Tweet
Nhạc sĩ Vũ Thành An và chuyện tình “Em Đến Thăm Anh Đêm 30”
Ca khúc Em Đến Thăm Anh Đêm 30 (còn có tên khác ít người biết hơn là Kỷ Niệm Rời Một Người Yêu) được nhạc sĩ Vũ Thành An phổ nhạc từ bài thơ của người bạn, người anh thân thiết là Nguyễn Đình Toàn. Đằng sau câu chuyện thơ nhạc là chuyện tình thi vị của nhạc sĩ Vũ Thành An và một đàn chị khoá trên xinh đẹp được chính ông kể lại. Trong cuốn sách “tự bạch” Chuyện Tình Không Tên của mình, nhạc sĩ Vũ Thành An viết: “….Anh bị Em cuốn hút ngay từ buổi đầu tiên Em đến làm xướng ngôn viên cho chương tình này. Dáng vẻ xinh xắn và giỏi giang của Em đã làm lu mờ hình ảnh tất cả các cô gái khác đang có trong anh hồi đó… Rồi một lần, trên chiếc áo dài đằm thắm, Em đeo chiếc pin cài áo hình chiếc lá bằng bạc anh tặng nhân dịp sinh nhật Em. Em vui vẻ đeo món quà tặng đơn sơ đó! Chắc có lẽ Em đã đón nhận mối chân tình của anh… Không biết bây giờ Em có còn giữ chiếc pin cài áo hình chiếc lá không? Nhưng em biết không, hình ảnh của nó trên ngực áo Em vẫn tồn tại trong tâm khảm anh suốt từ đó đến nay!
Sau khi anh và anh Toàn hoàn tất bài Tình Khúc Thứ Nhất thì tình cờ anh đọc được bài thơ Em Đến Thăm Anh Đêm 30 trong tập thơ của anh Toàn. Khi đọc tới câu Xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em, anh lập tức nhớ ngay đến Em. Hình tượng chiếc lá của chiếc pin cài áo đó chính là bằng chứng tình yêu của anh đối với Em. Và anh quyết định phổ nhạc bài thơ của anh Toàn.”
Từ cơ duyên đó, những lời hát mềm lơi, trữ tình, bay bổng và cũng sâu lắng khôn cùng của nhạc phẩm Em Đến Thăm Anh Đêm 30 đã đi vào âm nhạc Việt Nam suốt mấy chục năm qua:
Em đến thăm anh đêm ba mươi
Còn đêm nào vui bằng đêm ba mươi
Với người Việt nói chung, đêm 30 luôn là một thời khắc quan trọng, thiêng liêng. Khí thiêng đất trời hội tụ, muôn hoa đua nở, nhà nhà sum vầy, hội tụ, người người rạng rỡ, hân hoan đón chờ thời khắc chuyển giao năm mới. Trong thời khắc đó, có một câu chuyện tình thầm lặng nảy nở thăng hoa: “em đến thăm anh đêm ba mươi”. Câu hát cất lên giản dị, nhẹ nhàng mà đầy trân trọng, nâng niu và cả tri ân vì em đã đến. Hình ảnh cô gái tìm đến thăm vào đêm 30 khắc ghi vào tâm khảm chàng trai một niềm vui khôn tả, là ký ức ngọt ngào không thể quên, vậy nên chắc chắn chẳng “còn đêm nào vui bằng đêm ba mươi” năm ấy. Và trong giây phút thăng hoa vì hạnh phúc đó, chàng trai cũng chủ động hồi đáp bằng một lời tỏ tình thật dễ thương: Anh nói với người phu quét đường Xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em Trong đêm 30 thanh vắng, chẳng còn ai ngoài người phu quét đường, đôi trai gái tay không đến với nhau, chỉ với một tình yêu thuần khiết, trong veo và vật định tình cũng chẳng cầu kỳ, quý giá, chỉ là chiếc lá vàng vô danh trên lối.
