Tweet
ĐỖ TRUNG QUÂN
1945
Sinh tại Phú Nhuận, Sàigòn
QUÊ HƯƠNG
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rượp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Quê hương là đêm trăng tỏ
Hoa cau rụng trắng ngoài thềm
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương là bầu trời sáng
Không gian bát ngát thênh thang
Cánh diều bay không biết nói
Đừng cho nhuộm bóng chiều vàng...
~Đỗ Trung Quân~
NỤ CƯỜI DUYÊN HẢI
Bạn vẫn vốn mang mồ hôi muối
Về vùng biển thắm mặn mà thêm
Nụ cười tươi, nhẹ như con gái
Gặp một lần sẽ chẳng ai quên.
Hải đảo sóng xô căng lồng ngực
Bốn mùa sông nước kết thành hoa
Hẳn quen kéo lưới nên thành tật
Bàn tay nắm lại ít xòe ra.
Bây giờ hồn bạn như ngàn gió
Lồng lộng buồm căng thuyền ra khơi
Sợi đước nuôi hồn người mộc mạc
Cá về - câu hát tạ ơn đời.
Bạn hát ta nghe lời của biển
Lồng trong nhịp vỗ tiếng hò khoan...
Ta vốn quen rừng quen tiếng suối
Mà bỗng ngồi mơ sóng bạt ngàn.
Duyên Hải, tên giống như con gái
Một vùng nước biếc, một vùng chim
Tình yêu hẳn cũng nên thơ lắm
Có hải âu làm sứ đưa tin.
Chia tay bạn khoác vai chiếc áo
Muối trùng dương bạc trắng vầng lưng
Nụ cười miền biển mênh mông quá
Xứ mặn, mà nghe ngọt cả lòng.
~Đỗ Trung Quân~
TẠ LỖI TRƯỜNG SƠN
1.
Một ngàn chín trăm bảy mươi lăm
Các anh từ Bắc vào Nam
Cuộc trường chinh 30 năm dằng dặc
Các anh đến
Và nhìn Sai Gon như thủ đô của rác
Của xì ke, gái điếm, cao bồi
Của tình dục, ăn chơi
Hiện sinh-buồn nôn-phi lý!!!
Các anh bảo con trai Sai Gòn không lưu manh cũng lính ngụy
Con gái Sai Gòn không tiểu thư khuê các, cũng đĩ điếm giang hồ
các anh bảo Sai Gòn là trang sách hư vô
văn hóa lai căng không cội nguồn dân tộc
ngòi bút các anh thay súng
bắn điên cuồng vào tủ lạnh, ti vi
vào những đồ tiêu dùng mang nhãn Hoa Kỳ
các anh hằn học với mọi tiện nghi tư bản
các anh bảo tuổi trẻ Sài Gòn là thú hoang nổi loạn
là thiêu thân ủy mị, yếu hèn
các anh hùa nhau lập tòa án bằng văn chương
mang tuổi trẻ Sai Gòn ra trước vành móng ngựa!!!
2.
Tội nghiệp Sài Gòn quá thể
Tội nghiệp chiếc cầu Công Lý
Có anh thợ điện ra đi không về
Tội nghiệp những bà mẹ Bàn Cờ của những ngày chống Mỹ
Lửa khói vỉa hè nám cả những hàng me
Tội nghiệp những người Sài Gòn đi xa
Đi từ tuổi hai mươi
Nhận hoang đảo tù đày để nói về lòng ái quốc
Có ai hỏi những hàng dương xanh
Xem đã bao nhiêu người Sài Gòn hóa thân vào sóng nước
Tội nghiệp những đêm Sài Gòn đốt đuốc
Những người cha bến tàu xuống đường với bao tử trống không
Tội nghiệp những ông cha rời khỏi nhà dòng
Áo chùng đen đẫm máu
Tội nghiệp những chiến trường văn chương, thi ca, sách báo
những vị giáo sư trên bục giảng đường
ưu tư nhìn học trò mình nhiễm độc
Sài Gòn của tôi-của chúng ta.
