đời sống tinh thần - những quan niệm về nhân sinh

[470525]

1. Người là hoa đất.

2. Người ba đấng, của ba loài.

4. Người khôn dồn ra mặt.

8. Người khôn con mắt đen sì
Người dại con mắt nửa chì nửa thau.

9. Nói hay hơn hay nói.

10. Nói ngọt lọt đến xương.

11. Nói thì dễ, làm thì khó.

12. Nọc người bằng mười nọc rắn.

13. Người có lúc vinh lúc nhục, nước có lúc đục lúc trong.

14. Đi một ngày đàng học một sàng khôn.

15. Điếc không sợ súng.

16. Biết sự đời, mười đời chẳng khó.

17. Có dốt mới có khôn.

18. Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe.

19. Chim khôn chưa bắt đã bay

20 Người khôn ít nói, ít hay trả lời.

21. Bé chẳng vin, cả gẫy cành.

22. Dốt đến đâu, học lâu cũng biết.

23. Có tích mới dịch nên tuồng.

24. Đẹp nết hơn đẹp người.

25. Cái nết đánh chết cái đẹp.

26. Đói cho sạch, rách cho thơm.

27. Chết trong còn hơn sống đục.

28. Ai ưa dưa khú, bầu già.
Tốt đẹp phô ra, xấu xa đậy lại.

29. Bạc đầu chưa hết dại.

30. Người khôn ăn nói nửa chừng
Để cho kẻ dại nửa mừng nửa lo.

31 Ngu si hưởng thái bình.

[470525]

32. Chưa khỏi rên đã quên thầy.

33. Chẳng có dại nào giống dại nào.

34. Có mặt thì mắng, vắng mặt thì thương.

35. Đường mòn ân nghĩa không mòn
Chanh chua chớ phụ, ngọt bòng chớ ham.

36. Được chim bẻ ná, được cá quên nơm.

37. Có mới, nới cũ.

38. Có xương xông, tình phụ lá nốt.

39. Có trăng phụ đèn.

40. Con gà tức nhau tiếng gáy.

41. Đánh nhau chia gạo, chào nhau ăn cơm.

42. Cả giận mất khôn.

43. Cây ngay chẳng sợ chết đứng.

44. Có tật giật mình, có tình kinh trong bụng.

45. Cha chung không ai khóc.

46. Cháy nhà hàng xóm bình chân như vại.

47. Có vay có trả, mới thỏa lòng nhau.

48. Cá mè một lưa.

49. Ngày dưng thì chẳng chắp gai,
Đến khi có cá mượn chài ai cho.

50. Người lười, đất không lười.

51. Đo bò làm chuồng.

52. Có mình thì phải giữ.

53. Buôn tàu bán bè không bằng ăn dè, hà tiện.

54. Đãi cứt sáo lấy hạt đa, đãi cứt gà lấy hạt tấm.

55. Đời cha vo tròn, đời con bóp bẹp.

55. Được lòng ta xót xa lòng người.

56. Bói rẻ còn hơn ngồi không.

[470525]

57. Cơm không ăn, gạo còn đó.

58. Được một bữa cơm người, mất mười bữa cơm nhà.

59. Đã khó, chó cắn thêm.

60. Biết tội đâu mà tránh, biết phúc đâu mà tìm.

61. Buồn ngủ lại gặp chiếu manh,
Hay ăn làm biếng gặp anh đứng đường.

62. Bút sa, gà chết.

63. Đi đêm lắm có ngày gặp ma.

64. Bốn chín chưa qua, năm ba đã tới.

65. Chạy trời không khỏi nắng.

66. Ai uốn câu cho vừa miệng cá.

67. Bới bèo ra bọ.

68. Đánh rắn phải đánh dập đầu.

69. Đã tu thời tu cho trót.

