Thơ Xuân Diệu

[Tinh.Nhi]

Hoa Nở Sớm


Hoa chẳng chờ em, nở sớm hơn,
Một vùng xao xuyến dạ lan hương.
Bỗng đêm ngào ngạt qua khung cửa
Ấy dạ lan hoa hội giữa vườn.

Từ khi hoa trổ những chùm xinh
Trong ý thương yêu đã để dành
Nghĩ đến em về, hoa độ nở
Vì em, hương đợm, cả mi thanh.

Mấy ngày đông ấm giục hoa sinh
Đêm đến tin hương bỗng giật mình!
Như sóng ngạt ngàn từng đợt một
Dạ lan kỳ ảo thấm năm canh.

Muốn cầm hương quý đợi em anh
Anh cất hoa hương giữa ái tình
Muôn vạn hương triều thơm tựa biển
Em về thở lại giữa hồn anh.

28/11/1961

[Tinh.Nhi]

Hỏi


Một năm, thêm mấy tháng rồi
Thu đi, đông lại, bồi hồi sắp xuân
Gặp em, em gặp mấy lần
Tưởng quen mà lạ, tưởng gần mà xa
Ai làm cách trở đôi ta
Vì anh vụng ngượng, hay là vì em ?
Trăng còn đợi gió chưa lên,
Hay là trăng đã tròn trên mái rồi ?
Hằng ngày em nói bao lời
Với cha, với mẹ, với người xung quanh
Với đường phố, với cây xanh,
Sao em chưa nói với anh một lời ?
Tương tư ăn phải miếng mồi
Đứng đi trên lửa, nằm ngồi trong sương
Phải duyên, phải lứa thì thương,
Để chi đêm thẳm ngày trường em ơi !

[Tinh.Nhi]

Hôn


Trời ơi, ôm lấy say sưa
Mặt khao khát mặt, lòng mơ ước lòng
Hôn em nước mắt chảy ròng
Em ơi như ngọn đèn chong vẫn chờ.
Em hôn anh suốt một giờ,
Anh hôn em mấy cho vừa lòng đaụ
Sao mà chia cách giữa xa nhau
Để cho tháng thảm ngày sầu thế em?
Chao ôi mãi mãi mất tìm,
Thấy rồi sung sướng ta đem nhau về.
Hôn em ngàn thuở chưa xuệ
Ấp yêu xương thịt, gắn kề tâm linh.
Chiêm bao mà chẳng mơ lòng,
Rõ ràng chân thật như trong cuộc đờị

Xuân Diệu (22-8-1970)

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Gặp Gỡ (2)


Lòng cũng quay vời theo bánh xe
Chở người yểu điệu áo sầu che
Hôm nay, chắc ngựa dừng sau trúc
Bên nọ chân trời chuyển gió se

Tôi dạo tìm thơ, gặp biệt ly:
Người đi, tôi tưởng bỏ tôi đi
Sau bờ non thẳm, là chi nữa?
-Không biết vu vơ có nghĩa gì

Có lẽ người hoa nay đã vui
Nghe chiều âu yếm lấn vô người
Tình cờ ngoảnh gặp phương tôi đứng
Mắt vắng đâu xa, miệng gửi cười...

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Hôn Cái Nhìn


Không phải anh hôn nơi mắt
Anh hôn cái nhìn của em
Mắt em một vừng yêu mến
Thắt anh trong lưới êm đềm

Anh nhớ mãi một bến xe
Đến đó hai ta từ biệt
Em yên lặng. - Anh lắng nghe
Mắt em nghìn vạn tơ se

Từ hôm ấy đôi mắt em
Là ảnh cuối cùng anh giữ
Đi xa anh cứ nhớ hoài
Một trời mắt em tình tự

Xin em cho phép anh hôn
Cái nhìn em, gương tâm hồn
Cái nhìn em trong không gian
Trong hồn anh giữa chứa chan....

