Khu vườn bí mật - Frances Hodgson Burnett

[Poupi]

Khu vườn bí mật

Tác giả: Frances Hodgson Burnett

Người dịch: Nguyễn Tuấn Khanh
Đánh máy: casau

Lời giới thiệu

Frances Hodgson Burnett, tên đầy đủ là Frances Elisa Hodgson Burnett (24.11.1849 - 29.10.1924), là nhà văn viết tiểu thuyết và tác giả của rất nhiều sách viết cho thiếu nhi. Sinh ra tại Manchester, nước Anh, bà là con gái út của ông Edwin Hodgson, một người bán buôn đồ ngũ kim phát đạt và bà Eliza Boond Hodgson. Cuộc nội chiến đã phá tán công việc buôn bán ở một số quận vùng trung du nước Anh. Ông Edwin qua đời năm 1854, để lại công việc làm ăn dang dở cho người vợ lo toan. Năm 1865, cả gia đình bà lâm vào cảnh nghèo khổ tới mức phải sống nhờ trong một túp lều làm bằng gỗ súc của người anh trai mẹ bà tại Knoxville, Tennessee.

Hodgson bắt đầu viết nhiều truyện ngắn, ghi lại quãng đời đắng cay này rồi cho đăng trên nhiều tờ báo ở Anh. Bấy giờ bà mới mười bảy tuổi, sau khi ý định mở một trường tư thục nhỏ bị thất bại. Để nuôi sống một gia đình bốn miệng ăn, bà đã phải viết liên tục không ngơi nghỉ. Các truyện ngắn đầu tay “Trái tim và kim cương” (“Hearts and Diamonds”), “Lễ đính hôn của tiểu thư Caruther” (“Miss Caruther’s Engagement”) được xuất bản trên Godey’s Lady’s Book, năm 1868. Tác phẩm đầu tay nữa được biết đến rộng rãi là truyện ngắn viết hoàn toàn bằng phương ngữ Yorkshire: “Nỗi phiền muộn của Tim hay gắt gỏng” (“Surly Tim’s Trouble”) đăng trên Scribner’s Magazine, năm 1872. Cũng vào giai đoạn này, bà đã là một tiểu thuyết gia tên tuổi với tác phẩm được đánh giá là xuất sắc, Cô nàng ở Lowrie’s (That Lass o’ Lowrie’s) cùng một số tiểu thuyết khác viết tiếp sau đó. Hầu như ngay từ bước khởi đầu sự nghiệp văn học bà đã thành công, điều đó khiến bà tự tin tuyên bố, bà sẽ không bao giờ chịu viết một bản thảo nào mà không được chấp nhận.
Năm 1873, bà kết hôn với Tiến sĩ Swan M.Burnett ở vùng Knoxville, và tới năm 1877 họ rời đến Washington, tại đây bà sinh hạ được hai người con trai. Cậu con trai lớn qua đời lúc mới sáu tuổi, để lại trong lòng bà một nỗi đau buồn sâu sắc. Thời gian này cũng là giai đoạn xuất hiện một loạt tác phẩm làm nên danh tiếng của Hodgson. Through One Administration (1883), Tiểu Huân tước Fauntleroy (Little Lord Fauntleroy, 1886) và Phu nhân của phẩm giá (A Lady of Quality, 1896) là ba trong số những lác phẩm được chú ý tới nhất. Có một điều đáng nói là ở thể loại sách viết cho thiếu nhi thì Sara Crew, sáng tác năm 1909 (sau này được viết lại thành A Little Prince) và Khu vườn bí mật (The Secret Garden, 1888) là hai tác phẩm mà nhờ đó bà trở thành nhà văn nổi tiếng cho tới ngày nay trong khi các tác phẩm lãng mạn khác chỉ thực sự vang danh ở vào thời đại bà. Dần dà những thành công của bà với tư cách một nhà văn đã trở thành mối xung khắc với sự nghiệp của Tiến sĩ vật lý Burnett, dẫn đến việc hai người tạm thời sống ly thân. Bà sang Châu Âu và họ ly dị nhau vào năm 1898. Ông Burnett lấy một phụ nữ khác rồi qua đời vào năm 1906. Trong thời gian này, Hodgson cũng kết hôn - cho thấy một sự vội vã thiếu cân nhắc - với một nhà vật lý trẻ tuổi khác tên là Stephen Townessend. Cặp vợ chồng này chung sống với nhau không hòa hợp, và sau lần ly dị thứ hai vào năm 1901 Hodgson tiếp tục lấy lại danh tiếng đã được khẳng định của mình trên văn đàn nước Anh qua một loạt tác phẩm sáng tác sau đó. Bà thường xuyên di chuyển từ vùng quê này đến vùng quê khác; có một thời gian dài sống trong một tòa dinh thự vùng Kent, nước Anh. Cuối cùng, bà định cư hẳn ở Long Island và say mê với công việc chăm sóc vườn tược. Bà đã qua đời tại đây, ngay trước sinh nhật lần thứ bảy mươi nhăm của mình.
Một số người đã gọi bà là “Người khổng lồ cuối cùng của thời đại Nữ hoàng Victoria [1]”. Tính từ ở câu này thì thích đáng, chứ danh từ thì chưa hẳn là đúng. Nên hiểu bà là người đại diện cuối cùng của các quý bà viết tiểu thuyết thì đúng hơn. Bà luôn sống trong một thế giới mộng mơ, một thế giới hết sức ngọt ngào và tràn đầy ánh sáng. Các trang viết của bà thấm đượm một thứ tình cảm âu yếm và tư tưởng sùng bái những gì là vẻ đẹp huyền bí - một cái gì đó vô cùng mystic [2].
Một điều đáng chú ý nữa trong các tác phẩm của Hodgson là bà rất coi trọng địa vị xã hội và sự giàu có, nhắm mắt một cách có chủ tâm trước thực tế xã hội.
Lịch sử văn học cổ điển Anh đánh giá bà là một nhà văn bẩm sinh có tài kể chuyện. Bà đã kết hợp một cách tài tình các chi tiết hiện thực trong cuộc sống với một cốt truyện lãng mạn làm cho câu chuyện trở nên phức tạp và hấp dẫn hơn.
Ngoài sự nổi tiếng, các tác phẩm của bà đã khiến bà trở nên giàu có, hạnh phúc, và mang đến niềm vui cho hàng triệu tâm hồn bình dị, hồn nhiên.
Frances Hodgson Burnett qua đời tại Plandome, New York và được an táng tại Roslyn Cemetery, cạnh mộ con trai bà là Vivian.
* * * * *
Khu vườn bí mật, sáng tác năm 1888, được coi là một trong những tác phẩm hay nhất của bà, một mẫu mực kinh điển cho văn học thiếu nhi. Đây là câu chuyện về một bé gái tên là Mary Lennox. Nó là một đứa trẻ hư lại hay ốm yếu, sống ở Ấn Độ. Sau khi cha mẹ qua đời vì một đợt dịch tả, con bé được gửi sang Trang viên Misselthwaite để sống với người bác giàu có của nó ở nước Anh.
Một thời gian sau, con bé tìm ra lối đi dẫn vào khu vườn bí mật. Mary vừa bắt tay trông nom chăm sóc cho khu vườn ấy thì một thay đổi to lớn đã đến với nó và cuộc đời nó. Mary gặp gỡ rồi kết bạn với ****on và Colin. Từ đó ba đứa trẻ đã làm nên biết bao điều kỳ diệu.
Bằng một lối viết đầy say mê, Hodgson đã gợi tả để người đọc hiểu thêm những nét đẹp của thời đại bà, cùng những giá trị đạo đức và tình cảm thanh khiết, thuần phác của con người ngày ấy. Bất kỳ ai đọc cuốn sách này đều có thể tìm thấy sức mạnh của tình bạn, lòng kiên nhẫn, của quyết tâm và tình thương yêu. Trong cái thế giới dữ dội, đầy lo âu và nhiều biến động ngày nay, tác phẩm này của Hodgson là một làn hương thơm ngát của thiên nhiên, của tình người.
Về công việc dịch thuật, người dịch nhận thấy phải thưa với bạn đọc đôi điều. Rất nhiều đoạn đối thoại trong tác phẩm là cách nói theo phương ngữ vùng Yorkshire, có nhiều âm tiêu biểu cho vùng đó, với đặc điểm là thường nuốt các phụ âm trong câu. Điều này đã gây ra bao khó khăn vất vả cho người dịch. Chúng tôi vẫn dịch một cách rõ ràng để bạn đọc tiện theo dõi. Chỉ khi đọc trong nguyên bản tiếng Anh mới thấy được sắc thái ngôn ngữ này.
Năm 1949, Khu vườn bí mật đã được điện ảnh Mỹ dựng thành phim, do nhiều diễn viên điện ảnh nổi tiếng lúc bấy giờ thủ vai chính như Margaret O’Brien (Mary Lennox), Herbert Marshall (Archibald Craven), Dean Stockwell (Colin Craven), Brian Roper (****on) và Gladys Cooper (bà Medlock).
Năm 2003, một bản phóng tác truyền thanh của tiểu thuyết Khu vườn bí mật đã được thực hiện và ấn hành dưới dạng Audio CD, do Wanda Mc Caddon sắm vai người kể chuyện.
Năm 2005, một Audio CD khác của tác phẩm trên lại được Tautor Media phát hành, do Josephine Bailey đọc.
Khu vườn bí mật ra đời cách đây ngót một trăm năm, nhưng nó vẫn liên tục được các nhà xuất bản lớn của Anh và Mỹ tái bản, được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Biết bao bạn đọc đã bày tỏ sự kinh ngạc, niềm say mê, thán phục trước tác phẩm kỳ lạ này.

Hà Nội, ngày lập thu 2006
Nguyễn Tuấn Khanh

------------------------------------------------
[1] Triều đại của Nữ hoàng Victoria (1837 - 1901) mở ra một thời đại rực rỡ trong lịch sử nước Anh trên nhiều phương diện, đặc biệt là các phẩm chất trong văn hóa, lối sống, các giá trị đạo đức (sự tự kiềm chế, sự trung thành đối với gia đình, tính tiết kiệm, sự điều độ, làm việc tích cực). Những phẩm chất này thường thể hiện rõ nét ở những người thuộc tầng lớp trung lưu ở Anh thế kỷ XIX.
[2] Mystic: người ra sức hòa đồng với Chúa và qua đó, đạt tới chân lý mà con người không hiểu nổi; người mặc khải thần linh.

[Poupi]

Chương I

Không còn ai trên đời

Khi Mary Lennox được gửi tới Trang viên Misselthwaite để sống với bác của nó, mọi người đều bảo rằng nó là đứa trẻ khó coi nhất mà họ từng thấy. Quả cũng không ngoa. Con bé có khuôn mặt mỏng dính, thân hình gầy gò, mái tóc sáng màu lơ thơ, lại còn hay gắt gỏng. Tóc nó vàng hoe, mặt cũng vàng ệch bởi nó sinh ra ở Ấn Độ và thường xuyên ốm đau, không chứng nọ thì tật kia. Cha nó từng có một chân trong chính phủ Anh, ông ta lúc nào cũng bận rộn lại thường đau yếu. Còn mẹ nó đẹp mê hồn, bà chỉ ưa tham dự các buổi tiệc tùng, thích tiêu khiển với những con người vui tươi, hạnh phúc. Bà chẳng hề muốn có một đứa con gái nhỏ, cho nên khi Mary vừa ra đờ bà bèn giao nó ngay cho một Ayah [1] chăm sóc, và cô này được nhắc nhở rằng nếu muốn làm vui lòng Memsahib [2] thì cô phải lo sao cho đứa bé càng khuất mắt bà càng tốt. Chính vì thế, khi còn là đứa bé sơ sinh ốm nhóc quấy quả và xấu xí, nó đã bị xa lánh rồi. Đến khi chập chững biết đi, nó cũng bị xa lánh nốt. Nó không sao nhớ nổi một cái gì thân thiết ngoài khuôn mặt Ayah đen nhẻm của nó cùng dăm ba người đầy tớ bản địa khác. Họ luôn luôn vâng lời nó, mang tới cho nó mọi thứ, bởi vì Memsahib sẽ nổi giận nếu bà bị tiếng khóc của nó làm phiền. Mới sáu tuổi thôi mà nó đã ngạo ngược, ích kỷ. Cô gia sư người Anh đến dạy nó đọc và viết ghét nó đến nỗi cô ta vắng mặt liền ba tháng, rồi khi các gia sư khác đến thế chỗ thì họ cũng chỉ dạy bữa đực bữa cái, may ra chỉ hơn cô giáo ban đầu tí chút. Thế nên, nếu Mary không thực sự muốn đọc sách thì nó cũng chẳng thèm học chữ của các cô làm gì.

Khi con bé lên chín tuổi, vào một buổi sáng nóng như thiêu đốt, nó thức dậy với cảm giác vô cùng bực bội, rồi càng bực bội hơn nữa khi thấy người đầy tớ đứng ngay cạnh giường mà không phải là Ayah của nó.
- Cô đến đây làm gì? - Nó hỏi người phụ nữ lạ mặt - Tôi không khiến cô ở đây. Trả Ayah cho tôi.
Cô gái nọ tỏ ra hốt hoảng, vậy nhưng cô ta chỉ lắp bắp rằng Ayah không thể tới được. Con bé liền đùng đùng nổi giận, nó đấm đá cô hầu túi bụi. Cô ta chỉ càng thêm kinh hoàng, miệng vẫn lặp đi lặp lại rằng Ayah không thể tới hầu hạ Misse Sahib [3] được.
Buổi sáng hôm đó có một vẻ gì thật bí ẩn. Chẳng ai động chân động tay theo cái trật tự vốn đã đều đặn thường ngày, dường như cả mấy người đầy tớ địa phương cũng lặn mất tăm. Không ai nói gì với nó, cả Ayah của nó cũng không tới. Nó đã bị bỏ rơi suốt buổi sáng và cuối cùng đành phải thơ thẩn bước ra vườn, lủi thủi chơi một mình dưới tán cây gần hàng hiên. Nó giả bộ đang trồng một luống hoa bằng cách cắm mấy bông dâm bụt đỏ to tướng vào các đống đất nhỏ, và mỗi lúc một thêm tức tối, miệng lẩm bẩm những câu nó sẽ nói với Saidie khi cô quay về.

“Đồ con lợn! Con lợn!” Nó văng tục, bởi lẽ gọi một người bản xứ là con lợn là một sự lăng mạ kinh khủng nhất trong mọi sự lăng mạ. Nó đang nghiến răng đay đi đay lại từ đó thì chợt nghe thấy tiếng chân mẹ nó bước ra hành lang với ai đó. Bà xuất hiện cùng với một thanh niên có khuôn mặt khả ái, họ đang hạ thấp giọng trò chuyện. Mary biết người thanh niên đẹp trai có dáng vẻ thiếu niên kia. Nghe nói anh ta là một sĩ quan trẻ vừa từ nước Anh sang. Con bé nhìn anh ta chằm chằm, nhưng rồi nó nhìn vào mẹ nó chăm chú hơn cả. Nó luôn làm vậy mỗi khi có dịp trông thấy bà, bởi vì Memsahib - Mary thường gọi bà như vậy thay cho bất kỳ cách xưng hô nào khác - quả là một phụ nữ xinh đẹp, dáng người mảnh dẻ, dong dỏng và ăn vận hết sức dễ thương. Mái tóc bà mềm mại như tơ với những lọn quăn quăn. Bà có cái mũi nhỏ thanh tú vẻ kiêu kỳ cùng đôi mắt to như đang cười. Tất cả y phục của bà đều mỏng tang, tha thướt và con bé Mary bảo rằng chúng được làm “toàn bằng ren”. Sáng nay, váy áo của bà còn đính nhiều đăng ten, thế nhưng đôi mắt bà lại chẳng cười chút nào. Chúng mở rộng, hốt hoảng và ngước lên đầy vẻ van nài trước khuôn mặt viên sĩ quan điển trai.
- Lẽ nào lại tồi tệ đến vậy? Ôi, lẽ nào? - Mary nghe thấy mẹ nó rên rỉ.
- Khủng khiếp! - Chàng trai trả lời bằng giọng run run - Khủng khiếp quá, bà Lennox ạ. Lẽ ra bà nên về vùng đồi từ hai tuần trước mới phải.
Memsahib vặn hai bàn tay vào nhau.
- Ôi, tôi hiểu lẽ ra tôi phải làm thế! - Bà kêu lên - Trong khi tôi lại ở đây vì những buổi tiệc tùng ngốc nghếch kia. Thực ngu xuẩn làm sao!
Đúng lúc đó, có tiếng kêu gào than khóc vang lên từ khu nhà bọn gia nhân khiến bà vịn chặt vào cánh tay chàng trai, còn Mary thì run lập cập từ đầu tới chân. Tiếng kêu gào mỗi lúc một trở nên man dại.
- Cái gì thế? Cái gì thế? - Bà Lennox hổn hển thốt lên.
- Chắc có ai chết. - Viên sĩ quan trẻ đáp - Bà chẳng bảo vừa có chuyện xảy ra trong đám gia nhân của bà đó sao.
- Tôi không biết! - Memsahib kêu to - Đi với tôi! Đi với tôi nào! - Đoạn bà quay lưng chạy vào nhà.
Ngay sau đó, những điều kinh hoàng xảy đến với Mary, và điều bí ẩn của buổi sáng đã được làm rõ. Bệnh tả đang bùng phát dữ dội, người chết đông như ruồi. Ayah đã bị căn bệnh tấn công trong đêm, và bởi vì cô vừa mới chết mà vì thế đám gia nhân gào lên trong lều. Cho tới ngày hôm sau, ba gia nhân nữa cũng lăn quay ra chết, số còn lại bỏ chạy tán loạn trong nỗi kinh hoàng. Sự hoảng loạn bao trùm khắp nơi, thi hài nằm ngổn ngang trong tất cả các ngôi nhà một tầng.
Trong cơn bối rối hoang mang của ngày hôm sau, Mary trốn vào căn phòng dành riêng cho trẻ nhỏ, mọi người cũng quên khuấy mất nó. Không một ai nhớ đến nó, cũng chẳng ai màng tới nó, và những điều kinh sợ nhất vừa xảy ra xung quanh mà nó thì chẳng hiểu gì. Mary hết kêu khóc rồi lại ngủ thiếp đi từ giờ này sang giờ khác. Nó cứ tưởng mọi người bị ốm, nó còn nghe thấy những âm thanh huyền bí, ghê rợn. Có lần nó bò vào phòng ăn thì thấy căn phòng trống trơn, mặc dầu thức ăn vẫn còn dang dở trên bàn, ghế và đĩa ăn ngổn ngang khắp phòng như thể những người đang ngồi ăn đột ngột đứng phắt dậy bởi một lý do nào đó. Con bé ăn mấy trái cây và bánh bích quy, nó thấy khát nên uống cốc rượu vang vẫn còn khá đầy. Có vị ngọt ngào, và nó không thể lường được rượu mạnh như thế nào. Chẳng mấy chốc, men rượu khiến nó buồn ngủ rũ, nó bèn lê về phòng riêng, chốt cửa phòng lại. Lúc này, nó vẫn còn thấy sợ những tiếng kêu khóc từ dãy lều vẳng lại cùng tiếng chân người vội vã. Rượu khiến nó buồn ngủ đến nỗi không thể mở nổi mắt ra, cứ thế nằm vật xuống giường, không còn biết trời đất gì nữa trong một khoảng thời gian dài.
Bao nhiêu chuyện đã xảy ra giữa lúc nó ngủ mê mệt như thế. Những tiếng than khóc và âm thanh của mọi thứ diễn ra bên trong và bên ngoài tòa nhà một tầng không đánh thức nổi nó.
Tỉnh giấc, nó nằm dài và nhìn chòng chọc vào bức tường. Ngôi nhà hoàn toàn yên tĩnh. Nó chưa bao giờ thấy ngôi nhà vắng lặng đến vậy. Nó nghe rõ tiếng nói lẫn tiếng bước chân và tự nhủ không biết mọi người đã khỏi bệnh và những rắc rối đã qua đi chưa. Nó cũng tự hỏi bây giờ ai sẽ là người chăm sóc nó vì Ayah của nó đã chết rồi. Chắc hẳn sẽ là một Ayah mới, và có lẽ cô ấy cũng có biết một vài câu chuyện mới để kể nó nghe. Mary đã phát chán với các Ayah cũ. Nó không khóc khi hay tin người vú em của nó chết. Nó không phải là một đứa trẻ quá quyến luyến hay thực sự quan tâm tới ai. Tiếng náo loạn và than khóc bởi dịch tả khiến nó thấy kinh sợ, và nó tức giận vì dường như không một ai biết rằng nó vẫn còn sống. Mọi người đều đang kinh hoàng đến nỗi chẳng còn nhớ tới một con bé không ai ưa. Khi tất cả đều nhiễm bệnh thì họ chẳng nhớ tới gì khác ngoài bản thân họ. Khi họ khỏi bệnh rồi, chắc sẽ có ai đó nhớ ra nó và đi tìm.
Nhưng chẳng một ai tới, trong khi nó nằm chờ đợi thì ngôi nhà dường như mỗi lúc một vắng lặng hơn. Nó nghe có tiếng sột soạt trên tấm thảm cói, nhìn xuống thì thấy một con rắn nhỏ vừa trườn đi vừa nhìn nó với đôi mắt tựa hai viên ngọc. Con bé không hề sợ vì nó biết con rắn chỉ là một sinh vật nhỏ bé vô hại. Con rắn kia có vẻ vội vàng rút muốn khỏi phòng. Nó lủi mất dưới khe cửa ra vào trong khi Mary cứ mãi nhìn theo.
- Thật kỳ cục, sao lại yên lặng thế nhỉ? - Nó lẩm bẩm - Hình như chẳng còn ai trong nhà ngoài mình và con rắn.
Gần như ngay tức thì nó nghe thấy tiếng bước chân ở ngoài khoảng đất rào kín, rồi ngoài hiên. Đúng là tiếng chân đàn ông, họ đang tiến vào ngôi nhà và thì thầm với nhau. Không có ai ra gặp hoặc nói gì với họ, và dường như họ đang mở cửa rồi nhìn vào từng phòng.
- Hoang tàn! - Nó nghe ai đó nói - Một phụ nữ thật xinh đẹp. Và một đứa trẻ thì phải, tôi nghe nói có một đứa bé ở đây, mặc dầu chưa ai trông thấy nó.
Mary đứng sững giữa phòng trẻ khi họ mở cửa phòng chỉ ít phút sau đó. Trông nó thực xấu xí, đáng sợ, mặt rầu rĩ cau có bởi vì nó bắt đầu cảm thấy đói, và có cảm giác là mình bị bỏ mặc đến mức tủi nhục. Người đàn ông đầu tiên bước vào phòng là viên sĩ quan có thân hình vạm vỡ mà nó đã có lần thấy khi ông đang nói chuyện với cha nó. Nom ông có vẻ mệt mỏi và buồn rầu, nhưng vừa thấy con bé ông đã giật mình sửng sốt đến mức phải nhảy lùi lại.
- Barney! - Ông kêu lên - Có một đứa trẻ ở đây! Còn mỗi mình nó thôi! Giữa một nơi như thế này! Thật may cho chúng ta. Con cái nhà ai thế nhỉ?
- Cháu là Mary Lennox. - Con bé đáp và ngước lên một cách khó nhọc. Nó cho rằng người đàn ông này thật vô lễ vì dám gọi ngôi nhà một tầng của cha nó là “một nơi như thế này!” - Lúc mọi người bị mắc dịch tả thì cháu đã ngủ thiếp đi. Cháu cũng vừa mới dậy thôi. Tại sao không thấy ai tới?
- Chưa bao giờ gặp đứa trẻ nào như vậy! - Người đàn ông nọ thốt lên, quay sang mấy người đi cùng. - Con bé thực sự bị bỏ quên!
- Tại sao cháu lại bị bỏ quên? - Mary hỏi, giậm mạnh hai chân - Sao không thấy ai đến?
Chàng trai có tên là Barney nhìn nó với vẻ mặt vô cùng rầu rĩ. Mary thấy anh ta chớp mắt liên tục tưởng như muốn ứa nước mắt.
- Em bé đáng thương! - Anh thốt lên - Làm gì còn ai mà đến.
Một cách kỳ lạ và bất ngờ, Mary nhận ra nó không còn cả cha lẫn mẹ: rằng họ đã chết và được chở đi trong đêm, chỉ còn mấy tên đầy tớ người địa phương là sống sót và cũng nhanh chân chuồn khỏi nhà rồi; không một ai còn nhớ tới Cô chủ nhỏ. Đó là nguyên do tại sao khắp nơi lại vắng tanh vắng ngắt đến thế. Sự thực là chẳng còn ai trong ngôi nhà này ngoài con bé và con rắn nhỏ đang bò sột soạt.

Chú thích:
[1] Ayah: một từ trong tiếng Ấn Độ: người đàn bà hay cô gái được thuê để chăm nom trẻ mới sinh và trẻ con (Từ đây, những chú thích trong sách là của người dịch).
[2] Memsahib: từ được dùng trước đây ở Ấn Độ để nói với hoặc nói đến một người phụ nữ châu Âu.
[3] Misse Sahib: cô gái châu Âu có địa vị, con nhà quyền quý.

[Poupi]