có tiếng cười
và tiếng khóc
3-
Bảy năm qua đi với nhiều buồn vui đau xót
Một góc phù hoa ngày cũ qua rồi
Những con điếm xưa có kẻ đã trở lại làm người
giã từ ghế đá công viên để sống đời lương thiện
Những gã du đãng giang hồ cũng khoác áo thanh niên xung phong lên rừng xuống biển
Tìm lại hồn nhiên cho cuộc sống của mình
Cuộc đổi thay nào cũng nhiều mất mát hy sinh
4-
Và khi ấy
Thì chính các anh
Những người nhân danh Hà Nội
Các anh đang ngồi giữa Sài Gòn bắt đầu chửi bới
Chửi đã đời
Chửi hả hê
Chửi vào tên những làng quê ghi trong lý lịch của chính mình
Các anh những người nhân danh Hà Nội sợ đến tái xanh
Khi có ai nói bây giờ về lại Bắc!!!
Tội nghiệp những bà mẹ già miền Bắc
Những bà mẹ mấy mươi năm còng lưng trên đê chống lụt
Những bà mẹ làm ra hạt lúa
Những năm thất mùa phải chống gậy ăn xin
Những bà mẹ tự nhận phần mình tối tăm
để những đứa con lớn lên có cái nhìn và trái tim trong sạch
Bây giờ
Những đứa con đang tự nhận mình trong sạch
Đang nói về quê mẹ của mình như kẻ ngoại nhân
Các anh
đang ngồi giữa Sài Gòn nhịp chân
đã bờm xờm râu tóc, cũng quần jean xắn gấu
Cũng phanh ngực áo, cũng xỏ dép sa bô
Các anh cũng chạy bấn người đi lùng kiếm tủ lạnh, tivi, cassette, radio
Bia ôm và gái
Các anh ngông nghênh tuyên ngôn khôn & dại
Các anh bắt đầu triết lý sống ở đời
Các anh cũng chạy đứt hơi
Rượt bắt và trùm kín đầu những rác rưởi Sài Gòn thời quá khứ
Sài Gòn 1982 lẽ nào
Lại bắt đầu ghẻ lở?
5-
Tội nghiệp em
Tội nghiệp anh
Tội nghiệp chúng ta những người thành phố
Những ai ngổn ngang quá khứ của mình
Những ai đang cố tẩy rửa lý lịch đen
Để tìm chỗ định cư tâm hồn bằng mồ hôi chân thật
6-
Xin ngả nón chào các ngài
Quan tòa trong sạch
Xin các ngài cứ bình thản ăn chơi
Bình thản đổi thay lốt cũ
Hãy để yên cho hàng me Sài Gòn
Hồn nhiên xanh muôn thuở
để yên cho xương rồng, gai góc
Chân thật nở hoa
Này đây!
Xin đổi chỗ không kỳ kèo cho các ngài cái quá khứ ngày xưa
Nơi một góc (chỉ một góc thôi)
Sài Gòn bầy hầy, ghẻ lở
Bây giờ
Tin chắc rằng trong các ngài đã vô số kẻ tin vào thượng đế
Khi sống hả hê giữa một thiên đường
Ai bây giờ
Sẽ
Tạ lỗi
Với Trường Sơn?
~Đỗ-Trung-Quân~
(1982)
LẼ RA CHÚNG TA KHÔNG PHẢI
LÀM NHỮNG BÀI THƠ THẾ NÀY
1.
“Lẽ ra chúng ta không phải làm những bài thơ thế này…”(*)
Những bài thơ làm chảy máu mũi
Chảy máu tai
thất khiếu…
Lẽ ra chúng ta chỉ làm thơ về những đêm nhạc
cô nhạc sĩ bé bỏng hát những bài tình lẳng lơ
như ông bà ta xưa từng đong đưa
Lẽ ra chúng ta không phải làm những bài thơ thế này
bom đạn, nỗi thù hận nám đen mấy thế hệ
Lẽ ra ta mãi bình yên nhìn ra biển
san hô nở hoa xanh trên ghềnh đá trắng
sóng biển nở hoa trắng trên ghềnh đá đen
và người con gái ta yêu không rụt rè khỏa thân trên bãi vắng
Lẽ ra chúng ta không phải làm những bài thơ thế này
mắt mờ vì căm giận tim loạn nhịp vì nỗi uất ức
bọn ưng khuyển nghênh ngang trong nhà mình
Lẽ ra…
chúng ta chỉ toàn những nhà thơ tình
những nhà thơ tình hay- ngang ngửa thế giới
sao ta run rẩy thế này?