70. Có chí thì nên.

71. Có công mài sắt có ngày nên kim.

72. Còn nước, còn tát. .

73. Con mẹ đẻ con con.

74. Còn gà trống, gà mái thì còn gà dò.

75. Ai giầu ba họ, ai khó ba đời.

76. Cờ đến tay ai người ấy phất. 6

77. Bụng làm dạ chịu.

78. Có gan ăn cắp, có gan chịu đòn.

79. Chó gầy hổ mặt người nuôi.

80. Bắn súng không nên phải đền đạn.

81. Ốc chẳng mang nổi mình ốc, ốc lại còn mang cọc cho rêu.

82. Ai dám đánh đu với tinh.

[470525]

83. Chó ghẻ có mỡ đằng đuôi.

84. Chưa học bò đã lo học chạy.

85. Chưa vỡ bụng cứt đã đòi bay bổng.

86. Chó cậy gần nhà, gà cậy gần chuồng.

87. Mạnh dùng sức, yếu dùng chước.

88. Có cháo hỏi chè.

89. Đứng núi này trông núi nọ.

90. Điếc hay ngóng, ngọng hay nói.

91. Con có khóc mẹ mới cho bú.

92. Ai biết ngứa ở đâu mà gãi.

93. Chê của nào trời trao của ấy.

94. Chê tôm lại phải ăn tôm,
Chê rau muống héo lại ôm dưa già.

95. Được thể thì nói khoác.

96. Châu chấu thấy đỏ lửa thì vào.

97. Đục nước béo cò.

98. Dậu đổ bìm leo.

99. Chợ chưa họp, kẻ cắp đã đến.

100. Đắt ra quế, ế ra củi.

101. Cháy nhà ra mặt chuột.

102. Đâm lao thì phải theo lao.

103. Sai một ly, đi một dặm.

104. Chết sông chết suối, không ai chết đuối đọi đèn.

105. Có nước có cá.

106. Cơm vào miệng còn rơi.

107. Cóc có gan cóc, kiến có gan kiến.

108. Ba thưng cũng vào một đấu.

[470525]

109. Bói ra ma, quét nhà ra rác.

110. Cơm đâu no chó, thóc đâu no gà.

111. Chín quá hóa nẫu.

112. Chọn mặt gửi vàng.

113. Đi với Phật mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy.

114. Cháy thành vạ lây.

115. Được mùa thày chùa no bụng.

116. Đánh chó ngó chủ nhà.

117. Yêu con chị vị con em.

118. Ôm rơm rặm bụng.

119. Xay lúa thì thôi ẵm em.

120. Cách sông nên phải lụy đò.

121. Đầu xuôi đuôi lọt.

122. Cũ người mới ta.

123. Đánh bạc quen tay, ngủ ngày quen mắt.

123. Dốt đặc còn hơn hay chữ lỏng.

124. Góp gió thành bão, góp cây nên rừng.

125 Gà mái không gáy

126. Ba người đánh một, không chột cũng què.

137. Có bột mới gột nên hồ.

128. Chơi dao sắc có ngày đứt tay.

129 Ai uốn câu cho vừa miệng cá

130 Cọ già là bà lim

131 Bàng già là bà lim

132 Cờ bạc là bác thằng bần

133 Cơm tẻ là mẹ ruột

134 Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh

[470525]

135 Chớp thừng, chớp chão, không bão thì mưa

136 Cơm ăn vào bụng chẳng sớm thì trưa,
nón đội trên đầu chẳng mưa thì nắng

137 Đời ông cho chí đời cha,
mây ráng Sơn Trà chẳng gió thì mưa

138- Thủ thỉ nhăng quỷ ma

139 Tẩm ngẩm mà đấm chết voi

140 Tay nhọ mặt cũng nhọ

141 Trâu ác trâu dạc sừng

142 Trâu chậm uống nước đục

143 Tham thì thâm

144 Túng thì tính

145 Tửu nhập ngôn xuất

146 Tức nước vỡ bờ

147 Tre già măng mọc

148 Tốt vay dày nợ

149 To đầu khó chui

150 Thẳng da bụng chùng da mặt

151 Trâu buộc ghét trâu ăn

152 Trời đang nắng, cỏ gà trắng thì mưa

153 Trẻ cậy cha, già cậy con

154 Thuyền theo lái, gái theo chồng

155 Thịt trâu không tỏi, ăn gỏi không mơ

156 Tửu nhập tâm như hổ nhập lâm

157 Tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống

158 Thua keo này, bày keo khác

159 Tiền phú hậu bần

160 Tre già măng mọc

[470525]