Chương II

Cô chủ Mary quá ư ngang ngược

Mary thích ngắm mẹ từ xa và thầm nhủ mẹ rất đẹp. Nhưng nó chẳng biết về bà được bao nhiêu, vậy nên khi bà qua đời, cũng khó lòng mà mong nó sẽ thương yêu hay thấy nhớ bà nhiều lắm. Trên thực tế, nó hoàn toàn không nhớ bà, nó là đứa trẻ chỉ quan tâm đến bản thân và chỉ biết có mình, như nó vẫn thường vậy. Gái như lớn hơn chút nữa thì ắt hẳn nó sẽ vô cùng lo sợ khi chỉ còn lại một mình trên đời; nhưng nó còn ít tuổi, hơn nữa lại luôn được hầu hạ chăm sóc nên nó cho rằng mình vẫn sẽ được như vậy. Điều nó quan tâm lúc này là liệu mọi người có đối xử tử tế và hầu hạ nó như Ayah và các đầy tớ người địa phương vẫn làm.
Con bé biết nó sẽ không ở lại nhà ông mục sư [1] người Anh là nơi nó được gửi đến trước tiên. Nó không thích ở đấy. Ông mục sư người Anh nọ vốn nghèo túng; ông có năm đứa con sàn sàn tuổi nhau, đứa nào cũng ăn mặc lôi thôi xoàng xĩnh, suốt ngày chí choé vì tranh giành đồ chơi của nhau. Mary thấy căm ghét ngôi nhà một tầng lộn xộn bừa bãi của họ và tỏ ra khó chịu với bọn trẻ đến nỗi, chỉ sau một hai ngày, không đứa nào chịu chơi với nó. Sang ngày thứ hai, bọn trẻ đã tặng cho nó một biệt danh khiến nó vô củng tức tối.
Thằng Basil là đứa nghĩ ra cái tên ấy trước tiên. Basil là một thằng nhóc có đôi mắt xanh hỗn xược và cái mũi hếch. Mary rất ghét thằng này. Con bé đang chơi một mình dưới tán cây, như nó từng chơi vào hôm bệnh tả bùng phát. Nó đang vun mấy đống đất và vài lối đi cho một khu vườn thì thằng Basil tới đứng ngay cạnh nhìn nó. Chẳng mấy chốc thằng bé tỏ ra quan tâm và đột nhiên gợi ý :
- Sao mày không vun một đống đá ở đây giả vờ làm một ngọn núi, hả? Ở chỗ giữa này này. - Nó cúi xuống phía con bé mà chỉ.
- Cút đi! - Mary kêu lên - Tao không thích bọn con trai. Cút ngay!
Thế là thằng Basil cáu tiết, rồi nó bắt đầu chòng ghẹo. Nó là chúa hay trêu chọc các chị em nó. Thằng nhóc nhảy vòng quanh con bé, phồng mồm trợn mắt, vừa nhảy vừa cười.
Cô chủ Mary này, thật quá ư ngang ngược.
Làm sao vườn cô mọc nổi đây?
Khi chuông bạc rồi vỏ sò tạp nhạp.
Cùng cúc vạn thọ lẫn lộn cả một nơi.
Thằng nhóc hát ông ổng cho đến khi bọn trẻ nghe thấy và bật cười. Con Mary càng bỏ xa thì chúng càng hát oang oang câu “Cô chủ Mary quá ư ngang ngược”. Sau đó, những lúc con bé ở với chúng thì chúng chuyển sang gọi nó là “Cô chủ Mary ngang ngược”, lúc thì nói với nhau, lúc thì nói với nó.
- Mày sắp được gửi về nhà rồi đấy, - Basil bảo nó - vào cuối tuần này. Chúng tao mừng cho mày.
- Tao cũng mừng. - Mary đáp. - Nhưng nhà ở đâu?
- Nó không biết nhà ở đâu kìa! - Thằng Basil kêu lên với vẻ khinh thường ra mặt - Dĩ nhiên là ở bên Anh. Bà nội của bọn tao sống ở đó, con em gái bọn tao là Mabel cũng được gửi sang cho bà vào năm ngoái. Nhưng mày thì không được gửi sang cho bà nội đâu. Vì mày làm gì có bà. Mày sẽ được gửi cho bác mày. Tên ông ấy là Archibald Craven.
- Tao không biết gì về ông ấy cả. - Mary gắt gỏng.
- Tao cũng rõ là mày không biết. - Thằng Basil đáp - Mày chẳng biết gì hết. Bọn con gái đứa nào cũng vậy. tao có nghe cha mẹ tao nói về ông ta. Ông ta hiện đang sống trong một ngôi nhà cổ to tướng tiêu điều rộng lớn ở vùng quê, không một ai muốn tới gần ông ta. Ông ta hay cáu và không cho ai đến gần, mà mọi người cũng không ai đến nếu ông ta cho phép. Ông ta là một người lưng gù và rất đáng sợ.
- Tao không tin mày! - Mary đáp rồi quay phắt đi, lấy ngón tay bịt chặt hai tai lại bởi vì nó không muốn nghe thêm gì nữa.
Nhưng sau đó, điều ấy khiến nó suy nghĩ rất nhiều. Rồi đến đêm, lúc bà Crawford bảo với nó rằng trong vài ngày tới bà sẽ xuống tàu sang Anh để đến chỗ bác nó, ông Archibald Craven, hiện đang sống ở trang viên Misselthwaite, thì con bé trở nên lạnh lùng và thờ ơ bướng bỉnh đến nỗi mọi người không biết nghĩ sao về nó nữa. Họ cố đối xử tốt với nó, nhưng nó vẫn ngoảnh mặt đi khi bà Crawford muốn hôn nó, và cũng kiên quyết không nhân nhượng khi ông Crawford vỗ vỗ lên vai nó.
- Nó chỉ là đứa trẻ hết sức bình thường. - Bà Crawford nói với vẻ mủi lòng - Còn mẹ nó, một phụ nữ mới xinh đẹp làm sao. Bà ấy có phong thái vô cùng trang nhã. Còn Mary lại có cái lối kém dễ thương nhất tôi từng thấy ở một đứa trẻ. Thảo nào bọn trẻ vẫn gọi nó là “Cô chủ Mary quá ư ngang ngược”. Thế mà tôi cứ nghĩ chúng thật hư.
- Có lẽ nếu như mẹ nó thường xuyên vào phòng trẻ với gương mặt dễ thương và kiểu cách thanh lịch của bà ấy thì hẳn là Mary cũng học được cách cư xử tử tế. Thực đáng buồn, con người xinh đẹp tội nghiệp ấy giờ đây đã khuất rồi, đâu có ngờ nhiều người không tài nào hiểu nổi tại sao bà ấy lại có một đứa con như thế.
Bà Crawford thở dài :
- Tôi cho rằng bà ta hiếm khi ngó ngàng đến nó. Từ khi Ayah của nó chết thì chẳng một ai để ý đến đứa trẻ bé bỏng ấy nữa. Cứ thử hình dung cảnh bọn đày tớ tháo chạy, bỏ mặc con bé trơ trọi trong ngôi nhà hoang ấy thì rõ. Đại tá MacGrew bảo ông ấy đã giật bắn mình khi vừa mở cửa thì thấy nó đứng sừng sững ngay giữa phòng.
Mary đã trải qua một chuyến hành trình dài sang Anh, nhờ vào sự chăm sóc của vợ một viên sĩ quan, bà này đang mang các con sang để gửi vào trường nội trú. Cậu con trai và cô con gái bé bỏng đã choán hết tâm trí bà, và bà lấy làm vui mừng khi gửi được Mary cho người phụ nữ mà ông Archibald Craven đã cử tới gặp bà ở Luân Đôn. Người này là quản gia của ông tại Misselthwaite, tên là Medlock. Bà là một phụ nữ đẫy đà, hai má đỏ hây hây, đôi mắt đen láy sắc sảo. Bà vận y phục màu tía, bên ngoài khoác chiếc áo choàng rộng không tay bằng lụa đen có đính diềm hạt huyền, chiếc mũ đen có dây buộc dưới cằm đính mấy bông hoa bằng nhung tía cứ rung tinh suốt mỗi khi bà quay đầu. Mary không ưa bà chút nào, cũng như nó hiếm khi ưa thích một ai, điều này chẳng có gì đáng lạ, hơn nữa rõ ràng bà Madlock không mấy để ý đến nó.
- Nói thực tình, con bé trông chẳng có gì đặc biệt. Chúng tôi nghe đồn mẹ nó là một người nhan sắc. Con bé chẳng thừa hưởng ở mẹ được bao nhiêu, phải không bà?
- Biết đâu khi lớn lên chút nữa nó sẽ khác. - Bà vợ viên sĩ quan đáp với vẻ hiền hậu - Nếu con bé không vàng bủng vàng beo, lại biết biểu lộ tình cảm một cách dễ thương thì nó cũng có những nét khá đấy chứ. Trẻ con chóng thay đổi lắm.
Bà Madlock đáp :
- Vâng, con bé còn thay đổi nhiều. Và không nơi đâu cải thiện lũ trẻ tốt bằng ở Misselthwaite, nếu như bà muốn biết ý kiến của tôi!
Họ cứ tưởng Mary không nghe thấy bởi vì nó đứng bên cửa sổ cái khách sạn họ vừa mới tới, cách hai người khá xa. Con bé dù đang ngắm xe cộ và dòng người qua lại nhưng vẫn nghe rõ mồn một, nó hết sức tò mò về ông bác của mình và nơi ông đang sống. Chẳng hiểu chỗ ấy ra sao và ông ta là người như thế nào? Người lưng gù là người thế nào nhỉ? Nó chưa bao giờ nhìn thấy một người gù. Có lẽ ở Ấn Độ không có người gù.
Kể từ ngày ăn nhờ ở đậu nhà người và không có Ayah bên cạnh, nó bắt đầu cảm thấy cô đơn và nảy ra trong đầu những ý nghĩ kỳ quặc chưa từng có. Nó cứ tự hỏi tại sao nó chẳng phải là con của ai cả, thậm chí ngay cả lúc cha mẹ nó còn sống. Dường như đứa trẻ nào cũng thuộc về cha mẹ chúng, chỉ có mình nó chưa bao giờ thực sự là đứa con gái bé bỏng của ai đó. Nó đã từng có người hầu kẻ hạ, có cơm ăn áo mặc nhưng mấy ai để tâm tới nó. Nó không biết rằng đó là do nó là một đứa trẻ khó chịu; nhưng dĩ nhiên rồi, nó thì làm sao biết được nó lại là đứa trẻ khó chịu và đáng ghét kia chứ. Nó vẫn tưởng người khác mới như thế, chứ bản thân mình thì không.
Con bé cho rằng bà Madlock là người đáng ghét nhất mà nó từng gặp, với khuôn mặt hồng hào nhưng tầm thường, cùng chiếc mũ xinh xinh tầm thường của bà ta. Hôm sau, họ lên đường khởi hành tới Yorkshire, con bé rảo bước qua nhà ga để tới chỗ đoàn tàu hoả, nó ngẩn cao đầu và cố tránh càng xa bà ta càng tốt, bởi vì nó không muốn thiên hạ tưởng lầm rằng nó liên quan tới bà. Trong lòng vô cùng tức tối khi nghĩ tới việc mọi người cứ tưởng nó là đứa con gái nhỏ của bà.
Nhưng bà Medlock không mảy may bối rối trước sự có mặt và những suy nghĩ quay quắt của con bé. Bà thuộc tuýp phụ nữ luôn “tỉnh bơ trước sự nhô nhăng của bọn nhóc”. Chí ít thì đó là điều bà sẽ đáp lại nếu như có ai hỏi bà. Quả tình bà không muốn tới Luân Đôn vào lúc cô con gái người chị Maria của bà sắp cưới, nhưng vì bà kiếm được chân quản gia lương cao bổng hậu, công việc lại nhẹ nhàng tại Trang viên Misselthwaite, âu cũng chỉ còn mỗi cách để bà có thể giữ được chỗ làm đó là phải răm rắp nghe theo những gì ông Archibald Craven bảo. Bà không dám hỏi, dù chỉ một câu.
Ông Craven nói với một giọng lạnh lùng cụt lủn:
- Đại tá Lennox và vợ ông đã qua đời vì bệnh tả. Đại tá là em vợ tôi và tôi là người giám hộ cho con gái của họ. Đứa trẻ đã được gửi đến đây. Bà phải đích thân đi Luân Đôn và mang nó về cho tôi.
Bà chỉ kịp sắp hành lý vào một cái rương nhỏ rồi đi ngay.
Mary ngồi nép vào một góc trong toa xe hỏa, nom mặt nó có vẻ buồn rầu và khổ sở. Chẳng có gì để đọc hoặc để ngắm, nó chỉ còn biết đặt hai bàn tay mang găng màu đen mỏng dính trên vạt váy. Bộ váy màu đen khiến trông nó còn vàng vọt hơn trước đây, mấy lọn tóc mỏng tang ẻo lả lòa xòa dưới chiếc mũ làm bằng loại vải mỏng nhẹ màu đen.
“Một con nhóc hư nhất mình từng gặp trong đời”. - Bà Medlock nghĩ bụng. Quả thực bà chưa bao giờ thấy đứa trẻ nào cứ ngồi lì một chỗ chẳng động tay động chân; cuối cùng, đâm ra chán ngấy với việc phải nhìn nó, bà bèn cất giọng uy quyền với vẻ thản nhiên.
- Tôi cho rằng tôi có thể nói cho cô hay vài điều về nơi cô sắp đến. Cô có biết gì về người bác của cô không?
- Không. - Mary đáp.
- Cô chưa nghe cha mẹ cô nói gì về ông ta sao?
- Chưa. - Mary nhíu mày trả lời. Nó nhíu mày vì nó còn nhớ cha mẹ nó chẳng bao giờ nói với nó điều gì đặc biệt. Chắc chắn họ chưa bao giờ nói với nó điều gì như vậy cả.
- Hừm... - Bà Medlock lầu bầu và nhìn chòng chọc vào khuôn mặt lạnh nhạt khó chịu của nó. Bà không nói gì trong giây lát, rồi lại lên tiếng.
- Thiết nghĩ cô cũng phải được nghe đôi điều để còn chuẩn bị trước. Cô sắp sửa tới một nơi hết sức kỳ cục đấy.
Mary chẳng nói chẳng rằng càng làm bà Medlock chưng hửng trước vẻ thờ ơ lộ liễu của con bé. Sau khi hít một hơi, bà lại tiếp tục :
- Đó không chỉ là một tòa nhà đồ sộ, u ám, ảm đạm mà ông Craven vẫn tự hào theo cái cách riêng của ông ấy - dù kể ra thì nó cũng u ám thực. Tòa nhà ấy những sáu trăm tuổi rồi, nằm bên rìa một cánh đồng hoang và dễ có tới gần một trăm phòng trong đó, mặc dù hầu hết đều đóng kín và khóa chặt. Có cơ man nào là tranh, đồ nội thất cổ tinh xảo và những thứ đã nằm ở đó tự thưở nào. Cả một công viên lớn bao quanh nó, rồi các khu vườn, cây cối với tán lá lòa xòa rủ cả xuống mặt đất - Bà ngừng lại một lát lấy hơi - Ngoài ra chẳng còn gì. - Rồi đột nhiên, bà kết thúc.
Mary bắt đầu chú ý lắng nghe, mặc dù nó vẫn giả bộ thờ ơ. Tất cả những điều đó nghe có vẻ không giống Ấn Độ chút nào, và mọi thứ mới mẻ đều đang cuốn hút nó. Nhưng nó làm bộ không thèm quan tâm. Đó là một trong những cách nó gây khó chịu cho người khác. Và nó vẫn ngồi im.
- Hừ - Bà Medlock lên tiếng - Cô nghĩ thế nào về chuyện đó?
- Chẳng nghĩ gì hết - Con bé đáp - Tôi chẳng hiểu gì về những nơi như thế.
Câu trả lời khiến bà Medlock đột nhiên cười phá lên.
- Này, thế thì cô đúng là một bà già mất rồi. Cô không quan tâm gì sao?
- Tôi có quan tâm hay không thì chẳng có gì quan trọng. - Con bé đáp.
- Đến đây thì cô đúng, - Bà Medlock đáp - không có gì quan trọng. Cô được lưu lại trang viên Misselthwaite vì lý do gì thì tôi chịu, trừ phi bởi đó là cách dễ dàng nhất. Ông ấy chẳng bận tâm đến cô đâu, đó là điều chắc chắn. Ông ấy chưa bao giờ bận tâm đến ai cả.
Bà ta dừng lại như thể lúc ấy vừa chợt nhớ ra điều gì.
- Ông ấy gù lưng. Có lẽ điều đó khiến ông luôn trong tâm trạng bất ổn. Ông còn trẻ mà đã hay cáu kỉnh, và cho tới khi lấy được vợ thì ông ấy chẳng biết dùng tiền bạc và cơ ngơi to lớn của mình vào việc gì.
Mary ngước mắt nhìn bà, mặc dù nó định tỏ vẻ là không thèm nghe. Nó quả chưa bao giờ tưởng tượng một người lưng gù lại có thể cưới được vợ nên thấy ngạc nhiên kinh khủng. bà Medlock nhận ra điều này và vốn dĩ là một người đàn bà lắm mồm, bà ta lại tiếp tục, mỗi lúc một say sưa. Đó là một cách giết thời gian trong mọi hoàn cảnh.
- Bà ấy thật xinh xắn, đáng yêu, và ông ấy có thể đi khắp thế giới chỉ để kiếm cho bà một nhánh cỏ mà bà muốn. Không một ai nghĩ bà ấy lại lấy ông, vậy mà bà ấy đã làm thế, thiên hạ họ đồn bà ấy lấy ông chỉ vì tiền. Nhưng bà ấy không phải vậy - bà ấy không phải là người như vậy, tuyệt đối không. Khi bà ấy chết...
Mary bỗng giật nảy người.
- Ôi, bà ấy chết rồi à? - Con bé kêu lên, hoàn toàn vô thức. Nó chợt nhớ tới một câu chuyện thần tiên của Pháp mà có lần nó đã đọc tên là “Riquet à la Houppe”. Câu chuyện kể về một người lưng gù nghèo khó và một cô công chúa xinh đẹp, khiến con bé chợt thấy thương cảm cho ông Archibald Craven.
- Phải. - Bà Medlock đáp - Chính chuyện này khiến ông ấy càng trở nên kỳ cục hơn bao giờ hết. Ông không còn quan tâm tới bất kỳ ai. Mà cũng chẳng muốn gặp gỡ người nào hết. Hầu hết thời gian ông đi đây đó và hễ cứ về tới Misselthwaite là ông lại giam mình trong chái nhà phía Tây, không cho ai ngoài Pitcher được phép gặp mặt. Pitcher là một lão già đã trông nom ông từ khi ông còn bé và chỉ có lão mới biết đường mà chăm sóc ông.
Câu chuyện đó tựa hồ như chỉ có trong sách, và nó không làm Mary thấy vui. Một ngôi nhà có đến ngót trăm căn phòng mà hầu như đều đóng kín mít, cửa khóa then cài - một ngôi nhà nằm bên rìa cánh đồng hoang, cho dù cánh đồng hoang có là cái gì đi nữa, thì cũng quả là thê lương. Một người đàn ông với cái lưng gù luôn tự giam mình thì cũng như thế. Nó đăm đăm nhìn ra ngoài cửa sổ. Nếu bà vợ xinh đẹp của ông ấy còn sống, hẳn bà ấy sẽ làm một cái gì đó đầy hào hứng, tựa như người mẹ của nó, chạy ra chạy vào hoặc mặc những tà áo dài “đầy đăng ten” đi dự tiệc. Nhưng bà ấy làm gì còn trên đời.
- Cô đừng mong đợi gặp ông ấy làm gì, tôi dám cược mười ăn một là cô không muốn đâu. - Bà Medlock bảo - Cô cũng đừng mong có ai chuyện trò hỏi han. Cô sẽ phải tự chơi lấy và tự chăm sóc bản thân. Rồi cô sẽ được người ta bảo cho căn phòng nào thì được phép vào và căn phòng nào cô phải tránh xa. Ngần ấy vườn tược là đủ rồi. Nhưng khi đã đặt chân vào nhà thì đừng có lang thang đây đó hay tò mò lục lọi. Ông Craven không cho phép đâu.
- Tôi không thèm tò mò lục lọi gì hết. - Con bé Mary chanh chua đáp lại.
Thoạt đầu nó thấy xót xa cho ông Archibald Craven, lúc này nó đâm bớt thương cảm và nghĩ bụng ông ta khó chịu như thế, có gặp chuyện như vậy cũng đáng thôi.
Đoạn nó ngoảnh sang cánh cửa chớp của toa xe, nhìn chằm chằm vào cơ mưa dông xám xịt tưởng chừng như đang xối xả bất tận ngoài kia. Cho tới khi bầu trời mỗi lúc một xám xịt hơn. Mưa mỗi lúc một nặng hạt hơn trước mắt nó và nó ngủ thiếp đi lúc nào không hay.

Chú thích:

[1] Clergyman: Giáo sĩ hoặc mục sư thuộc Giáo hội Cơ Đốc, đặc biệt là Giáo hội Anh.

[Poupi]

Chương III

Bên kia cánh đồng hoang

Mary ngủ được một lúc khá lâu, khi nó tỉnh dậy thì bà Medlock đã mua sẵn một giỏ đồ ăn trưa tại một ga nào đó, và cả hai đánh chén thịt gà, thịt bò nguội, bánh mì với bơ và cả trà nóng nữa, một cách ngon lành. Cơn mưa dường như mỗi lúc một mạnh hơn, mọi người trên sân ga ai nấy đều khoác trên mình những chiếc áo mưa ướt sũng và bóng loáng. Người phụ trách đoàn tàu đi thắp các ngọn đèn dầu trong toa, và bà Medlock tỏ ra vui vẻ hơn sau khi chén đẫy các món gà, thịt bò và trà. Sau một bữa no nê, bà ngủ thiếp đi, con bé Mary ngồi nhìn bà chòng chọc, ngắm nghía chiếc mũ tròn không vành xinh xắn của bà lúc này bị lệch sang một bên, cho tới khi chính nó cũng một lần nữa thiếp đi trong góc toa, được tiếng mưa táp vào cửa sổ vỗ về nó trong giấc ngủ. Khi nó tỉnh dậy lần nữa thì trời đã tối mịt. Đoàn tàu dừng bánh trước một sân ga, bà Medlock lay con bé.
- Cô ngủ được một giấc rồi đấy! Dậy đi nào! Chúng ta đã tới ga Thwaite, còn cả một chặng đường dài trước mắt nữa cơ mà.
Mary đứng dậy, cố mở mắt, trong khi bà Medlock thu xếp hành lý. Nó không tỏ ý muốn giúp bà, bởi vì ở Ấn Độ đám tôi tớ người địa phương thường phải khuân vác đồ đạc nên chuyện những người khác phải hầu hạ phục dịch một người là lẽ đương nhiên.
Đây là một ga xép nên dường như chẳng có ai muốn xuống ngoài hai người. Người trưởng ga nói với bà Medlock bằng một giọng khề khà đôn hậu, với lối phát âm nằng nặng hơi lạ tai của ông ta, và ngay sau đó Mary hiểu được rằng đây là Yorkshire.
- Tôi mừng bà đã trở về, - Ông ta nói - lại còn mang theo một đứa trẻ nữa.
- Đúng vậy, nó đây. - Bà Medlock đáp lời cũng bằng thứ giọng vùng Yorkshire và ngoắc đầu về phía Mary. - Bà nhà ông thế nào? [1]
- Cũng ổn. Xe ngựa đang ở ngoài kia chờ hai người đấy.
Cô xe độc mã đỗ bên đường trước thềm ga nhỏ. Mary nhận ra đó là một cỗ xe thanh nhã và một người hầu trông cũng rất lịch lãm, đỡ nó lên xe. Chiếc áo mưa dài cùng chiếc mũ trùm kín đầu của anh ta loang loáng và đang sũng nước mưa như tất cả mọi thứ xung quanh kể cả ông trưởng ga lực lưỡng.
Khi anh ta đóng cửa xe rồi trèo lên chỗ ngồi với người đánh xe ngựa, và họ đánh xe đi, thì con bé nhận thấy mình đang ngồi trong một góc xe trải nệm vô cùng êm ái, nhưng nó cũng không định ngủ lại nữa. Đưa mắt ra ngoài cửa sổ, nó tò mò nhìn cảnh vật đang lướt qua bên đường, con đường rồi sẽ đưa nó đến một nơi kỳ dị mà bà Medlock vừa cho nó hay. Nó hoàn toàn không phải một đứa trẻ rụt rè, nó cũng chẳng sợ hãi gì mà chỉ cảm thấy không rõ điều gì sắp xảy đến trong ngôi nhà có đến một trăm phòng lúc nào cũng đóng im ỉm kia - ngôi nhà nằm bên rìa một cánh đồng hoang.
- Cánh đồng hoang là gì hả bà? - Nó bỗng cất tiếng hỏi bà Medlock.
- Cứ nhìn ra ngoài cửa sổ chừng mươi phút cô sẽ rõ. Chúng ta phải đi những năm dặm xuyên qua Cánh đồng hoang Missel, trước khi tới Trang viên. Trời tối mịt nên cô chẳng thấy gì nhiều đâu, nhưng cũng có thể nhận ra một vài thứ.
Mary không hỏi thêm câu nào nữa, đành ngồi im chờ đợi trong bóng tối của cỗ xe, mắt vẫn hướng về phía cửa sổ. Mấy ngọn đèn trên cỗ xe ngựa chỉ đủ soi sáng một quãng ngắn phía trước họ, thế nhưng con bé vẫn loáng thoáng thấy cảnh vật khi họ lướt xe qua. Sau lúc rời khỏi nhà ga, khi qua một ngôi làng nhỏ, nó đã nhìn thấy mấy túp nhà gianh quét vôi trắng và ánh đèn từ một quán rượu hắt ra. Xe chạy qua nhà thờ và nhà xứ và lướt nhanh qua cửa sổ của một cửa hiệu nhỏ hay gì đó đại loại như vậy, cũng là nhà gianh, nơi nó thấy có bày bán đồ chơi, kẹo bánh và những thứ ngồ ngộ. Khi ra đến đường cái, nó lại thấy hàng rào cùng cây cối vườn tược. Sau đó, chẳng có gì khác nữa trong cậ thời gian dài, hoặc ít ra dường như là một khoảng thời gian dài đối với con bé.
Cuối cùng, những con ngựa bắt đầu phi chậm dần, như thể chúng đang leo lên đồi vậy, rồi ngay lúc ấy chẳng thấy hàng rào cùng cây cối đâu nữa. Mary không còn thấy gì hết ngoài bóng đêm dày đặc hai bên đường. Nó ngả người dán mặt vào khuôn cửa sổ, đúng lúc đó cỗ xe ngựa xóc nảy lên.
- À! Giờ thì chắc hẳn chúng ta đã tới cánh đồng hoang rồi. - Bà Medlock thốt lên.
Mấy ngọn đèn của cỗ xe ngựa hắt một thứ ánh sáng vàng ệch xuống con đường khấp khểnh mà hình như đang xuyên qua các bụi rậm và những gì đó thấp lè tè để rồi kết thúc trong màn đêm tăm tối mịt mùng đang trải rộng trước mặt và xung quanh họ. Một làn gió thoảng qua đem lại thứ âm thanh rì rào, hoang dại và kỳ quặc.
- Đây... đây không phải là biển, phải không? - Mary hỏi và quay sang nhìn người đi cùng.
- Không đâu - Bà Medlock đáp - Đó cũng chẳng phải đồng ruộng, núi non mà chỉ là những dặm dài vô tận toàn đất hoang, chẳng có gì mọc nổi ngoài thạch thảo, kim tước và đậu chổi, cũng chẳng con gì sống nổi trừ loài ngựa hoang Pony [2] và cừu.
- Tôi cảm thấy như đây là biển, nếu có thêm nước - Mary bảo - Âm thanh nghe chẳng khác gì biển.
- Chẳng qua là gió đang thổi qua các bụi cây - Bà Medlock bảo nó - Trong tâm trí tôi thì đây là một nơi thê lương hoang dã nhất, mặc dầu cũng có nhiều nơi như vậy, đặc biệt là vào mùa thạch thảo ra hoa.
Cứ thế họ cho xe chạy xuyên qua đêm tối, và dù lúc này mưa đã tạnh nhưng gió vẫn hối hả, gào rít, tạo ra những âm thanh kỳ dị. Con đường hết dốc lên lại đổ xuống, thỉnh thoảng cỗ xe lăn bánh qua một chiếc cầu nhỏ, bên dưới nước chảy xiết, ầm ầm. Mary có cảm tưởng chuyến đi này sẽ không bao giờ kết thúc, và cánh đồng hoang trống trải, mênh mông là cả một đại dương đen ngòm trải rộng đến vô cùng mà nó đang phải vượt qua.
- Mình không thích nơi này. Mình chẳng thích nó tí nào. - Nó thầm nhủ, và lại bặm môi chặt hơn.
Khi cỗ xe leo lên một đoạn đường đồi thì con bé nhận ra có một ánh đèn. Cùng lúc, bà Medlock cũng nhìn thấy ngọn đèn với nó, bèn thở phào nhẹ nhõm.
- Chà, tôi lấy làm mừng được trông thấy ánh đèn nhấp nháy - Bà ta thốt lên - Kia là ánh đèn từ cửa sổ phòng người gác cổng. Chỉ lát nữa thôi là chúng ta sẽ được làm một tách trà ngon.
Quả là phải “lát nữa thôi”, như bà ta nói, bởi vì khi cỗ xe lăn bánh qua cổng vườn thì dù vậy vẫn còn hai dặm đường nữa, thế rồi những tán cây (gần như ở ngay trên đầu) khiến họ ngỡ như đang chạy dọc theo một mái vòm dằng dặc tối tăm.
Họ đánh xe ra khỏi vòm cây tới một chỗ quang đãng và dừng bánh trước ngôi nhà dài hun hút nhưng thấp tè, dường như bao quanh một cái sân [3] lát đá. Thoạt đầu Mary cứ tưởng không có ánh đèn sau các cửa sổ, nhưng khi vừa bước ra khỏi cỗ xe ngựa nó nhận thấy có một căn phòng ở phía góc tầng trên phát ra thứ ánh sáng mờ đục.
Lối vào là một cánh cửa khổng lồ làm từ những tấm gỗ sồi chắc nịch, lạ mắt, được tán bằng những chiếc đinh to tướng trên các nẹp sắt to bản. Cánh cửa mở thông vào gian đại sảnh rộng thênh thang, chỉ chiếu sáng mờ mờ đến nỗi những khuôn mặt trong các bức chân dung treo trên tường và hình dáng nhân vật trong các bộ trang phục áo giáp khiến Mary cảm thấy không còn muốn nhìn họ nữa. Khi nó dừng chân trên sàn lát đá, nom nó mới nhỏ bé làm sao, một hình hài tí hon, đen đủi và kỳ quặc mà chính nó cũng cảm thấy mình thực nhỏ bé, kỳ quặc và mất hết can đảm.
Một người đàn ông đứng tuổi, cao gầy, ăn mặc gọn gàng, đang đứng cạnh người hầu mở cửa cho họ.
- Hãy đưa cô đây về phòng. - Ông ta nói bằng giọng khàn khàn. Ông ấy chưa muốn gặp cô. Ông ấy sắp sửa đi Luân Đôn vào sáng sớm ngày mai.
- Tốt quá, ông Pitcher - Bà Medlock bảo - Từ lâu tôi đã biết người ta muốn gì ở tôi, tôi có thể giải quyết được mà.
- Điều người ta muốn ở bà, bà Medlock, - Ông Pitcher xẵng giọng - là bà phải đảm bảo rằng ông ấy không bị quấy rầy và không phải thấy những gì ông ấy không muốn thấy.
Rồi Mary được dẫn lên một cầu thang rộng, dẫn tới một hành lang dài, qua mấy bậc tam cấp thì đi xuyên qua một hành lang nữa, rồi một hành lang khác cho tới khi mở ra một cánh cửa, và con bé nhận thấy mình đang ở giữa một căn phòng có lò sưởi cùng với bữa tối đã dọn sẵn trên bàn.
Bà Medlock nói một cách thô bạo :
- Hừ, đấy! Phòng này và phòng bên là nơi ở của cô, cô phải ở nguyên đây. Chớ có quên!
Mary đã tới Trang viên Misselthwaite như vậy đấy, và có lẽ trong suốt cuộc đời nó, chưa bao giờ con bé cảm thấy trong lòng lại ngổn ngang đến vậy.

Chú thích:

[1] Nguyên văn: How’s thy missus? (cách nói thân mặt không nghi thức).
[2] Pony: giống ngựa trên vùng thảo nguyên.
[3] Court: khoảng không gian không có mái che, có tường hoặc các tòa nhà bao bọc xung quanh một phần hay toàn bộ, thí dụ trong một lâu đài hoặc quán trọ cổ.

[Poupi]