Sao ta run rẩy quẹt tay ngang mũi mình
Đỏ lòm những máu?
Sao ta khạc phổi văng khỏi ngực mình
Vì nỗi căm giận
Ôi em!
Những tình ca vắng lặng
Vắng lặng…
…đến bao giờ?
2
Ta thấy chính mình
Chiếc bóng mệt mỏi trên vách
Thôi ngậm miệng lại
Mà sống nốt những ngày thừa
Ta thấy chính mình
Gương mặt no nê thỏa mãn từ những chuyến đi xa
Thái lan, Hông kông, Singapore, Pháp, Ý, Hoa kỳ…
Những chuyến rong chơi bằng tiền tài trợ
Du lịch, shopping, khu đèn đỏ…
Sao cũng được miễn là cứ thế mà đi
Mà hưởng thụ
3
Ta thấy chính mình
Qua những gương mặt quen ngày xưa
Ngày xưa chưa xa
Những chàng hai mươi đầy nhiệt huyết
Nay cười mỉa “rách việc!
êm thấm lại không muốn…
Đồ ngu!..”
4
Ta thấy chính mình
Chập chờn trên vách suốt đêm dài
con giun bị dày xéo bởi gót giày
Đất nước nhà cao tầng
Đất nước siêu thị
Đất nước xe hơi đắt tiền
Đất nước week-end
Đất nước resort
Đất nước không chiến tranh
Cớ gì đau quặn ruột?
Ta thấy mình trên vách hằng đêm
Như bóng ma gầy khô
5
Lẽ ra
Ta đâu còn phải làm những bài thơ như thế
Nếu những gương mặt nham nhở
Không cười gằn qua cột mốc số không
Nếu những con tàu lăm lăm súng đạn
Không gầm gừ trên biển đông
Và nếu nỗi đớn hèn
Không khắc một dấu máu lên vầng trán.
~Đỗ-Trung-Quân~
1945
Sinh tại Phú Nhuận, Sàigòn
QUÊ HƯƠNG
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rượp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Quê hương là đêm trăng tỏ
Hoa cau rụng trắng ngoài thềm
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương là bầu trời sáng
Không gian bát ngát thênh thang
Cánh diều bay không biết nói
Đừng cho nhuộm bóng chiều vàng...
~Đỗ Trung Quân~
NỤ CƯỜI DUYÊN HẢI
Bạn vẫn vốn mang mồ hôi muối
Về vùng biển thắm mặn mà thêm
Nụ cười tươi, nhẹ như con gái
Gặp một lần sẽ chẳng ai quên.
Hải đảo sóng xô căng lồng ngực
Bốn mùa sông nước kết thành hoa
Hẳn quen kéo lưới nên thành tật
Bàn tay nắm lại ít xòe ra.
Bây giờ hồn bạn như ngàn gió
Lồng lộng buồm căng thuyền ra khơi
Sợi đước nuôi hồn người mộc mạc
Cá về - câu hát tạ ơn đời.
Bạn hát ta nghe lời của biển
Lồng trong nhịp vỗ tiếng hò khoan...
Ta vốn quen rừng quen tiếng suối
Mà bỗng ngồi mơ sóng bạt ngàn.
Duyên Hải, tên giống như con gái
Một vùng nước biếc, một vùng chim
Tình yêu hẳn cũng nên thơ lắm
Có hải âu làm sứ đưa tin.
Chia tay bạn khoác vai chiếc áo
Muối trùng dương bạc trắng vầng lưng
Nụ cười miền biển mênh mông quá
Xứ mặn, mà nghe ngọt cả lòng.
~Đỗ Trung Quân~
TẠ LỖI TRƯỜNG SƠN
1.
Một ngàn chín trăm bảy mươi lăm
Các anh từ Bắc vào Nam
Cuộc trường chinh 30 năm dằng dặc
Các anh đến
Và nhìn Sai Gon như thủ đô của rác
Của xì ke, gái điếm, cao bồi
Của tình dục, ăn chơi
Hiện sinh-buồn nôn-phi lý!!!