160 Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng

161 Tốt đẹp phô ra, xấu xa đậy lại

162 Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

163Thế vui thua tục dân

164 Trăm nghe không bằng một thấy

165Trôn nồi năm bằng cằm niêu mốt

166Trăm hay không bằng tay quen

167Th ứ nh ất dom đ óm v ào nhà
thứ nhì chuột túc thứ ba bông đèn

168Thứ nhất giặc phá, thứ nhì nhà cháy
(giặc phá không bằng nhà cháy)

169 Thuyền mạnh về lái, gái mạnh về chồng

170 Thuyền không lái, gái không chồng

171 Trâu kén cỏ trâu gầy, trò kén thầy trò dốt,

172 To đầu mà dại, nhỏ dái mà khôn

173 Trăm hay không bằng tay quen.

174 Tẩm ngẩm mà đấm chết voi

175 Trăm nghe không bằng một thấy.

176 Thua keo này, bày keo khác.

177 Thức khuya mới biết đêm dài
Đoạn trường ai có qua cầu mới hay.

178 ông mặt mà bắt hình dung.

179 uốc đắng giã tật, nói thật mất lòng.


180 Thằng dại làm hại thằng khôn.

181 Thương người như thể thương thân.


182 Tránh voi chẳng xấu mặt.

183 Thẳng mực tầu, đau lòng gỗ.

[470525]

178 Trâu đồng nào ăn cỏ đồng ấy.

179 Thân trâu trâu lo, thân bò bò liệu.

180 Tắt đèn nhà ngói cũng như nhà tranh.

181 Thánh cũng có khi nhầm.

182 Thắng không kiêu, bại không nản.

183 Trăm dâu đổ đầu tằm.

184 Trọc đầu càng mát.

185 Thân lừa ưa nặng

186 Tế sớm khỏi ruồi.

187 Trót đa mang phải đèo bòng

188 Tham thì thâm, nhầm thì thiệt.

189 Thóc đâu bồ câu đấy.

190 Trèo cao ngã đau.

191 Thắm lắm phai nhiều.

192 To đầu khó chui.

193 Trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết.

194 Tích tiểu thành đại.

195 Thất bại là mẹ thành công

196 Trống tháng bảy, không hội thì chay

197 - Tháng sáu heo may, chẳng mưa thì bão

198 - Thâm đông, hồng tây, dựng may,
chẳng mưa dây cũng bão giật

199 Trước lạ sau quen.

200 Theo đóm ăn tàn.

201 Trâu chết để da, người chết để tiếng.

202 Tốt danh hơn lành áo.

203 Tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa.

204 Tre non dễ uốn.

205 Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân.

206 Tháng ba bà già chết rét.

207 Tháng bảy mưa gãy cành tràm.

208 Tháng tám nắng rám trái bưởi.

209 Tháng bảy ngâu ra, mồng ba ngâu vào.

210 Tằm đói một bữa bằng người đói nửa năm.

211 Tháng ba dâu trốn, tháng bốn dâu về.

[470525]

212 Thâm đông thì mưa, thâm dưa thì khú, thâm vú thì chửa.
Tháng giêng trồng trúc, tháng lục trồng tiêu.

213 Tốt quá hóa lốp.

214 Trồng khoai đất lạ, gieo mạ đất quen.

215 Tỏ trăng mười bốn được tằm.
Tỏ trăng hôm rằm thì được lúa chiêm.

216 Trăng mờ tốt lúa nỏ, trăng tỏ tốt lúa sâu.

217 Thiếu tháng hai mất cà, thiếu tháng ba mất đỗ.

218 Thiếu tháng tám mất hoa ngư.
Thiếu tháng tư mất hoa cốc.

219 Tháng chín mưa rươi, tháng mười mưa mạ.

220 Tiền lĩnh quần chị, tiền chỉ quần em.

221 Trẻ muối cà, già muối dưa.

222 Tốt mốc ngon tương.

223 Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ.