Chương IV

Martha

Sáng hôm ấy, người hầu gái trẻ vào phòng Mary cời thêm lửa trong lò sưởi và khiến nó tỉnh giấc. Chị ta quỳ trên tấm thảm trước lò sưởi để cào than cháy dở nên gây ra tiếng động. Mary vẫn nằm, ngắm chị ta một lúc rồi đưa mắt nhìn khắp phòng. Nó chưa bao giờ thấy ntót căn phòng nào như thế, và nghĩ rằng căn phòng này thật lạ lùng, ảm đạm. Các bức tường đều được phủ kín bằng những tấm thảm có thêu cảnh rừng cây. Kia là mấy người ăn mặc phóng túng đứng dưới gốc cây, và xa hơn nữa là bóng dáng mấy tháp canh của một tòa lâu đài. Rồi thì cảnh người đi săn, ngựa nghẽo, bầy chó săn và cả mấy phu nhàn nữa. Mary có cảm tưởng như nó đang sống trang khu rừng ấy với họ. Phóng tầm mắt qua cửa sổ, nó nhận ra cả một vùng đất đai trải rộng mênh mông dường như không một bóng cây, nom tựa một đại dương vô tận, màu hung đỏ và tẻ ngắt.
- Gì thế kia? - Nó hỏi, chỉ tay ra ngoài cửa sổ.
Martha, người hầu gái trẻ nhổm người lên nhìn, tay cũng chỉ theo.
- Ngoài kia ấy ạ? - Chị hỏi.
- Phải.
- Đấy là cánh đồng hoang - Chị đáp với nụ cười hiền hậu - Cô có thích không?
- Không - Mary đáp - Tôi ghét nó.
- Chẳng qua là vì cô chưa quen ở đây đấy thôi [1] - Martha vừa nói, vừa quay trở lại trước lò sưởi. Chắc cô cho rằng nó quá rộng và trống trải. Nhưng rồi cô sẽ thấy thích nó cho mà xem.
- Thế còn chị? - Mary dò hỏi.
- Ấy, tôi thích chứ! - Martha vui vẻ đáp, tay vẫn lau chiếc ghi lò - Tôi yêu nó lắm. Nó chẳng trống trải tẹo nào. Khắp vùng này phủ đầy những cây cỏ mang hương vị ngọt ngào. Vào mùa xuân hay mùa hè thì lại càng đáng yêu hơn khi thạch thảo, kim tước và đậu chổi trổ toàn những hoa là hoa. Thơm tựa mật ong. Không gian tràn ngập không khí trong lành - bầu trời cao vời vợi, từng bầy ong vo vo và chim chiền chiện thì cất tiếng hót lảnh lót mới dễ thương làm sao. Chà! Tôi sẽ chẳng bao giờ sống xa cánh đồng hoang dù có các gì đi nữa.
Mary lắng nghe chị ta với vẻ mặt bối rói, nghiêm trang. Đám gia rìhân người địa phương mà nó đã quen ở Ấn Độ hoàn toàn không giống thế này. Họ đều có vẻ khúm núm và quy lụy chứ không dám chuyện trò bình đẳng với chủ như thế. Họ thường chào kiểu salam [2], và gọi chủ mình là “người bảo hộ cho kẻ nghèo” cùng nhiều cái tên tương tự. Các gia nhân người Ấn được yêu cầu chỉ biết làm chứ không được thắc mắc. Chẳng lấy đâu ra thói quen nói “Làm ơn” hoặc “Cảm ơn” và Mary vẫn thường lăng mạ Ayah của nó mỗi khi nó tức giận. Nó hơi ngỡ ngàng tự hỏi không biết cô gái này sẽ làm gì nếu có kẻ dám lăng mạ cô. Chị ta mộc mạc ưa nhìn, hồng hào và tròn lẳn, nhưng ở chị ta có một vẻ vững chãi khiến Cô chủ Mary thầm nghĩ không biết chị ta có phản ứng lại nếu người sỉ nhục mình chỉ là một đứa bé gái.
- Chị là một người ở kỳ lạ. - Mary vẫn vùi mặt trong mấy chiếc gối nói với vẻ khá cao ngạo.
Martha ngồi xổm, tay cầm chiếc bàn chải màu đen; chị bật cười không một chút bực tức.
- Vâng, tôi cũng biết thế - Chị đáp - Nếu như có một bà lớn ở Misselthwaite thì tôi thậm chí cũng không bao giờ được làm phụ hầu gái nữa kia. Có lẽ tôi chỉ được một chân ở phòng rửa bát là cùng, mà tôi cũng chẳng khi nào được phép lên gác. Tôi quá tầm thường, thêm cái giọng Yorkshire quá nặng. Đây là ngôi nhà lạ lùng, tất cả, cái gì cũng tuyệt diệu. Ông Craven ư, ông ấy chẳng bao giờ bận tâm về điều gì khi sống ở đây, mà ông ấy thì thường xuyên xa nhà. Bà Medlock cho tôi một chỗ ở cũng chẳng tử tế gì. Bà ấy bảo tôi rằng bà ấy sẽ không khi nào cư xử như vậy nếu Misselthwaite cũng giống như các dinh thự khác.
- Chị sắp thành người hầu của tôi phải không? - Mary hỏi, nó vẫn giữ cái cung cách ngạo mạn từ hồi nhỏ khi còn ở Ấn Độ.
Martha bắt đầu chùi cái ghi lò lần nửa.
- Tôi là người hầu của bà Medlock, - Chị nói với vẻ cả quyết - còn bà ấy là người hầu của ông Craven. Tôi phải làm phận sự của người hầu gái ở đây và đang đợi cô sai bảo. Nhưng cô cũng chẳng cần gì lắm thì phải.
- Ai sẽ mặc quần áo cho tôi? - Mary đòi hỏi. Martha hơi nhỏm dậy. Chị vẫn nói bằng giọng Yorkshire nằng nặng, vẻ kinh ngạc.
- Chẳng nhẽ cô không tự mặc quần áo được hay sao!
- Ỷ chị là gì? Tôi không hiểu ngôn ngữ của chị.
- Ồ, tôi quên khuấy đi mất. - Martha bảo - Bà Medlock có dặn tôi phải nói năng cẩn thận kẻo cô không hiểu những điều tôi nói. Ý tôi là chẳng nhẽ cô không tự mặc quần áo được sao?
- Không. - Mary đáp một cách tức giận - Từ bé tới giờ tôi chưa bao giờ làm việc đó. Người hầu của tôi phải mặc quần áo cho tôi, đó là việc đương nhiên.
- Chà, - Martha thốt lên, rõ ràng không chút ý thức rằng mình đang hỗn láo - thế thì đến lúc cô phải học rồi đấy. Cô không thể bắt đầu sớm hơn chứ gì, vậy thì cứ đợi chút xem sao. Mẹ tôi luôn bảo bà không tài nào hiểu nổi tại sao trẻ con các nhà quyền quý lại không biết bẻ chiếc bánh put-đinh cho đúng cách, cái gì cũng phải bảo mẫu, nào giặt giũ, nào mặc quần áo, nào đưa đi dạo, như thể đó là những chú chó con vậy!
- Thật khác hẳn ở Ấn Độ - Cô chủ Mary nói vẻ khinh khỉnh - Khác hẳn đấy! - Nó thấy khó mà có thể chịu đựng điều này.
Martha cũng chẳng vừa.
- Ờ, tôi cũng thấy khác hẳn - Chị trả lời với vẻ thông cảm - Tôi dám nói rằng chẳng qua ở đó có quá nhiều người da đen, lại có ít người da trắng đáng kính. Lúc nghe nói cô sắp từ Ấn Độ trở về, tôi cứ ngỡ cô là người da đen cơ đấy.
Từ trên giường Mary ngồi bật dậy, cáu tiết.
- Cái gì! Cái gì! Chị nghĩ tôi là người bản xứ chắc. Chị... chị là đồ con lợn!
Martha nhìn nó chòng chọc, trông vẻ mặt thật giận dữ.
- Cô vừa nhắc tới ai đấy? Cô không cần phải bực bội đến vậy. Đó không phải là cách nói năng của một tiểu thư. Tôi chẳng có vấn đề gì với đám da đen ấy. Khi đọc về họ trong sách cổ ta chỉ nhận thấy họ là những người vô cùng mộ đạo. Ta luôn đọc thấy lời dạy rằng người da đen cũng là con người và là anh em với ta. Tôi chưa bao giờ gặp một người da đen, và tôi rất sung sướng khi nghĩ răng tôi sắp được gặp họ một ngày gần đây. Lúc tôi vào nhóm lửa phòng cô sáng nay, tôi đã rón rén tới bên giường cô và nhẹ nhàng kéo tấm chăn để ngắm cô. Thì ra cô là... tôi thất vọng quá, cũng chẳng đen hơn tôi là mấy. Có thế mà cô cũng hét lên.
Mary không thèm kiềm chế cơn thịnh nộ và nỗi bẽ bàng của nó.
- Chị nghĩ tôi là bọn dân bản xứ à! Chị dám thế à! Chị không hiểu chút nào về dân bản xứ hết! Chúng không phải người. Chúng chỉ là bọn tôi tớ, lúc nào cũng phải cúi đầu chào lạy người ta. Chị không hiểu gì về xứ Ấn Độ hết. Chị chẳng biết cái quái gì cả!
Con bé đang bị một cơn giận cuốn đi và giờ đây nó thấy tuyệt vọng trước cái nhìn chằm chằm bình thản của cô gái, rồi không rõ tại sao nó bỗng cảm thấy cô đơn kinh khủng, thấy mọi thứ đều xa lạ đối với nó, nó gieo mình xuống, vùi mặt vào mấy chiếc gối rồi bật khóc nức nở. Nó thổn thức không sao nén lại được đến nỗi chị Martha vùng Yorkshire cũng thấy mủi lòng xót thương. Chị tiến đến bên giường, cúi xuống con bé.
- Ôi, cô không được khóc như thế đâu! - Chị khẩn khoản van xin - Cô phải thề là không khóc nữa. Tôi quả không nghĩ cô lại phật lòng. Tôi thực chẳng biết gì sất, đúng như cô nói. Tôi xin cô tha thứ, thưa cô. Đừng khóc nữa.
Một cái gì đó thật dễ chịu và thân thiết trong lối nói Yorkshire kỳ quặc của chị, cả vẻ vững vàng, cứng cỏi của chị nữa cũng tác động tới Mary. Con bé dần dà nín khóc và im hẳn. Nom Martha cũng đã bớt căng thẳng.
- Đến lúc cô phải dậy rồi - Chị nói - Bà Medlock bảo tôi phải dọn cho cô bữa sáng với trà, và bữa tối ở phòng bên cạnh. Nơi này đã được sửa lại thành phòng trẻ cho cô. Khi cô ra khỏi giường, tôi sẽ giúp cô mặc áo nếu cô không thể cài các khuy sau lưng được.
Cuối cùng, Mary quyết định ngồi dậy. Bộ đồ mà Martha lấy từ tủ quần áo không phải bộ mà nó đã mặc khi đến đây vào đêm trước cùng bà Medlock.
- Bộ này không phải của tôi. Bộ của tôi màu đen cơ.
Nó ngắm nghía chiếc áo khoác ngoài bằng len trắng dày dặn, rồi mặc vào. Nó chấp thuận với vẻ lạnh lùng.
- Bộ này đẹp hơn bộ của tôi.
- Đây chính là bộ mà cô phải mặc - Martha đáp - Ông Craven đã lệnh cho bà Medlock tìm mua chúng ở tận Luân Đôn kia đấy. Ông ấy bảo: “Tôi không muốn thấy một đứa trẻ mặc đồ đen đi đi lại lại như một hồn ma”. Ông ấy còn nói: “Điều đó khiến nơi đây càng trở nên buồn bã. Hãy phủ màu sắc rực rỡ lên người con bé”, Mẹ tôi bảo bà hiểu ý ông ấy muốn nói gì. Bà luôn hiểu suy nghĩ của người khác. Bà không bao giờ giữ màu đen bên mình.
- Tôi căm ghét những thứ màu đen. - Mary bảo.
Việc mặc áo quần cũng giúp cả hai hiểu ra một điều gì đó. Martha đã từng “cài khuy” cho các em gái bé bỏng của chị, và cả mấy đứa em trai nữa, nhưng quả thực chị chưa bao giờ thấy một đứa trẻ nào cứ đứng ngây ra chờ người khác làm mọi việc thay cho nó như thể nó chẳng có tay chân vậy.
- Tại sao cô không tự đi giày vào? - Cô bảo nó vì thấy Mary vẫn không hề nhúc nhích hai chân.
- Ayah của tôi phải làm việc ấy. - Mary trả lời, vẫn nhìn chằm chằm - Đó là tục lệ.
Nó rất hay nói vậy - “Đó là tục lệ”. Ngay cả đám gia nhân bản xứ cũng thường nói vậy. Giá có ai bảo họ làm một việc gì mà ông bà tổ tiên họ đã không làm từ hàng nghìn năm qua thì hẳn họ sẽ trừng mắt giận dữ với người đó và bảo: “Đây không phải là tục lệ”, và người đó hiểu ngay rằng nên kết thúc chủ đề đó đi cho xong.
Làm gì có cái lệ là Cô chủ Mary phải tự làm mọi thứ, ngoài việc đứng để người ta mặc quần áo cho mình như một con búp bê. Nhưng trước khi vào bữa sáng, nó đâm ra hồ nghi không rõ cuộc đời ở Trang viên Misselthwaite này liệu rồi có dạy cho nó vô vàn những điều hoàn toàn mới mẻ - như đi giày, đi tất, rồi nhặt những vật đánh rơi. Nếu Martha được dạy dỗ đúng đắn để làm hầu gái cho một tiểu thư trẻ thì chị ta cần khúm núm và kính cẩn hơn mới phải, chị ta cũng nên hiểu bổn phận của mình là chải tóc, đi giày, nhặt đồ vật và để gọn chúng lại. Nhưng dẫu sao thì, chị ta cũng chỉ là một con người mộc mạc chất phác vùng Yorkshire, sinh ra trong một túp lều gianh nơi vùng đất hoang vu với một bầy lít nhít em trai em gái, chẳng dám mơ đến gì khác ngoài việc hầu hạ phục dịch hoặc trông nom đám em vẫn đang chập chững tập đi và ngã nhào.
Nếu Mary Lennox là một đứa trẻ biết đùa thì hắn nó sẽ bật cười trước sự mau mắn của Martha, nhưng Mary chỉ nghe chị với vẻ lạnh lùng, và ngạc nhiên trước cử chỉ thoải mái của chị. Thoạt đầu nó chẳng mấy quan tâm, nhưng dần dà, khi chị cứ huyên thuyên trò chuyện với vẻ hồn nhiên thân mật, thì Mary bắt đầu chú ý tới những điều chị nói.
- Ôi, cô nên gặp tất cả bọn tôi. Mười hai người chúng tôi. Cha tôi chỉ kiếm được mười sáu si-ling [3] mỗi tuần. Tôi có thể nói với cô rằng với số tiền đó mẹ tôi chỉ đủ lo cháo đặc cho cả nhà. Bọn trẻ cứ chạy đùa trên cánh đồng hoang vu đó cả ngày, mẹ tôi bảo chính không khí của đồng hoang đã vỗ béo chúng. Bà còn bảo bà tin rằng chúng ăn cỏ như loài ngựa hoang vậy. Thằng ****on nhà chúng tôi năm nay đã mười hai tuổi, nó cũng có một con ngựa con mà nó luôn bảo là của riêng nó.
- Cậu ta kiếm được con ngựa đó ở đâu? - Mary hỏi.
- Thằng ****on tìm thấy con ngựa từ lúc còn bé tẹo trên cánh đồng hoang cùng với mẹ của nó, và từ đó ****on làm bạn với nó, cho nó ăn vụn bánh, lại tìm cỏ tươi cho nó. Con vật tỏ ra mến thằng bé, lẽo đẽo theo Dikon suốt ngày rồi cho nó ngồi trên lưng. ****on là một đứa tốt bụng nên súc vật đều yêu mến nó.
Mary chưa bao giờ có được một con vật cưng của riêng mình, và nghĩ rằng nó cũng phải có một con. Bởi vậy, nó bắt đầu cảm thấy hơi thinh thích thằng ****on. Nếu như trước đây nó chẳng thèm quan tâm tới ai khác ngoài bản thân, thì lúc này trong nó bắt đầu nhen lên một thứ tình cảm lành mạnh tự nhiên.
Khi vừa bước chân vào căn phòng đã được sửa lại thành phòng trẻ cho nó, con bé nhận thấy nơi này khá giống với căn phòng nó đã từng ngủ. Đây không phải căn phòng dành cho trẻ con mà cho một người trưởng thành, với dăm ba bức tranh cổ u ám trên tường và đây đó vài chiếc ghế cổ bằng gỗ sồi nặng trịch. Trên cái bàn kê giữa phòng đã thấy dọn sẵn bữa điểm tâm thịnh soạn. Con bé vốn chẳng mấy khi ăn uống ngon miệng nên chỉ thờ ơ liếc qua chiếc đĩa mạ bạc đầu tiên Martha đặt trước mặt nó.
- Tôi không thích món này. - Nó bảo.
- Cô không thích món cháo này ư! - Martha thốt lên vẻ ngờ vực.
- Không.
- Cô chưa biết nó ngon lành như thế nào sao? Cho một chút mật đường hoặc đường vào thì tuyệt.
- Tôi không thích món này. - Mary nhắc lại.
- Chao ôi! - Martha kêu lên - Tôi không sao chịu nổi khi nhìn thấy thức ăn đồ uống ngon lành bị bỏ phí. Giá bọn trẻ nhà chúng tôi được ngồi vào bàn này thì chúng sẽ chén sạch chỗ ấy chỉ trong vòng năm phút.
- Tại sao? - Mary hỏi vẻ lạnh lùng.
- Tại sao à! - Martha đay lại - Bởi vì hiếm khi chúng được no bụng trong đời. Chúng luôn đói khát như bầy diều hâu bầy cáo vậy.
- Tôi quả không hiểu bị đói là gì. - Mary nói với vẻ hững hờ của kẻ không biết được cái cảm giác này.
Martha trông có vẻ phẫn nộ.
- Hừ, cứ thử xem, chắc là tốt cho cô đấy. Tôi thì thấy quá rõ, - Chị nói toạc ra - tôi không đủ kiên nhẫn với những người chỉ ngồi giương mắt nhìn bánh mì với thịt ngon lành. Trời ơi! Tôi chỉ ao ước ****on, Phil và Jane và những đứa còn lại có được những gì tại đây.
- Sao chị không mang về cho họ. - Mary gợi ý.
- Những thứ này không phải của tôi - Martha trả lời thẳng thắn - Vả lại, hôm nay cũng không phải ngày về nhà của tôi. Tôi được phép về mỗi tháng một lần, coi như ngày nghỉ. Lúc ấy, tôi về ngay nhà và lau dọn nhà giúp mẹ, để bà có được một ngày nghỉ ngơi.
Mary nhấp một ngụm trà, ăn chút bánh mì nướng và quả nghiền.
- Cô mặc cho ấm vào, rồi ra ngoài mà chơi. Như thế cô sẽ thấy sảng khoái, có đói bụng thì ăn mới ngon miệng.
Mary bước tới bên cửa sổ. Ngoài kia là vườn tược cùng mấy con đường mòn và dăm cái cây lớn, nhưng cảnh vật trông ảm đạm tựa mùa đông.
- Ra ngoài ư? Tại sao tôi phải ra ngoài vào một ngày như thế này?
- Nếu cô không muốn ra ngoài thì cô phải ở trong phòng, vậy lấy gì cho cô chơi?
Mary ngước nhìn xung quanh. Chẳng có gì để làm cả. Khi bà Medlock cắt đặt người giúp việc thì bà ta không nghĩ tới cái điều nực cười này. Có lẽ nên ra ngoài kia xem mấy khu vườn ra sao.
- Ai đi cùng tôi? - Nó hỏi.
Martha trô mắt.
- Cô tự đi chứ - Chị đáp - Cô hãy học chơi như bọn trẻ vẫn chơi khi chúng không có anh chị em. Thằng ****on nhà chúng tôi thường tự ra ngoài đồng hoang mà chơi hàng giờ. Nó cũng kết thân với con ngựa hoang bằng cách ấy đấy. Nó cũng khiến được bầy cừu ngoài cánh đồng hiểu nó, và chim chóc thì sà xuống ăn ngay trên hai bàn tay nó. Dầu chẳng có mấy thức ăn, nhưng nó luôn dành dụm chút xíu bánh mì cho các con vật yêu của nó.
Quả tình cái lối kể lể này về ****on đã khiến Mary quyết định ra khỏi nhà, dù nó không nhận ra điều đó. Sẽ có chim chóc ngoài kia, chứ không phải ngựa hoang với cừu. Chúng chắc phải khác chim chóc ở Ấn Độ, và ngắm nhìn chúng sẽ làm nó thấy vui.
Martha tìm cho nó áo khoác và mũ, lại thêm đôi giày bốt vừa xinh vừa bền, xong xuôi chị chỉ cho nó lối ra cầu thang.
- Nếu cô theo đường kia thì cô sẽ ra tới vườn - Chị vừa nói, vừa chỉ về phía cái cổng ẩn trong hàng giậu có nhiều cây bụi - Ở đó vô vàn hoa nở khi hè về, nhưng bây giờ thì chẳng cây nào nở hoa hết. - Chị có vẻ lưỡng lự giây lát, rồi nói thêm - Một trong các khu vườn hiện đang bị khóa kín. Suốt mười năm qua chưa một ai đặt chân vào đó.
- Tại sao? - Mary buột miệng hỏi. Lại thêm một cánh cửa nữa bị khóa, thêm vào con số hàng trăm căn phòng bị khóa trong ngôi nhà kỳ lạ này.
- Ông Craven đã cho khóa nó khi vợ ông đột ngột qua đời. Ông không cho phép ai bước vào trong. Đó chính là khu vườn riêng của phu nhân. Ông ấy tự tay khóa cánh cửa và đào một cái hố để giấu chìa khóa. Chuông của bà Medlock đang rung đấy, tôi phải chạy đi đây.
Sau khi chị đã rời xa, Mary quay xuống lối đi dạo dẫn tới cánh cổng chỗ cây bụi. Nó không thể không nghĩ đến khu vườn không có ai đặt chân vào trong suốt mười năm qua. Nó tò mò muốn biết khu vườn trông thế nào và tự nhủ không rõ có còn cây hoa nào sống sót trong đó. Vượt qua cánh cổng chỗ cây bụi rồi, nó nhận ra mình đang đứng giữa một khu vườn rộng, với những bãi cỏ lớn, những lối đi dạo quanh co và những bờ cây được chăm tỉa. Cơ man nào là cây cối, thảm hoa và những cây trường xuân được xén tỉa tạo nên những hình thù kỳ lạ, với cả một hồ nước rộng có đài phun nước màu xám cũ kỹ ngay chính giữa. Nhưng lúc này các thảm hoa đều trơ trụi, tiêu điều, còn đài phun nước thì đã ngừng phun. Đây chưa phải là khu vườn bị khóa. Vườn tược mà phải khóa lại thì còn ra thể thống gì nhỉ? Người ta ai cũng có thể đi dạo trong vườn kia mà.
Đang nghĩ vậy thì nó trông thấy ở cuối con đường mòn mình đang đi, hình như có một bức tường dài dằng dặc phủ kín dây thường xuân. Nó không biết nhiều về nước Anh để mà hiểu rằng nó sắp bước vào khu vườn dành cho nhà bếp, là nơi chỉ trồng toàn rau và quả. Nó tiến về phía bức tường thì phát hiện ra một cánh cửa ra vào sơn xanh thấp thoáng trong đám lá thường xuân, cửa để ngỏ. Rõ ràng khu vườn này không hề đóng, và nó có thể vào trong đó.
Nó tiến qua cánh cửa và nhận thấy đó là một khu vườn có tường bao, và chỉ là một trong số mấy khu vườn có tường bao quanh, vườn nọ dường như mở thông sang vườn kia. Con bé thấy một cánh cửa màu xanh khác mở ngỏ, để lộ mấy bụi cây và các đường mòn nhỏ chạy giữa những luống rau mùa đông. Cây ăn quả được trồng thành hàng dọc sát chân tường, và một số luống đất có khung kính che bên trên. Nơi này mới trơ trụi và xấu xí làm sao, Mary nghĩ bụng khi nó đứng ngắm nhìn quanh. Có lẽ vào mùa hè thì sẽ đẹp hơn, khi tất cả đều xanh tươi, chứ lúc này thì chẳng có gì đẹp hết.
Ngay lúc đó, một ông lão vác mai trên vai từ cánh cửa khu vườn thứ hai bước vào. Ông lão giật nảy mình khi nhìn thấy Mary, rồi đưa tay chạm nhẹ lên vành mũ. Ông có vẻ mặt già nua cáu kỉnh và chẳng hề tỏ ra mừng rỡ khi gặp con bé - nhưng lúc đó Mary nào có thích thú gì khu vườn, và cùng với bộ dạng ương bướng, nó cũng không tỏ vẻ gì là mừng khi thấy ông.
- Đây là đâu thế?
- Một khu vườn dành cho bếp ăn đấy cô ạ. - Ông lão đáp.
- Thế kia là gì? - Mary vừa hỏi, vừa đưa tay chỉ qua cánh cửa màu xanh kia.
- Một vườn nhà bếp khác. Và một vườn nửa ở bên kia bức tường và vườn cây ăn quả [4] ở sau tất cả chúng.
- Tôi có thể vào trong các khu vườn ấy không? - Mary hỏi.
- Nếu cô muốn. Nhưng cũng chẳng có gì đáng xem.
Mary không đáp lại. Nó đi xuôi theo con đường mòn và bước qua cánh cửa màu xanh thứ hai. Ở đây, nó lại thấy mấy bức tường nữa với những luống rau vụ đông và nhà khung kính. Nơi bức tường thứ hai là một cánh cửa sơn xanh khép kín. Có lẽ cánh cửa này dẫn tới khu vườn mà suốt mười năm qua chưa một ai được tới. Vốn dĩ không phải đứa trẻ rụt rè, lại luôn làm những gì nó thích nên Mary bước dấn tới chỗ cánh cửa xanh và xoay tay nắm. Nó hy vọng cánh cửa không mở, bởi vì nó muốn chắc chắn mình là người phát hiện ra khu vườn đầy bí ẩn đó. Thế nhưng cửa hoàn toàn dễ mở. Khi bước vào trong, nó nhận ra mình đang ở giữa một vườn cây ăn quả. Vẫn những bức tường bao quanh khu vườn, những cây cối dựa vào bờ tường, và những cây ăn quả trơ trụi mọc giữa vạt cỏ nâu xám mùa đông, nhưng chẳng thấy cánh cửa xanh nào hết. Con bé đưa mắt tìm kiếm cánh cửa đó khi tiến về cuối khu vườn. Nó để ý thấy bức tường dường như không dừng lại chỗ vườn cây quả mà còn dài ra nữa, như còn chạy quanh thêm một khoảng đất phía bên kia. Từ đây trông rõ mấy ngọn cây trên bờ tường, và khi đứng im, nó trông thấy một con chim có bộ lông ức đỏ rực [5] đang đậu trên cành cao nhất trong mấy ngọn cây, đột nhiên hót vang bài ca mùa đông của nó, như thể nó đã trông thấy con bé và cất tiếng gọi.
Con bé đứng lặng nghe chim hót. Không hiểu sao tiếng hót thân thiện, vui vẻ của nó làm dâng lên trong lòng Mary một cảm giác dễ chịu, dù cho đứa con gái nhỏ khó chịu đó có thể cô độc, và dù ngôi nhà đồ sộ khép kín này, cánh đồng hoang trơ trụi này và cả những khu vườn trống trải rộng mênh mông này nữa cũng chỉ khiến cho sinh linh đó cảm thấy như thể không gì còn tồn tại trên thế giới này ngoài bản thân nó. Nếu là một đứa trẻ được yêu thương thì có lẽ trái tim nó đã rung lên thổn thức, nhưng bởi là “Cô chủ Mary ngang ngược” cho nên con chim nhỏ có bộ lông ức đỏ tươi kia cũng chỉ khiến cho khuôn mặt non nớt cáu kỉnh của con bé khẽ nở một nụ cười. Mary lặng người nghe con chim hót cho tới khi nó vỗ cánh bay đi. Nó chẳng giống một loài chim Ấn Độ nào cả, con bé thấy thích và tự hỏi liệu có còn được gặp lại nó không. Biết đâu con chim ấy lại sống trong khu vườn bí ẩn và biết nhiều chuyện về khu vườn cũng nên.
Có lẽ chẳng có việc gì làm nên con bé cứ nghĩ mãi về khu vườn bị bỏ hoang. Nó tò mò muốn biết về khu vườn và càng muốn xem sự thể ra sao. Vì cớ gì mà ông Archibald Craven phải vùi chìa khóa xuống đất? Nếu ông ấy yêu thương vợ đến vậy thì sao lại ghét khu vườn của bà? Nó tự hỏi không biết mình có nên gặp ông ấy hay không, nhưng nó biết rằng nếu có gặp thì nó sẽ chẳng thích ông, và hẳn ông cũng chẳng mến nó, và nó sẽ chỉ đứng mà nhìn ông chòng chọc, không nói một câu, mặc dầu nó thèm đến chết đi được để hỏi tại sao ông lại làm một việc kỳ dị như vậy.
“Mọi người chẳng bao giờ ưa mình, mà mình cũng chẳng bao giờ ưa họ” nó nghĩ. “Mình cũng chẳng bao giờ biết nói năng như bọn trẻ nhà Crawford. Chúng nó lúc nào cũng nói cười và làm ầm ĩ cả lên”.
Con bé chợt nhớ tới con chim ức đỏ và cách con chim hát bài ca như để dành cho nó. Nó đứng phắt lại trên đường mòn lúc đột nhiên nhớ tới ngọn cây nơi con chim đã đậu. “Mình tin rằng cái cây ấy ở trong khu vườn bí mật. Mình cảm thấy chắc chắn như vậy. Có một bức tường bao quanh nơi đó, nhưng không thấy cửa”, nó lẩm bẩm.
Nó quay lại khu vườn của nhà bếp lúc ban đầu, vừa tiến vào thì bắt gặp ông lão đang đào xới ở đó. Nó bước tới đứng cạnh ông, ngắm ông với vẻ lạnh lùng trong giây lát. Ông lão không để ý tới nó, cuối cùng nó đành lên tiếng.
- Các khu vườn tôi đều vào cả rồi.
- Chẳng có gì ngăn cô cả. - Ông lão đáp lại một cách cộc cằn.
- Tôi đã vào cả vườn cây ăn quả.
- Không có chó canh cửa cắn cô đâu. - Ông lão đáp.
- Làm gì có cửa thông sang khu vườn kia. - Mary nói.
- Vườn nào? - Ông lão hỏi bằng giọng thô lỗ, bỗng ngừng tay đào đất trong giây lát.
- Vườn ở bên kia bức tường, - Mary trả lời - cả cây cối ở đó nữa. Tôi đã thấy ngọn của chúng. Con chim ức đỏ đậu trên một ngọn cây, nó còn hót nữa.
Trước nỗi ngạc nhiên của con bé, khuôn mặt cáu kỉnh già nua dạn dày nắng gió ấy chợt biến đổi. Một nụ cười chậm rãi nở trên gương mặt ông già, và người làm vườn lúc này trông khác hẳn. Điều đó khiến con bé nghĩ thật kỳ lạ, một người lại có thể trở nên dễ thương biết bao khi nở nụ một cười. Trước đây nó quả chưa nghĩ tới điều đó.
Ông lão quay người về phía khu vườn quả và bắt đầu huýt sáo - tiếng sáo trầm trầm dịu dàng. Nó không thể hiểu nổi vì sao con người cau có ấy có thể tạo nên một âm thanh ngọt ngào đến vậy.
Gần như ngay lúc đó, một điều kỳ diệu đã xảy ra. Nó nghe có tiếng loạt xoạt êm ái trong không trung, và con chim ức đỏ thắm vụt bay đến chẳng khác nào một đốm lửa, đậu xuống tảng đất lớn ngay sát chân người làm vườn.
- Nó đây rồi. - Ông lão cười khùng khục, đoạn quay sang nói với con chim như nói với một đứa trẻ.
- Mày vừa ở đâu về, đồ nhãi con hư đốn. - Lão đùa.
- Từ hôm qua tới giờ tao chẳng thấy mày đâu cả. Mới đầu mùa mà mày đã bắt đầu ve vãn bạn tình rồi sao? Thế là sớm quá đấy.
Con chim nghiêng nghiêng cái đầu xinh xắn sang bên, ngước nhìn ông lão bằng đôi mắt sáng dịu dàng tựa hai giọt sương đen. Hình như nó đã quá quen với lão và không chút sợ hãi. Nó nhảy lên mổ mổ đất để tìm ngũ cốc và côn trùng. Điều đó khiến Mary thấy rung động kỳ lạ, bởi con vật thật xinh xắn, vui vẻ, và trông mới giống con người làm sao. Nó có cái thân tròn như trái mận, cái mỏ thanh tú cùng hai cái cẳng thật mảnh mai.
- Hễ ông gọi là nó bay đến liền sao? - Nó hỏi như thể thì thầm.
- Phải, hễ gọi là nó đến. Tôi biết nó từ khi nó mới ra ràng. Nó bay khỏi tổ từ khu vườn kia, lần đầu bay qua tường thì nó yếu quá, không đủ sức bay trở về nữa trong mấy ngày liền, và chúng tôi kết bạn với nhau. Đến lúc nó qua nổi bức tường thì những con cùng lứa cũng đã bay xa rồi, còn mỗi một mình nên nó trở lại với tôi.
- Nó là loài chim gì thế? - Mary hỏi.
- Cô không biết à? Nó là loài ức đỏ, loài chim thân thiện nhất, hiếu kỳ nhất còn sống cho tới ngày nay. Chúng thân thiện gần như bọn chó vậy, nếu cô biết cách làm quen với chúng. Nhìn nó đang mổ đấy, nó đang ngó quanh và đôi lúc liếc nhìn chúng ta nữa. Nó hiểu chúng ta đang nói về nó.
Chẳng có gì trên thế gian này kỳ dị bằng ông lão ấy. Lão đang ngắm nghía con chim nhỏ có bộ ức đỏ tươi, vừa tự hào vừa trìu mến.
- Nó là hay tự phụ lắm đấy - Lão cười mủm mỉm - Nó rất thích nghe người ta bàn tán về nó. Và thóc mách nữa chứ, chao ôi, chẳng có ai lại hay tò mò và can thiệp vào chuyện người khác như nó. Nó thường sà xuống xem tôi đang trồng cây gì. Nó biết tất cả những điều mà bản thân ông Craven không buồn khám phá. Nó mới chính là người làm vườn hàng đầu ở đây.
Con chim ức đỏ vẫn nhảy quanh, hối hả mổ xuống đất, thỉnh thoảng dừng lại ngó nghiêng sang hai người. Mary nhận thấy đôi mắt như hai hạt sương đen của nó đang trân trân nhìn mình với vẻ hết sức lạ lẫm. Có vẻ như nó đang tìm hiểu mọi thứ về con bé. Cảm giác kỳ lạ trong lòng Mary mỗi lúc một tăng lên.
- Những con chim khác cùng lứa bay đi đâu? - Nó hỏi.
- Không biết. Những con chim già đẩy chúng ra khỏi tổ, dạy chúng bay, rồi chúng bay tản mác bốn phương trước khi ta kịp nhận ra. Tôi chỉ còn thấy con này, nó cũng biết mình đơn độc.
Cô chủ nhỏ Mary bước một bước lại gần hơn con chim ức đỏ, nhìn nó và bảo :
- Tao cũng đơn độc như mày.
Trước đây con bé không biết đó là một trong những điều khiến nó khó chịu và khổ sở. Dường như nó nhận ra điều đó khi con chim ức đỏ nhìn nó và nó cũng nhìn lại con chim.
Người làm vườn giâ xoay lưỡi trai của mũ ra phía sau cái đầu hói, nhìn nó trân trân trong giây lát.
- Cô có phải cô tiểu thư từ Ấn Độ về không?
Mary gật đầu.
- Chả trách cô đơn độc là phải. Còn đơn độc hơn trước kia nữa cơ. - Lão bảo.
Lão lại xới đất, lưỡi mai xắn sâu vào lớp đất vườn mầu mỡ trong khi con chim ức đỏ nhảy nhót gần đó, ra vẻ bận rộn.
- Tên ông là gì? - Mary hỏi.
Lão đứng thẳng người, đáp :
- Ben Weatherstaff. - Rồi lão nói thêm với nét cười cau có - Bản thân tôi cũng đơn độc, chỉ trừ khi có nó ở bên - Lão trỏ ngón tay cái về phía con chim ức đỏ - Nó là người bạn duy nhất mà tôi có.
- Tôi thì chẳng có bạn bè nào cả - Mary bảo - Tôi chẳng bao giờ có bạn. Ngay Ayah của tôi cũng chẳng thích tôi, và tôi chưa bao giờ chơi với ai hết.
Người Yorkshire có thói hay nói thẳng tuột những điều họ nghĩ, và lão Ben Weatherstaff chính là một cư dân của vùng đồng hoang Yorkshire này.
- Cô và tôi hơi giống nhau đó. Chúng ta có cùng một chất. Đều không ưa nhìn, và đều gắt gỏng. Chúng ta cũng có cái tính khí khó chịu, cả hai đều vậy, tôi cam đoan đấy.
Rõ ràng là như vậy, và Mary Lennox chưa bao giờ được nghe sự thật về bản thân nó. Đám gia nhân bản xứ vốn chỉ biết vâng dạ và phục tùng, bất kể chủ mình làm gì. Con bé chẳng mấy khi nghĩ về diện mạo của mình, nhưng nó tự hỏi không biết trông nó có khó coi như lão Ben Weatherstaff không, và nó cũng băn khoăn không biết trông nó có bẳn tính như lão, trước khi con chim ức đỏ bay tới. Nó thực sự bắt đầu phân vân không biết mình có phải là kẻ “khó chịu”. Nó cảm thấy không được thoải mái.
Bỗng có tiếng rì rầm khẽ vang lên gần đó, nó ngó nhìn quanh. Nó đang đứng cách một cây táo non mấy bước chân, con chim ức đỏ liệng xuống đậu trên một cành táo và hót lên một tràng líu lo. Lão Ben Weatherstaff cười phá lên.
- Nó làm gì đấy? - Mary hỏi.
- Nó quyết định đánh bạn với cô đấy. Quỷ tha ma bắt tôi đi nếu nó không làm cô thấy thích nó.
- Với tôi ư? - Mary hỏi, nó rón rén lại gần cái cây nhỏ rồi ngước nhìn lên.
- Mày có muốn làm bạn với tao không? - Nó nói với con chim ức đỏ, như thể với một con người - Muốn không nào? - Nó nói câu ấy không hề gắt gỏng hay với cái giọng Ấn Độ kiêu căng, mà bằng một âm điệu mượt mà, âu yếm và háo hức đến nỗi lão Ben Weatherstaff cũng phải sửng sốt, chẳng khác nào lúc con bé nghe lão huýt sáo.
- Sao thế nhỉ, - Lão kêu lên - cô nói câu ấy thật hay, như một đứa trẻ thật sự chứ không phải một mụ già cay nghiệt. Cô nói cứ y thằng ****on đang trò chuyện với mấy con thú hoang của nó ngoài đồng truông.
- Ông biết ****on sao? - Mary hỏi, vội quay người lại.
- Ai mà chẳng biết nó. Thằng ****on lang thang khắp nơi. Các loài từ mâm xôi cho tới thạch thảo đều quen với nó. Tôi dám đánh cược rằng ngay đến bọn cáo cũng sẵn lòng chỉ cho thằng bé chỗ nằm của lũ cáo con, và cả bọn chiền chiện cũng chẳng giấu nó tổ của chúng.
Mary vẫn muốn hỏi thêm vài câu nữa. Nó hầu như cũng tò mò về thằng ****on không kém gì như lúc tò mò về khu vườn bỏ hoang kia. Nhưng đúng lúc ấy, con chim ức đỏ ngừng hót, khẽ vỗ cánh rồi tung mình bay đi. Nó đã xong chuyến tới thăm của mình, còn nhiều việc khác đang chờ nó.
- Nó bay qua bức tường kìa - Mary kêu to, nhìn theo - Nó bay vào vườn quả rồi, nó lại bay qua bức tường kia, vào trong khu vườn không có cửa!
- Nó sống ở đó - Lão Ben bảo - Chính ở nơi ấy nó nở ra từ trứng. Nếu nó đang tìm bạn tình thì hẳn nó phải bám theo nàng chim ức đỏ nào đấy sống trong mấy khóm hồng già ở đó rồi.
- Khóm hồng à - Mary thốt lên - Ở đó có những khóm hồng sao?
Lão Ben Weatherstaff nhấc cái mai và bắt đầu đào.
- Mười năm về trước. - Lão lẩm bẩm.
- Tôi muốn được tận mắt thấy chúng - Mary nói - Cánh cửa xanh ở đâu? Chắc hẳn phải có một cánh cửa ở đâu đó.
Lão Ben xắn sâu lưỡi mai xuống và lại tỏ ra thiếu thân thiện như lúc đầu con bé thấy lão.
- Mười năm về trước chứ không phải bây giờ. - Lão bảo.
- Không thấy cánh cửa nào! - Mary kêu lên - Phải có chứ.
- Chưa một ai có thể tìm thấy, vả lại cũng chẳng phải việc của ai, cô đừng có như mấy cô nàng lắm chuyện cứ hay nhúng mũi vào chỗ không phải của mình. Hừ, tôi phải đi làm việc đây. Cô đi mà chơi đi. Tôi không được rảnh.
Lão thôi đào xới, nhấc mai lên vai rồi đi khỏi, cũng không buồn nhìn hay chào con bé.


Chú thích:

[1] Bắt đầu từ đây, nhiều đoạn đối thoại trong tác phẩm là cách nói theo phương ngữ vùng Yorkshire, có nhiều âm tiêu biểu cho vùng đó, với đặc điểm là thường nuốt các phụ âm trong câu. Chúng tôi vẫn dịch một cách rõ ràng để bạn đọc tiện theo dõi. Bởi vì chỉ khi đọc trong nguyên bản tiếng Anh, mới thấy được sắc thái ngôn ngữ này.
[2] Salam: kiểu chào của người đạo Hồi ở phương Đông: theo cách cúi thấp và để bàn tay phải áp vào trán.
[3] Si-ling: đồng tiền Anh có giá trị mười hai penni cổ (cho đến 1971); một phần hai mươi của đồng pao.
[4] Orchard: mảnh đất (thường rào kín) trồng cây ăn quả.
[5] Robin: chim nhỏ màu nâu, ức và cổ đều đỏ. Loài chim hét ở Bắc Mỹ cũng giống chim ức đỏ.