Tay em lạnh để cho tình mình ấm
Môi em mềm cho giấc ngủ em thơm
Sao giao thừa xanh trong đôi mắt ngoan
Trời sắp Tết hay lòng mình đang Tết
Khung cảnh, đất trời dường như cũng hô ủng cho cuộc tình non tơ vừa chớm nở, kéo hai người tình xích lại gần nhau, hoà quyện vào nhau, cùng thăng hoa trong tình yêu. Cái nắm tay, đôi môi hôn tình tự của cặp đôi được trời đêm 30 che giấu trở nên trọn vẹn, đong đầy. Bức tranh tình yêu thơ mộng đó, hẳn những người yêu nhau nếu đã từng trải qua, ít nhất một lần được mong quay trở lại. Niềm hạnh phúc đong đầy của chàng trai đã biến thành niềm hy vọng lấp lánh trong câu hỏi: “Sao giao thừa xanh trong đôi mắt ngoan?” Chỉ một chữ “xanh” mà ý nghĩa câu hát sáng bừng. Niềm vui xuân mới, Tết mới hoà quyện ngọt ngào cùng niềm hạnh phúc của tình yêu đôi lứa và câu hỏi tiếp theo “Trời sắp Tết hay lòng mình đang Tết? như một lời khẳng định cho niềm hạnh phúc đó. Nhạc sĩ Vũ Thành An tâm sự, sau khi phổ xong hai khổ thơ đầu tiên thì mạch nhạc tuôn trào tự nhiên trong ông, ông hoàn thành bài nhạc rồi đưa lại cho nhà thơ Nguyễn Đình Toàn hoàn thiện phần lời nhạc, như lời ông tâm sự trong cuốn Chuyện Tình Không Tên: “Khi phổ nhạc đến đây, cảm xúc của anh càng mãnh liệt hơn và anh cứ để dòng nhạc tuôn trào một cách tự nhiên. Cứ thế từng câu nhạc, từng câu nhạc vang lên! Anh chỉ kịp ghi lại và để anh Toàn dệt thêm lời cho đoạn nhạc. Nhờ vậy bài hát Em Đến Thăm Anh Đêm 30 mới được trọn vẹn.”
Cũng theo lời của nhạc sĩ Vũ Thành An, khi hoàn thành nhạc phẩm Em Đến Thăm Anh Đêm 30, cuộc tình của ông và người đẹp “pin cài áo hình chiếc lá” vẫn còn đang rất thắm thiết, nồng đượm. Tuy nhiên, trong lời thơ, điệu nhạc đã thấp thoáng những dự cảm buồn cho cuộc tình tan vỡ của ông sau này:
Tháng ngày đã trôi qua Tình đã phôi pha, người khuất xa
Chỉ còn chút hương xưa Rồi cũng phong ba rụng cùng mùa
Dòng sông đêm hồn đen sâu thao thức
Ngàn vì sao mọc hay lệ khóc nhau
Đá buồn chết theo sau ngày vực sâu
Rớt hoài xuống hư không cuộc tình đau
Từng lời hát thả xuống, nặng dần nặng dần, rớt rơi thành những giọt lệ sầu bi không dừng nghỉ, kéo dài mãi cuộc tình đau theo cùng đời người. Và rồi cứ mỗi đêm 30, trong dòng sông đêm đen như mực lại thấp thoáng một “hồn đen sâu thao thức” khóc mãi cho cuộc tình đã mất.
Trước Em Đến Thăm Anh Đêm 30, nhạc sĩ Vũ Thành An đã sáng tác một ca khúc rất nổi tiếng cho cô người yêu này, cũng là ca khúc đầu tay, đó chính là Tình Khúc Thứ Nhất: “Tình vui theo gió mây trôi…”, nên sau này, ông đã gọi đây là “tình khúc thứ nhất” của mình. Nhưng ngăn cách về tuổi tác vì nhạc sĩ Vũ Thành An nhỏ hơn 2 tuổi, ngăn cách về cả hoàn cảnh, vì cô gái con nhà phú quý, tương lai quá xa vời, chuyện tình dần đi vào ngõ hẹp. Rồi chuyện gì đến cũng đến, gia đình ngăn cấm không cho “tình khúc thứ nhất” liên lạc với người yêu nữa. Ban đầu cô nhất quyết chống lại, những giọt nước mắt đã rơi trên những lá thư tình dài để cho biết đó là tình yêu dù tuyệt vọng nhưng rất sâu đậm. Nhưng rồi cuối cùng họ đành buông xuôi, đầu hàng nghịch cảnh. Nhạc sĩ kể lại: “Anh đã thảng thốt cất tiếng kêu than khi Em đột ngột chấm dứt liên lạc. Nhiều lần Em đã hẹn rồi không đến. Biết bao lần em đã hứa, hứa cho nhiều rồi lại quên. Anh dường như đoán biết được những gì đang xảy ra. Trong thời gian chúng ta yêu nhau, nhiều buổi tối anh gọi điện thoại tới nhà Em hàng giờ để nói chuyện, cho nên sau một thời gian Em lánh mặt, một buổi tối kia anh đã gọi và lần này Em lại nói một câu tiếng Pháp: Une fois pour toutes (một lần cho tất cả). Có nghĩa cuộc nói chuyện đó sẽ là lần cuối giữa hai đứa. Anh đã nghẹn lời và không thể nói được một lời gì nữa.” Sau khi chấm dứt cuộc tình tha thiết đó, nhạc sĩ Vũ Thành An sáng tác Bài Không Tên Cuối Cùng cho cô gái “tình khúc thứ nhất” đó, mở đầu cho loạt bài hát không tên đã làm nên tên tuổi của ông: Xa nhau rồi, thiên đường thôi lỡ Cho thần tiên chắp cánh, xót đau người tình si .
Bài: Niệm Quân