Các anh bảo con trai Sai Gòn không lưu manh cũng lính ngụy
Con gái Sai Gòn không tiểu thư khuê các, cũng đĩ điếm giang hồ
các anh bảo Sai Gòn là trang sách hư vô
văn hóa lai căng không cội nguồn dân tộc
ngòi bút các anh thay súng
bắn điên cuồng vào tủ lạnh, ti vi
vào những đồ tiêu dùng mang nhãn Hoa Kỳ
các anh hằn học với mọi tiện nghi tư bản
các anh bảo tuổi trẻ Sài Gòn là thú hoang nổi loạn
là thiêu thân ủy mị, yếu hèn
các anh hùa nhau lập tòa án bằng văn chương
mang tuổi trẻ Sai Gòn ra trước vành móng ngựa!!!
2.
Tội nghiệp Sài Gòn quá thể
Tội nghiệp chiếc cầu Công Lý
Có anh thợ điện ra đi không về
Tội nghiệp những bà mẹ Bàn Cờ của những ngày chống Mỹ
Lửa khói vỉa hè nám cả những hàng me
Tội nghiệp những người Sài Gòn đi xa
Đi từ tuổi hai mươi
Nhận hoang đảo tù đày để nói về lòng ái quốc
Có ai hỏi những hàng dương xanh
Xem đã bao nhiêu người Sài Gòn hóa thân vào sóng nước
Tội nghiệp những đêm Sài Gòn đốt đuốc
Những người cha bến tàu xuống đường với bao tử trống không
Tội nghiệp những ông cha rời khỏi nhà dòng
Áo chùng đen đẫm máu
Tội nghiệp những chiến trường văn chương, thi ca, sách báo
những vị giáo sư trên bục giảng đường
ưu tư nhìn học trò mình nhiễm độc
Sài Gòn của tôi-của chúng ta.
có tiếng cười
và tiếng khóc
3-
Bảy năm qua đi với nhiều buồn vui đau xót
Một góc phù hoa ngày cũ qua rồi
Những con điếm xưa có kẻ đã trở lại làm người
giã từ ghế đá công viên để sống đời lương thiện
Những gã du đãng giang hồ cũng khoác áo thanh niên xung phong lên rừng xuống biển
Tìm lại hồn nhiên cho cuộc sống của mình
Cuộc đổi thay nào cũng nhiều mất mát hy sinh
4-
Và khi ấy
Thì chính các anh
Những người nhân danh Hà Nội
Các anh đang ngồi giữa Sài Gòn bắt đầu chửi bới
Chửi đã đời
Chửi hả hê
Chửi vào tên những làng quê ghi trong lý lịch của chính mình
Các anh những người nhân danh Hà Nội sợ đến tái xanh
Khi có ai nói bây giờ về lại Bắc!!!
Tội nghiệp những bà mẹ già miền Bắc
Những bà mẹ mấy mươi năm còng lưng trên đê chống lụt
Những bà mẹ làm ra hạt lúa
Những năm thất mùa phải chống gậy ăn xin
Những bà mẹ tự nhận phần mình tối tăm
để những đứa con lớn lên có cái nhìn và trái tim trong sạch
Bây giờ
Những đứa con đang tự nhận mình trong sạch
Đang nói về quê mẹ của mình như kẻ ngoại nhân
Các anh
đang ngồi giữa Sài Gòn nhịp chân
đã bờm xờm râu tóc, cũng quần jean xắn gấu
Cũng phanh ngực áo, cũng xỏ dép sa bô
Các anh cũng chạy bấn người đi lùng kiếm tủ lạnh, tivi, cassette, radio
Bia ôm và gái
Các anh ngông nghênh tuyên ngôn khôn & dại
Các anh bắt đầu triết lý sống ở đời
Các anh cũng chạy đứt hơi
Rượt bắt và trùm kín đầu những rác rưởi Sài Gòn thời quá khứ
Sài Gòn 1982 lẽ nào
Lại bắt đầu ghẻ lở?