[Poupi]

Chương V

Tiếng kêu trong hành lang

Thoạt đầu, mỗi ngày trôi qua với Mary Lennox cũng giống như mọi ngày khác. Mỗi sáng thức dậy trong căn phòng có tường treo thảm của mình, nó lại thấy Martha đang quỳ trước lò sưởi để nhóm lửa; và sáng nào cũng vậy, nó ngồi ăn bữa sáng trong phòng trẻ chẳng có gì thú vị đó. Sau bữa sáng, nó lại đăm đăm nhìn ra ngoài cửa sổ, nhìn khắp cánh đồng hoang vô tận đang trải rộng tứ bề như dâng tới tận bầu trời. Chỉ sau khi đã nhìn đăm đắm hồi lâu, nó mới nhận ra rằng nếu không ra khỏi nhà thì chỉ còn biết ngồi lì mà chẳng làm gì hết - và thế là nó ra ngoài. Nó không hề biết rằng đó là điều tốt nhất mà nó có thể làm, và rằng mỗi khi nó bước nhanh hay chạy dọc theo những con đường mòn rồi xuôi ra đường cái, thì nó đang làm cho khí huyết lưu thông, cơ thể mạnh hơn lên, đủ sức chống chọi với ngọn gió đang quét ngang dọc cánh đồng hoang. Nó chạy chỉ để cho nóng người lên, nó thấy ghét ngọn gió cứ phả thốc vào mặt, gầm rú và tóm lấy lưng nó tựa hồ một gã khổng lồ vô hình. Nhưng khi hít một hơi thật sâu làn hương tươi mát trong trẻo từ bụi thạch thảo cho đầy hai lá phổi, một điều gì đó thật tốt lành tràn ngập cơ thể gầy gò của nó, khiến hai má nó hồng lên, đôi mắt rầu rĩ của nó trở nên long lanh mà nó không hề hay biết.
Sau mấy ngày hầu như toàn ở ngoài trời, một sáng nọ thức dậy nó mới hiểu thế nào là đói, và khi ngồi bên bữa điểm tâm nó không còn liếc nhìn món cháo với vẻ khinh khi rồi đẩy đi, mà cầm lấy thìa xúc ăn ngay, cho đến khi sạch nhẵn.
- Sáng nay cô ngon miệng đấy chứ, phải không cô? - Martha hỏi.
- Hôm nay ăn ngon quá. - Mary đáp, tự nó cũng cảm thấy hơi ngạc nhiên.
- Chính khí trời ngoài đồng làm cô thấy đói bụng đây - Martha trả lời - Thực may mắn là cô đã thấy thèm ăn. Mười hai người trong túp nhà gianh của chúng tôi chẳng lúc nào được đầy bụng. Hằng ngày cứ chơi đùa chạy nhảy ngoài trời thì rồi cô sẽ có da có thịt lên đấy, và cô sẽ không còn cái kiểu la lối như vậy nữa.
- Tôi đâu có chơi. Tôi chẳng có gì để chơi cả.
- Không có gì để chơi ấy à! - Martha thốt lên - Bọn trẻ nhà tôi có mỗi gậy gộc và đá để chơi thôi. Chúng chỉ biết chạy nhảy, hò hét và nhìn ngắm mọi thứ nơi đây.
Mary không thích hò hét, nhưng nó thích ngắm nhìn cảnh vật. Vả lại cũng chẳng biết làm gì hơn. Nó đi quanh quẩn qua các khu vườn rồi tha thẩn trên những con đường mòn trong vườn. Thảng hoặc có lúc nó đưa mắt tìm lão Ben Weatherstaff, đã mấy lần nó nhìn thấy lão hì hục làm việc đến nỗi không thèm ngước lên nhìn nó hay lại làm bộ mặt lầm lì. Một lần khi nó đang tiến lại phía lão, lão liền nhặt ngay cái mai lên và quay đi, như thể cố ý làm vậy.
Có một nơi mà nó thường hay lui tới hcm những nơi khác. Đó là lối đi dạo dài dằng dặc bên ngoài các khu vườn có tường bao quanh. Hai bên đường là những thảm hoa trơ trụi, dây thường xuân bám dày đặc trên mấy bức tường. Có một mảng tường nơi lá cây xanh thẫm rậm rạp hơn chỗ khác và dường như bị bỏ quên lâu lắm. Phần còn lại được xén tỉa gọn ghẽ hơn, nhưng ở phía cuối lối đi thì lại không hề được xén tỉa.
Sau hôm nói chuyện với lão Ben độ mấy ngày, Mary cũng chẳng buồn để ý tới điều này và tự hỏi không biết tại sao. Vừa lúc ngừng bước ngước nhìn một nhành thường xuân đang đung đưa trước gió, nó thoáng thấy một ánh đỏ tươi cùng tiếng kêu chiếp chiếp trong trẻo, và kìa, con chim ức đỏ của lão Ben Weatherstaff đang đậu ngay trên bờ tường, nghiêng nghiêng cái đầu bé xíu sang bên nhìn con bé.
- Ô kìa, - Mary kêu to - mày đấy ư, mày đấy ư? - Đối với con bé điều đó chẳng có gì lạ nữa. Nó nói chuyện với chim ức đỏ, tin chắc rằng con chim sẽ hiểu và đáp lại lời nó.
Con chim đáp lại. Nó kêu líu ríu và nhảy dọc bờ tường như đang kể lể cho con bé đủ thứ chuyện trên đời. Dù không thể cất nên lời nhưng dường như Cô chủ Mary hiểu điều nó đang muốn nói :
- Chào buổi sáng tốt lành! Gió có mát không? Mặt trời có ấm không? Cảnh vật có đẹp không? Cả hai ta hãy cùng hót cùng nhảy và cùng bay liệng. Nào, nào!
Mary bắt đầu cười, khi con chim nhảy nhót và bay chuyền dọc bức tường thì con bé chạy theo nó. Con nhỏ Mary vàng vọt, bé nhỏ và tội nghiệp ấy - hầu như chỉ trong phút chốc đã trở nên xinh xắn lạ thường.
- Tao cũng giống mày! Tao giống mày! - Con bé kêu lên và rảo bước, nó cũng kêu ríu rít và cô huýt sáo, nhưng cuối cùng nó không biết huýt ra sao nữa. Hình như con chim ức đỏ đã lấy làm toại nguyện nên nó kêu lên lảnh lót để đáp lời con bé. Cuối cùng, nó xòe rộng đôi cánh, bay vút lên ngọn cây cất tiếng hót vang.
Cảnh này khiến Mary nhớ lại buổi đầu nó nhìn thấy con chim, khi nó đang nhún nhảy trên một ngọn cây còn con bé đứng trong vườn quả. Bây giờ thì con bé đang ở phía bên kia vườn quả và dừng chân trên con đường mòn phía ngoài bức tường thấp - trong vườn cũng vẫn từng ấy loài cây.
“Chưa ai vào khu vườn này thì phải”. - Nó thầm nhủ. “Đây chính là khu vườn không có cửa. Con chim sống ở trong đó. Ước gì mình có thể vào trong xem sao!”
Nó chạy ngược lối đi dạo tới cánh cửa màu xanh mà nó đã vào trong buổi sáng đầu tiên. Đoạn nó chạy tới con đường mòn dẫn thông qua cánh cửa phía bên kia tường, vào vườn quả. Vừa dừng chân và ngước nhìn lên, nó bắt gặp cái cây bên kia tường, nơi con chim ức đỏ vừa ngưng tiếng hót và bắt đầu rỉa lông.
- Khu vườn này đây. Mình chắc thế.
Nó dạo quanh và quan sát gần hơn phía bên này bức tường khu vườn quả, nhưng chỉ phát hiện ra những điều đã thấy bữa trước: đó là không có cánh cửa nào để vào trong đó. Nó lại chạy qua vườn rau nhà bếp lần nữa, rồi đi dạo ra bên ngoài bức tường dài phủ đầy cây thường xuân. Nó đến phía cuối tường để quan sát, vẫn không thấy cánh cửa nào hết, nó lại đi về phía cuối một bức tường khác, nhìn ngó, nhưng cũng chẳng gặp một cánh cửa nào.
- Thật hết sức kỳ quặc - Nó thầm nhủ - Ông Ben Weatherstaff có nói trước không có cửa và bây giờ cũng không có cửa. Nhưng mười năm về trước thì có, bởi vì ông Craven đã chôn giấu chìa khóa kia mà.
Điều đó khiến nó suy nghĩ rất lung, đến độ nó bắt đầu thấy hứng thú và thôi không hối tiếc vì đã đến Trang viên Misselthwaite. Hồi ở Ấn Độ, lúc nào nó cũng thấy nóng nực và uể oải nên chẳng mấy quan tâm đến gì khác. Sự thực là làn gió trong lành ngoài đồng hoang đã bắt đầu thổi tung tấm màng bao phủ bộ não non nớt của nó, làm thức tỉnh con bé đôi chút.
Con bé ở ngoài trời gần như cả ngày, nên khi ngồi vào bàn dùng bữa tối thì nó cảm thấy đói ngấu, lơ mơ buồn ngủ và vô cùng dễ chịu. Nó không thấy bực khi Martha tán gẫu, nó còn thích nghe chị nói đằng khác, cuối cùng nó nghĩ cần phải hỏi chị một việc cho ra nhẽ. Sau khi đã ăn uống xong xuôi, lại ngồi trên tấm thảm trải trước lò sưởi, nó mới lên tiếng.
- Tại sao ông Craven lại ghét khu vườn ấy hả chị?
Nó bảo Martha ở lại với nó, Martha cũng không phản đối. Chị còn rất trẻ, đã quen với túp lều gianh chật ních em trai em gái của mình, chị cảm thấy buồn tẻ nơi căn phòng lớn dành cho gia nhân ở tầng trệt, nơi có bọn hầu trai và hầu gái thường xuyên giễu cợt lối nói nặng âm giọng Yorkshire của chị, coi chị như một thứ của chung vặt vãnh rồi thì thào đàm tiếu với nhau. Martha hay chuyện, và đứa trẻ kỳ cục từng sống ở Ấn Độ và được những người “da đen” phục dịch kia chính là sự mới lạ đầy cuốn hút đối với chị.
Không đợi phải bảo thêm, chị ngồi xuống bên lò sưởi.
- Cô đang suy nghĩ về khu vườn chứ gì? - Chị hỏi - Tôi biết cô đang nghĩ về nó mà. Lần đầu tiên nghe nói về nó, tôi cũng vậy.
- Tại sao ông ấy lại ghét khu vườn? - Mary gặng hỏi.
Martha thu chân và ngồi lại cho thoải mái.
- Hãy lắng nghe tiếng gió hú ào ào quanh nhà - Chị nói - Liệu cô có thể phơi mình ngoài cánh đồng hoang nếu cô ra ngoài đêm nay?
Mary không biết “hú” có nghĩa là gì, cho tới khi nó giỏng tai lên nghe và hiểu ra. Đó nghĩa là một thứ tiếng gầm rú ghê rợn ầm ào cuộn quanh nhà, tưởng như có gã khổng lồ vô hình đang quật mạnh vào ngôi nhà, vào các bức tường và cửa sổ, cố xông vào trong. Nhưng ta thừa biết gã không thể vào được, và điều đó khiến ta cảm thấy an toàn, ấm áp lúc đang ngồi trong phòng bên ngọn lửa hồng.
- Nhưng tại sao ông ấy lại ghét nó đến thế? - Con bé hỏi lại sau khi đã lắng nghe. Nó muốn biết nếu Martha chịu nói.
Martha thấy vậy bèn phô luôn cả một mớ hiểu biết.
- Xin cô nhớ cho kỹ, - Chị nói - bà Medlock đã dặn chuyện này không được kể lung tung. Nhiều chuyện ở đây không được bàn tán xì xào. Đó là lệnh của ông Craven. Ông bảo ông lấy làm phiền lòng vì đây không phải việc của gia nhân. Còn đối với khu vườn thì ông cũng không ưa nốt. Đó là khu vườn của bà Craven mà bà đã gây dựng từ hồi họ mới cưới. Bà yêu nó lắm, và họ thường tự tay chăm sóc hoa trong đó. Vả lại cũng chẳng người làm vườn nào được phép vào đó. Hai ông bà thường đến thăm vườn, họ đóng cửa và ở đó giờ này sang giờ khác, hết đọc sách lại chuyện trố. Bấy giờ bà mới đương tuổi thanh xuân, sẵn có cái cây già ngả cành nom tựa một chỗ ngồi, bà bèn vắt mấy nhánh hồng cho leo lên cái cành ấy, và thường ngồi ở đấy chơi. Rồi một ngày khi bà đang ngồi thì cành cây gẫy và bà ngã vật xuống đất, bị thương nặng đến nỗi hôm sau thì qua đời. Các bác sĩ đều nghĩ ông sẽ loạn óc và cũng chết theo. Đấy là lý do khiến ông căm ghét khu vườn. Từ bấy đến nay, không một ai bước chân vào đó nữa, và ông cũng không cho phép ai được nói về nó.
Mary không hỏi gì thêm. Nó nhìn ngọn lửa cháy rừng rực, lắng nghe tiếng gió “hú”. Hình như gió đang “hú” to hơn bao giờ hết.
Chính lúc đó, một điều thật tuyệt vời xảy đến với nó. Sự thực, từ ngày nó đặt chân đến Trang viên Misselthwaite, có bốn điều làm nó thấy dễ chịu: nó cảm thấy nó rất hiểu con chim ức đỏ và con vật cũng hiểu nó; nó được chạy nhảy giữa làn gió lộng, khí huyết lưu thông, thân thể khỏe mạnh; lần đầu tiên trong đời nó biết thế nào là đói; và rồi nó còn khám phá ra cái nguyên cớ khiến có người buồn phiền. Cứ đà này thì nó sẽ còn khá hơn nữa.
Giữa tiếng gió gào rít, con bé chợt nghe thấy một tiếng gì khác lạ. Nó không biết đó là cái gì, bởi lẽ thoạt đầu khó lòng phân biệt được âm thanh đó với chính tiếng gió. Quả là một thứ âm thanh khác thường, nghe như tiếng một đứa trẻ đang khóc đâu đây. Đôi lúc tiếng gió nổi lên tựa như tiếng trẻ khóc, nhưng chính lúc ấy cô chủ Mary cảm thấy hoàn toàn chắc chắn âm thanh này phát ra từ bên trong chứ không phải bên ngoài ngôi nhà. Lúc xa, lúc gần. Nó nhớn nhác rồi nhìn thẳng vào Martha.
- Chị có nghe tiếng ai khóc không? - Nó hỏi. Đột nhiên, Martha bối rối.
- Không - Chị đáp - Chẳng qua là tiếng gió. Thỉnh thoảng nghe như tiếng ai bị lạc trên cánh đồng hoang đang kêu gào, than khóc. Chính gió tạo ra những âm thanh ấy đấy.
- Nhưng nghe này, - Mary bảo - âm thanh phát ra từ trong nhà kia, chỉ một trong các hành lang này thôi.
Và ngay lúc đó, có tiếng cánh cửa bật tung đâu đó nơi tầng dưới, một luồng gió lùa ào vào thốc dọc lối đi. Cánh cửa căn phòng họ đang ngồi bật mở phát ra một tiếng khô khốc, cả hai đều bật dậy. Đèn vụt tắt, tiếng than khóc vang lên từ cuối hành lang nghe còn rõ hơn cả ban đầu.
- Đấy! - Mary thốt lên - Tôi đã bảo chị mà! Rõ ràng có ai đang khóc, và đó không phải tiếng của người lớn.
Martha chạy ù ra đóng cửa rồi xoay chìa khóa, nhưng trước lúc chị kịp làm việc đó thì cả hai lại nghe thấy tiếng cánh cửa ở một lối đi đầu đằng kia sập lại đánh rầm, rồi tất cả trở nên yên ắng, thậm chí tiếng gió cũng ngừng “hú” trong giây lát.
- Tiếng gió đấy mà - Martha vẫn nói vẻ ương ngạnh - Và nếu không phải thế thì hẳn là con bé Betty Butterworth hầu gái ở phòng rửa bát thôi. Con bé suốt ngày kêu đau răng.
Nhưng vẻ mặt lo lắng và bộ dạng lúng túng của chị khiến cô chủ Mary nhìn chị chằm chằm. Nó không tin chị nói thật.

[Poupi]

Chương VI

“Ai đó đang than khóc, ai đó...”

Ngày hôm sau, mưa lại tuôn như thác đổ. Lúc Mary nhìn qua cửa sổ buồng nó, cả cánh đồng hoang hầu như chìm trong màn sương và bầu trời đầy mây xám xịt. Vậy là không thể ra ngoài hôm nay.
- Chị làm gì trong túp nhà gianh của chị vào những ngày mưa như thế này? - Nó hỏi Martha.
- Hầu như phải giữ chân hết đứa nọ đến đứa kia, cô ạ. - Martha đáp - Ấy, bọn nhóc đông thế cơ mà. Mẹ tôi là người đôn hậu, và cũng rất công bằng. Những đứa lớn sẽ ra bãi chăn và chơi ngoài đó. Thằng ****on thì chẳng bao giờ sợ mưa ướt. Nó vẫn chạy nhởn nhơ như thể trời đang nắng. Nó bảo nó thích ngắm nhìn cảnh vật vào những ngày mưa, nhìn những gì không thể thấy được khi thời tiết tốt. Có hôm, nó phát hiện ra một con cáo non sắp chết đuối trong hang, nó bèn ủ con vật trong ngực áo sơ mi cho ấm rồi mang về nhà. Mẹ của nó bị chết ngay gần đấy, cái hố thì ngập nước, mấy con sinh cùng lứa đều chết sạch. Nó đã mang con cáo ấy về nhà nuôi. Vào dịp khác, nó còn tìm được một chú quạ non sũng nước mưa và cũng rước về nhà, dạy dỗ nó. Tên nó là Bồ hóng. Con vật đen như than cứ nhảy nhót, bay liệng theo thằng bé khắp nơi.
Thời gian trôi đi, Mary cũng quên cả bực mình trước lối ăn nói quê mùa của Martha. Thậm chí nó bắt đầu nhận thấy lối nói đó thú vị, lại còn lấy làm tiếc khi chị ngưng kể hoặc ra ngoài. Mấy câu chuyện ngắn ngủi nó được nghe từ Ayah hồi ở Ấn Độ hoàn toàn không giống những gì Martha đã kể về nếp nhà gianh trên cánh đồng hoang, với mười bốn con người chen chúc trong bốn gian phòng bé xíu và chẳng bao giờ đủ ăn. Bọn trẻ dường như chỉ biết có chạy nhảy và tự nô đùa, như một bầy chó con vừa thân thiện, vừa hoang dã. Mary hầu như bị cuốn hút bởi chuyện về người mẹ và ****on. Chuyện Martha kể về những gì mẹ chị nói hoặc làm luôn mang lại cảm giác dễ chịu.
- Nếu tôi có một con quạ hoặc một con cáo non, tôi cũng chơi với nó - Mary bảo - Nhưng tôi chẳng có gì hết.
Martha tỏ ra bối rối.
- Cô có biết đan lát không?
- Không. - Mary đáp.
- Cô biết khâu vá chứ?
- Không.
- Cô biết đọc?
- Có.
- Vậy tại sao cô không đọc một cái gì đó, hoặc học viết chính tả? Cô cũng đến tuổi có thể đọc sách trôi chảy rồi còn gì.
- Tôi chẳng có cuốn sách nào cả - Mary đáp - Sách vở tôi để lại Ấn Độ cả rồi.
- Tiếc quá - Martha bảo - Nếu bà Medlock chịu để cô vào thư viện, thì trong ấy cơ man là sách.
Mary không hỏi thư viện ở đâu, nó chợt thấy hứng thú bởi một ý nghĩ mới lạ. Nó quyết định tự đi tìm. Nó không mảy may bận tâm về bà Medlock. Hình như bà ta luôn yên vị trong căn phòng dành cho quản gia đầy tiện nghi của mình ở tầng dưới. Trong cái nơi kỳ dị này, người này khó lòng nhìn thấy người khác. Thực tế, cũng chẳng có ai để gặp ngoài đám gia nhân mà cứ hễ chủ đi vắng lại thoải mái tung tẩy ở tầng dưới, nơi có cả một nhà bếp khổng lồ treo đầy những đồ đồng và hợp kim thiếc sáng bóng, cùng một gian sảnh dành cho gia nhân rộng thênh thang, và hàng ngày dễ có đến bốn năm bữa ăn với các món ngon ê hề được dọn cho họ, với vô vàn trận đùa náo nhiệt diễn ra mỗi khi bà Medlock đi vắng.
Các bữa ăn của Mary vẫn được phục vụ đều đặn, Martha vẫn hầu hạ nó, nhưng không ai mảy may bận tâm tới nó. Cứ một hoặc hai ngày, bà Medlock lại ghé thăm nó, nhưng chẳng ai buồn hỏi xem nó đã làm được những gì hay bảo nó cần làm việc gì. Con bé cho rằng có lẽ đây là cung cách người Anh dạy con trẻ. Ở Ấn Độ, nó luôn được Ayah của nó để mắt tới, họ thường bám theo từng bước chân để phục dịch nó. Nó từng chán ngấy những kẻ bám gót ấy. Giờ đây, nó chẳng bị ai lẵng nhẵng theo sau, được tự mình mặc lấy quần áo, bởi vì chỉ nhìn Martha là đủ biết chị sẽ cho răng nó lười biếng và ngốc nghếch nếu cứ muốn mọi thứ phải được đưa tận tay hoặc đặt ngay trước mặt.
- Cô cảm thấy thế nào? - Có lần chị lên tiếng lúc Mary đang đứng đợi chị xỏ găng tay cho nó - Con bé Sunsan Ann nhà chúng tôi còn lanh lẹ gấp đôi cô mặc dù nó mới lên bốn. Trông cô nhiều khi ẻo lả quá đấy.
Mary lại xị mặt cau có hàng giờ đồng hồ, nhưng chính chuyện đó khiến con bé nghĩ đến một vài điều hoàn toàn mới mẻ.
Sáng hôm đó, Mary đứng lì bên cửa sổ chừng mươi phút, sau khi Martha quét dọn chỗ lò sưởi lần cuối và đi xuống dưới gác. Nó đang nhớ lại cảm giác mới lạ mà nó từng có khi ở trong thư viện. Nó không quan tâm nhiều đến thư viện bởi nó vốn đọc rất ít sách, nhưng hễ nhắc tới thư viện thì hàng trăm căn phòng với các cánh cửa khép chặt lại lởn vởn trong tâm trí. Nó tự hỏi nếu tất cả đều khóa chặt thì nó sẽ tìm thấy gì bên trong khi bước vào căn phòng bất kỳ trong số đó. Có tới cả trăm phòng thật không? Tại sao nó không được phép đi lại để đếm xem có bao nhiêu cửa ra vào? Và thế là đã có việc để làm sáng nay, khi nó không thể ra khỏi nhà. Nó chưa bao giờ được dạy là phải xin phép trước khi làm việc gì, mà nó cũng chẳng biết gì về mọi thứ phép tắc, bởi thế nó không nghĩ nhất thiết phải hỏi bà Medlock nếu muốn lai vãng chỗ này chỗ nọ trong nhà, kể cả nếu bà ta có bắt gặp nó đi chăng nữa.
Nó bèn mở cửa phòng, đi ra hành lang, tha thẩn. Đó là một hành lang dài dằng dặc, từ đây có các nhánh rẽ sang các hành lang khác, đưa con bé lên mấy đoạn cầu thang ngắn và những cầu thang này lại đưa tới các cầu thang khác. Hết cánh cửa này đến cánh cửa khác, và cơ man là tranh trên các bức tường. Đôi khi là những bức phong cảnh u ám, kỳ dị đã ngả màu, nhưng phần lớn là chân dung các quý ông, quý bà trong những bộ y phục trang trọng, lạ lẫm bằng sa tanh hay nhung. Nó chợt nhận ra mình đang đứng trong một phòng tranh sâu hun hút, trên tường đều phủ kín những bức chân dung kiểu đó. Nó quả không thể tưởng tượng nổi sao lại có nhiều tranh đến thế, dù ở bất cứ ngôi nhà nào. Đến đây nó chầm chậm bước, đăm đắm nhìn các khuôn mặt, và họ dường như cũng đăm đắm nhìn lại nó. Nó cảm thấy như thể họ vô cùng ngạc nhiên trước những gì một đứa bé gái từ Ấn Độ trở về đang làm trong nhà họ. Một số là tranh trẻ con, chỗ này túm tụm mấy đứa bé gái mặc những chiếc áo sa tanh dày dài chấm gót, chỗ kia là dăm ba cậu bé tóc dài, tay áo phồng lên, cổ cồn thêu đăng ten, có đứa còn đeo những chiếc cổ áo xếp nếp. Con bé luôn dừng chân ngắm bọn trẻ trong tranh, thầm hỏi không rõ tên chúng là gì, chúng đã đi những đâu và tại sao chúng lại ăn vận thứ quần áo cổ lỗ như thế. Có chân dung một con bé trông không được ưa nhìn cho lắm, cứng nhắc, nom khá giống nó. Con bé mặc cái áo gấm thêu kim tuyến xanh, đang nâng một con vẹt màu xanh trên ngón tay của nó. Đôi mắt nó ánh lên cái nhìn tò mò, sắc sảo.
- Giờ này cậu sống nơi đâu? - Mary nói khá to với con bé nọ - Tớ ước gì có cậu ở đây.
Từ trước tới giờ, chắc hẳn chưa đứa bé gái nào trải qua một buổi sáng lạ lùng đến vậy. Tưởng chừng chẳng một bóng người nào trong ngôi nhà khổng lồ ngoài hình hài bé nhỏ của nó, lang thang hết lên gác lại xuống nhà, qua các hành lang rộng rồi hẹp, những chỗ xưa nay có lẽ chưa hề có ai lui tới, ngoài nó. Kể từ ngày dựng lên từng ấy căn phòng, hẳn đã có nhiều người sống nơi đây, nhưng tất cả trống trải đến nỗi con bé không thể nào tin đó là sự thực.
Chỉ tới khi leo lên tầng hai, nó mới nghĩ tới việc mở một cánh cửa nào đó. Tất cả các cửa đều khóa chặt, đúng như lời bà Medlock nói. Nhưng cuối cùng, nó đặt tay lên tay nắm một trong các cánh cửa ấy và xoay. Nó chợt thoáng cảm giác kinh sợ trong giây lát khi thấy tay nắm cửa quay thật trơn tru, và cánh cửa nặng từ từ mở ra. Đó là một cánh cửa đồ sộ, mở thông vào một phòng ngủ lớn. Mấy bức rèm thêu trên tường, đồ nội thất chạm khảm như nó đã thấy ở Ấn Độ bày la liệt trong phòng. Một cửa sổ rộng với những ô kính trong khung chì trông ra cánh đồng hoang; và trên mặt lò sưởi lại là bức chân dung khác của con bé khó ưa và cứng nhắc nọ đang đăm đắm nhìn nó với vẻ tò mò hết sức.
“Có một dạo cô ấy đã sống ở đây. - Mary thầm thì - Cô ấy cứ nhìn mình chòng chọc đến nỗi chính mình cũng cảm thấy kỳ quặc”.
Từ lúc đó nó mở thêm được nhiều cánh cửa nữa. Nó nhìn thấy nhiều phòng đến nỗi mệt lử và bắt đầu tin rằng đúng là phải có tới cả trăm căn phòng, dù nó không hề đếm. Hầu như phòng nào cũng treo tranh cổ, thảm cổ với những cảnh trí lạ lẫm. Và hầu như tất cả các phòng đều bày biện những món đồ trang trí và nội thất đáng ngạc nhiên.
Có một căn phòng nom tựa phòng khách của một quý bà nào đó; tất cả rèm cửa đều bằng nhung thêu; trong một chiếc tủ đứng bày la liệt hàng trăm con voi nhỏ xinh được làm bằng ngà voi, một số con còn có quản tượng cưỡi hay đỡ kiệu trên lưng. Con to, con nhỏ, có con bé tí hon như vừa lọt lòng. Mary đã được xem nhiều đồ chạm ngà voi ở Ấn Độ và nó biết khá nhiều về voi. Nó mở cửa tủ và đứng trên một chiếc ghế đẩu chơi đùa với đám voi hồi lâu. Đến lúc cảm thấy mệt, nó bèn sắp xếp lũ voi theo thứ tự rồi đóng cửa tủ lại.
Trong lúc lang thang dọc các hành lang dài dằng dặc hoặc giữa các căn phòng trống trải, nó không gặp một sinh vật nào, nhưng nó nhận thấy có cái gì đó ở chính căn phòng này. Ngay khi đóng cửa tủ lại nó nghe có tiếng sột soạt khe khẽ. Âm thanh ấy khiến nó giật nảy mình và ngó quanh bộ sofa bên lò sưởi: dường như tiếng động phát ra từ đó. Ở góc bộ sofa có một tấm đệm, và trên tấm nhung phủ ngoài mặt đệm thấy có một lỗ nhỏ, từ bên trong ló ra một cái đầu bé xíu với cặp mắt hoảng hốt.
Mary rón rén đi ngang qua căn phòng để nhìn cho rõ, thì ra đôi mắt sợ sệt kia là của một chú chuột xám be bé, và chuột mẹ đã cắn thành cái hốc trên tấm đệm để tạo nên một cái tổ êm ái. Sáu con chuột con đang cuộn tròn ngủ bên nó. Nếu không còn ai trong hàng trăm căn phòng này thì bảy con chuột trông cũng chẳng cô đơn.
“Nếu tụi mày không sợ, tao sẽ đem tụi mày về ở với tao”. - Mary thì thào bảo.
Con bé còn lang thang thêm một lúc nữa cho tới khi mệt rã rời và không muốn đi xa hơn, nó liền quay về. Nó lạc lối vài lần bởi nhầm hành lang, và bắt buộc leo lên leo xuống cho tới khi tìm ra lối cũ; nhưng cuối cùng khi về đến chính tầng cũ cửa mình, dù chỉ còn cách phòng riêng có một quãng, nó lại không biết chính xác chỗ mình đang đứng.
“Chắc mình lại nhầm lối rồi” - Nó nói và đứng sững tại một điểm dường như là cuối một hành lang ngắn, nơi cũng có những tấm thảm thêu trên tường - “Mình không hiểu lối này dẫn đi đâu. Sao tất cả im lìm thế!”
Giữa lúc nó đang đứng đó, và ngay khi nói thế xong, một âm thanh bỗng vang lên phá tan cảnh tĩnh lặng. Một tiếng khóc nào đó, không hẳn đã giống tiếng khóc nó nghe thấy đêm qua, một âm thanh ngắn ngủi, cáu kỉnh, tiếng rên rỉ của một đứa trẻ con, nghèn nghẹt xuyên qua mấy bức tường.
“Nghe còn gần hơn trước”, - Mary bảo, tim con bé mỗi lúc một đập dồn. “Nó đang khóc kìa”.
Con bé vô tình đặt tay lên tấm thảm thêu gần đó, bỗng nó nhảy lùi ngay lại, cảm thấy vô cùng hoảng hốt. Tấm thảm thêu vừa rớt xuống lại chính là vật che chắn cho một cánh cửa ra vào để ngỏ và cho thấy một phần của hành lang khác đằng sau nó. Vừa lúc đó bà Medlock bước vào, tay cầm chùm chìa khóa to tướng với vẻ mặt vô cùng giận dữ.
- Cô làm gì ở đây? - Bà vừa nói vừa tóm lấy Mary, lôi nó đi xềnh xệch - Tôi đã bảo cô những gì?
- Tôi đã nhầm lối rẽ - Mary giải thích - Tôi không biết đường, đang lúc đó thì nghe thấy tiếng ai khóc.
Nó vốn đã ghét bà Medlock lắm rồi, nhưng sau đấy nó còn thấy căm ghét bà ta.
- Cô chẳng nghe thấy gì như thế sất - Bà quản gia nói - Hãy đi dọc theo lối này mà về phòng trẻ của cô đi, hoặc là tôi sẽ cho cô một bạt tai.
Nói đoạn, bà lại đưa tay tóm lấy con bé, nửa kéo nửa đẩy hết lên lối này lại xuống lối khác cho tới khi tống được nó vào phòng trẻ.
- Bây giờ, cô phải ở đúng nơi cô được phép ở hoặc cô sẽ bị khóa trái trong phòng. Ông chủ nên kiếm cho cô một nữ gia sư, đúng như ông đã định. Cô là cái thứ cần phải có ai đó để mắt sát sao. Tôi đã có đủ chuyện phải lo rồi.
Dứt lời bà bước ra khỏi phòng, đóng sầm cánh cửa sau lưng lại, còn Mary bước lại ngồi bên thềm lò sưởi, tái mặt vì giận dữ. Nó không khóc mà chỉ nghiến răng.
“Có ai đang kêu khóc... có ai đang kêu khóc... có ai đang...!” Mary thì thầm với chính nó.
Nó đã nghe thấy âm thanh đó hai lần, rồi có lúc nó sẽ khám phá ra. Riêng sáng nay nó biết được nhiều chuyện nhất. Nó có cảm giác như vừa trải qua một cuộc hành trình dài, và dù gì đi chăng nữa thì có một điều làm nó thấy vô cùng dễ chịu, đó là được chơi với bọn voi bằng ngà, được thấy chuột xám cùng bầy con của nó trong cái tổ giữa tấm đệm nhung.