224 Trâu đẻ tháng sáu, vợ đẻ tháng mười.

225 Thứ nhất đau mắt, thứ nhì nhức răng.

226 Thuốc đắng giã tật.

227 Trẻ lên ba cả nhà học nói.

228 Tháng tám đói qua, tháng ba đói chết.

229 Tre già măng mọc.

230 Trẻ trồng na, già trồng chuối.

231 Trẻ cậy cha, già cậy con.

232 Trẻ vui nhà, già vui chùa.

234 Thuyền theo lái, gái theo chồng.

235 Trai thời loạn, gái thời bình.

236 Tôi tớ xét công, vợ chồng xét nhân nghĩa.

237 Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn.

238 Thế gian được vợ hỏng chồng
Mấy khi lại được cả ông lẫn bà.

239 Thua thầy một vạn không bằng thua bạn một ly.

240 Tin bợm mất bò, tin bạn mất vợ nằm co một mình.

241 Tiền không chân xa gần đi khắp.

207 Thế gian chuộng của, chuộng công

208 Tiền bạc đi trước mực thước đi sau.

242 Tuần hà là cha kẻ cướp.

[470525]

250 Thứ nhất sợ kẻ anh hùng
Thứ nhì sợ kẻ bần cùng cố thây.

251 Tết đến sau lưng

252 Thầy bói nói dựa.

253 Tránh vỏ dưa, gặp vỏ dừa.

254 Thuốc chữa bệnh, chẳng chữa được mệnh.

255 Trời không đóng cửa ai.

256 Trăm bó đuốc cũng vớ được con ếch.

257 Tiền trao cháo múc.

258 Trai nhớ vợ cũ, gái nhớ chồng xưa.

259 Trai có vợ như rợ buộc chân.

260 Thuyền mạnh về lái, gái mạnh về chồng.

261 Tháng chín ăn rươi, tháng mười ăn ruốc.

262 Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.

263 Trời đang nắng, cỏ gà trắng thì mưa.

264 Tháng bảy kiến đàn, đại ngàn hồng thủy.

265 Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão.

266 Sáng mưa, trưa tạnh.

267 Sáng bể chớ mừng, tối rừng chớ lo.

268 Ráng mỡ gà thì gió, ráng mỡ chó thì mưa.

269 Tấc đất, tấc vàng.

270 Trăm rác lấy nác làm sạch.

271 Tức nước vỡ bờ.

272 Thằng mõ có bỏ đám nào.

273 Tre già là bà lim

274 Thật thà là cha quỷ quái

275 Tốt số hơn bố giàu

276 Trước lạ sau quen

277 Phụ vợ không gặp vợ

278 Cũ người, mới ta

279 Cơm treo mèo nhịn đói

280 Của rẻ là của ôi, của đầy nồi là của không ngon

281 Được tiếng lại được miếng

282 Cây muốn lặng mà gió chẳng ngừng

283 Có tiếng mà chẳng có miếng

284 Có bột chẳng gột nên hồ

[470525]