5-
Tội nghiệp em
Tội nghiệp anh
Tội nghiệp chúng ta những người thành phố
Những ai ngổn ngang quá khứ của mình
Những ai đang cố tẩy rửa lý lịch đen
Để tìm chỗ định cư tâm hồn bằng mồ hôi chân thật
6-
Xin ngả nón chào các ngài
Quan tòa trong sạch
Xin các ngài cứ bình thản ăn chơi
Bình thản đổi thay lốt cũ
Hãy để yên cho hàng me Sài Gòn
Hồn nhiên xanh muôn thuở
để yên cho xương rồng, gai góc
Chân thật nở hoa
Này đây!
Xin đổi chỗ không kỳ kèo cho các ngài cái quá khứ ngày xưa
Nơi một góc (chỉ một góc thôi)
Sài Gòn bầy hầy, ghẻ lở
Bây giờ
Tin chắc rằng trong các ngài đã vô số kẻ tin vào thượng đế
Khi sống hả hê giữa một thiên đường
Ai bây giờ
Sẽ
Tạ lỗi
Với Trường Sơn?
~Đỗ-Trung-Quân~
(1982)
LẼ RA CHÚNG TA KHÔNG PHẢI
LÀM NHỮNG BÀI THƠ THẾ NÀY
1.
“Lẽ ra chúng ta không phải làm những bài thơ thế này…”(*)
Những bài thơ làm chảy máu mũi
Chảy máu tai
thất khiếu…
Lẽ ra chúng ta chỉ làm thơ về những đêm nhạc
cô nhạc sĩ bé bỏng hát những bài tình lẳng lơ
như ông bà ta xưa từng đong đưa
Lẽ ra chúng ta không phải làm những bài thơ thế này
bom đạn, nỗi thù hận nám đen mấy thế hệ
Lẽ ra ta mãi bình yên nhìn ra biển
san hô nở hoa xanh trên ghềnh đá trắng
sóng biển nở hoa trắng trên ghềnh đá đen
và người con gái ta yêu không rụt rè khỏa thân trên bãi vắng
Lẽ ra chúng ta không phải làm những bài thơ thế này
mắt mờ vì căm giận tim loạn nhịp vì nỗi uất ức
bọn ưng khuyển nghênh ngang trong nhà mình
Lẽ ra…
chúng ta chỉ toàn những nhà thơ tình
những nhà thơ tình hay- ngang ngửa thế giới
sao ta run rẩy thế này?
Sao ta run rẩy quẹt tay ngang mũi mình
Đỏ lòm những máu?
Sao ta khạc phổi văng khỏi ngực mình
Vì nỗi căm giận
Ôi em!
Những tình ca vắng lặng
Vắng lặng…
…đến bao giờ?
2
Ta thấy chính mình
Chiếc bóng mệt mỏi trên vách
Thôi ngậm miệng lại
Mà sống nốt những ngày thừa
Ta thấy chính mình
Gương mặt no nê thỏa mãn từ những chuyến đi xa
Thái lan, Hông kông, Singapore, Pháp, Ý, Hoa kỳ…
Những chuyến rong chơi bằng tiền tài trợ
Du lịch, shopping, khu đèn đỏ…
Sao cũng được miễn là cứ thế mà đi
Mà hưởng thụ
3
Ta thấy chính mình
Qua những gương mặt quen ngày xưa
Ngày xưa chưa xa
Những chàng hai mươi đầy nhiệt huyết
Nay cười mỉa “rách việc!
êm thấm lại không muốn…
Đồ ngu!..”
4
Ta thấy chính mình
Chập chờn trên vách suốt đêm dài
con giun bị dày xéo bởi gót giày
Đất nước nhà cao tầng
Đất nước siêu thị
Đất nước xe hơi đắt tiền
Đất nước week-end
Đất nước resort
Đất nước không chiến tranh
Cớ gì đau quặn ruột?
Ta thấy mình trên vách hằng đêm
Như bóng ma gầy khô
5
Lẽ ra
Ta đâu còn phải làm những bài thơ như thế
Nếu những gương mặt nham nhở
Không cười gằn qua cột mốc số không
Nếu những con tàu lăm lăm súng đạn
Không gầm gừ trên biển đông
Và nếu nỗi đớn hèn
Không khắc một dấu máu lên vầng trán.
~Đỗ-Trung-Quân~
Comment