[Poupi]

Chương VII

Chìa khóa của khu vườn

Hai ngày sau đó, Mary vừa tỉnh giấc đã ngồi bật dậy trên giường và gọi Martha.
- Nhìn cánh đồng hoang kìa! Nhìn mà xem!
Mưa giông đã tạnh, những đám mây cùng sương mù xám xịt đã bị gió cuốn băng đi từ hồi đêm. Ngay cả gió cũng ngưng thổi và chỉ còn thấy vòm trời xanh thắm, rực rỡ, cao vời vợi trên khắp miền đồng hoang. Chưa bao giờ, chưa bao giờ Mary mơ đến một bầu trời xanh ngăn ngắt đến vậy. Ở Ấn Độ, không gian nóng hầm hập và chói chang; còn ngự trị nơi đây là một màu xanh mát mẻ, sâu thẳm, lấp lánh tựa làn nước của một cái hồ không đáy đáng yêu, và đây đó, cao tít trên vòm trời xanh là mấy đám mây trắng mịn như lông cừu đang lững lờ trôi. Cái thế giới vươn dài tít tắp của đồng hoang chỉ còn một màu xanh dìu dịu, thay cho màu đen pha tía ảm đạm hay màu xám khủng khiếp.
- Ái chà! - Martha nói với nụ cười hớn hở - Cơn bão tan hẳn rồi. Dịp này năm ngoái cũng có bão như thế. Nó tràn qua mỗi một đêm thôi, như thể nó chưa từng đến và sẽ không còn trở lại. Bởi vì mùa xuân đã về. Mùa xuân xa vắng quá lâu, nhưng rồi đã trở lại.
- Tôi cứ ngỡ ở nước Anh, trời lúc nào cũng mưa móc và tối tăm kia đấy. - Mary bảo.
- Ồ, không. - Martha vừa nói, vừa ngồi xổm giữa đống bàn chải đen sì - Hoan toan không phai vay! [1]
- Câu ấy có nghĩa là gì thế? - Mary hỏi một cách nghiêm trang. Ở Ấn Độ, đám gia nhân cũng hay nói nhiều thứ tiếng địa phương khác nhau mà chỉ ít người hiểu nổi, bởi thế con bé không khỏi ngạc nhiên khi Martha dùng những từ mà nó không biết.
Martha bật cười như lần trong buổi sáng đầu tiên đó. Chị bảo :
- Vậy đấy, tôi lại dùng cái giọng Yorkshire nặng nề rồi, bà Medlock đã dặn tôi không được nói thế. “Hoan toan không phai vay” có nghĩa là “Hoàn toàn không phải vậy” cô ạ, - Chị nói một cách chậm rãi, cẩn thận - nhưng nói kiểu ấy mất thời giờ quá. Cứ hễ khi nào nắng thì Yorkshire là một nơi nhiều nắng nhất trên trái đất. Tôi chẳng bảo rằng cô sẽ thấy thích cánh đồng hoang sau khi ở đây ít lâu đó thôi. Cứ chờ cho tới khi cô tận mắt được thấy kim tước [2] đơm hoa vàng rực, thấy mùa hoa đậu chổi [3], cùng với thạch thảo [4] trổ ra toàn bông chuông tím, rồi thì hàng trăm con bướm rập rờn bay lượn, và ong vo vo khắp nơi, còn đàn chiền chiện thì bay vút lên ca hót. Rồi cô sẽ chỉ muốn ra khỏi nhà ngay lúc mặt trời mọc, sống ở ngoài trời cả ngày như thằng ****on cho mà xem.
- Bao giờ tôi có thể ra đó? - Mary hỏi với vẻ bâng khuâng và đưa mắt qua cửa sổ nhìn về phía màu xanh tít tắp. Đó quả là một màu sắc mới mẻ, rộng lớn, kỳ diệu như thể trên thiên đường.
- Tôi không rõ - Martha đáp - Có lẽ từ khi sinh ra trên đời, cô chẳng bao giờ dùng đến đôi chân của cô. Cô không đủ sức cuốc bộ trong vòng năm dặm. Từ đây đến túp nhà gianh của chúng tôi cũng phải đến năm dặm.
- Tôi thích được đến túp nhà gianh của chị.
Trong giây lát, Martha đăm đăm nhìn con bé với vẻ ngờ vực, trước khi cầm chiếc bàn chải cọ đi cọ lại cái ghi một lần nữa. Chị đang nghĩ về khuôn mặt nhỏ nhắn kém xinh của Mary, lúc này nom không còn cau có như chị thấy vào buổi sáng đầu tiên. Nó hơi giống khuôn mặt của bé Susan Ann khi đang thèm khát một cái gì đó.
- Tôi sẽ hỏi mẹ tôi về chuyện này - Chị nói - Bà là người gần như lúc nào cũng nghĩ ra cách gì đó cho mọi chuyện. Hôm nay là ngày tôi được nghỉ và tôi sắp về đây. Ôi, tôi mừng lắm. Bà Medlock cũng là người quan tâm đến mẹ tôi. Có thể mẹ tôi sẽ nói với bà ấy.
- Tôi thích mẹ chị. - Mary bảo.
- Tôi có thể hiểu điều đó. - Martha đồng ý, tiếp tục đánh bóng ghi lò.
- Tôi chưa bao giờ được gặp bà. - Mary bảo.
- Chưa, cô chưa gặp. - Martha đáp.
Chị lại ngồi xổm, khẽ dụi dụi mũi bằng mu bàn tay, chị có vẻ bối rối một chút rồi nhận định đầy cả quyết.
- Vậy đấy, bà là người biết điều, chăm chỉ, tốt bụng và sạch sẽ, khiến cho không ai là không quý mến, dù họ đã gặp bà hay chưa. Mỗi dịp sắp về nhà thăm mẹ vào ngày nghỉ, tôi thật chỉ muốn nhảy lên vì sung sướng vào cái lúc băng qua cánh đồng hoang.
- Tôi thích cả ****on nữa, - Mary nói thêm - và cũng chưa gặp cậu ấy lần nào.
- Chà - Martha đáp lại một cách chắc nịch - Tôi đã bảo cô rằng các loài chim chóc đều quý nó, cả thỏ, cừu hoang, ngựa hoang, và bọn cáo nữa chứ. Tôi đang tự hỏi, - Martha chằm chằm nhìn con bé với vẻ suy nghĩ - không hiểu thằng ****on sẽ nghĩ gì về cô nhỉ?
- Cậu ấy không thích tôi đâu. - Mary trả lời chị theo cái lối hơi lạnh lùng và không được thân mật của nó. - Chẳng ai thích tôi hết.
Martha lại nhìn sang, vẻ suy nghĩ.
- Cô có thích bản thân mình không? - Martha hỏi với vẻ hoàn toàn thành thực, như thể chị tò mò muốn biết.
Mary lưỡng lự trong giây lát rồi nghĩ ra.
- Không hề, thực đấy. - Nó đáp - Nhưng trước đây, tôi chưa bao giờ nghĩ đến điều đó cả.
Martha toét miệng ra cười một chút như thể nhớ lại vài kỷ niệm chất phác về mẹ của chị.
- Có lần mẹ tôi bảo với tôi thế này. Bà ngồi bên chậu giặt, còn tôi thì đang cáu kỉnh và chỉ trích người khác. Bà quay sang tôi và bảo: “Này, con là đứa xấu nết lại còn hay gây gổ! Con chỉ biết đúng đây mà kêu không thích người này người kia. Vậy con có thích chính bản thân con không?” Câu nói ấy khiến tôi bật cười và tỉnh ngộ ra trong giây lát.
Ngay sau khi mang cho Mary bữa điểm tâm, chị ra về với tâm trạng vô cùng phấn chấn. Chị sắp phải cuốc bộ năm dặm đường qua cánh đồng hoang để về ngôi nhà gianh, giúp mẹ giặt giũ, làm món bánh nướng cuối tuần, và hưởng một niềm vui trọn vẹn.
Mary cảm thấy cô đơn hơn bao giờ hết khi biết chị sẽ không còn ở trong nhà một thời gian. Nó rảo bước ra ngoài vườn, và việc đầu tiên là nó chạy vòng quanh đài phun nước trong vườn hoa mười vòng liền. Nó cẩn thận đếm số vòng chạy, lúc dừng chân lại nó cảm thấy tâm trạng phấn khích hơn. Ánh mặt trời làm quang cảnh trở nên khác hẳn. Vòm trời xanh sâu thẳm, cao vời vợi bao trùm lên Miselthwaite và cả cánh đồng hoang mênh mông. Con bé ngẩng mặt ngước nhìn trời, nó cô tưởng tượng xem nếu được nằm trên một trong những đám mây trắng xốp như tuyết kia thì sẽ như thế nào, và hiện chúng đang trôi về đâu. Nó vừa tiến vào mảnh vườn đầu tiên dành cho nhà bếp thì gặp lão Ben Weatherstaff đang làm việc với hai người làm vườn khác. Dường như thời tiết đổi thay làm lão thấy dễ chịu hơn. Lão vồn vã nói với con bé.
- Tiết xuân đã về. Cô cảm nhận thấy nó chứ?
Mary hít hà và nghĩ rằng nó cũng cảm nhận được hương vị đó.
- Tôi ngửi thấy một mùi gì đó rất tuyệt, vừa mát vừa ẩm.
- Đó chính là hương của đất màu - Lão vừa đáp vừa xới đất - Nhờ chất bổ phì nhiêu trong đó mà cây cối đâm chồi nảy lộc. Thật mừng vì mùa trồng trọt đã tới. Mùa đông thì buồn tẻ quá chẳng có gì để làm. Trong những vườn hoa ngoài kia, mọi thứ đang cựa mình dưới đất đen. Mặt trời sưởi ấm cho chúng. Chỉ ít ngày nữa thôi, cô sẽ thấy những mầm xanh dần dần nảy nở bên trên mặt đất đen thẫm.
- Chúng là những loài nào? - Mary hỏi.
- Nghệ tây [5] và hoa giọt tuyết [6] và thủy tiên hoa vàng [7]. Chẳng lẽ cô chưa bao giờ thấy chúng sao?
- Chưa. Ở Ấn Độ sau cơn mưa, mọi thứ đều nóng, ẩm và xanh tốt. - Mary đáp - Tôi nghĩ cây cối chỉ mọc trong một đêm thì phải.
- Ở đây chúng không thể mọc trong một đêm được - Lão Weatherstaff đáp - Cô sẽ phải chờ chúng. Chúng sẽ nhú ra một chút ở đây và nảy ra một tí ở kia, rồi ngày một ngày hai chiếc lá mới mở dần ra. Cô quan sát chúng mà xem.
- Tôi cũng định thế. - Mary trả lời lão.
Vừa dứt lời, nó nghe thấy tiếng vỗ cánh nhè nhẹ, và ngay tức khắc nó hiểu rằng con chim ức đỏ đã quay lại. Con chim thật ngộ nghĩnh và nhanh nhẹn, nó nhảy nhót ngay sát chân Mary, đầu nghiêng nghiêng ngước nhìn con bé với vẻ ranh mãnh đến mức Mary phải cất tiếng hỏi lão Ben Weatherstaff.
- Ông có cho rằng nó còn nhớ tôi không?
- Nhớ cô ư! - Lão Weatherstaff nói với vẻ cáu kỉnh.
- Nó biết rõ từng gốc cải bắp trong các khu vườn, huống hồ là con người. Trước kia nó chưa bao giờ thấy một cô nàng trẻ tuổi nào ở đây, nên nó có ý tìm hiểu mọi sự về cô. Cô không cần phải giấu diếm nó điều gì cả.
- Có phải mọi thứ đang cựa mình dưới đất đen trong khu vườn nó sống? - Mary căn vặn.
- Khu vườn nào? - Lão Weatherstaff nhăn mặt, thái độ lại trở nên gắt gỏng.
- Khu vườn có mấy khóm hồng già ấy, - Nó không thể không hỏi, bởi vì nó đang muốn biết thật nhiều - tại sao tất cả các cây hoa đều héo khô, hay là một số sẽ mọc lại vào mùa hè? Ở đó có còn bông hồng nào không?
- Cô hỏi nó mà xem, - Lão Ben Weatherstaff nhìn về phía con chim ức đỏ rồi nhún vai - nó là kẻ duy nhất biết rõ. Suốt mười năm qua không một ai ngó ngàng bên trong khu vườn đó.

Mười năm quả là một thời gian dài, Mary nghĩ. Nó cũng đã sinh ra mười năm về trước. Nó bước đi, chậm rãi suy nghĩ. Nó bắt đầu thấy yêu mến khu vườn, con chim ức đỏ, thằng ****on và bà mẹ của Martha. Nó thấy quý mến cả Martha nữa. Dường như có rất nhiều người tốt để yêu quý - ngay cả khi ta không có thói quen yêu quý kẻ khác. Nó coi con chim ức đỏ là một trong số ấy. Mary bước theo lối đi dạo bên ngoài bức tường dài phủ đầy dây thường xuân, thấy rõ mấy ngọn cây lấp ló trên bờ tường; đây là lần thứ hai nó bước tới bước lui bên cái nơi thú vị, hồi hộp này, và tất cả đều từ con chim ức đỏ của lão Ben Weatherstaff mà ra.
Nó nghe thấy một hồi líu ríu. Đưa mắt nhìn luống hoa trơ trụi bên trái, nó nhận ra con chim đang nhảy nhót, làm bộ đang mổ mổ vật gì trên mặt đất như bảo rằng nó không có ý bám theo con bé. Nhưng thừa biết chim nhỏ vẫn theo sát mình, con bé vừa sửng sốt, vừa vui sướng đến đỗi gần như run lên.
- Mày vẫn còn nhớ tao! - Nó gào to lên - Mày còn nhớ tao! Mày xinh đẹp hơn bất kể thứ gì trên thế gian này!
Con bé cũng kêu lên ríu rít, chuyện trò, dỗ dành con chim, còn con chim ức đỏ thì nhảy nhót lia lịa, ngoáy ngoáy mấy cái lông đuôi và kêu lên rầm rĩ. Như thể nó cũng đang đáp lại lời Mary. Đám lông ức đỏ rực của nó mịn màng như sa tanh. Rồi nó phồng cái ức tí hon đó lên, thật đường bệ và xinh xắn, như thể muốn phô bày cho con bé thấy một con chim ức đỏ có thể trông giống con người và quan trọng đến độ nào. Cô chủ Mary quên khuấy rằng nó từng là một đứa ngang ngược biết bao. Lúc này, nó cứ nhích lại gần con chim hơn nữa, rồi quỳ xuống mà thì thầm, cố gắng bắt chước bằng được tiếng kêu của chim.

Ôi! Khó mà tin được nó lại để Mary tới gần đến thế. Nó biết không đời nào con bé giơ tay chộp nó hay làm nó mảy may hoảng sợ. Nó hiểu điều đó vì nó cứ như một con người thực sự - thậm chí còn tuyệt hơn bất kỳ con người nào khác trên thế gian này. Con bé hạnh phúc đến độ không dám thở.
Luống hoa thực ra không hoàn toàn trơ trụi. Nó không ra hoa bởi các cây lâu năm đã bị đốn bớt cành để nghỉ đông, nhưng vẫn còn nhiều cây bụi cao thấp mọc san sát phía sau luống. Khi con chim ức đỏ nhảy nhót dưới các lùm cây ấy, con bé trông thấy nó nhảy qua một đống đất mới đào mùi ngai ngái và dừng lại đó để tìm côn trùng. Đống đất ấy bị đào lên là bởi có con chó đang muốn đào một cái hố sâu để tìm chuột chũi.
Mary nhìn cái hố, nó thật sự không hiểu tại sao lại có cái hố ở đó. Đang lúc mải nhìn, nó chợt thấy có một cái gì được vùi giấu trong nền đất mới lật, trông tựa như một cái vòng bằng sắt hoặc đồng thau đã hoen rỉ. Khi con chim bay vút lên cái cây gần đó, con bé thò tay nhặt cái vòng lên. Còn hơn cả một cái vòng, đó là một chiếc chìa khóa cũ kỹ trông như đã được chôn từ lâu lắm.
Cô chủ Mary đứng dậy, và với vẻ gần như hoảng sợ, nó nhìn chiếc chìa đang lủng lẳng nơi ngón tay mình.
“Có lẽ nó đã bị chôn vùi gần mười năm nay”. - Nó thì thầm - “Có lẽ đó là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa khu vườn!”


Chú thích:

[1] Nowt o’ th’ soart! (trong nguyên văn). Khi thấy Mary không hiểu phương ngữ vùng Yorkshire này, Martha bèn giải thích “Nowt o’ th’ soart” có nghĩa là “nothing of the sort” (Hoàn toàn không phải vậy).
[2] Cây bụi luôn xanh, có hoa vàng và gai nhọn, mọc trên các bờ bụi hoang và đất hoang.
[3] Cây bụi có hoa vàng hoặc trắng mọc trên đất cát.
[4] Loại cây thấp luôn xanh có hoa hình chuông màu đỏ tía, hồng hoặc trắng.
[5] Crocus: cây nghệ tây, loại cây nhỏ, ra hoa vàng, trắng hoặc đỏ tía vào đầu mùa xuân.
[6] Snow drop: hoa giọt tuyết, loài hoa trắng nhỏ mọc từ củ vào cuối đông đầu xuân.
[7] Daffodil: thủy tiên hoa vàng, hoa có màu vàng có thân cao và cánh hoa hẹp dài, mọc từ củ.

[Poupi]

Chương VIII

Chim ức đỏ, kẻ dẫn đường

Con bé ngắm nghía, chiếc chìa khóa hồi lâu. Nó lật đi lật lại và suy nghĩ. Như tôi đã nói ở trên, nó không phải một đứa trẻ được dạy bảo rằng phải xin phép hay hỏi ý kiến người lớn về mọi chuyện. Tất cả những gì nó đang nghĩ lúc này là nếu đó đúng là chiếc chìa khóa của khu vườn đóng kín và nếu nó có thể khám phá ra cánh cửa ở đâu, nó sẽ mở cửa để xem có gì đằng sau mấy bức tường, và điều gì đã xảy ra với những cây hồng già. Khu vườn bị khóa chặt quá lâu nên con bé càng thèm muốn nhìn thấy nó. Đó dường như là một nơi khác hẳn những nơi khác, và trong suốt mười năm qua ắt phải có điều gì kỳ lạ xảy ra ở đó. Ngoài ra, nếu con bé thích thì hàng ngày nó có thể vào trong, khép cửa lại, tự bày trò mà chơi một mình, bởi vì sẽ không ai hay nó ở trong vườn, họ sẽ tưởng cánh cửa vẫn khóa còn chiếc chìa thì bị vùi đâu đó. Y nghĩ này khiến Mary vô cùng thích thú.
Cuộc sống thui thủi trong ngôi nhà có hàng trăm căn phòng bí ẩn khép kín, cùng với việc bản thân chẳng có gì để làm cho khuây khỏa đã khiến bộ óc biếng nhác của nó phải làm việc, và trí tưởng tượng của nó được đánh thức. Không nghi ngờ gì nữa, làn không khí mạnh mẽ, tinh khiết và tươi mát nơi cánh đồng hoang cũng góp phần làm nên điều đó. Những gì đã khiến nó ăn ngon miệng, cũng như sự chống chọi với những cơn gió lớn khiến cho khí huyết nó được lưu thông, cũng chính là những động lực kích thích trí não của nó hoạt động. Ở Ấn Độ, nó quá nóng bức, uể oải, yếu ớt, và chẳng mấy quan tâm tới gì khác. Nhưng ở nơi đây, nó bắt đầu để ý tới mọi chuyện và muốn làm điều gì đó mới mẻ. Nó còn nhận thấy mình bớt “ngang ngược” hơn trước mà chính nó cũng chẳng hiểu tại sao.
Nó đút chiếc chìa vào túi áo rồi bước tới bước lui trên đường. Hình như chưa một ai ngoài nó đặt chân tới chốn này, bởi vậy con bé có thể thong thả bước đi và ngước lên nhìn bức tường, đúng hơn là nhìn đám thường xuân đang leo trên đó. Đám thường xuân này quả là thứ cản trở tầm nhìn. Dù sao Mary vẫn muốn dò xét kỹ lưỡng, nhưng nó chẳng thấy gì ngoài lớp cành cây lan dày dặc cùng những chiếc lá xanh bóng loáng. Nó vô cùng thất vọng. Nhưng cái tính bướng bỉnh ương ngạnh của nó lại thôi thúc, khi con bé đi tới đi lui dọc chân tường và ngước nhìn qua bờ tường lên mấy ngọn cây bên trong. Thật lố bịch - Mary thầm nhủ - nó ở ngay bên mình mà không sao vào nổi. Nó siết chặt chiếc chìa trong túi áo; trên đường trở về nhà nó quyết định từ nay sẽ luôn mang chiếc chìa bên mình mỗi khi ra ngoài, hễ tìm ra cánh cửa giấu kín đó thì nó sẽ mở ngay.
Bà Medlock đã cho phép Martha ngủ lại qua đêm tại túp lều gianh, nhưng chị vẫn kịp trở về làm việc ngay từ sáng sớm, hai má hồng hào hơn thường lệ cùng, một tâm trạng vô cùng sảng khoái.
- Tôi dậy từ lúc bốn giờ sáng - Chị kể - Ấy, đồng hoang mới đẹp làm sao, chim chóc líu lo, lũ thỏ thì nhởn nhơ đây đó, và cảnh mặt trời mọc nữa. Tôi không phải đi bộ cả quãng đường. Một ông đã cho tôi đi nhờ xe ngựa của ông ấy. Tôi muốn nói với cô rằng tôi vô cùng mãn nguyện.
Rồi chị kể hàng lô chuyện vui trong ngày về nhà. Mẹ đã mừng rỡ khi thấy chị trở về, rồi hai mẹ con cùng giặt giũ nấu nướng. Chị còn làm cho bọn nhóc mỗi đứa một chiếc bánh bột nhào trộn với chút đường đỏ.
- Tôi đã dọn cho chúng toàn những món nóng sốt sau khi chúng chơi đùa từ ngoài đồng trở về. Và khắp gian nhà gianh chỗ nào cũng sực nức mùi thơm tho, sạch sẽ và mùi của những món ăn nóng hổi bên bếp lửa hồng, còn bọn trẻ thì hò reo vui sướng. Thằng ****on nhà tôi ấy, nó bảo cái nhà gianh của chúng tôi để cho một ông vua ở cũng còn tốt chán.
Buổi tối, cả nhà ngồi quây quần quanh bếp lửa, Martha cùng bà mẹ vá quần áo rách và mạng bít tất. Tiện thể Martha kể cho họ nghe về cô bé gái vừa từ Ấn Độ trở về, chuyện cô ta cả đời được hầu hạ bởi những người mà Martha gọi là dân “da đen”, rồi đến chuyện cô ta thậm chí không biết tự mình đi tất.
- Ầy, mọi người đêu thích nghe kể về cô - Martha bảo - Họ muốn biết mọi thứ về những người da đen và về con tàu chở cô. Tôi không thể kể họ nghe đủ hết mọi chuyện được.
Mary ngẫm nghĩ giây lát.
- Trước hôm về nhà sắp tới của chị, tôi sẽ kể thêm cho chị kỹ hơn nữa. Rồi chị tha hồ mà thuật lại. Tôi dám cược rằng họ sẽ thích nghe chuyện cưỡi voi và lạc đà cho mà xem, cả chuyện các sĩ quan đi săn hổ nữa.
- Đấy, tôi đã bảo mà - Martha kêu lên vui sướng - Chắc chắn chuyện đó sẽ mở mang trí óc cho mọi người. Có thật là cô sẽ kể chứ, thưa cô. Có lẽ cũng giống chuyện một con thú hoang có lần chúng tôi nghe người ta kể ở York.
- Ấn Độ hoàn toàn khác với Yorkshire - Mary chậm rãi nói, như thể đã suy nghĩ kỹ về vấn đề này - Tôi không nghĩ vậy. Có đúng là ****on và mẹ chị thích nghe chị kể về tôi chứ?
- Sao kia? Thằng ****on nhà tôi thì ruột để ngoài da, nó chỉ thích chạy nhởn thôi - Martha trả lời - Nhưng mẹ tôi, bà luôn hỏi han như thể cô là con bà vậy.
Bà bảo: “Ông Craven không tìm một nữ gia sư hay một bảo mẫu cho cô ấy à?”, tôi bèn đáp: “Không ạ, ông ấy chẳng tìm gì cả, mặc dầu bà Medlock có nói rằng ông ấy sẽ làm khi nào ông nghĩ tới điều đó, nhưng bà cũng bảo ông ấy vẫn chưa nghĩ đến đâu trong vài ba năm tới”.
- Tôi không muốn có một cô gia sư nào hết. - Mary nói một cách gay gắt.
- Mẹ tôi khuyên cô lúc này nên học hành sách vở đi là vừa, và cô cũng nên có một phụ nữ để chăm sóc cho cô, bà còn bảo: “Nào, Martha, con cứ thử hình dung con sẽ cảm thấy như thế nào khi phải sống trong một tòa nhà đồ sộ như thế, một thân một mình lang thang đó đây, lại không còn mẹ. Con phải gắng sức để cô ấy được vui vẻ”. Bà dặn dò như thế và tôi đáp rằng tôi sẽ cố gắng.
Mary đưa mắt nhìn chị hồi lâu, vẻ điềm tĩnh.
- Chị đã làm tôi vui rồi đấy thôi. Tôi thích nghe chị nói.
Ngay lập tức, Martha chạy ra khỏi phòng rồi trở lại với vật gì giấu trong hai bàn tay dưới cái tạp dề của chị.
- Đố cô biết cái gì đây? - Chị nói với nụ cười vui vẻ.
- Tôi mang đến cho cô một món quà.
- Một món quà! - Cô chủ Mary thốt lên. Một mái nhà gianh với mười bốn con người đói kém, làm sao có thể tặng nổi ai một món quà.
- Có ông bán hàng rong đánh xe qua đồng cỏ. Ông ta dừng xe ngựa trước cửa nhà chúng tôi. Ông ta có nào là nôi, âm làm bằng đất nung, nào là xoong, chảo cùng các thứ hàng linh tinh lặt vặt khác, nhưng mẹ tôi không có tiền để mua bất cứ thứ gì hết. Đúng lúc ông ta định đi thì con Lizbeth Ellen nhà tôi gọi to: “Mẹ ơi, ông ấy có cuộn dây để nhảy với hai tay cầm màu xanh đỏ kìa”. Thấy vậy mẹ tôi đột nhiên gọi: “Này ông, gượm đã! Ông định bán thứ này bao nhiêu?” Ông ấy đáp: “Chỉ đáng một xu”. Mẹ tôi vội lục lọi túi áo bà, rồi quay sang bảo tôi: “Martha, con đã mang về cho mẹ tiền công của con như một đứa con gái [1] ngoan, còn mẹ có tới bốn chỗ để cất giấu từng đồng tiền xu, và mẹ định lấy một xu trong số tiền ấy để mua cuộn dây nhảy này”. Thế là bà đã mua nó, đây này.
Chị lấy nó ra từ dưới chiếc tạp dề rồi giơ cho Mary thấy với vẻ vô cùng hãnh diện. Đó là một sợi dây mảnh nhưng chắc chắn, ở mỗi đầu dây là một tay cầm có sọc đỏ và xanh. Mary Lennox chưa từng thấy một cuộn dây nhảy nào trước đó. Con bé ngó trân trân cuộn dây với vẻ lúng túng.
- Cái ấy để làm gì? - Nó tò mò hỏi.
- Để làm gì ư? - Martha kêu lên - Có phải ý cô là ở Ấn Độ mọi người chẳng hề chơi nhảy dây mà chỉ thích săn hổ, cưỡi voi và lạc đà đấy chứ? Thảo nào ai ai cũng đen nhẻm. Cái này để làm gì ư, nhìn tôi đây.
Nói đoạn chị chạy ra giữa phòng, mỗi tay cầm một đầu dây rồi bắt đầu nhảy, nhảy, nhảy, trong khi Mary xoay người lại trên ghế dõi theo chị. Những khuôn mặt kỳ dị trên các bức chân dung cổ dường như cũng chằm chằm nhìn Martha, có lẽ các vị ấy đang tự hỏi không biết cái kẻ sống trong túp nhà gianh tầm thường kia đang làm gì ngay dưới mũi mình. Nhưng Martha chẳng nhìn họ. Vẻ quan tâm và tò mò hiển hiện trên khuôn mặt Cô chủ Mary khiến chị càng thấy thích. Chị tiếp tục nhảy và đếm theo bước nhảy cho tới khi được một trăm.
- Tôi còn có thể nhảy lâu hơn thế - Chị nói lúc dừng chân - Tôi từng nhảy được năm trăm vòng hồi tôi mười hai tuổi, nhưng từ ngày béo lên như bây giờ thì chịu, tôi chỉ làm thử cho cô thấy thôi.
Mary nhổm dậy khỏi ghế, trong người bắt đầu thấy phấn chấn.
- Sợi dây đẹp quá. Mẹ chị thật tốt bụng. Chị nghĩ tôi cũng có thể nhảy như thế được sao?
- Cô hãy thử xem - Martha thuyết phục và đưa cuộn dây cho nó - Thoạt đầu cô chưa thể nhảy một trăm vòng ngay đâu, nhưng nếu chịu khó tập thì cô sẽ nâng dần số vòng lên. Mẹ tôi nói vậy đấy. Bà bảo: “Không có gì làm cô ấy khỏe hơn là nhảy dây. Đây là thứ đồ chơi thích hợp nhất mà trẻ con nên có. Cứ để cô ấy nhảy dây thỏa thích ngoài không khí trong lành, có thế chân tay mới dài rộng ra và cứng cáp thêm lên”.
Một điều đáng buồn là hai cánh tay và hai cẳng chân của Mary chẳng có bao sức lực vào lần đầu tiên nó tập nhảy. Nó cũng chẳng phải đứa nhanh nhẹn trong trò này, nhưng tỏ ra thích thú đến nỗi không muốn dừng chân.
- Cô mang dây ra ngoài mà nhảy - Martha nói - Mẹ dặn tôi phải nhắc cô răng cô nên chơi bên ngoài càng nhiều càng tốt, ngay cả khi trời mưa lất phất, cô sẽ thấy ấm người lên cho mà xem.
Mary mặc áo choàng, đội mũ rồi mang theo sợi dây nhảy trên tay. Nó mở cửa bước ra ngoài, bỗng nghĩ ra điều gì nó chậm rãi quay lại.
- Chị Martha, - Nó nói - cuộn dây được mua từ tiền công của chị. Cũng phải mất tới hai xu của chị ấy chứ. Cảm ơn chị. - Con bé nói câu ấy một cách khó nhọc, bởi vì nó không quen cảm ơn mọi người hoặc để ý tới những việc họ làm cho nó - Cảm ơn. - Nó nói và chìa tay ra, bởi vì không biết làm gì hơn.
Martha nắm lấy tay con bé và khẽ lắc lắc một cách vụng về, có vẻ chị cũng không quen với những việc như thế này lắm. Chợt chị phá lên cười.
- Eo ôi, cô kỳ quá, thế này chỉ hợp với bà già thôi. Nếu cô là con bé Lizabeth Ellen nhà chúng tôi thì cô đã tặng tôi một cái hôn rồi.
Nom Mary càng gượng gạo hơn bao giờ hết.
- Chị muốn tôi hôn chị ư?
Martha lại bật cười.
- Ôi, không, không phải đâu. Nếu cô là người khác, có lẽ chính cô cũng muốn. Đằng này lại không phải vậy. Thôi chạy ra ngoài kia mà chơi với sợi dây của cô đi.
Mary cảm thấy hơi lúng túng lúc nó rời khỏi phòng. Người xứ Yorkshire thật kỳ lạ, còn Martha thì luôn là một bí ẩn đối với nó. Thoạt đầu nó rất ghét chị, nhưng bây giờ thì không.
Sợi dây nhảy quả là một điều kỳ diệu. Nó vừa nhảy vừa đếm, vừa nhảy và đếm, cho tới khi hai má nó ửng hồng, từ thuở sinh ra tới giờ chưa khi nào nó thấy thích thú đến thế. Mặt trời đang tỏa sáng, một cơn gió thoảng qua, không phải con gió mạnh mà là thứ gió loáng thoáng ngắn ngủi mang theo niềm vui và mùi hương tươi mát của đất vừa lật xới. Nó nhảy vòng quanh khu vườn có đài phun nước, hết vòng lên rồi lại vòng xuống. Cuối cùng, khi nhảy lùi dần vào khu vườn dành cho nhà bếp, nó trông thấy lão Ben Weatherstaff đang vừa xới đất, vừa trò chuyện với con chim ức đỏ đang nhảy nhót quanh lão. Con bé nhảy dây trên lối đi dạo dẫn đến chỗ lão. Lão ngẩng đầu nhìn nó, vẻ tò mò. Con bé tự nhủ không biết lão có để ý tới nó không. Nó thực sự muốn lão nhìn thấy nó nhảy dây.
- Chà! - Lão thốt lên - Lạ chưa kìa! Có vẻ như cô đang trở thành một thiếu nữ, đang dồi dào sinh lực mà chẳng cần bơ sữa gì sất. Cô nhảy dây khiến hai má đỏ hồng, trông rõ rành rành như tên tôi là Ben Weatherstaff vậy. Tôi thật khó tin cô cũng có thể làm được điều đó.
- Trước đây tôi chưa bao giờ nhảy dây. - Mary đáp.
- Tôi vừa mới bắt đầu, chỉ đủ sức nhảy hai mươi vòng thôi.
- Cô cứ tiếp tục đi - Lão Ben bảo - Nếu tập đều, cô sẽ có thân hình cân đối khỏe mạnh của một thiếu nữ, không như hồi còn ở với bọn mông muội. Cứ nhìn nó đang ngắm cô thì rõ - Vừa nói, lão vừa hất đầu về phía con chim ức đỏ - Nó theo cô suốt từ hôm qua tới giờ. Nó sẽ ở lì đây cả ngày hôm nay nữa cho mà xem. Chắc chắn nó sẽ khám phá xem nhảy dây là gì, nó chưa bao giờ thấy kẻ nào làm thế. - Ê! - Lão lắc đầu nói với con chim - Mày tò mò thế thì sẽ có bữa chết, nếu mày không nhìn cho kỹ.
Mary nhảy dây vòng quanh tất cả các vườn hoa rồi lại vườn quả, nó chỉ nghỉ có ít phút. Cuối cùng, nó đi xuống lối dạo chơi quen thuộc và quyết định thử xem mình có đủ sức nhảy dây suốt dọc lối đó không. Nhảy dây chỗ này thật tuyệt. Nó bắt đầu một cách chậm rãi, nhưng trước khi nhảy được nửa đoạn đường, nó cảm thấy nóng bừng cả người và hụt hơi đến nỗi phải dừng lại. Nó cũng chẳng bận tâm, bởi nó đã đếm được tới ba mươi vòng. Nó ngừng lại, và đang mỉm cười vì sung sướng thì kìa, thật lạ lùng, vẫn là con chim ức đỏ đang đu đưa trên một nhành thường xuân dài. Thì ra nãy giờ nó vẫn theo con bé, và còn cất giọng chào mừng Mary bằng một tiếng líu lo. Nhảy về phía con chim, Mary cảm thấy một vật gì nằng nặng trong túi áo cứ thúc vào sườn theo mỗi bước chân, nó nhìn con chim ức đỏ bật cười :
- Hôm qua mày đã chỉ cho tao chỗ giấu chiếc chìa khóa rồi thì hôm nay mày hãy chỉ cho tao cánh cửa ấy đi; nhưng tao không tin mày biết nó ở đâu.
Con chim ức đỏ đang nhún nhảy trên nhành thường xuân liền bay vút lên bờ tường, nó há mỏ và cất tiếng hót lanh lảnh hết sức đáng yêu - đơn giản là nó đang muốn trình diễn. Trên đời này chẳng có gì thú vị và đáng yêu bằng màn biểu diễn của con chim ức đỏ, và loài chim này hầu như lúc nào cũng thích làm thế.
Mary Lennox từng được nghe vô khối chuyện về phép thuật theo lời kể của các Ayah. Nó tự nhủ hầu hết những gì vừa xảy ra cũng đều là phép thuật.
Một cơn gió nhẹ và dễ chịu ào qua lối đi dạo, nhưng vẫn còn mạnh hơn những cơn gió khác. Gió đủ mạnh để lay động mấy cành cây, làm đung đưa những nhành thường xuân nhỏ đang bò ngổn ngang trên bờ tường. Mary rón rén tới gần bên con chim. Bỗng đâu một cơn gió thổi dạt đám thường xuân sang một phía, và con bé đột ngột nhảy tới nắm chặt đám cành lá đó trong tay. Nó làm vậy bởi nó vừa thấy một cái gì đó ở phía dưới - một tay nắm tròn trịa lộ ra từ dưới lớp lá phủ kín rủ xuống từ trên tường. Chính là tay nắm của một cánh cửa.
Con bé quơ cả hai bàn tay vào lớp lá dày và bắt đầu gạt chúng sang bên. Dây thường xuân bám dày, như một tấm mành buông rủ đung đưa, và đôi chỗ cành lá còn len lỏi qua lớp gỗ và sắt. Trống ngực Mary đập thình thịch, còn hai bàn tay khẽ run lên vì vui sướng và phấn khích. Con chim ức đỏ vẫn vừa hót vừa kêu ríu rít liên hồi. Nó nghiêng cái đầu sang một bên, có vẻ cũng háo hức chẳng kém gì con bé. Cái vật vuông vuông bằng sắt trong tay Mary, và mấy ngón tay dò dẫm của nó còn đang tìm một cái lỗ hay cái gì vậy?
Đó chính là ổ khóa của cái cánh cửa đã đóng chặt suốt mười năm qua. Con bé thọc tay vào túi rút chiếc chìa khóa ra, nó nhận thấy chìa khóa vừa khít vào ổ. Nó ấn sâu chiếc chìa vào ổ khóa rồi vặn chìa. Nó phải dùng cả hai tay để vặn, nhưng ổ khóa đã xoay.
Đoạn con bé hít một hơi dài, ngoái lại phía con đường dài hút tầm mắt xem có ai đang tiến lại gần không. Không thấy một ai, và dường như chưa từng có ai thì phải. Nó không nén được, hít thêm một hơi thật sâu, rồi vén tấm mành thường xuân đang đung đưa, tay đẩy cánh cửa đang mở ra từ từ, chậm rãi.
Nó lách mình vào bên trong, khép cánh cửa lại sau lưng, và đứng đó sững sờ tựa lung vào cửa. Nó lướt nhìn khắp xung quanh, hơi thở dồn dập vì phấn khích, vì sửng sốt và vì vui sướng nữa.
Nó đang đứng bên trong khu vườn bí mật.

