Sưu tầm tục ngữ và ca dao Việt nam-Vần Đ

[470525]

Đường vô xứ Huế quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ (1)
Thương em anh cũng muốn vô
Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang
Phá Tam Giang ngày rày đã cạn
Truông nhà Hồ, nội tán cấm nghiêm. (2)
(1). Còn có câu:
Đường về xứ Nghệ quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ
Ai vô xứ Nghệ thì vô.
(2). Truông: vùng đất hoang, rộng, cây cỏ mọc nhiều.Truông nhà Hồ tức là Hồ Xá Lâm, thuộc Vĩnh Linh, Quảng Trị. - Phá Tam Giang: là lạch biển chảy qua 5 huyện thuộc Thừa Thiên.
- Nội Tán: một chức quan đời Lê Mạt, ở đây chỉ Nguyễn Khoa Đăng.

[470525]

Đêm hè gió mát trăng thanh
Em ngồi chẻ lạt cho anh chắp thừng.

[470525]

Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh
Tiếc công bác mẹ sinh thành ra em
Tay cầm bầu rượu, nắm nem
Mải vui quên hết lời em dặn dò.

[470525]

Đầu năm ăn quả chanh yên
Cuối năm ăn bưởi cho nên đèo bòng.
Vì cam cho quýt đèo bòng,
Vì em nhan sắc cho lòng anh thương.

[470525]

Đi đâu mà chẳng lấy chồng
Người ta lấy hết, chổng mông mà gào
Gào rằng: "đất hỡi, trời ơi!
Sao không thí bỏ cho tôi tấm chồng". (1)
(1). Có bản chép:
Gào rằng đất thấp, trời cao
Sao không thí bỏ cho tao chút chồng?

[470525]

Đem mình vào chốn sập vàng
Cả ăn, cả mặc lại càng cả lo
Đem mình vào chốn than tro
Đủ ăn, đủ mặc, đủ lo, đủ làm.

[470525]

Đông Thành là mẹ là cha
Đói cơm, rách áo thì ra Đông Thành. (1)
(1). Đông Thành: tức huyện Yên Thành, Nghệ An là huyện nhiều lúa nhất tỉnh, tục ngữ có câu: "Ngệ: Yên Thành, Thanh: Nông Cống"

[470525]

Đàn ông nông nổi giếng khơi
Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu.

Đừng tham của rẻ, của ôi
Những của đầy nồi là của chẳng ngon.

[470525]

Đi đâu mà vội mà vàng
Mà vấp phải đá mà quàng phải dây
Thủng thẳng như chúng em đây
Chẳng đá nào vấp, chẳng dây nào quàng.

[470525]

Đem chuông đi đấm nước người
Chẳng kêu cũng đấm ba hồi lấy danh.

Được mùa chê gạo vô hơi
Mất mùa ăn cám trời ơi, hỡi trời.

[470525]

Đời xưa quả báo còn chầy
Đời nay quả báo một dây nhãn tiền.

[470525]

Đời mô cơ cực như ni
Đồng Khánh ở giữa, Hàm Nghi hai đầu. (*)
(*). Đồng Khánh ở giữa: tức kinh đô Huế, nơi giặc Pháp đã chiếm được. Hàm Nghi hai đầu: chỉ những vùng có phong trào Cần Vương từ Quảng Trị, Quảng Bình ra Bắc và từ Quảng Nam vào đến Bình Thuận.

[470525]

Đất này là đất tổ tiên
Đất này chồng vợ bỏ tiền ra mua
Bây giờ Nhật, Pháp kéo hùa
Chiếm trồng đay lạc, ức chưa hỡi trời!

[470525]

Đời vua Thái Tổ, Thái Tông
Con bế, con dắt, con bồng, con mang. (1).
(1). Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông: Đời hai vua này nhân dân sống sung túc. Sinh con đẻ cái, sản xuất và chăn nuôi đều phát triển.

[470525]

Đôi ta như thể con tằm
Cùng ăn một lá, cùng nằm một nong
Đôi ta như thể con ong
Con quấn con quít, con trong con ngoài