285 Có vỏ mà nỏ có ruột

286 Dao sắc không chặt được chuôi

287 Hùm dữ chẳng nỡ ăn thịt con

288 Hữu danh vô thực

289 Ai giàu ba họ, ai khó ba đời

290 Đi đêm có ngày gặp ma

291 Đi một ngày đàng học một sàng khôn

292 Đục nước béo cò

293 Đứa dại cởi truồng, thằng khôn xấu mặt

294 Được đằng chân lân đằng đầu

295 Đắt chỗ buôn, buồn chỗ bán

296 Được lòng ta, xót xa lòng người

297 Được voi đòi tiên

298 Đất lành chim đậu

299 Có công mài sắt, có ngày nên kim

300 Bút sa gà chết

301 Có mới nới cũ

302 Cả cây nậy buồng

303 Cả vốn lớn lãi

304 Bé trộm gà, cả trộm trâu

305 Cha nào con nấy

306 Đâm lao phải theo lao

307 Có nước có cá

308 Khỏi nhà ra thất nghiệp.

309 Khác máu tanh lòng.

310 Khôn từ trong trứng khôn ra.

311 Khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già.

312 Kén dâu thì dễ, kén rể thì khó.

313 Khôn làm văn tế, dại làm văn bia.

314 Không có lửa sao có khói.

315 Không ai nắm tay thâu ngày đến tối

316 Không mưa thì gió, khi mặt trời đổ như son

317 Khôn nhà, dại chợ

318 Không có tay mà hay nói

319 Không có tinh lại có tướng

320 Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời

321 Không ai khen đám cưới, không ai cười đám

[470525]

322 Không ai duỗi tay thâu ngày đến sáng

323 Khôn với vợ, dại với người dưng

324 Không ưa đổ thừa cho thối

325 Không ưa thì dưa có dòi

326 Không ưa dổ thừa cho xấu

327 Không lấy thì quấy cho hôi

328 Không đau làm giàu mấy nỗi

329 Không đắp bờ thì trơ chân lúa

330 Không con héo hon một đời

331 Không được ăn thì đạp đổ

332 Chẳng lo trước ắt lụy sau

333 Không trâu bắt chó đi cày

334 Không trâu bắt dê đi dầm

335 Không chó bắt nèo ăn cứt

336 Không voi lấy bò làm lớn

337 Không có cá lấy rau má làm trọng.

338 Không đẻ không đau

339 Không làm không tiếc

340 Không có lửa sao có khói

341 Không có bột sao gột nên hồ

341 Không có mây sao có mưa

342 Không làm thì hàm không động

343 Không bóp cổ thì chẳng lè lưỡi

344 Không đồng chẳng mong được kiện

345 Không mà cả trả không hết

346 Không thẳng tay gàu, nước đâu đến ruộng

347 Không vào hang hổ sao bắt được hổ

348 Không thầy đố mày làm nên

349 Không có cha mẹ ai ở lỗ nẻ mà lên

350 Không thầy đố mày làm nên.

351 Khôn ba năm, dại một giờ.

352 Khôn lỏi sao bằng giỏi đàn

353 Khôn cho người ta rái (sợ),
Dại cho người ta thương,
Dở dở ương ương tổ người ta ghét.

[470525]

355 Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm.

356 Kiến tha lâu cũng đầy tổ.

357 Kẻ cắp gặp bà già.

358 Khách đến nhà không gà thì vịt.

359 Kính lão đắc thọ

360 Kiến tha lâu cũng có ngày đầy tổ

361 Khôn quảng đại, dại tham lam

362 Khôn nhờ, dại chịu

363 Khôn ra miệng, dại ra tay

364 Kiện gian, bàn ngay

365 Khôn làm văn tế, dại làm văn bia

366 Khôn thì ngoan, gian thì nồng

367 Khôn nhà dại chợ

368 Khéo vá may, vụng chày cối

369 Khôn ăn cái, dại uống nước

370 Bất học vô thuật

371 Được ăn, được nói, được gói mang về

372 Cơm ăn, tiền lấy, giấy trả quan

373 Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa

374 Bao giờ đom đóm bay ra,
hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng

375 Bé con nhà bác, lớn xác con nhà chú

376 Đói ăn vụng, túng làm liều

377 Đói ăn rau, đau uống thuốc.

378 Đời cua cua máy, đời cáy cáy đào

379 Được mùa cau thì đau mùa lúa, được mùa lúa thì úa mùa cau

380 Để một thì giàu, chia nhau thì khó

381 Đểu thì mới có, phũ* như chó mới giàu (* độc ác, tàn nhẫn)

382 Chết trước được mồ mả, chết sau nằm ngả nằm nghiêng

383 Cơm không rau như đau không thuốc

384 Chó treo, mèo đậy

385 Cá không ăn muối cá ươn,
con cãi cha mẹ trăm đường con hư

386 Đường đi hay tối, nói dối hay cùng.