Chú thích:

[1] Lass (trong nguyên văn): cô gái, phụ nữ trẻ (nhất là ở Scotland và miền Bắc nước Anh).

[Poupi]

Chương IX

Ngôi nhà kỳ lạ nhất chưa ai từng thấy

Đó quả là một nơi ngọt ngào, huyền bí nhất chưa ai có thể tưởng tượng được. Mấy bức tường cao ngăn cách với bên ngoài phủ đầy cành hồng leo trụi lá đang mọc dày tới mức quyện chặt vào nhau. Mary Lennox biết chúng là hoa hồng bởi nó đã từng thấy rất nhiều loại hồng hồi ở Ấn Độ. Khắp mặt đất mọc đầy thứ cỏ mang màu nâu úa của mùa đông, ngoài ra còn có những búi cành hẳn sẽ là những khóm hồng nếu chúng còn sống. Có một vài loài hồng thông thường đang tỏa ra như những cái cây nhỏ. Trong vườn còn nhiều loài cây khác, thế nhưng một trong những điều khiến nơi đây trở nên khác lạ và đáng yêu chính là đám hồng leo đang vươn cành tỏa nhánh khắp nơi, để rồi rủ xuống những tua dài kết thành những bức mành nhẹ đung đưa trước gió; đây đó chúng gặp nhau, khóm này đan cành vào khóm kia cho tới lúc tự chúng kết thành những chiếc cầu vô cùng duyên dáng. Giờ này trên thân chúng không có cả lá lẫn hoa, Mary cũng không rõ liệu chúng còn sống hay đã chết, chỉ thấy những cành và nhánh mảnh dẻ màu nâu xám tựa một chiếc khăn choàng đang mơ hồ trải rộng bao trùm mọi vật, từ các bức tường, cây cối và ngay cả mặt cỏ úa vàng, nơi chúng quyện chặt lấy nhau và bò lan trên khắp mặt đất. Cái mớ dây mơ hồ này giăng mắc từ cây nọ sang cây kia càng khiến cho cảnh vật trở nên bí ẩn. Mary nghĩ thầm, nơi này không giống với những khu vườn bỏ quên đã lâu, và quả thực, đó là nơi khác hẳn với bất kỳ nơi nào mà nó từng thấy trong đời.
- Yên tĩnh quá! - Nó thì thào - Yên tĩnh quá!
Con bé chờ đợi giây lát và yên lặng lắng nghe. Con chim ức đỏ nãy giờ đậu trên ngọn cây, cũng lặng thinh như cảnh vật bao quanh nó. Nó thậm chí còn không dám vỗ cánh, cứ đậu ở đó mà nhìn Mary.
- Yên tĩnh là phải - Nó lại thì thầm - Mình là người đầu tiên lên tiếng ở đây trong suốt mười năm qua.
Nó bước khỏi cánh cổng, rón rén thật khẽ như sợ làm ai thức giấc. Nó mừng vì dưới chân mình là cỏ, vì như vậy bước chân của nó sẽ không phát ra tiếng động. Nó đang đi dưới một trong những vòm cây như trong truyện cổ tích, mắt ngước nhìn lên các nhánh cây và dây leo đã kết nên chúng.
- Mình thấy lạ nếu chúng đều là những cây chết. Chẳng lẽ đây là khu vườn đã hoàn toàn chết ư? Ước gì không phải vậy.
Nếu là lão Ben Weatherstaff thì nhìn qua là có thể nói được một cái cây còn sống hay không, nhưng Mary chỉ có thể thấy đó là những cành những nhánh có màu nâu hay xám, và chẳng hề có dấu hiệu của những chồi lá tí hon ở bất kỳ đâu.
Nhưng dù sao nó cũng đang ở trong khu vườn kỳ diệu, và có thể bước qua cánh cửa dưới giàn thường xuân bất cứ lúc nào - con bé cảm thấy tự mình vừa khám phá ra cả một thế giới.
Mặt trời tỏa sáng vào bên trong bốn bức tường, vòm trời cao xanh phía trên mảnh đất đặc biệt này của Misselthwaite thậm chí còn rực rỡ và dịu dàng hơn khi bao trùm trên cánh đồng hoang. Từ ngọn cây nơi nó đang đậu, con chim ức đỏ sà xuống đất nhảy nhót hoặc bay theo con bé từ bụi cây này sang bụi cây khác. Nó líu lo một tràng dài và có vẻ hết sức bận rộn, như muốn chỉ cho con bé điều gì. Mọi thứ thật kỳ lạ và yên tĩnh, và con bé có cảm tưởng mình cách biệt với mọi người dễ tới hàng trăm dặm mà chẳng hề thấy cô đơn. Điều nó bận tâm lúc này là mong ước được biết các khóm hồng ấy đã chết chưa, và những cây nào còn sống thì có thể đâm chồi nảy lộc khi thời tiết trở nên ấm áp không? Nó không muốn nơi này là một khu vườn chết. Nếu còn sống thì nơi này sẽ là một chốn tuyệt vời biết bao, với hàng ngàn, hàng ngàn cây hồng đua nhau trỗi dậy ở khắp mọi nơi?
Sợi dây nhảy vẫn ở trên cánh tay Mary khi nó bước vào, và sau khi lang thang một hồi, nó nảy ra ý nghĩ thử nhảy vòng quanh khắp vườn xem sao, mỗi khi muốn quan sát điều gì thì mới dừng chân. Đây đó có vẻ đã từng có vài con đường mòn cỏ mọc. Ở đôi chỗ trong góc vườn, có mấy vòm cây thường xuân cùng vài chiếc ghế đá hay chậu hoa rêu phong phủ kín.
Nó thôi nhảy khi tới gần vòm cây kế tiếp. Trước kia, chỗ này từng có một luống hoa, nó nghĩ vậy khi vừa nhìn thấy những gì đang nhú lên khỏi lớp đất đen - mấy cái đọt xanh nhạt nhọn nhọn và nhỏ xíu. Nhớ lại những gì lão Ben Weatherstaff đã nói, nó bèn quỳ xuống nhìn chúng.
- Phải, chúng đang nhú lên từng tí một, có lẽ là nghệ tây, hoa giọt tuyết hay thủy tiên hoa vàng đây. - Con bé thì thào.
Con bé cúi gần hơn nữa, hít sâu vào ngực làn hương thơm mát của đất ẩm. Nó thấy thích thú cái mùi đó vô cùng.
- Có lẽ còn nhiều loài khác đang nảy mầm quanh đây. Mình phải đi khắp vườn này xem sao.
Nó không nhảy dây nữa mà đi bộ, chân bước chậm rãi, mắt dán xuống mặt đất. Nó nhìn vào những luống hoa cũ, vào giữa những vạt cỏ, và sau khi đã bước vòng vèo, cô không để sót cái gì, con bé phát hiện ra rất nhiều những mầm lá xanh nhạt, nhọn sắc. Một lần nữa, nó cảm thấy vô cùng phấn khích.
- Đây hoàn toàn không phải là khu vườn chết - Nó kêu khẽ - Dù những khóm hồng kia đã chết thì những cây khác vẫn còn sống.
Con bé chẳng biết gì về vườn tược, nhưng cỏ mọc dày ở nơi những chiếc mầm xanh đang nhú lên, đến nỗi nó thấy lo lắng về việc rồi sẽ không đủ chỗ cho chúng phát triển. Nó tìm kiếm khắp nơi cho tới khi nhặt được một mảnh gỗ có đầu khá nhọn, nó liền quỳ xuống hì hục xới đất, rãy cỏ dại cho tới khi đám đất chỗ đó đã gọn gàng đâu vào đấy.
- Bây giờ có vẻ như chúng đã dễ thở hơn - Con bé nói sau khi làm xong những việc đầu tiên - Mình còn tiếp tục làm nữa. Mình sẽ làm tất cả những chỗ mình thấy. Nếu hôm nay không đủ thời gian thì ngày mai mình lại tới.
Nó đi hết chỗ này tới chỗ khác, xới đất và rãy cỏ, trong lòng vui sướng tràn trề đến nỗi nó cứ làm hết luống nọ tới luống kia, tới cả đám cỏ dưới các hàng cây. Hoạt động làm nó nóng người lên đến độ phải quang cả áo khoác, rồi mũ xuống đất, và không hiểu sao miệng thì cứ mỉm cười cúi nhìn vạt cỏ cùng những nụ mầm xanh nhạt mãi không thôi.
Con chim ức đỏ cũng bận rộn không kém. Nó hài lòng lắm khi thấy việc làm vườn được bắt đầu ngay từ lãnh địa của nó. Nó thường sửng sốt về công việc của lão Ben Weatherstaff. Hễ nơi nào đất được lật xới lên là có đủ các thức ngon lành đi kèm. Giờ đây lại có một sinh vật không to bằng phân nửa lão mà đã biết cách vào được khu vườn của nó và bắt tay ngay vào việc.
Cô chủ Mary làm việc trong khu vườn của cô cho tới giờ phải về nhà ăn trưa. Thực ra, con bé nhớ ra giờ giấc thì đã khá muộn. Mặc xong áo khoác, đội mũ và vơ lấy cuộn dây nhảy, nó không ngờ rằng mình đã làm việc liền tù tì hai ba tiếng đồng hồ. Tất nhiên rồi, đó là quãng thời gian hạnh phúc của nó; và giờ đây, có thể nhìn thấy hàng tá, hàng tá những chấm nhỏ xanh nhạt đang nhoi lên từ những khoảnh đất thoáng đãng, trông hào hứng bội phần so với lúc trước, lúc cỏ dại còn làm chúng ngạt thở.
- Buổi chiều mình sẽ quay lại nơi này. - Nó vừa nói vừa đưa mắt ngắm nhìn khắp vương quốc mới mẻ của mình, miệng thầm thì với đám cây cối, bụi hồng, như thể chúng hiểu lời nó.
Đoạn nó chạy như bay qua bãi cỏ, hé cánh cửa cũ kỹ, rệu rạo ra rồi lách mình qua các nhánh thường xuân. Bữa trưa hôm đó, ngồi ăn một cách ngon lành với hai má đỏ hồng cùng đôi mắt long lanh khiến Martha vui hẳn lên.
- Hai miếng thịt và hai chiếc bánh pudding! - Chị kêu lên - Ôi, mẹ sẽ mừng lắm nếu tôi kể bà hay những gì mà sợi dây nhảy đã mang lại cho cô.
Trong lúc đào xới bằng miếng gỗ nhọn, Mary tìm được một nhánh rễ trắng trông khá giống củ hành. Nó đã đặt trả vật ấy vào chỗ cũ và cẩn thận vùi đất lên. Lúc này, nó tự nhủ không biết Martha có biết đó là cái gì không.
- Chị Martha này, các đoạn rễ trăng trắng giống củ hành là gì thế?
- Chúng gồm đủ loại củ - Martha đáp - Rất nhiều hoa xuân tà chúng mà ra. Số rất ít là hoa giọt tuyết và nghệ tây, còn phần nhiều là thủy tiên, trường thọ và thủy tiên hoa vàng. Nhiều nhất là hoa ly ly và cờ tía. Chà! Chúng mới đẹp làm sao. Thằng ****on đã sưu tầm đủ các loài rồi đem trồng trong mảnh vườn nhà chúng tôi.
- ****on biết nhiều về chúng chứ? - Mary hỏi, một ý tưởng mới mẻ choán lấy toàn bộ suy nghĩ của nó.
- ****on nhà chúng tôi có thể khiến một bông hoa mọc ngay trên tường gạch. Mẹ bảo nó chỉ cần cầu nguyện là mọi thứ liền nhú khỏi mặt đất.
- Các loại củ sống lâu lắm phải không? Chẳng lẽ chúng sống năm này qua năm khác mà không cần ai chăm sóc ư? - Mary căn vặn với vẻ sốt ruột.
- Chúng đều là những loài tự lo cho mình được, cô ạ - Martha đáp - Đó là lý do tại sao mà những người nghèo đều có thể có chúng. Nếu cô không làm phiền chúng, thì hầu hết bọn chúng vẫn nảy nở dưới mặt đất trong vòng sinh trưởng để rồi vươn lên, sống đời vui vẻ. Có một chỗ trong khu rừng công viên, khi vào mùa chỉ tính riêng hoa giọt tuyết cũng phải tới hàng ngàn bông. Chúng là cảnh tượng đẹp mắt nhất ở Yorkshire lúc xuân về. Chẳng ai rõ người ta trồng chúng từ khi nào.
- Tôi ước sao mùa xuân về đây ngay bây giờ - Mary nói - Tôi muốn được nhìn thấy mọi thứ mọc lên ở nước Anh.
Con bé đã dùng xong bữa trưa và tới ngồi chỗ ưa thích của nó trên tấm thảm trước lò sưởi.
- Tôi ước... tôi ước mình có được một cái mai nhỏ. - Nó bảo.
- Cô cần tới mai để làm gì? - Martha bật cười hỏi - Cô đang muốn đào xới gì đó phải không? Tôi cũng đã định nói với mẹ việc này.
Mary nhìn ngọn lửa hồng và hơi cân nhắc. Nó phải thận trọng nếu muốn giấu kỹ vương quốc bí mật của mình. Nó không định làm bất kỳ điều gì có hại, nhưng nếu ông Craven phát hiện ra cánh cửa đã bị mở, chắc ông ấy sẽ giận dữ ghê gớm và kiếm ngay một chiếc chìa mới để khóa chặt khu vườn mãi mãi. Nó thực sự không chịu nổi ý nghĩ đó.
- Một tòa nhà to lớn đơn độc như thế này, - Nó chậm rãi nói, có vẻ như muốn trở lại những vấn đề vẫn còn lởn vởn trong tâm trí - tòa nhà đơn độc, khu vườn lớn đơn độc, các khu vườn nhỏ cũng đơn độc nốt. Chỗ nào cũng đều khóa chặt. Hồi ở Ấn Độ, tôi không phải làm gì nhiều, vì có khối người lo cho tôi, người hầu rồi lính tráng, và thỉnh thoảng còn có các ban nhạc dân gian biểu diễn nữa, Ayah của tôi cũng kể cho tôi vô khối chuyện. Còn ở đây, tôi chẳng có ai để chuyện trò, ngoài chị và ông Ben Weatherstaff. Chị bận việc của chị, ông Ben chẳng mấy khi nói chuyện với tôi. Tôi nghĩ nếu mình có một cái mai nhỏ thì tôi sẽ tìm chỗ nào để đào xới như ông lão vẫn làm, biết đâu tôi chẳng gây được một cái vườn nho nhỏ, nếu ông ấy chịu cho tôi hạt giống.
Cả gương mặt Martha bừng sáng.
- Đó! - Chị thốt lên - Đó chẳng phải một trong những điều mẹ đã bảo sao. Bà nói: “Còn bao nhiêu đất để gieo trồng trong cái tòa nhà khổng lồ đó, tại sao họ không giao cho cô ấy riêng một khoảnh, ngay cả nếu cô ấy không thích trồng gì khác ngoài mùi tây và củ cải. Cứ để cô ấy đào đất, san luống, có thế cô ấy mới thấy hạnh phúc vì được làm việc”. Đấy, bà đã nói vậy đấy.
- Bà biết nhiều chuyện, chị nhỉ.
- Ầy! Như bà vân nói: “Người đàn bà một nách nuôi đủ mười hai đứa con, ngoài việc học mấy chữ cái ra thì cũng phải học lấy một cái gì chứ. Trẻ con cũng tựa như môn só học, giúp ta giải đáp được rất nhiều điều”.
- Một cái mai nhỏ giá bao nhiêu, một cái nhỏ thôi? - Mary hỏi.
- Ừ thì, - Martha đáp - bên làng Thwaite có một cửa hàng, cứ tạm gọi đại khái thế, tôi thấy ở đó có một bộ làm vườn cỡ nhỏ gồm có mai, cào và xiên - cả bộ hết hai siling. Và chúng cũng khá chắc chắn để ta có thể sử dụng.
- Trong túi đựng tiền của tôi còn nhiều hơn thế - Mary bảo - Bà Morrison tặng tôi năm đồng siling, và bà Medlock cũng chuyển cho tôi một số tiền từ chỗ ông Craven.
- Ông ấy nghĩ tới cô nhiều đến vậy sao? - Martha thốt lên.
- Bà Medlock bảo cứ mỗi tuần tôi sẽ được một siling để tiêu vặt. Bà ấy đưa tôi một đồng vào thứ Bảy hàng tuần. Quả thực tôi không biết tiêu nó vào việc gì.
- Đã bảo mà, cô giàu đến thế là cùng. - Martha bảo - Cô có thể mua bất cứ thứ gì trên đời mà cô muốn. Tiền thuê túp nhà gianh của chúng tôi cũng chỉ đáng hào ba penny, vậy mà để kiếm được chỗ đó cũng phải vặn răng ra ấy chứ. Nào, tôi nghĩ ra cách rồi đây. - Chị chống hai tay vào hai bên hông.
- Thế nào? - Mary hỏi chị đầy vẻ háo hức.
- Trong cửa hàng bên Thwaite, họ bán những gói hạt giống hoa, mỗi gói một penny [1]. Thằng ****on nhà chúng tôi, nó biết rõ đâu là những giống hoa đẹp nhất và biết cách chăm cho chúng mọc lên. Nó thường cuốc bộ sang bên Thwaite ngày mấy lần chỉ bởi chuyện đó. Cô có biết cách in chữ không?
- Tôi chỉ biết viết. - Mary đáp.
Martha lắc đầu.
- Thằng ****kon chỉ có thể đọc được chữ in. Nếu cô biết in chữ thì ta sẽ viết một bức thư cho nó, bảo nó đi mua giúp dụng cụ làm vườn và cả hạt giống luôn một thể.
- Ôi! Chị là một cô gái tử tế! - Mary kêu lên - Chị đúng là như vậy. Tôi không nhận biết được chị lại tốt đến thế. Tôi biết nếu cố gắng thì tôi có thể làm được chữ in. Chị đi hỏi bà Medlock cho tôi một cây bút, lọ mực và ít giấy.
- Tôi cũng có riêng mấy thứ đó. Tôi mang vào phòng khi muốn viết một bức thư gửi về cho mẹ vào ngày Chủ nhật. Để tôi đi lấy cho.
Chị chạy ra khỏi phòng, Mary đứng bên lò sưởi, hai bàn tay nhỏ gầy guộc của nó đan siết vào nhau với niềm vui sướng vô bờ.
- Nếu mình có một cái mai, - Nó thì thầm - mình sẽ làm cho đất tơi xốp rồi nhổ hết cỏ dại. Khi có hạt giống mình sẽ chăm cho nó đơm hoa kết nụ, khu vườn không còn là vườn chết nữa, nó sẽ sống mãi mãi.

Con bé không ra ngoài vườn chiều hôm đó, bởi mãi tới khi Martha quay lại với đám bút, mực và giấy thì chị còn phải dọn bàn và bưng mấy cái đĩa xuống nhà. Vừa vào đến nhà bếp thì bà Medlock đã có mặt ở đó, bà lại sai chị mấy việc vặt, bởi vậy nên Mary phải đợi mãi. Nó có cảm tưởng thời gian cứ dài đằng đẵng trước khi chị quay lại. Rồi còn chuyện viết thư cho ****kon cũng là một việc nghiêm túc. Mary được dạy dỗ rất ít bởi vì các cô gia sư đều không ưa nó nên không ở lại với nó được lâu. Nhất là nó đánh vần không chuẩn, nhưng nó nhận thấy có thể viết được chữ in nếu cố gắng. Đây là bức thư mà Martha đọc cho con bé viết.

****kon thân mến!
Bức thư này gửi đến với hy vọng em cũng được khỏe như chị lúc này. Cô Mary có đủ tiền, vậy liệu em có thể sang bên Thwaite mua giúp cô ấy một số hạt giống hoa và một bộ dụng cụ làm vườn để đánh luống hoa được không. Hãy chọn những hạt giống hoa của các loài đẹp nhất và dễ nảy mầm ấy, bởi vì cô ấy chưa làm việc đó bao giờ, vả lại trước đó sống ở Ấn Độ là nơi khác hẳn ta. Cho chị gửi tình thương yêu tới mẹ và từng đứa trong các em. Cô chủ Mary đang kể cho chị vô khối chuyện lạ, bởi thế vào ngày nghỉ tới của chị các em sẽ được nghe về các chú voi, lạc đà và chuyện các ông đi săn hổ và sư tử.
Chị yêu quý của các em,
Martha Phoebe Sowerby

- Chúng ta cho tiền vào phong bì rồi tôi đi tìm con trai người bán thịt nhờ hắn chuyển tới nó bằng xe ngựa. Hắn là bạn thân của thằng ****kon đấy. - Martha bảo.
- Làm cách nào tôi nhận được đồ sau khi Dikon mua chúng? - Mary hỏi.
- Nó sẽ tự tay mang đến cho cô. Nó vốn thích đi bộ như thế mà.
- Ôi, - Mary thốt lên - rồi tôi sẽ được gặp cậu ấy! Tôi không thể ngờ lại được gặp ****on.
- Thế ra cô muốn gặp nó? - Martha đột nhiên hỏi, nom chị hể hả ra mặt.
- Vâng. Tôi chưa bao giờ gặp một người con trai nào mà đến cả lũ cáo, lũ quạ cũng phải quý mến. Tôi muốn trông thấy cậu ấy lắm lắm.
Martha hơi giật mình, như thể vừa chợt nhớ ra điều gì.
- Bây giờ mới sực nhớ, - Chị buột miệng - rằng tôi đã quên khuấy việc ấy; tôi định bụng sẽ kể cho cô trước tiên vào sáng nay. Tôi đã hỏi mẹ, bà bảo sẽ đích thân đến xin phép bà Medlock.
- Ỷ chị là... - Mary bắt đầu.
- Là việc tôi đã nói hôm thứ Ba vừa rồi. Tôi muốn hỏi xem liệu một hôm nào đó cô có ý định tới thăm gian nhà gianh chúng tôi và dùng thử một chút bánh yến mạch nóng hổi mẹ tôi làm, ăn cùng với bơ và sữa.
Dường như bao nhiêu thú vị đều đến trong cùng một ngày. Thử tưởng tượng xem ta sắp được băng qua cánh đồng hoang giữa ban ngày dưới bầu trời trong xanh! Thử tưởng tượng xem ta sắp được đến thăm túp nhà gianh có mười hai đứa trẻ sống trong đó!
- Bà cho rằng bà Medlock bằng lòng để tôi đi à? - Nó hỏi đầy vẻ lo lắng.
- Chà, mẹ tôi nghĩ bà ấy sẽ bằng lòng. Bà ấy biết mẹ tôi là một phụ nữ ngăn nắp và luôn giữ cho nhà cửa được tinh tươm.
- Nếu tôi được đi, tôi nên đến thăm mẹ chị cũng như ****kon - Mary nói sau một hồi suy nghĩ và cảm thấy thích ý tưởng đó vô cùng - Bà dường như chẳng giống bà mẹ nào ở Ấn Độ.
Việc làm lụng ngoài vườn và nỗi phấn chấn lúc buổi chiều rốt cuộc khiến nó đâm ra lặng lẽ trầm ngâm. Martha còn nán lại với nó cho tới bữa dùng trà, nhưng họ chỉ ngồi trong im lặng với tâm trạng thoải mái và nói chuyện rất ít. Nhưng ngay trước khi Martha xuống tầng dưới để lấy khay trà, Mary hỏi chị một câu.
- Chị Martha, cô giúp việc ở phòng rửa bát hôm nay lại bị đau răng sao?
Martha khẽ giật mình.
- Điều gì đã khiến cô hỏi thế?
- Bởi vì lúc đợi chị quay trở lại lâu quá, tôi bèn mở cửa bước ra hành lang để xem chị có quay lại không. Tôi lại nghe thấy tiếng than khóc vẳng đến, hệt như đêm nọ. Mà hôm nay thì làm gì có gió, chị thấy đây, đêm hôm nọ chẳng phải gió hú gì đâu.
- Ôi! - Martha nói với vẻ bồn chồn - Cô tuyệt nhiên không được đi lang thang ngoài hành lang và nghe ngóng gì hết. Ông Craven chắc chắn sẽ nổi giận đùng đùng, chẳng ai biết rồi ông ấy sẽ làm gì.
- Nào tôi có nghe ngóng gì đâu - Mary đáp - Đang chờ chị thì tôi bỗng nghe thấy. Thế là ba lần cả thảy.
- Tôi nói rồi đấy! Có tiếng chuông của bà Medlock kìa. - Martha nói và gần như chạy ra khỏi phòng.
- Đúng là ngôi nhà kỳ dị nhất chưa ai từng thấy. - Mary nói với vẻ uể oải khi nó ngả đầu xuống chiếc ghế bọc đệm gần đó. Bầu không khí trong lành, việc rãy cỏ xới đất rồi cả nhảy dây khiến nó cảm thấy mệt mỏi dễ chịu và chìm vào giấc ngủ.

Chú thích:

[1] Penny hoặc pennies: đồng tiền bằng đồng của Anh giá trị bằng một phần trăm của một pao.

[Poupi]

Chương X

****onn

Ánh nắng chan hòa gần một tuần trên khu vườn bí mật. Khu vườn bí mật là cái tên Mary vẫn thầm gọi mỗi khi nghĩ về nơi đó. Con bé thích cái tên ấy lắm. Thích hơn nữa là cái cảm giác khi các bức tường cũ kỹ tuyệt đẹp vây kín nó bên trong khiến cho không ai còn biết nó đang ở đâu nữa. Điều đó giống như khi người ta được sống ở một xứ sở thần tiên nào đó, hoàn toàn tách biệt với thế gian này. Mấy cuốn sách nó đã đọc và yêu thích đều là mấy cuốn truyện thần tiên, và nó được biết về những khu vườn bí mật qua một số truyện. Đôi khi người ta đến vườn để ngủ suốt cả trăm năm, là điều con bé cho rằng khá ngốc nghếch. Nó không hề có ý định chìm trong giấc ngủ, và thực tế, cứ mỗi ngày trôi qua ở Misselthwaite, nó càng nhận ra nhiều thứ. Nó bắt đầu thích sống ngoài trời; nó không còn căm ghét các ngọn gió lớn mà muốn tận hưởng chúng. Nó không những có thể chạy nhanh hơn, xa hơn mà còn có thể nhảy dây liên tục một trăm vòng. Các giống cây trong khu vườn bí mật chắc cũng phải kinh ngạc lắm. Phần đất quanh chúng được phát quang sạch sẽ, giúp cho chúng có chỗ để thở; và giá mà Mary biết được rằng dưới lớp đất đen thẫm kia, chúng đang hân hoan vui sướng và ra sức nảy nở thì hay biết mấy. Ánh mặt trời ùa đến chỗ chúng, sưởi ấm cho chúng và khi cơn mưa ào xuống thì nước mưa tìm đến chúng dễ dàng hơn, cho nên giờ đây chúng cảm nhận trong mình một sức sống tràn trề.

Mary vốn là một con bé cả quyết, khác thường. Bây giờ lại có một điều thật thú vị để tự khẳng định mình nên nó mê mải vô cùng. Nó hì hục đào xới, đều đặn nhổ cỏ dại, và thay vì trở nên chán nản thì càng ngày nó càng say mê công việc. Làm lụng đối với nó cũng giống như một trò chơi hấp dẫn. Nó phát hiện được thêm những chấm xanh nhạt đang bắt đầu lộ ra, nhiều hơn mức nó từng hy vọng. Chúng nhú lên như thể có ở khắp mọi nơi. Ngày nào nó cũng chắc mẩm vừa phát hiện ra những mầm cây mới, một số nhỏ li ti như mới chỉ lấp ló khỏi mặt đất. Chúng nhiều đến nỗi con bé chợt nhớ lại những gì Martha đã nói về vô vàn những bông hoa giọt tuyết, về những thân củ đang lan tỏa khắp nơi và làm nảy nở thêm vô số thân củ mới. Suốt mười năm qua, chúng chẳng được ngó ngàng đến, chỉ biết tự mình nảy nở thành hàng nghìn cây mới, như bọn hoa giọt tuyết. Con bé tự hỏi không biết còn bao lâu nữa chúng mới trổ hoa. Thỉnh thoảng nó lại ngừng tay đào, đưa mắt ngắm nhìn khu vườn và cô mường tượng tới cái ngày nơi đây được bao trùm bởi hàng ngàn hàng vạn bông hoa.

Chính trong những tuần lễ toàn những ngày nắng ám ấy, con bé trở nên gần gũi với lão Ben Weatherstaff. Mấy bận nó làm lão ngạc nhiên, khi bỗng dưng xuất hiện cạnh lão như từ dưới đất chui lên. Quả thực con bé rất sợ lão sẽ vác dụng cụ bỏ đi khi thấy nó tới, vì vậy nó luôn khẽ khàng tiến lại phía lão. Nhưng thực tình lão không còn “găng” với nó như hồi đầu. Có thể lão thầm cảm thấy hãnh diện trước mong ước coi lão như người bạn lớn tuổi của nó. Và nữa, giờ Mary cũng đã lễ độ hơn trước rồi. Lão đâu biết rằng lần đầu gặp lão, con bé nói năng với lão như thể với đám gia nhân, chẳng cần hay rằng một lão già Yorkshire tráng kiện và cáu kỉnh có bao giờ quen cúi đầu trước ông chủ hay nhẫn nhục để người ta sai khiến công kia việc nọ.