9/1967

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Huyền Diệu


Les parfums, les couleurs et les sons se répondent

Này lắng nghe em khúc nhạc thơm
Say người như rượu tối tân hôn;
Như hương thấm tận qua xương tuỷ,
Âm điệu, thần tiên, thấm tận hồn.

Hãy tự buông cho khúc nhạc hường
Dẫn vào thế giới của Du Dương:
Ngừng hơi thở lại, xem trong ấy
Hiển hiện hoa và phảng phất hương...

Hãy nghe lẫn lộn ghé bên tai
Giọng suối, lời chim, tiếng khóc người.
Hãy uống thơ tan trong khúc nhạc
Ngọt ngào kêu gọi thuở xa khơi.

Rồi khi khúc nhạc đã ngừng im
Hãy vẫn ngừng hơi nghe trái tim
Còn cứ run hoài , như chiếc lá
Sau khi trận gió đã im lìm.

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Hy Mã Lạp Sơn


Nghìn thế kỷ đã theo nghìn thế kỷ,

Ta đứng đây nhìn thấy triệu mặt trời

Tắt và nhen và phân phát cho đời

Những thời tiết tái tê hay ấm áp

ở chốn tuyệt mù, dưới chân ta đẹp.

Ta đứng đây, vĩnh viễn giữa mùa đông,

Tuyết trên đầu vĩnh viễn chóa từng không.

Trán vĩnh viễn nặng mang sầu Trái Đất

Ta là Một, là Riêng, là Thứ Nhất.

Không có ch bè bạn nối cùng ta

Bởi ghen trời, ta ngạo nghễ xông pha

Lên vút thẳm, đứng trên nghìn đỉnh núi,

Trên những chót đã bỏ đồi dưới suối,

Trên những mây đã bỏ núi ngang mây

Trên những đồng tuyết lạnh ở trên mây,

Ngang nhật nguyệt - Còn chi sân với ngõ!

Lầu vua chúa còn chi hơn bãi cỏ?

Nóc đền đài cũng thấp tựa lũng nham!

Ta lên cao như một ý siêu phàm

Nhìn vũ trụ muốn tranh phần cao vọi!

Đời đã hết. Chỉ riêng ta đứng mãi

ở nơi đây không dấu vết loài người

Mua sạch trong bằng nỗi rét ngàn đời

Làm kiêu hãnh giữa lặng im bất dịch

Mây với gió chẳng bao giờ tới đích

Phượng hoàng lên, vừa thử cánh đã sa

Cỏ đôi chòm không gợn sắc xanh pha

Thoáng linh động nào qua con thú nhỏ

Hiu hắt nhẽ bốn phương trời vò võ,

Lạnh lùng chăng sầu một đỉnh chon von...

Ta tưởng nghe tê tái sắc câu dòn

Buồn vạn kỷ không ai vươn mắt ngắm

Ta cao quá, thì núi non thấp lắm,

Chẳng chi so, chẳng chi đến giao hòa

Ta bỏ đời mà đời cũng bỏ ta

Giữa vắng ngắt, giữa lạnh lùng thê tuyệt!

Ngoài tang trắng của tuyết rồi lại tuyết,

Họa chăng nghe gần gũi khúc ca trời;

Trong veo ngàn, hơi thuần túy của hơi

Xuyên ngày tháng, vẫn vỗ về bên mái,

Và trời rót khúc ca trời cảm khái:

- "Cô đơn muôn lần, muôn thuở cô đơn

"Người lên trời, ôi Hi-mã-lạp-sơn!"

1935-1941

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Không Đề


Tôi nhận cái này đã từ lâụ
Bây giờ nó tới, dẫu hơi mau,
đã không tránh khỏi thì tôi tiếp
một cách đau thương nhưng ngẩng đầụ

Ai có thích gì đi mãi mãi
vô trong cái cõi chẳng mô tê.
Một khi cập bến vào vô tận
thì đến vô biên chẳng trở về.

