu, ra quá nhiều mồ hôi, mất nhiều tinh dịch.
Nhân sâm chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị với những trường hợp cụ thể: người suy yếu, mệt mỏi, chán ăn, đi tiêu phân lỏng; vã mồ hôi hột, mồ hôi ra không dứt, làm việc nặng thì hơi thở gấp; tim đập nhanh, hồi hộp, hay quên, hoa mắt, chóng mặt, yếu sinh dục, băng kinh, băng huyết, rong kinh cấp, ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều; mặt bệnh, vàng sạm, xanh sạm, mạch hư...
Khó nhận biết chất lượng nhân sâm
Hiện trên thị trường có nhiều loại sâm của Hàn Quốc, Mỹ, Trung Quốc, Australia, Nhật... Giá cả đa dạng từ bình dân đến cao cấp. Giá các loại sâm đã đóng hộp giao động từ 150.000 đồng đến 500.000 đồng/g tùy vào xuất xứ và độ tuổi.
Theo một chủ cửa hàng đông dược trên đường Hải Thượng Lãn Ông, TP HCM, giá trị của sâm tùy thuộc vào tuổi thọ, sâm càng lâu năm thì giá càng cao. Một củ sâm khô 250 g có tuổi đời 18 năm đóng trong hộp nhung kính giá 4 triệu đồng; củ sâm 400 g, 40 tuổi, giá khoảng 12 triệu đồng.
Những loại sâm có độ tuổi xấp xỉ 100 năm gần như chưa được bán trên thị trường Việt Nam, nhưng nếu nhập loại sâm đó, giá có thể lên tới 40.000-50.000 USD/củ (khoảng 600-800 triệu đồng).
Tuy nhiên, việc xác định độ tuổi của sâm quả là quá khó với người tiêu dùng bình thường. Các chủ cửa hàng khi được hỏi về tuổi của sâm đều nói rằng: “Ngay khi nhập cũng không ai nói đến tuổi của sâm nhưng vẫn bán rất chạy”. Có người bán đã lấy sâm phế phẩm thay cho sâm chính phẩm, bán với giá thấp để câu khách. Cũng có thể người bán tự nâng tuổi thọ của sâm lên để hét giá cho cao.
Theo dược sĩ Trần Văn Trễ, Trưởng khoa Dược, Viện Y Dược học dân tộc TP HCM, hiện nay, sâm bán trên thị trường chủ yếu là sâm trồng theo phương pháp công nghiệp nên tuổi thọ đang bị rút ngắn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng vì sâm trồng lâu năm mới tích lũy được hết các hoạt tính vốn có.
Ngoài yếu tố tuổi thọ, theo các chuyên gia về dược liệu, nơi trồng (xuất xứ) cũng ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng của sâm. Đây là yếu tố quyết định những thành phần hoạt tính khác nhau, quyết định chất lượng, giá trị của nhân sâm mà chỉ qua sử dụng mới biết.
Theo khảo sát của các chuyên viên Viện Y Dược học dân tộc TP HCM, sâm trên thị trường hiện nay chủ yếu là trồng ở Cát Lâm, Trung Quốc nhưng một số cửa hàng đã đổi xuất xứ.
Cách đánh giá chất lượng nhân sâm
Theo Lương y Nguyễn Văn Huệ, ngoài việc đo nồng độ, hoạt tính của nhân sâm bằng phương pháp sắc ký ở các viện kiểm nghiệm, người tiêu dùng cũng có thể nhận biết chất lượng nhân sâm qua những dấu hiệu sau:
- Hình dáng, màu sắc: Nhân sâm thường có hình người, màu óng như mật ong hay màu hổ phách, sâm càng già màu càng đẹp. Củ sâm cứng, không mềm.
- Mùi vị: Mùi thơm, nhai có vị ngọt đắng (trước đắng sau ngọt).
- Xác định tuổi: Trên đầu các củ sâm thường có những gạch nhỏ thể hiện năm tuổi. Mỗi năm tuổi của sâm được thể hiện bằng một gạch.
(Theo Sài Gòn Giải Phóng)