- Cô thích con chim ức đỏ chứ gì. - Một buổi sáng lão nói với con bé khi vừa ngẩng đầu đã thấy nó đứng ngay bên cạnh.
- Bây giờ nó đã đánh bạn với tôi rồi. - Mary đáp.
- Nó là vậy đấy. Kết bạn với phụ nữ thì cũng như đánh bạn với sự phù phiếm, đong đưa. Nó chẳng từ việc gì, chỉ cốt được khoe mã và nghi ngoáy mấy cái lông đuôi - Lão Ben nói giọng gắt gỏng - Nó lúc nào cũng ra vẻ hãnh diện lắm.
Lão hiếm khi nói nhiều, có lúc lão còn chẳng đáp lại những câu hỏi của Mary, ngoài mấy lời càu nhàu. Nhưng sáng nay lão nhiều lời hơn thường lệ. Lão đứng dậy, ghếch chiếc giày cao cổ tán toàn đinh đầu to lên cán mai trong khi nhìn con bé.
- Cô đã về đây được bao lâu rồi? - Lão nói dằn từng tiếng.
- Tôi nghĩ cũng phải được một tháng.
- Cô đang bắt đầu làm cho Misselthvvaite được vẻ vang đấy - Lão nói - Nom cô có da có thịt hơn trước, và không còn hay quát lác nữa. Hôm đầu bước vào khu vườn này trông cô khác nào con quạ non bị vặt trụi lông. Tôi thì bụng bảo dạ, rằng tôi không khi nào thèm để mắt tới mấy đứa trẻ ranh mặt mày cau có ngốc nghếch.
Mary chẳng phải đứa tự phụ, nó vốn không quan tâm nhiều đến vẻ ngoài của mình, và nó cũng không lấy làm phiền lòng.
- Tôi biết tôi có béo lên. Mấy đôi tất tôi đi càng ngày càng chật, để lại cả nếp hằn trên da. Con chim ức đỏ kìa, ông Ben Weatherstaff!
Quả nhiên là con chim ức đỏ. Con bé cho rằng chưa bao giờ trông nó đẹp mã đến vậy. Bộ lông ức đỏ rực của nó lóng lánh như sa tanh. Nó vỗ cánh, xòe đuôi, nghiêng ngó cái đầu và nhảy nhót với tất cả vẻ duyên dáng sinh động. Có vẻ nó quyết tâm làm lão Ben Weatherstaff phải thán phục. Nhưng lão chỉ châm chọc nó.
- Úi cha, ra là mày đấy! - Lão bảo - Thỉnh thoảng mày hãy gắng chịu đựng tao tí chút, nhất là khi mày không kiếm được ai tốt hơn để bầu bạn. Chỉ mới hai tuần thôi mà cái áo chẽn của mày đã thắm hẳn lên, rồi lông tóc cũng óng ả ra trò. Tao biết mày đang định làm gì rồi. Mày đang theo đuổi một cô ả táo tợn đâu đó quanh đây, và xạo rằng mày là con ức đỏ trông đẹp nhất trên đồng hoang Missel này và đang sẵn lòng choảng nhau với tất cả những con trống khác nữa kia.
- Ôi! Nhìn nó kìa! - Mary thốt lên.

Con chim ức đỏ rõ ràng đang cao hứng. Nó nhảy lại gần hơn, gần hơn nữa và ngước nhìn lão Ben Weatherstaff với vẻ mỗi lúc một háo hức. Rồi nó bay vụt lên bụi cây lý chua [1] gần đó, nghí ngoáy cái đầu rồi cất tiếng khe khẽ hót ngay cạnh lão.
- Mày nghĩ mày sẽ gạt được tao bằng cái trò đấy sao? - Lão Ben nói, làm bộ nhăn mặt khiến Mary chắc mẩm lão đang cố tỏ ra không hài lòng - Mày nghĩ không một ai dám cự nự mày sao? Mày đang nghĩ thế chứ gì?

Con chim ức đỏ giang rộng hai cánh. Mary khó có thể tin vào mắt mình. Nó liệng mình phía trên cán mai của lão Ben Weathestaff rồi đậu xuống đầu cán. Khuôn mặt nhăn nhó già nua của lão từ từ giãn ra. Lão đứng lặng người, dường như không dám thở nữa. Lão không dám làm kinh động, sợ rằng chim ức đỏ của lão sẽ bay đi mất. Lão nói gần như thì thầm.
- Chà, tao thật tệ! - Lão nói dịu dàng như thể đang nói về một chuyện hoàn toàn khác - Mày hiểu để kiếm được một người bạn thì phải thế nào chứ, phải không! Mày thật phi thường, nên mày mới hiểu.
Nói đoạn lão đứng lặng không nhúc nhích, hầu như không cả thở, cho tới khi con chim vỗ cánh bay đi. Lão đứng đó ngắm nghía cán mai, nghĩ rằng chắc hẳn phải có phép lạ nào trong đó, rồi mới lại bắt tay vào xới đất và không nói gì những mấy phút liền.
Bởi vì chốc chốc lão lại điềm đạm phô ra một nụ cười rạng rỡ nên Mary không ngại bắt chuyện tiếp với lão.
- Ông có một khu vườn riêng nào không? - Nó hỏi.
- Không. Tôi là người độc thân, ở cùng với Martin ngay túp lều ngoài cổng Trang viên.
- Nêu ông có một khu vườn, ông sẽ trồng cây gì?
- Cải bắp, cần tây và hành củ.
- Nhưng nếu ông muốn gây được một vườn hoa thì ông sẽ trồng cây gì? - Mary hỏi gặng.
- Các loại hoa mọc từ củ có mùi thơm ngào ngạt, nhưng nhiều nhất phải là hồng.
Cả gương mặt Mary bừng sáng.
- Ông cũng thích hoa hồng sao?
Lão Ben Weatherstaff cúi nhặt một cọng cỏ, vứt nó sang một bên trước khi trả lời.
- Ồ, thích chứ. Tôi đã học được điều đó từ một phu nhân trẻ và tôi từng là người làm vườn cho bà. Bà có một khoảnh vườn ở nơi mà bà yêu thích nhất, và bà yêu thương cây cối như con cái, hay như những con chim ức đỏ vậy. Tôi đã từng tận mắt thấy bà cúi xuống mà hôn chúng. - Lão nhổ những nhánh cỏ dại khác, nhìn chúng vẻ cáu kỉnh - Cũng phải mười năm về trước rồi.
- Hiện giờ bà ấy ở đâu? - Mary hỏi, vẻ quan tâm.
- Trên trời, - Lão vừa đáp, vừa xắn mạnh lưỡi mai sâu xuống đất - như người ta vẫn nói.
- Còn những bông hồng? - Mary nhắc lại, nó tỏ ra quan tâm hơn bao giờ hết.
- Chúng bị bỏ mặc hoàn toàn.
Mary trở nên kích động ghê gớm.
- Chúng chết sạch rồi sao? Chẳng lẽ các khóm hồng đều chết sạch khi bị người ta bỏ mặc? - Con bé đánh bạo hỏi.
- Chà, tôi đã yêu chúng xiết bao, mà tôi cũng quý bà ấy nữa, còn bà ấy thì yêu chúng vô cùng - Lão Ben miễn cưỡng thú nhận - Mỗi năm đôi ba lần tôi lại đến đó chăm sóc chúng tí chút. Tỉa, xén, sửa sang cho chúng, và cũng phải trốc bớt rễ đi nữa. Chúng bị bỏ mặc, nhưng vì mọc trên đất tốt nên một số trong đó vẫn sống.
- Còn khi chúng đã rụng sạch lá, cành xám nâu khô úa, ông có thể nói liệu chúng đã chết rồi hay còn sống? - Con bé ra sức cật vấn.
- Hãy đợi đến lúc xuân sang, hãy đợi tới khi có nắng chiếu giữa cơn mưa và mưa rơi vào mùa nắng, bấy giờ cô sẽ nhận ra.
- Thế nào, thế nào kia? - Mary kêu lên, quên mất là phải thận trọng.
- Cứ nhìn khắp các cành nhánh này thì rõ ngay, và nếu cô chịu nhìn kỹ một chút vào cái bướu nâu sậm đang phình lên ở đây và kia nữa, sau cơn mưa ấm áp cô sẽ nhận thấy điều gì đang xảy ra. - Lão đột ngột dừng lại và liếc nhìn vẻ đầy ngờ vực lên khuôn mặt háo hức của con bé - Tại sao cô bỗng chốc lại quan tâm đến những cây hồng như vậy? - Lão gặng hỏi.
Cô chủ Mary cảm thấy mặt mũi đỏ bừng. Nó rất sợ phải trả lời.
- Tôi... tôi muốn thử xem... tôi có thể có một khu vườn riêng được không... - Con bé lắp bắp - Tôi... chẳng có gì để làm cả. Tôi chẳng có gì, cũng không có một ai.
- Chà, chà... - Lão Ben chậm rãi nói khi nhìn con bé - Đó là sự thật. Cô chẳng có gì cả.
Lão nói câu ấy với một vẻ kỳ quặc đến nỗi Mary tự nhủ có lẽ lão cũng có đôi chút xót thương đối với nó. Con bé chưa bao giờ cảm thấy thương xót hay ngậm ngùi cho bản thân; nó chỉ thấy mệt mỏi và bực bội, bởi vì nó vô cùng chán ghét cả con người lẫn cảnh vật. Nhưng cái thế giới này giờ đây dường như đang thay đổi và trở nên thú vị hơn. Nếu không một ai phát hiện ra khu vườn bí mật ấy thì nó sẽ được một mình tận hưởng mãi mãi.

Con bé nán lại chỗ lão chừng mươi mười lăm phút nữa, chỉ hỏi lão vài câu trong chừng mực nó dám hỏi. Lão đáp lời nó từng câu một với cái vẻ cộc cằn kỳ quặc của lão, không có vẻ bực bội hay lại xách mai lên bỏ mặc nó. Vào lúc Mary sắp sửa ra về, lão nói thêm vài điều về những khóm hồng, khiến nó nhớ ra những gì mà lão bảo lão yêu quý.
- Bây giờ bác có thể đến thăm những khóm hồng đó không? - Con bé hỏi.
- Không phải năm nay. Bệnh thấp khớp khiến các khớp xương của tôi trở nên cứng ngắc.
Lão càu nhàu nói, và rồi bất chợt đâm nổi cáu với con bé, mặc nó không hiểu nguyên cớ tại sao.
- Trông đây này! - Lão nói một cách gay gắt - Cô đừng có hỏi lắm nữa! Cô là cô nàng tệ nhất trong những trò lục vấn mà tôi từng gặp đấy. Cô kiếm chỗ nào khác mà chơi đi. Hôm nay tôi nói thế là đủ rồi.

Lão nói câu ấy bực tức đến độ con bé hiểu ngay rằng không thể nán lại thêm phút nào nữa. Nó bèn nhảy chầm chậm xuống lối đi dạo, luẩn quẩn nghĩ ngợi về lão, trong bụng thầm nghĩ thấy chuyện vừa rồi mới kỳ quặc làm sao: lại có thêm một người nữa mà nó thấy quý mến, bất kể đến cái tính cáu bẳn của lão. Nó quý lão Ben Weatherstaff. Phải, nó đã thấy quý mến lão. Nó lúc nào cũng muốn lão chuyện trò cùng nó, và bắt đầu tin rằng lão biết đủ mọi chuyện trên đời về các loài hoa.

Lối đi dạo có hàng nguyệt quế lượn vòng quanh khu vườn bí mật và dừng lại trước một cái cổng, từ đấy dẫn thẳng ra rừng cây trong công viên. Con bé đang tính chuyện nhảy dây vòng quanh lối đó và nhìn vào rừng cây để xem có thấy con thỏ nào đang nhảy nhót không. Nó khoái trò nhảy dây này vô cùng, và khi vừa tới bên cánh cổng nhỏ, chợt nghe thấy một tiếng sáo trầm trầm kỳ lạ nó mở cửa ra rồi đi thẳng vào trong. Nó muốn tìm hiểu xem đó là tiếng gì.

Đó quả là một điều rất lạ. Con bé nín thở khi ngừng lại trước cảnh tượng đó. Một thằng bé đang ngồi tựa lưng vào gốc cây, thổi cây sáo gỗ đơn sơ của nó. Thằng bé nom khá ngộ nghĩnh, tuổi khoảng mười hai, trông rất sạch sẽ, với cái mũi hếch và đôi má đỏ ửng như đóa hoa anh túc. Cô chủ nhỏ Mary chưa bao giờ bắt gặp đôi mắt nào trong xanh và to tròn đến thế trên gương mặt bất kỳ thằng con trai nào. Một con sóc nâu đang bấu vào thân cây thằng bé đang tựa vào và ngước nhìn nó, và từ sau bụi cây gần đây là con gà lôi đực đang vươn cổ ra một cách duyên dáng mà kêu líu ríu, rồi ngay bên cạnh nó, đôi thỏ đang ngồi trên hai chân sau nhíu nhíu cánh mũi phập phồng - như thể tất cả bọn chúng đang xúm lại để nhìn ngắm thằng bé và lắng nghe âm thanh trầm bổng kỳ diệu phát ra từ cây sáo.

Vừa nhìn thấy Mary, thằng bé liền ngừng lại và nói vớ cô bằng một giọng khẽ khàng, giống như tiếng sáo của nó.
- Cô đừng cử động, - Nó bảo - kẻo chúng sợ.
Mary vẫn đứng im phắc. Thằng bé ngừng thổi và đứng dậy. Nó di chuyển chậm đến nỗi khó mà nhận ra được nó đang chuyển động, cuối cùng nó dừng lại, bấy giờ sóc nâu mới vội lủi vào nấp sau đám cành lá của cái cây nó leo khi nãy, gà lôi vội rụt cổ lại, đôi thỏ thì hạ hai chân trước xuống và nhảy đi chỗ khác, mặc dù chúng chẳng tỏ vẻ gì sợ hãi.
- Tôi là ****kon. - Thằng bé nói - Tôi được biết cô là Mary.
Bây giờ Mary mới nhận ra, không rõ bằng cách nào; thoạt nhìn nó cũng đoán ra đó là ****kon. Thì còn ai khác có thể thôi miên những con thỏ dễ thương cùng con gà lôi ấy nữa, giống như người bản xứ Ấn Độ mê hoặc những con rắn của họ? Thằng bé có cái miệng rộng, đôi môi đỏ hơi cong cong, còn nụ cười thì như bừng lên trên gương mặt.
- Tôi phải đứng dậy từ từ, - Thằng ****kon giải thích - bởi nếu cử động mạnh thì chúng sẽ giật mình. Người ta phải đi nhẹ nói khẽ khi có động vật hoang dã xung quanh mình.
Von không có ý bắt chuyện như thể hai đứa chưa hề gặp nhau, mà như là nó đã biết mọi điều về con bé. Mary thì chẳng biết gì về bọn con trai, nó nói với thằng ****kon kia với giọng không được thân mật cho lắm bởi nó cảm thấy hơi xấu hổ.
- Anh đã nhận được bức thự của chị Martha chưa? - Nó hỏi.
Thằng bé gật cái đầu có mái tóc quăn màu nâu nhạt.
- Vì vậy tôi mới tới đây.

****kon cúi xuống nhặt mấy thứ vẫn đặt trên mặt đất trong lúc đang thổi sáo.
- Tôi đã kiếm được dụng cụ làm vườn. Đây là mai nhỏ, cào, xiên và cuốc. Hì, chúng đều là thứ tốt cả. Lại thêm một cái xẻng bứng cây nữa chứ. Người đàn bà trong cửa hàng còn cho thêm một gói hạt hoa anh túc trắng và một gói phi yến [2] xanh khi tôi mua các loại hạt giống khác.
- Anh cho tôi xem chỗ hạt giống ấy chứ? - Mary bảo.
Con bé ao ước có thể nói năng như thằng ****kon. Lời lẽ của thằng bé vừa nhanh vừa thoải mái. Âm điệu của giọng nói cho thấy nó quý mến Mary và không mảy may ngại rằng con bé không quý lại nó, dù nó chỉ là một cậu bé nhà nghèo nơi cánh đồng hoang, trong bộ áo quần vá víu, với gương mặt ngộ nghĩnh và mái tóc hung bù xù. Tiến lại gần ****kon, con bé nhận ra mùi thơm tươi mát và thanh khiết của thạch thảo, của cỏ và lá tỏa ra từ thân thể nó, như thể nó bước ra từ hoa cỏ vậy. Mary thích mùi hương ấy lắm, nên khi ngước nhìn khuôn mặt ngồ ngộ có đôi má ửng hồng và đôi mắt xanh to của thằng bé thì nó quên khuấy đi cơn xấu hổ ban nãy của nó.
- Ta hãy ngồi xuống khúc cây đổ này mà xem đi. - Con bé nói.
Hai đứa ngồi xuống, thằng bé lấy từ túi áo khoác ra một bọc giấy nho nhỏ màu nâu được gói vụng về. Nó cởi dây buộc, và bên trong là vô số những gói nhỏ gọn gàng hơn, mỗi gói đều có hình một bông hoa.
- Có vô khối lưu ly, anh túc và thạch thảo. Thạch thảo có mùi thơm ngọt ngào dễ chịu nhất, chúng có thể mọc ở bất cứ nơi nào cô muốn trồng. Hoa anh túc cũng vậy. Chúng sẽ chóng mọc và đơm hoa nếu cô chịu khó huýt sáo thúc giục chúng. Chúng là thứ đẹp nhất trong các loài hoa.

****kon ngừng lại, ngoái nhanh về phía sau, khuôn mặt có đôi má đỏ như hoa anh túc của nó bừng sáng lên.
- Đâu đây như có con chim ức đỏ đang gọi chúng ta ấy nhỉ? - Thằng bé nói.
Tiếng hót vọng ra từ một bụi ô rô [3] rậm rạp, Mary thừa biết đó là tiếng hót của ai.
- Nó đang gọi chúng ta thật sao? - Con bé hỏi.
- Ừ, - ****kon đáp như thể đó là điều tự nhiên nhất đời - nó chỉ gọi những ai mà nó kết bạn thôi. Tiếng hót ấy như muốn nói: “Tôi đây. Nhìn tôi này. Tôi muốn chuyện gẫu một tí”. Kìa, nó đang ở trong bụi cây. Nó là của ai đấy?
- Của ông Ben Weatherstaff ****kon đáp, giọng khẽ khàng - và nó cũng mến cô nữa. Nó đã nhận ra cô. Chỉ ít phút nữa nó sẽ kể tôi nghe tất cả về cô.
Thằng bé tiến sát tới bụi cây với những cử động chậm rãi mà Mary đã thấy lúc trước, rồi ****kon phát ra một âm thanh gần như tiếng hót của chim. Con chim lắng nghe chăm chú mấy giây, nó đáp lại như thể muốn trả lời một câu hỏi.
- Đó, nó bảo nó là bạn cô. - ****kon cười khẽ.
- Anh nghĩ thế sao? - Mary thốt lên náo nức. Con bé muốn biết thật tường tận - Anh cho rằng nó thực sự thích tôi?
- Nó sẽ không tới gần cô nếu nó không muốn. - ****kon đáp - Chim chóc là loài kỹ tính hiếm có, và một con ức đỏ có thể coi thường một người còn hơn cả con người. Nhìn kìa, giờ thì nó đang nói với cô đấy. Nó bảo: “Cô không thể ngắm gã này một lát sao?”
Và điều đó gần như là sự thực. Con chim ức đỏ rón rén, kêu líu ríu và nghí ngoáy cái cổ trong khi nhảy lên nhảy xuống trên bụi cây của nó.
- Anh hiểu được mọi điều loài chim nói à? - Mary hỏi.

****kon ngoác đôi môi cong và đỏ của nó ra cười hết cỡ, rồi xoa mái đầu bù xù của mình.
- Tôi nghĩ rằng tôi hiểu, và chúng nghĩ rằng tôi hiểu chúng. Tôi đã sống trên đồng hoang với chúng bao năm nay. Tôi đã nhìn chúng đục vỡ trứng mà chui ra, cho tới khi đủ lông đủ cánh, học bay học hót, cho tới ngày tôi có cảm tưởng mình là một con trong bọn chúng. Có lúc tôi nghĩ biết đâu mình cũng là một con chim trời, một con cáo, một con thỏ hay một con sóc, thậm chí một con bọ cánh cứng. Tôi không rõ có phải vậy không.
Thằng bé cười phá lên, bước về chỗ thân cây đổ và lại nói chuyện về hạt giống của các loài hoa. Nó giảng giải cho Mary cách gieo trồng, quan sát, và cả cách chăm sóc, tưới tắm cho chúng.
- Đây nhé, - Đột nhiên nó bảo và ngoái sang nhìn Mary - tự tay tôi sẽ trồng chúng cho cô xem. Vườn của cô ở đâu?
Đôi bàn tay mảnh dẻ của Mary đan siết vào nhau, đặt trên lòng nó. Nó không biết phải nói thế nào, vì thế cả một phút trôi qua mà nó chẳng nói gì hết. Nó chưa bao giờ ngờ tới chuyện này. Nó cảm thấy mình thật đáng thương. Mặt nó hết đỏ bừng lên rồi lại tái đi.
- Cô cũng có một mảnh vườn nhỏ, phải không? - ****kon nói.
Quả thực mặt nó đang đỏ lại tái ngắt. ****kon nhận ra điều đó. Khi nó vẫn không nói gì thì thằng bé bắt đầu thấy bối rối.
- Chẳng lẽ họ không dành đất cho cô, dù chỉ một mảnh nhỏ thổi sao? - Thằng bé hỏi - Cô không có khoảnh vườn nào à?
Nó siết chặt hai bàn tay hơn trước, ngước nhìn ****kon.
- Tôi biết rất ít về đám con trai. - Con bé nói chậm rãi - Anh có thể giữ kín bí mật chăng, nếu tôi kể cho anh một câu chuyện? Đấy là cả một bí mật lớn. Tôi không biết phải làm gì nếu ai đó phát hiện ra nó. Tôi nghĩ tôi sẽ chết mất! - Con bé nói câu cuối với vẻ vô cùng mãnh liệt.

****kon trông lại càng bối rối hơn bao giờ hết, lại đưa tay lên vò vò cái đầu bù xù và rồi nó đáp lại một cách vui vẻ.
- Tôi xin thề sẽ giữ bí mật mãi mãi. Nếu tôi không giữ bí mật cho “bọn nhóc” [4], bí mật về các hang cáo, tổ chim và hang ổ của các loài thú hoang thì còn gì là an toàn ngoài cánh đồng hoang. Đó, tôi có thể giữ bí mật được mà.
Cô chủ Mary không có ý đưa tay ra nắm tay áo thằng bé, thế nhưng nó đã làm điều đó.
- Tôi đã đánh cắp cả một khu vườn - Con bé nói nhanh - Nó không phải của tôi. Nó cũng chẳng phải của ai. Không một ai muốn có nó, chẳng người nào chăm sóc cho nó, chưa từng có người nào bước vào trong đó. Mà có lẽ mọi thứ trong ấy đều tàn lụi cả rồi; tôi không thể hiểu nổi.
Con bé bắt đầu nóng mắt và trở nên ương ngạnh như nó vẫn từng như vậy trong đời.
- Tôi không cần biết, tôi không cần biết! Không ai có quyền tước đoạt nó khỏi tôi, chừng nào tôi còn quan tâm tới nó thì họ không được phép. Họ đang bỏ mặc cho nó chết và khóa kín nó lại. - Và nó ngừng lại vẻ đầy xúc cảm, đưa hai bàn tay bưng mặt và khóc nức nở. Thật tội nghiệp cho Mary bé bỏng.
Đôi mắt xanh trong tò mò của ****kon mỗi lúc một tròn xoe.
- Ôi... ôi... ôi! - Nó kêu lên, kéo dài sự kinh ngạc của mình, nó biểu lộ nỗi ngạc nhiên pha lẫn cảm thông.
- Tôi không có việc gì để làm - Mary nói - Không có gì là của tôi cả. Chính tôi đã tìm ra nó và chính tôi lọt được vào trong đó. Tôi thì cũng chỉ như con chim ức đỏ, và họ không thể tước đoạt khu vườn khỏi con chim ấy.
- Khu vườn ở đâu? - ****kon dịu giọng hỏi.
Cô chủ Mary lập tức đứng bật dậy khỏi thân cây đổ. Nó biết nó lại tỏ ra ương ngạnh và khó mà lay chuyến nổi, nhưng nó chẳng bận tâm. Con bé vừa ngạo mạn theo cái kiểu của nó hồi ở Ấn Độ, vừa nóng nảy vừa rầu rĩ.
- Đi theo tôi, tôi sẽ chỉ cho anh.

Nó dẫn thằng bé vòng theo con đường mòn trồng nguyệt quế rồi đặt chân lên lối đi dạo nơi có đám thường xuân đang mọc ken dày. ****kon bước theo nó với vẻ mặt vừa kinh ngạc, vừa thương tình. Nó cảm thấy như đang được đưa tới xem tổ một loài chim lạ và buộc phải đi thật khẽ. Tới khi con bé dừng bước trước bức tường, đưa tay vén các nhánh thường xuân đang đung đưa sang bên thì nó giật nảy mình. Đằng sau đó là một cánh cửa, Mary đẩy cho cửa từ từ mở ra, hai đứa cùng bước vào trong và rồi Mary ngừng lại, khoát tay vẻ ngang ngạnh.
- Nó đây, - Con bé nói - khu vườn bí mật ấy đây, và tôi là người duy nhất trên đời muốn cho nó sống.

****k đưa mắt ngắm quanh khu vườn, ngoảnh đầu nhìn hết lần này tới lượt khác.
- Ầy! - Thằng bé nói gần như thì thầm - Đây quả là một chốn lạ lùng, xinh đẹp. Như một người đẹp đang say giấc mộng.

Chú thích:

[1] Currant: cây bụi được trồng có quả nhỏ, màu đen, đỏ hoặc trắng mọc thành chùm.
[2] Larkspur: cây họ cao trồng trong vườn, có hoa màu xanh, hồng hoặc trắng: cây phi yến; cây ta lết.
[3] Holly: cây bụi xanh quanh năm, có lá nhọn, bóng và cứng, có quả đỏ mọng vào múa đông, cành của nó được dùng để trang trí lễ Noel, còn gọi là cây nhựa ruồi.
[4] The other lads (lối nói thông dụng xuất xứ từ Bắc Âu): ông bạn, thằng cha, để chỉ những người kém hơn về địa vị.

[Poupi]