387 Cơm có bữa, chợ có chiều

388 Buôn có bạn, bán có phường

389 Ruộng không phân

[470525]

389 Ruộng không phân như thân không của

390 Cơm vào dạ như vạ vào thân

391 Hùm chết để da, người ta chết để tiếng

392 Củi tre dễ nấu, chồng xấu dễ sai

393 Củi khô dễ nấu, chồng xấu dễ xài

394 Đẹp nết hơn đẹp người

395 Đẹp như tiên không tiền cũng ế

396 Đất xấu vắt chẳng nên nồi

397 Một người làm quan thì sang cả họ

398 Một người làm quan cả họ được nhờ

399 Một năn chăn tằm bằng ba năm làm ruộng

400 Một năm ăn trộm bằng ba năm làm

401 Một sào nhà bằng ba sào đồng

402 Tằm đói một bữa bằng tằn đói nửa năm

403 Một quả cà bằng ba thang thuốc

404 Một tiền gà bằng ba tiền thóc

405 Một lần sa bằng ba lần đẻ

406 Một mẹ già bằng ba then cửa

407 Một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp

408 Một miếng khi đói bằng một gói khi no

409 Một mẹ già bằng ba đứa ở

410 Một đêm nằm bằng năm ở

411 Một người lo bằng kho người làm

412 Một bát cơm rang bằng một sàng cơm nấu

413 Một điều nhịn bằng chín điều lành

414 Một người nhà bằng ba người mượn

415 Một lạy sống bằng đống lạy chết

416 Một thời loạn bằng vạn thời bình

417 Một ngày dương gian bằng ngàn ngày âm phủ

418 Một nạm gió bằng một bó chèo

419 Một quan tiền công không bằng một đồng tiền thưởng

420 Một trăm ông chú không bằng một mụ bà cô

421 Một trăm đám cưới không bằng hàm dưới cá trê

422 Một kho vàng không bằng một nang chữ

423 Một mâm cẩn xui không bằng cái mui cá mè

424 Một nghề cho chín còn hơn chín nghề

[470525]

425 Một giọt máu đào hơn ao nước lã .

426 Mống đông vồng tây, không mưa dây cũng bão dật

427 Muốn tròn phải có khuôn, muốn vuông phải có thước.

428 Môi hở răng lạnh.

429 Máu trâu cũng như máu bò.

430 Mất lòng trước, được lòng sau.

431 Mẹ hát con khen hay.

432 Mười quan tiền công không bằng một đồng tiền thưởng.

433 Mèo tha miếng thịt xôn xao
Kễnh tha con lợn thì nào thấy chi.

434 Mạnh về gạo bạo về tiền.

435 Ba đấm không bằng một đạp

436 Con nuôi cha không bằng bà nuôi ông

437 Chửi cha không bằng pha tiếng

438 Ruộng sâu, trâu nái, không bằng con gái đầu lòng

439 Ải thâm không bằng dầm ngấu

440 Ruộng đất bề bề không bằng một nghề trong tay

441 Phép vua thua lệ làng

442 Cứt cá bằng lá rau

443 Sống đục sao bằng thác trong

444 Dại bầy hơn khôn độc

445 Áo rách khéo vá hơn lành vụng may

446 Cái nết đánh chết cái đẹp

447 Nhất kinh kỳ, nhì phố Hiến

448 Nhất Đồng Nai, nhì hai huyện

449 Nhất cảm phòng, nhì lòng lợn

450 Nhất canh trì, nhì canh viên, ba canh điền

451 Nhất cận thị, nhị cận giang

452 Nhất mẹ, nhì cha, thứ ba bà ngoại

453 Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống

454 Nhất gái một con, nhì thuốc ngon nửa điếu

455 Nhất gái một con, nhì rượu ngon nửa chén

456 Nhất bồ câu ra ràng, nhì bắp rang rưới mặn

457 Thứ nhất đom đóm vào nhà,

458 Nhất có râu nhì bầu bụng

459 Nhất thì nhì thục