Tuy vậy, tôi đã sống hết mình,
suốt đời không một phút coi khinh.
Tôi coi trọng nhất khi làm việc,
họa có thua khi sống với tình.

Cái quả cam này đà vắt hết
hiến cho non nước, hiến đời thân.
Tuy không biết đến bao giờ kiệt,
nhưng dẫu sao thì cũng phải dừng.

Xin hãy cho tôi được giã từ ...
vẫy chào cõi thực để vào hư.
Trong hơi thở cuối dâng trời đất
cũng vẫn si tình đến ngất ngư ...

-- Xuân Diệu (Di Cảo)

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Khung Cửa Sổ


Anh có nhà có cửa
Nhưng không vợ không con
Sợ cái bếp không lửa
Sợ cái của không đèn.
Những đêm đi xa về
Tận xa nhìn cửa đóng
Không ánh sáng đón mình,
Không có ai trong ngóng

Từ khi em đến anh
Cửa sổ ánh đèn xanh
Xa xa anh thấy sáng
Trong đêm khung cửa lành.

Biết có em trong phòng
Viết bài hay đọc sách,
Như trong bếp nấu cơm
Có lửa hồng tí tách.

Ôi cái khung cửa sổ
Em thường đứng nhìn ra :
Em là sao của cửa
Em là hồn của nhà.

Giờ nghĩ chuyện em đi,
Anh sợ khung cửa sổ
Sợ những lúc xa về
Không thấy đèn sáng cửa.

Ôi cái khung cửa sổ
Của kiếp anh, đời anh!
Tay em không đến mở
Thôi còn gì tươi xanh?

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Kỷ Niệm




Ôi ngắn ngủi là những giờ họp mặt !
Ôi vội vàng là những phút trao yêu !
Vừa nắng mai sao đã đến sương chiều ?
Em hờ hững, để cho lòng anh lạnh.

Em có nhớ một buổi chiều yên tịnh
Chúng ta chìm trong một biển ái ân,
Chúng ta say trong chén rượu tuyệt trần,
Mà tình ái rót đầy dâng bạn mới.
Anh gọi nhỏ kề tai em: "Em hỡi!"
Trên tay anh em bèn viết: "Anh ơi".

Rồi ngó mê nhau, ta mỉm mắt cười,
Và lặng lẽ thấy lòng cao chín bệ.
Không cần nóị Trái tim dường mở hé,
Hoa muôn năm nghe nở tiếng thần tiên
Trái tim ngừng trong một lúc vô biên:
Thời gian hết; đất trời không có nữa..

Em lúc ấy nhìn anh như lệ ứa,
Êm ái như trong gió có mùi hương.
Trong mắt em anh tưởng thấy thiên đường,
Ôi hạnh phúc ! Anh gục đầu, nhắm mắt...

Sao ngắn ngủi là những giờ họp mặt ?
Sao vội vàng là những phút trao yêu?
Vừa nắng mai, sao đã đến sương chiều
Em hờ hững, để cho lòng anh lạnh.

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Lạ


Người nào xa lạ đâu đây,
Người mi thanh sáng, người tay dịu hiền
Tôi nhìn quên đẹp, quên duyên,
Quên câu ăn nói, tôi nhìn người thôi
Người nào một nữa thân tôi
Bước chân êm ái, nụ cười thần tiên
Người nào tôi tưởng đã quen
Một ngày không gặp lại nên mới rồi
Một kho vàng ngọc thêm hoài,
Người nào như cả loài người đến đây
Khiến tôi giận cả nước mây
Vòng tay khăn khít, mở tay : giao hòa
Ôm em trong cánh tay xòa
Nghe là vũ trụ, nghe là nhân gian.

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Lạc Quan


Vườn cười bằng bướm, hót bằng chim;
Dưới nhánh, không còn một chút đêm :
Những tiếng tung hô bằng ánh sáng
Ca đời hưng phục trẻ trung thêm.

