Tweet
Bệnh đau lưng
Thật ra thì đau lưng không phải là một bệnh mà là một triệu chứng có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau.
Đau lưng là một trong những triệu chứng thường thấy nhất và đa số chúng ta đều đã từng bị đau lưng ít nhất 1 lần trong đời.
Triệu chứng
Đau lưng gồm có:
- Đau nhức bắp thịt lưng
- Đau như xé hay bị đâm
- Đau thấu xuống chân
- Cử động lưng bị giới hạn
- Không thể đứng thẳng người được.
Đau lưng cấp tính là đau mới vài ngày hoặc vài tuần. Đau kéo dài hơn 3 tháng là đau lưng kinh niên.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Đa số các chứng đau lưng đều thuyên giảm dần sau khi tự chữa ở nhà, dù có thể kéo dài vài tuần mới hết hẳn. Người bệnh thường thấy đỡ đau trong vòng 72 tiếng. Nếu không thấy bớt đau chút nào sau khoảng thời gian này, bạn cần gặp bác sĩ, vì trong một vài trường hợp ít thấy, đau lưng có thể là triệu chứng của một bệnh nghiêm trọng.
Cần gặp bác sĩ khi:
- Đau liên tục và đau nhiều, nhất là vào ban đêm hay khi nằm.
- Đau thấu xuống một hay hai bên chân, nhất là khi thấu xuống tận dưới đầu gối.
- Bị yếu, tê hay rần nơi một hay cả hai bên chân.
- Bị kèm thêm triệu chứng ruột hay bọng đái.
- Kèm thêm đau bụng hay cảm thấy mạch nhảy trong bụng, bị sốt.
- Đau lưng sau khi bị té hay bị thương chỗ lưng.
- Bị xuống cân không có nguyên do.
- Bị đau lưng lần đầu vào sau tuổi 50.
- Đã từng bị ung thư, rỗng xương, dùng thuốc steroid, ma túy hay nghiện rượu.
Tùy theo bệnh sử và khám nghiệm lâm sàng, bác sĩ có thể cho làm thêm những thử nghiệm định bệnh như thử máu và nước tiểu, chụp quang tuyến X, MRI, CT Scan, đo phản ứng của bắp thịt sau khi kích thích bằng luồng điện...
Nguyên nhân
Lưng có cấu tạo rất phức tạp gồm có xương, bắp thịt, dây gân, gân và đĩa sụn là một đĩa đệm giữa những đốt xương sống. Đau lưng có thể gây ra từ bất cứ phần nào nói trên. Nơi một số bệnh nhân, người ta không tìm ra được nguyên nhân. Sau đây là những nguyên nhân:
- Căng thẳng: Căng bắp thịt hay dây gân, do nâng vật nặng không đúng cách hay sau một cử động bất thường. Đôi khi co thắt bắp thịt cũng gây ra đau lưng.
- Vấn đề của các thành phần cấu tạo ra lưng:
1. Đĩa đệm bị lồi ra hay bể: Phần chất mềm của đĩa đệm có thể bị phình ra ngoài hoặc bể và đè lên dây thần kinh. Tuy nhiên, nhiều người bị tình trạng này không hề bị đau lưng.
2. Đau thần kinh tọa: Đĩa đệm lồi ra hay bể có thể đè lên thần kinh tọa, là dây thần kinh chính dẫn xuống chân, gây ra cái đau như xé, như bị bắn, thấu xuống mông và phía sau chân.
3. Viêm khớp: Các khớp dễ bị viêm là khớp háng, bàn tay, đầu gối và lưng phía dưới. Trong vài trường hợp, viêm khớp nơi xương sống có thể đưa tới vùng quanh tủy sống bị hẹp lại gây ra đau nhức.
4. Xương khúc khuỷu bất thường: Xương sống cong bất thường gây ra đau nhức.
5. Rỗng xương: Đốt xương sống rỗng có thể bị ép, bị gẫy.
- Những bệnh nặng hiếm thấy: hội chứng Cauda equina do hư hại chùm dây thần kinh của lưng dưới và chân, ung thư xương sống, nhiễm trùng xương sống.
Ai dễ bị đau lưng?
Những yếu tố sau làm dễ bị đau lưng:
- Đau lưng
- Mập phì
- Tuổi già
- Phụ nữ
- Làm việc tay chân năng nhọc
- Làm việc bàn giấy không vận động nhiều
- Hay lo lắng
- Trầm cảm.
Chữa trị
Đa số các chứng đau lưng sẽ giảm từ từ và hết trong vòng vài tuần sau khi bệnh nhân uống thuốc giảm đau và nghỉ ngơi. Tuy nhiên chỉ nên nằm nghỉ trên giường vài hôm, vì nằm lâu có thể làm bệnh nặng thêm.
- Thuốc men: Bác sĩ thường cho uống thuốc giảm đau như acetaminophen, ibuprofen hay thuốc làm giãn bắp thịt, đôi khi có thể phải sử dụng ma túy hay thuốc giảm trầm cảm.
- Chữa trị thể lý và vận động.
- Chích thuốc steroid vào chỗ đau.
- Giải phẫu rất ít khi được dùng.
- Những cách khác: dược thảo như Willow bark, Devil's claw, Capsicum, đã được chứng minh có thể làm giảm đau lưng; chỉnh xương nắn gân; châm cứu hay xoa nắn, chữa tâm lý như cognitive behavioral therapy và progressive relaxation, Viniyoga...
Phòng ngừa
Chúng ta có thể tránh được bệnh đau lưng phần nào khi tập tành thường xuyên cho có sức khỏe thể lý tốt và vận động hợp lý.
- Vận động thân thể thường xuyên bằng những tác động đều đặn không quá mạnh, như đi bộ hay bơi lội, những vận động giúp bắp thịt bụng và lưng...
- Bỏ thuốc lá, vì người hút thuốc bị giảm lượng dưỡng khí tới vùng xương sống.
- Cân nặng vừa phải.
- Vận động hợp lý: đứng thẳng lưng, ngồi thẳng lưng và có chỗ dựa cho vùng cong của xương sống, dùng cử động của đầu gối để nâng vật nặng thay vì khom lưng.
Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuận/Viễn Đông