Gió qua, như một khách thừa lương,
Lay nắng trên mình lá loáng sương.
Hoa cúc dường như thôi ẩn dật.
Hoa hồng có vẻ bận soi gương.

Vàng tươi, thược dược cánh hơi xòa;
Ửng dạng, phù dung nghiêng mặt hoa;
Nhánh vút làm cho bông huệ ngợp.
Lòng trinh giữ lại nửa bông trà.

Hình eo, dáng lả, sắc xinh xinh
Phơi phới cùng nhau thở thái bình
Của nỗi yêu trùm không giới hạn
Dịu dàng tỏa xuống tự trời xanh.

Hạnh phúc vờn trong buổi sớm mai,
Vừa tầm với bắt của tay người;
Ái tình đem máu lên hoa diện :
-Thi sĩ đi đâu cũng thấy cườị

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Lại Một Vừng Trăng


Lại một vừng trăng, rồi lại gió
Mới ra đến ngõ đã vùng trăng
Muốn ném thia lia qua vũ trụ
Chiếc gương như ngọc của cô Hằng

Một khoảng trời đêm chẳng đủ sao?
Lại còn trăng bạc ở trên cao!
Thung thăng bóng ngã bên chân bước
Tôi vẫn quen trăng, chả muốn chào

Chóng thế! ba mươi ngày một tháng
Vừng trăng điệp khúc nhắc chia xa
- Trăng ơi có mấy người yêu dấu?
Ở suốt đêm này, bạn với ta

3-6-1968

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Lại Trung Thu


Lại trung thu rồi đó em
Muôn tơ ai đệt thành đêm
Chỉ một vầng trăng trong vắt
Mà ân ái cả không gian

Đêm nay em chớ thức nhiều
Cho dẫu hoa trăng vàng nở
Dù em nghĩ đến anh yêu
Giấc ngủ xin đừng trăn trở

Anh gởi mắt anh theo trăng
Nhìn em xuyên tới trái tim
- Qua lá trăng ngà muôn mảnh
Rơi trên áo, nhặt lên em !

17-9-1967

[Đại Hiệp]

:::Xuân Diệu:::
Lời Kỹ Nữ


Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa;
Vội vàng chi, trăng sáng quá, khách ơi.
Đêm nay rằm: yến tiệc sáng trên trời;
Khách không ở, lòng em cô độc quá.
Khách ngồi lại cùng em ! Đây gối lả,
Tay em đây mời khách ngả đầu say;
Đây rượu nồng. Và hồn của em đây,
Em cung kính đặt dưới chân hoàng tử.
Chớ đạp hồn em !
Trăng từ viễn xứ
Đi khoan thai lên ngự đỉnh trời tròn.
Gió theo trăng từ biển thổi qua non;
Buồn theo gió lan xa từng thoáng rợn.
Lòng kỹ nữ cũng sầu như biển lớn,
Chớ để riêng em phải gặp lòng em;
Tay ái ân du khách hãy làm rèm,
Tóc xanh tốt em xin nguyền dệt võng.
Đẩy hộ hồn em triền miên trên sóng,
Trôi phiêu lưu không vọng bến hay gành;
Vì mình em không được quấn chân anh,
Tóc không phải những dây tình vướng víu.
Em sợ lắm. Giá băng tràn mọi nẻo;
Trời đầy trăng lạnh lẽo suốt xương da.
Người giai nhân: bến đợi dưới cây già,
Tình du khách: thuyền qua không buộc chặt.

Lời kỹ nữ đã vỡ vì nước mắt.
Cuộc yêu đương gay gắt vị làng chơi.
Người viễn du lòng bận nhớ xa khơi,
Gỡ tay vướng để theo lời gió nước.

Xao xác tiếng gà. Trăng ngà lạnh buốt.
Mắt run mờ, kỹ nữ thấy sông trôi.
Du khách đi.
Du khách đã đi rồi.