Chương XI

Chiếc tổ loài chim hét

Trong khoảng hai ba phút, thằng bé cứ đứng nhìn quanh, còn Mary thì nhìn nó. Rồi ****on bắt đầu bước thật nhẹ nhàng, nhẹ nhàng hơn cả Mary vào cái lần đầu tiên ở trong bốn bức tường. Đôi mắt thằng bé dường như gắn chặt lấy mọi thứ - đám cây cối xám màu có dây leo xám xịt quấn quýt khắp thân mình và lòa xòa rủ xuống từ trên cành, mớ cành rối bám trên tường rồi lan xuống cỏ, những góc vườn có thường xuân mọc, cùng các ghế đá và bình hoa cao cao ở giữa.
- Tôi không bao giờ nghĩ mình lại thấy một chỗ như thế này. - Cuối cùng nó thì thầm bảo.
- Anh có nghe nói gì về nơi này không? - Mary hỏi.
Con bé nói khá to nên ****on phải ra hiệu cho nó.
- Chúng ta nói khẽ thôi, - Thằng bé bảo - nhỡ có người nghe thấy lại thắc mắc mình đang làm gì ở đây.
- Ô, tôi quên! - Mary bảo, nó chợt thấy lo sợ và vội đưa tay lên bịt miệng - Anh có biết gì về khu vườn này không? - Nó hỏi lại khi đã trấn tĩnh.
****on gật đầu.
- Chị Martha bảo với tôi rằng có một nơi mà chưa từng có ai vào được bên trong. Chúng tôi thường tự hỏi không hiểu nơi đó thế nào.
****on ngừng lại, nhìn một lượt aarn dây leo màu xám quanh vườn, đôi mắt to của nó ánh lên vẻ hạnh phúc lạ lùng.
- Chà, khi xuân sang thì quanh đây sẽ đầy ắp tổ chim - Thằng bé bảo - Đây là chốn làm tổ an toàn nhất trên nước Anh này. Nhung không loài nào từng tới gần đám dây leo và bụi hồng kia mà làm tổ. Tôi vẫn không hiểu tại sao tất cả các loài chim trên cánh đồng hoang lại không làm tổ ở đây.
Cô chủ Mary lần nữa bất giác đặt tay lên cánh tay nó.
- Liệu đây có phải những khóm hồng không - Con bé thì thào - Anh có thể cho tôi hay chứ? Tôi cho rằng có lẽ chúng đã chết cả rồi.
- Ấy! Không đâu! Chúng không chết. Chẳng có cây nào chết cả! - ****on đáp - Cô trông đây!
Thằng bé dấn bước tới cái cây gần nhất - một cái cây nom già cỗi, trên thân bám đầy địa y màu xám và từ trên ngọn rủ xuống cả một bức mành được kết bởi những nhánh dây leo. Nó lấy từ Ềúi quần ra một con dao dày và mở một lưỡi dao.
- Có quá nhiều cành chết cần cắt bỏ, - ****on nói - cùng với khá nhiều bụi cây già nữa. Nhưng năm vừa rồi chúng cũng đâm ra được một số cành mới. Đây là một cành mới. - Nó chạm tay vào một cành cây màu xanh xám thay vì xám nâu khô khốc.
Mary cũng tự tay chạm vào cành cây với vẻ háo hức, long trọng.
- Cành này sao? - Con bé nói - Có phải cành này vẫn hoàn toàn sống?
****on toét miệng cười.
- Nó còn sống mệt nghỉ như cô và tôi vậy. - Thằng bé nói; và Mary vẫn còn nhớ Martha bảo nó rằng “sống mệt nghỉ” có nghĩa là “vẫn sống” hoặc “đầy sức sống”.
- Tôi lấy làm mừng vì nó còn sống mệt nghỉ! - Con bé kêu lên khe khẽ - Tôi muốn bọn chúng cứ sống mệt nghỉ. Bây giờ chúng ta thử đi vòng quanh vườn này và đếm xem bao nhiêu cây còn sống đi.
Con bé thở hổn hển vì háo hức, ****on cũng phấn khích chẳng kém gì nó. Chúng đi hết cây này sang cây khác, bụi này sang bụi khác. ****on cầm sẵn con dao trong tay và chỉ cho Mary những thứ mà con bé cho rằng vô cùng tuyệt vời.
- Chúng sống hoang dại, nhung những cây khỏe thì vô cùng phát triển. Cây nào yếu thì tàn lụi, nhưng bọn còn lại cứ thế mà lớn lên và vươn xa đến độ làm ta phải kinh ngạc. Nhìn đây! - ****on kéo xuống một cành cây xám nâu khô khốc. - Có thể người ta bảo đây là cành chết, nhưng tôi không nghĩ vậy. Nhìn xuống gốc này, tôi sẽ rạch thử xem sao.
Nó quỳ xuống, dùng dao cắt ngọt qua một nhánh cây khô tưởng như không còn sự sống, chỗ không xa mặt đất là mấy.
- Đó, thấy chưa! - Nó nói, vẻ mặt phấn khởi - Tôi đã bảo cô mà. Có màu xanh bên trong thân gỗ. Cô nhìn vào đây này.
Mary đã quỳ trên hai đầu gói trước khi ****on bảo, căng mắt ra nhìn.
- Chừng nào còn chút màu xanh và nhựa ứa ra thế này thì còn sống mệt nghỉ - Thằng bé giải thích - Còn khi nào bên trong khô đét và dễ dàng bẻ gãy được như cái cành tôi vừa bẻ đây thì gay rồi. Nhìn bộ rễ này là ta biết cây còn phát triển, - Nó ngừng nói, ngẩng mặt nhìn những nhánh cây đang đung đưa trên đầu - vào mùa hè nơi đây sẽ là cả một đài phun nước kết bằng hoa hồng.
Chúng tiếp tục đi từ bụi này sang bụi khác, từ cây này tới cây khác. Thằng bé tỏ ra mạnh mẽ và linh lợi với con dao trong tay, nó biết cách cắt bỏ đi những cành khô nhánh chết, và có thể chỉ cho Mary rõ cành nào tưởng chừng chẳng mấy hy vọng mà vẫn còn sự sống xanh rờn bên trong. Mới chưa đầy nửa giờ mà Mary thấy chính nó cũng tự biết được điều đó. Mỗi khi ****on cắt ngang một nhành cây trông như đã chết, nó lại cố kìm một tiếng kêu vui sướng khi bắt gặp dấu hiệu nhỏ nhoi thoáng qua của màu xanh ẩm ướt. Mai, cuốc và chĩa tỏ ra rất có ích. ****on chỉ cho con bé cách dùng chĩa, trong khi nó dùng mai để xén bớt rễ cây và xới đất cho thoáng khí.
Hai đứa miệt mài cắt tỉa quanh một trong những khóm hồng lớn thường thấy, bỗng ****on nhìn thấy vật gì đó khiến nó kinh ngạc thốt lên.
- Tại sao thế nhỉ! - Thằng bé kêu khẽ và đưa tay chỉ vạt cỏ cách đó vài bước chân - Ai đã làm việc ấy?
Thì ra đó là một trong mấy luống hoa đã được Mary dọn quang để giúp những mầm non nhú lên.
- Tôi làm đấy. - Mary bảo.
- Sao, tôi cứ ngỡ cô không biết gì chuyện vườn tược cơ mà. - ****on kêu lên.
- Tôi không biết, - Mary đáp - nhưng chúng thì bé tẹo teo, mà cỏ dại thì dày đặc và mọc khỏe quá, tưởng chừng chúng không còn chỗ để thở nữa. Bởi thế tôi phải dọn chỗ cho chúng. Tôi thậm chí cũng không biết chúng là giống cây gì nữa.
****on bước tới quỳ xuống bên đám mầm cây, rộng miệng cười.
- Cô có lý - Thằng bé bảo - Một người làm vườn cũng không thể nói đúng hơn cô. Nhờ thế chúng sẽ mọc nhanh như thổi. Toàn là nghệ tây, hoa giọt tuyết. Còn đây là thủy tiên, - Quay sang khoảnh đất nhỏ, khác nó bảo - và kia là thủy tiên hoa vàng. Hây, chúng đều đã nhú lên rồi!
Thằng bé chạy từ khoảnh đất đã dọn sạch này sang khoảnh đất khác.
- Cô làm được hàng núi công việc, thật chẳng kém gì một cô gái trưởng thành. - Thằng ****on vừa nói, vừa đưa mắt nhìn Mary từ đầu đến chân.
- Tôi đang béo lên, - Mary bảo - và cũng thấy khỏe lên. Tôi vốn hay mệt mỏi, vậy mà khi đào xới thì chẳng thấy mệt gì hết. Tôi thích được ngửi mùi đất mới lật lên.
- Điều đó có lợi cho cô đấy - Vừa nói, ****on vừa gật gù ra vẻ hiểu biết - Đó là mùi của đất sạch, và còn mùi của cây cối đang đâm chồi nảy lộc sau khi được tưới tắm bởi những trận mưa nữa. Nhiều bận đang lang thang trên cánh đồng hoang thì cơn mưa ập xuống, tôi liền nằm trú dưới một bụi cây, lắng nghe tiếng mưa rơi rả rích trên lá thạch thảo và cứ hít hà mãi. Mẹ tôi thường bảo cái mũi của tôi lúc nào cũng run run chẳng khác nào mũi một con thỏ.
- Anh không bao giờ bị cảm lạnh à? - Mary hỏi, chằm chằm nhìn thằng bé với vẻ hết sức ngạc nhiên. Con bé chưa từng gặp một đứa con trai nào lại ngộ nghĩnh và cũng dễ thương đến thế.
- Chưa - ****on nhe răng cười - Tôi chưa bao giờ bị cảm lạnh từ khi ra đời, dù tôi chẳng được nuôi dưỡng đầy đủ. Tôi chạy băng băng trên khắp cánh đồng hoang, trong mọi thời tiết, như là bọn thỏ vậy. Mẹ bảo tôi đã hít quá nhiều không khí trong lành trong suốt mười hai năm qua nên một chút khí lạnh cũng chẳng thể làm tôi khụt khịt nổi. Tôi dẻo dai như một sợi dây kết bằng đay trắng.
Thằng bé vẫn làm việc không ngơi tay trong lúc trò chuyên, còn Mary lẽo đẽo theo sau và giúp ****on khi thì bằng chiếc chĩa ba, khi thì bằng xẻng của nó.
- Còn rất nhiều việc phải làm ở đây! - ****on nói và nhìn quanh, vẻ hân hoan.
- Liệu anh có quay lại cùng làm giúp tôi không? - Mary khẩn khoản - Tôi dám chắc có thể làm cùng anh. Tôi có thể xới đất, nhặt cỏ và làm bất kỳ việc gì anh bảo Ôi! đến đi, ****on!
- Tôi sẽ đến đây hàng ngày, nếu cô muốn, dù mưa hay nắng - ****on đáp lại chắc nịch - Đây quả là chuyện vui nhất mà tôi có được trong đời: đánh thức cả một khu vườn.
- Nếu anh tới, - Mary nói - nếu anh giúp tôi làm cho nó sống lại thì tôi sẽ... tôi quả không biết sẽ phải làm gì nữa! - Con bé dừng lại một cách tuyệt vọng. Còn bạn, bạn có thể làm gì nữa với một cậu bé như vậy?
- Tôi sẽ bảo cho cô những việc cô phải làm - ****on đáp, nhe răng cười vui vẻ - Rồi cô sẽ béo tốt lên, sẽ thấy đói ngấu nghiên như một con cáo non, và rồi cô sẽ học được cách nói chuyện với chim ức đỏ chẳng kém gì tôi. Ôi! Chúng ta sẽ có biết bao trò vui.
Thằng bé bắt đầu đi loăng quăng, hết ngước trông các ngọn cây lại nhìn những bức tường và khóm cây với vẻ suy nghĩ.
- Tôi không muốn biến nó thành như vườn của một người làm vườn, chỗ nào cũng được xén tỉa gọn ghẽ ngăn nắp, phải không cô - Nó nói - Cứ như thế này có khi lại đẹp, cứ để các cành các nhánh bò lan hoang dại, đu đưa rồi xoắn quyện lấy nhau.
- Đừng làm chúng ngăn nắp quá - Mary nói vẻ lo âu - Nếu chúng ngay ngắn đâu ra đấy thì còn gì là một khu vườn bí mật.
****on đứng vò vò mái tóc nâu bù xù của nó, nom khá bối rối.
- Cứ như thế này trông cũng đủ là một khu vườn bí mật rồi, - Nó bảo - nhưng hình như ngoài con chim ức đỏ ra, phải còn ai nữa sống ở đây kể từ ngày nó bị đóng kín trong suốt mười năm qua.
- Nhưng cánh cửa thì bị khóa, còn chìa thì bị vùi kỹ - Mary bảo - Không ai có thể vào trong được.
- Sự thật là thể - ****on đáp - Đây quả là một chốn kỳ dị. Tôi thấy hình như sau mười năm thì gần đây có ai đã tỉa xén bớt cây đi thì phải.
- Nhưng làm việc ấy bằng cách nào? - Mary hỏi.
Sau khi xem xét một nhánh hồng bình thường, ****on lắc đầu.
- Phải rồi! Làm sao có thể làm việc đó được nhỉ? - Thằng bé thì thầm - Nhất là khi cánh cửa bị khóa, còn chìa thì bị vùi kín.
Mary luôn cảm thấy rằng nhiều năm rồi sẽ qua đi, nhưng nó sẽ không bao giờ quên nổi cái buổi sáng đầu tiên khi khu vườn của nó bắt đầu sống dậy. Dĩ nhiên rồi, nơi ấy dường như đã bắt đầu sống dậy vì nó kể từ buổi sáng đó. Khi ****on bắt tay vào dọn chỗ để gieo hạt, con bé nhớ lại những lời thằng Basil đã hát để chọc tức nó.
- Có giống hoa nào nom giống những quả chuông không? - Con bé hỏi.
- Hoa ly ly vùng thung lũng, - ****on đáp, tay vẫn đang cầm xẻng xới đất - và cả hoa chuông vùng Canterbury.
- Chúng ta trồng thử một ít đi. - Mary bảo.
- Ly ly vùng thung lũng thì ta có sẵn ở đây rồi; tôi đã thấy chúng. Chúng mọc quá dày, ta nên tỉa bớt đi. Các giống khác phải mất tới hai năm mới nở hoa kể từ lúc gieo hạt, nhưng tôi có thể mang cho cô một số cây có sẵn từ vườn nhà chúng tôi. Nhưng tại sao cô lại muốn chúng?
Mary bèn thuật lại cho ****on nghe về Basil cùng đám anh chị em của nó ở Ấn Độ, và con bé đã ghét chúng ra sao, cả việc chúng gọi nó là “Cô chủ Mary quá ư ngang ngược”.
- Chúng thường nhảy nhót quanh tôi, nhìn tôi mà hát. Chúng hát rằng:
Cô chủ Mary này, thật quá ư ngang ngược,
Làm sao vườn cô mọc nổi đây?
Khi chuông bạc rồi vỏ sò tạp nhạp,
Cùng cúc vạn thọ lẫn lộn cả một nơi.
Tôi vừa chợt nhớ tới bài hát đó và tự hỏi không biết có đúng là có những bông hoa trông như những chiếc chuông bạc không.
Con bé khẽ nhíu mày rồi nhấn chiếc xẻng của nó thật sâu xuống đất.
- Tôi không hề ngang ngược như lời chúng hát.
****on bật cười.
- Ồ! - Thằng bé tiếp lời, và trong lúc làm cho tơi lớp đất đen mầu mỡ, nó cố hít hà làn hương thơm của đất - Dường như chẳng ai có thể ngang ngược được nữa khi hoa lá đua nở, muông thú thân thiện, ríu rít đào hang xây tổ và hót ca, phải không.
Mary đang quỳ bên ****on, tay cầm hạt giống, nó nhìn sang thằng ****on và thôi cau mày.
- ****on, anh thật tốt, đúng như lời Martha đã nói về anh. Tôi rất quý anh, và anh trở thành người thứ năm rồi đấy. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình lại có thể thích những năm người.
****on ngồi tì lên gót chân, giống cách Martha vẫn ngồi trong khi đánh bóng chiếc ghi lò. Cậu ấy trông thật ngộ và vui tính, Mary nghĩ bụng, với đôi mắt to xanh biếc, hai má đỏ hồng và chiếc mủi hếch đầy mãn nguyện của cậu.
- Cô chỉ yêu quý có năm người thôi sao? Bốn người kia là những ai vậy?
- Mẹ anh và Martha, - Mary đếm họ trên các ngón tay của nó - rồi chim ức đỏ và ông Ben Weatherstaff.
****on bật cười to đến nỗi nó vội đưa tay bịt miệng.
- Tôi biết cô nghĩ tôi là một đứa kỳ quặc, nhưng tôi cho rằng cô mới là cô nàng bé nhỏ kỳ quặc nhất mà tôi từng thấy.
Lúc ấy, Mary đã làm một việc lạ lùng. Nó ngả người về phía trước, hỏi thằng bé một câu mà nó không bao giờ tưởng tượng nó sẽ hỏi ai đó từ trước tới giờ. Nó cố gắng hỏi câu đó bằng giọng Yorkshire bởi đó là ngôn ngữ của thằng bé, và ở Ấn Độ một người địa phương thường tỏ ra hài lòng nếu bạn thạo lối nói của anh ta.
- Anh có quý tôi không [2]?
- Ôi! - Thằng bé thành thật đáp - Tôi quý chứ. Tôi quỷ cô vô cùng, và chim ức đỏ cũng thế, tôi tin thế.
- Vậy là có hai. - Mary bảo - Có tới hai người bạn dành cho tôi.
Từ lúc ấy trở đi, chúng làm việc chăm hơn và cũng vui hơn. Mary giật mình và tiếc nuối khi nghe tiếng cái đồng hồ lớn trong sân điểm giờ ăn trưa của nó.
- Tôi phải về rồi - Nó buồn rầu nói - Và anh cũng nên về đi thôi, phải không?
****on nhoẻn cười.
- Tôi mang theo bên mình bữa trưa của tôi thật dễ dàng. Mẹ luôn cho phếp tôi được nhét một thứ gì đó trong túi áo.
Nó nhặt chiếc áo khoác dưới bãi cỏ rồi lấy từ đó ra cái túi nhỏ, trong có một vật được bọc giữa chiếc khăn tay màu trắng và xanh rất sạch sẽ. Chiếc khăn gói hai lát bánh mì đầy đặn cùng miếng gì đó kẹp ở giữa.
- Thường là chẳng có gì ngoài bánh mì, - Nó nói - nhưng hôm nay tôi lại được thêm một chút thịt lợn xông khói ngon lành.
Mary thấy bữa ăn mới kỳ dị làm sao, nhưng có vẻ như thằng bé sẵn sàng thưởng thức nó.
- Cô về nhà mà ăn trưa đi. Tôi sẽ dùng bữa của tôi trước. Tôi sẽ nán lại làm thêm một chút trước khi về.
Nó ngồi xuống, tựa lưng vào một gốc cây.
- Tôi sẽ gọi con chim ức đỏ đến, cho nó chút thịt xông khói. Bọn chúng rất thích món chất béo tuyệt vời này.
Mary chắc chắn là không chịu rời thằng bé. Đột nhiên, nó cảm thấy ****on như một cậu tiên rừng sẽ biến mất khi nó trở lại khu vườn. ****on là cậu bé quá hay, khó lòng tìm thấy ở trên đời. Nó đã đi được nửa đường ra tới chỗ cánh cửa ẩn trong bức tường, nhưng rồi nó liền trở lại.
- Dù bất kể chuyện gì xảy ra, anh... anh cũng không bao giờ nói ra chứ? - Nó nói.
Đôi má ửng màu hoa anh túc của thằng bé lúc này đang phồng lên vì miếng bánh to tướng cùng với thịt xông khói, nhưng nó vẫn cố mỉm cười động viên Mary :
- Nếu cô là một con chim hét tầm gửi và chỉ cho tôi biết tổ ở đâu, cô có nghĩ tôi sẽ kể với ai không? Không đời nào. Cô thì cũng thận trọng chẳng kém một con chim hét.
Và con bé đúng là người như vậy.
---------------------------------------------
[1] Thrush: một loài chim hót, có lưng màu nâu nhạt và ức lốm đốm: chim hét.
[2] Does tha’ like me?

[Poupi]

Chương XII

“Cháu có thể có một mảnh đất được không?”

Mary chạy nhanh đến nỗi tưởng chừng đứt cả hơi khi về tới phòng riêng. Tóc nó xõa ra trên trán, còn hai má lại đỏ hây hây. Bữa trưa của nó đã dọn sẵn trên bàn, Martha đang ngồi gần đó.
- Cô về hơi muộn - Chị nói - Cô ở đâu thế?
- Tôi vừa gặp ****on! Tôi vừa được gặp ****on!
- Tôi cũng biết nó đến - Martha nói vẻ hân hoan - Làm sao cồ lại thích nó cơ chứ?
- Tôi cho rằng... tôi cho rằng anh ấy rất tuyệt! - Mary nói bằng một giọng cả quyết.
Martha sửng sốt, nhưng vẻ mặt đầy thích thú.
- Chà, - Chị nói - nó là đứa khá nhất trong những đứa trẻ nhà tôi được sinh ra, nhưng chúng tôi chưa bao giờ cho rằng nó đẹp trai. Mũi nó hếch quá.
- Tôi thì lại thích cái mũi ấy hếch như thế. - Mary đáp.
- Mà đôi mắt nó thì cứ tròn như hai hòn bi, - Martha nói với đôi chút ngờ vực - mặc dù chúng có màu khá đẹp.
- Tôi lại thích chúng tròn như thế, - Mary bảo - chúng có màu đúng như màu của bầu trời trên cánh đồng hoang.
Martha tươi cười mãn nguyện.
- Mẹ vẫn bảo nó có màu mắt ấy bởi cứ luôn ngước nhìn chim chóc với mây bay. Nhưng còn cái miệng rộng ngoác nữa chứ?
- Tôi thì tôi yêu cái miệng rộng của anh ấy - Mary đáp một cách ngoan cố - Tôi ước gì miệng của tôi cũng giống hệt thế.
Martha tủm tỉm vẻ sung sướng.
- Nếu vậy thì cô sẽ có một bộ mặt khá ngộ đây. Nhưng tôi đã biết sự thể sẽ như thế khi cô gặp nó. Thế cô có thích các hạt giống và dụng cụ làm vườn không?
- Chị cũng biết anh ấy đã mang chúng cho tôi sao? - Mary hỏi.
- Ồ! Tôi không bao giờ nghĩ nó không mang cho cô. Có thể tin chắc rằng nó sẽ mang chúng đến, miễn là chúng có ở Yorkshire. Nó là một đứa thật đáng tin cậy.
Mary đang ngại chị sẽ hỏi sang những câu mà nó khó bề trả lời, nhưng Martha đã không làm vậy. Chị quá quan tâm đến chuyện giống má và dụng cụ làm vườn. Vậy mà vẫn có lúc Mary thấy kinh hãi, là khi Martha hỏi nó trồng hoa ở đâu.
- Cô đã xin phép ai chưa đây? - Chị hỏi vặn.
- Tôi chưa hỏi bất kỳ ai hết. - Mary lưỡng lự đáp.
- Hừ, nhưng tôi không thích hỏi người quản vườn đâu. Lúc nào ông ta cũng ra vẻ ta đây, ông Roach ấy mà.
- Tôi chưa bao giờ gặp ông ta. Tôi chỉ gặp những người giúp việc làm vườn và ông Ben Weatherstaff.
- Nếu là cô, tôi đã hỏi bác Ben Weatherstaff rồi - Martha khuyên con bé - Bác ấy không đến nỗi tệ như vẻ ngoài đâu, mặc dầu bác ấy rất hay gắt gỏng. Ông Craven để mặc bác ấy muốn làm gì thì làm, bởi vì bác ấy đã ở đây từ hồi bà Craven còn sống và là người khiến bà vui vẻ bật cười nhiều phen. Bà quý bác ấy lắm. Biết đâu bác ấy chẳng tìm cho cô một góc vườn ở chỗ nào cũng nên.
- Cho dù là một nơi xó xỉnh hẻo lánh không ai màng tới và bận tâm xem tôi có sở hữu hay chăng nữa, thì họ có cho tôi không hả chị? - Con bé hỏi, giọng đầy lo lắng.
- Chẳng có lý gì mà không cho. Cô có gây thiệt hại gì đâu.
Mary ăn qua quýt cho xong, khi nó vừa rời khỏi bàn ăn và định chạy về phòng riêng lấy mũ đội thì Martha ngăn nó lại.
- Tôi có mấy việc muốn nhắc cô, - Chị nói - tôi nghĩ cứ để cô ăn uống xong xuôi đã. Ông Craven đã trở về sáng nay, và tôi cho rằng ông ấy muốn gặp cô.
Mặt Mary tái nhợt.
- Ôi! - Nó thốt lên - Tại sao? Tại sao? Ông ấy đã không muốn gặp tôi hôm tôi tới đây cơ mà. Tôi nghe rõ Pitcher nói rằng ông ấy không muốn.
- Chà! - Martha giải thích - Bà Medlock bảo cũng chỉ tại mẹ tôi thôi. Bữa trước mẹ tôi sang bên làng Thwaite và bà đã gặp ông ấy. Trước đây bà chưa bao giờ được chuyện trò với ông ấy, tuy rằng bà Craven đã từng ghé thăm gian nhà gianh của chúng tôi đôi ba bận. Ông ấy quên rồi, nhưng mẹ tôi thì không, và bà đã đánh bạo cản bước ông ấy. Tôi không rõ bà đã nói với ông những gì về cô, nhưng đại loại bà đã nhắc ông để tâm tới việc gặp cô trước khi ông ấy lại lên đường vào ngày mai.
- Ôi! - Mary kêu to - Thì ra ông ta sắp ra đi vào ngày mai sao? Tôi mừng quá!
- Lần này ông đi lâu lắm đấy. Mùa thu hoặc đông tới chưa chắc ông đã trở về. Ông định đi du lịch ở nước ngoài. Ông vẫn thường làm thế.
- Ôi! Tôi mừng quá! Tôi mừng quá! - Mary nói với vẻ biết ơn.
Cho đến thu tới hoặc thậm chí mùa đông mà ông ấy vẫn chưa trở về thì nó sẽ đủ thời gian để ngăm khu vườn bí mật hồi sinh. Cho dù lúc bấy giờ, ông ấy có phát hiện và tước đoạt khu vườn khỏi nó thì ít ra nó cũng đã được ngắm nhìn cảnh tượng ấy.
- Chị nghĩ khi nào ông ấy muốn gặp...
Mary chưa kịp nói hết câu thì cửa mở, bà Medlock bước vào. Bà vận bộ đồ đen đẹp nhất cùa mình, đội mũ mềm không vành, trên cổ áo có cài chiếc ghim lớn có hình khuôn mặt một người đàn ông. Đây là bức ảnh màu của ông Medlock đã qua đời từ mấy năm trước, bà luôn đeo nó mỗi khi ăn mặc diện. Trông bà có vẻ bồn chồn, lo lắng.
- Tóc cô rối quá - Bà nói vội - Đi chải lại đi. Martha, chị hãy giúp cô đây thay bộ đồ đẹp nhất. Ông Craven sai tôi đưa cô ấy tới phòng làm việc.
Tất cả vẻ hồng hào vụt tắt khỏi hai má Mary. Tim nó đập thình thịch và nó cảm thấy mình lại trở về nguyên trạng một đứa trẻ câm lặng, khó ưa và cứng nhắc. Nó thậm chí không buồn trả lời bà Medlock mà quay bước về phòng riêng, Martha đi theo sau. Trong lúc thay quần áo và chải tóc, nó chẳng nói chẳng rằng. Sau khi đã hoàn toàn chỉnh tề, nó im lặng theo bà Medlock xuống hành lang. Mà nó còn biết nói gì đây? Nó buộc phải đi gặp ông Craven, ông ấy không ưa nó, mà nó cũng chẳng ưa ông. Nó thừa hiểu ông ấy sẽ nghĩ gì về nó.
Con bé được đưa tới phần lâu đài mà trước đó nó chưa hề đặt chân tới. Cuối cùng, bà Medlock đưa tay gõ một cánh cửa, và khi có tiếng ai đó bảo “Mời vào”, cả hai cùng tiến vào trong phòng. Một người đàn ông đang ngồi trong chiếc ghế bành kê trước lò sưởi, bà Medlock lên tiếng.
- Đây là cô Mary, thưa ngài.
- Bà có thể đi và để cô ấy lại. Tôi sẽ rung chuông báo cho bà khi tôi muốn bà đến đưa cô ấy về. - Ông Craven bảo.
Lúc bà ta ra khỏi phòng và khép cửa, Mary chỉ còn biết đứng đợi. Đứa con gái bé nhỏ không mấy ưa nhìn đó đang vặn xoắn hai bàn tay vào nhau. Nó nhận thấy người đàn ông ngồi trên ghế cũng chẳng đến nỗi gù lắm, chỉ ngặt nỗi đôi vai không được cân đối, và mái tóc đen của ông đã điểm bạc. Ông ngoái nhìn qua bên vai cao hơn và bảo nó.
- Hãy lại gần đây!
Mary tiến đến gần ông.
Ông chẳng đến nỗi xấu xí, khó chịu. Khuôn mặt ông hẳn cũng tuấn tú nếu nó không đượm vẻ khổ hạnh đến vậy. Hình như vẻ ngoài của con bé khiến ông băn khoăn và ông không biết nên làm gì với nó.
- Cháu khỏe chứ? - Ông hỏi.
- Vâng. - Mary đáp.
- Họ chăm sóc cháu có được tử tế không?
- Có ạ.
Ông đưa tay xoa vầng trán vẻ đầy lo lắng khi nhìn ngắm nó từ đầu đến chân.
- Cháu gầy quá. - Ông bảo.
- Cháu đang béo lên đấy. - Mary trả lời, nó cũng thừa biết vẻ cứng nhắc trong cách nói năng của nó.
Ông có khuôn mặt mới buồn rầu làm sao! Đôi mắt đen của ông như thể không nhìn vào nó mà nhìn một cái gì khác, cũng như khó mà nói rằng ông đang nghĩ ngợi về nó.
- Ta quên khuấy mất cháu - Ông nói - Làm sao ta có thể nhớ ra cháu cơ chứ? Ta đã tính đưa tới chỗ cháu một cô gia sư, một bảo mẫu hoặc ai đó đại loại như vậy, thế mà ta lại quên khuấy đi.
- Bác làm ơn, - Mary mở đầu - làm ơn... - Nó cảm thấy cổ họng nghẹn lại.
- Cháu muốn nói gì? - Ông hỏi ân cần.
- Cháu... cháu đã quá lớn để cần đến bảo mẫu -Mary đáp - Và xin bác... xin bác đừng bắt cháu phải có thêm một cô gia sư bên cạnh nữa.
Ông lại xoa trán và chằm chằm nhìn nó.
- Đó là những gì mà người đàn bà nhà Sowerby đã nói mà. - Ông lẩm bẩm.
Mary thu hết can đảm.
- Có phải bà... bà là mẹ chị Martha không ạ? - Mary lắp bắp.
- Phải, ta cho rằng thế. - Ông đáp.
- Bà ấy rất hiểu trẻ con. - Mary bảo - Bà có tới mười hai người con, nên bà hiểu.
Ông như choàng tỉnh.
- Thế cháu muốn gì?
- Cháu muốn được chơi ngoài trời - Mary đáp, nó hy vọng giọng mình không đến nỗi run - Cháu chưa bao giờ thích điều đó khi ở Ấn Độ. Còn ở đây, làm vậy cháu sẽ thấy đói bụng, và cháu đang béo lên.
Ông nhìn con bé.
- Bà Sowerby bảo điều ấy làm cháu khỏe hẳn ra chứ gì. Có lẽ đúng thế thật. Bà ấy cho rằng tốt hơn hết cháu hãy khỏe lên đã rồi mới cần một cô gia sư kèm cặp.
- Cháu khỏe là bởi được chơi đùa, cùng với nắng gió ngoài cánh đồng hoang. - Mary lý sự.
- Cháu thường chơi ở đâu?
- Ở khắp mọi nơi - Mary hổn hển đáp - Mẹ chị Martha gửi cho cháu một sợi dây nhảy. Cháu nhảy dây khắp nơi... và cháu còn ngó quanh xem liệu có gì sắp trồi lên khỏi mặt đất không, chứ chẳng hề làm gì có hại.
- Đừng sợ hãi thế - Ông Craven nói giọng lo lắng - Một đứa trẻ như cháu thì chẳng thể làm gì có hại hết. Cháu có thể làm những gì cháu muốn.
Mary vội đưa tay lên che cổ, nó sợ ông nhìn thấy cái cục tắc nghẹn trong con kích động mà nó sắp rơi vào. Nó bước lại gần ông hơn.
- Cháu có thể, phải không ạ? - Nó nói với vẻ rụt rè.
Khuôn mặt bé nhỏ đầy khắc khoải của nó càng khiến ông lo lắng han bao giờ hết.
- Đừng có căng thẳng đến vậy - Ông thốt lên - Dĩ nhiên là cháu có thể. Ta là người bảo hộ của cháu, vậy nhưng về chuyện trẻ con hiểu biết của ta lại hết sức nghèo nàn về trẻ con. Ta không thể dành cho cháu thời gian hoặc sự chăm sóc. Ta đau ốm thảm hại, lại không thể tập trung làm việc gì cho ra hồn, nhưng ta muốn thấy cháu được hạnh phúc và thoải mái. Ta quả không hiểu gì về trẻ nhỏ, nhưng bà Medlock được giao phó là phải lo cho cháu tất cả những gì cháu cần. Ta cho gọi cháu tới hôm nay bởi vì bà Sowerby bảo ta nên gặp cháu. Con gái bà đã kể nhiều về cháu. Bà ấy cho rằng cháu cần không khí trong lành, tự do và được chạy nhảy đây đó.
- Bà ấy hiểu tường tận về trẻ con. - Mary nhắc lại, mặc dù nó không hề có ý làm vậy.
- Hẳn là thế - Ông Craven bảo - Ta nghĩ bà ta khá là táo tợn lúc muốn ngăn bước ta giữa cánh đồng, nhung bà ấy chỉ nói: “Bà Craven đã từng đối xử tốt với tôi”. - Nhắc đến cái tên của người vợ quá cố dường như là điều quá khó khăn đối với ông - “Bà nhà là một phụ nữ rất đáng kính”. Bây giờ gặp cháu, ta nghĩ bà ấy đã nói ra những điều có lý. Cháu cứ việc chơi ngoài trời bao lâu tùy thích. Đây là một tòa nhà đồ sộ, cháu có thể vào chỗ nào cháu thích, cứ vui vẻ đùa nghịch nếu cháu muốn. Cháu còn cần gì nữa không? - Và một ý nghĩ tình cờ chợt nảy trong óc ông - Cháu có muốn đồ chơi, sách vở hay búp bê không?
- Liệu cháu có thể, - Mary rụt rè - cháu có thể có được một mảnh đất không ạ?
Trong lúc đang háo hức, con bé không nhận ra mấy từ ấy nghe mới kỳ dị làm sao và chúng không phải là những lời mà con bé định nói. Ông Craven giật mình.
- Đất! - Ông nhắc lại - Ỷ cháu muốn dùng đất vào việc gì?
- Để gieo hạt... để làm cho chúng sinh sôi nảy nở... để nhìn thấy chúng được sống. - Mary ấp úng.
Ông nhìn chòng chọc vào con bé hồi lâu, rồi đưa tay dụi mắt.
- Cháu... quan tâm chuyện vườn tược đến thế kia à? - Ông nói chậm rãi.
- Hồi ở Ấn Độ thì cháu chẳng biết gì - Mary đáp - Cháu lúc nào cũng ốm đau và mệt mỏi, và thời tiết lại nóng bức quá. Đôi khi cháu cũng vun những luống hoa bằng cát rồi cắm mấy bông hoa lên đấy. Nhưng ở đây thì lại khác hẳn.
Ông Craven đứng dậy, chậm chạp bước ngang qua gian phòng.
- Một miếng đất. - Ông như nói với chính mình. Mary nghĩ nó đã vô tình nhắc ông nhớ lại chuyện gì thì phải. Khi ông dừng bước để nói với nó, đôi mắt đen của ông trông hết sức dịu dàng, hiền hậu.
- Cháu muốn bao nhiêu đất thì cứ tùy thích. Cháu làm ta nhớ đến một người rất yêu quý đất đai và những gì mọc lên từ đấy. Khi cháu thấy mảnh đất mà cháu muốn, - Miệng ông thoáng vẻ gì đó tựa như một nụ cười, - thì hãy nhận lấy nó, con gái ạ, và hãy làm cho nó sinh sôi nảy nở.
- Cháu có thể nhận bất kể chỗ nào không có ai dùng tới?
- Bất kể chỗ nào - Ông trả lời - Thôi! Bây giờ thì cháu đi đi, ta thấy mệt rồi. - Ông rung chuông gọi bà Medlock - Tạm biệt cháu. Ta sẽ phải xa nhà suốt mùa hè này.
Bà Medlock bước vào phòng nhanh đến nỗi Mary có cảm tưởng nãy giờ bà vẫn chực sẵn ngoài hành lang.
- Bà Medlock này, - Ông Craven bảo bà - bây giờ gặp đứa bé này tôi mới hiểu những gì bà Sowerby muốn nói. Cô bé cần khỏe khoắn hơn trước khi bắt tay vào học tập. Hãy dọn cho cô ấy những món ăn nhẹ nhàng có lợi cho sức khỏe. Cứ mặc cô ấy được chạy thỏa thích trong vườn. Đừng trông nom gò bó cô ấy quá mức. Mary cần tự do, không khí trong lành và chạy nhảy nô đùa đây đó. Thỉnh thoảng bà Sowerby sẽ tới thăm cô ấy, và đôi khi cô ấy cũng được phép tới chơi nhà họ.
Bà Medlock hể hả ra mặt. Bà thầm nhủ trong lòng rằng thế là từ nay bà đỡ phải “chăm nom” Mary nhiều cho mệt xác. Bà vẫn cảm thấy con bé là một bổn phận phiền toái. Và bà mẹ Martha là người mà bà vẫn quý mến từ lâu.
- Cám ơn ngài - Bà nói - Bà Sowerby và tôi đã cùng đến trường với nhau, bà ấy quả là một phụ nữ hiểu biết và nhân hậu, như ngài đã nhận thấy vào hôm đi dạo. Bản thân tôi chẳng có đứa con nào, nhưng bà ấy lại có những mười hai đứa, không đứa nào lại không khỏe mạnh ngoan ngoãn. Cô Mary có thể tới chơi mà không sợ bị chúng làm hư. Chính tôi đã luôn suy ngẫm những lời khuyên nhủ về con trẻ của bà Sowerby. Bà ấy chính là cái mà người ta vẫn gọi là một cái đầu sáng láng, nếu ngài hiểu ý tôi.
- Tôi hiểu - Ông Craven đáp - Bà hãy đưa cô Mary về và bảo Pitcher đến gặp tôi.
Khi bà Medlock rời con bé ở cuối hành lang, Mary chạy như bay về phòng. Nó nhận ra Martha đang đợi sẵn ở đó. Quả thật, Martha cũng đã vội vã trở lại sau khi dọn bàn xong.
- Tôi sắp có một khu vườn riêng! - Mary reo to - Tôi có thể có nó ở bất cứ đâu tôi muốn! Tôi cũng sẽ chưa bị gia sư kèm cặp một thời gian dài nữa! Mẹ chị sắp được tới đây thăm tôi, và có thể tôi cũng được tới thăm nhà chị. Ông ấy còn bảo một đứa con gái bé bỏng như tôi thì chẳng thể làm điều gì có hại hết, ngoài ra tôi có thể làm bất cứ điều gì tôi thích, ở bất kỳ đâu!
- Ôi! - Martha sung sướng nói - Ông ấy dễ chịu đấy chứ phải không cô?
- Chị Martha này, - Mary nói vẻ trịnh trọng - ông ấy quả thực là một người tử tế, chỉ có điều sao mặt ông buồn đến thế, và trán thì lúc nào cũng nhíu lại.
Con bé phóng như bay ra ngoài vườn. Nó đã vắng mặt lâu hơn nó tưảng, nó biết ****on phải cuốc bộ những năm dặm [1] và hẳn cậu ấy đã lên đường từ sớm tinh mơ. Lúc con bé lách qua cánh cửa dưới đám cành thường xuân để vào trong, nó không thấy thằng bé làm việc ở chỗ chúng chia tay lúc trước. Dụng cụ làm vườn được xếp gọn gàng dưới một gốc cây. Nó chạy tới chỗ ấy, đưa mắt nhìn khắp xung quanh, nhưng không thấy ****on. Thằng bé đi đâu không rõ, khu vườn bí mật vắng tanh, ngoài con chim ức đỏ vừa bay qua bờ tường và đang đậu trên một khóm hồng liếc nhìn con bé.
- Anh ấy đi rồi - Con bé nói một cách buồn rầu - Ôi! Thì ra anh ấy... thì ra anh ấy... thì ra anh ấy chỉ là một nhân vật tưởng tượng?
Ánh mắt nó bắt gặp một vật gì trăng trắng đính trên khóm hồng. Đó là một mẩu giấy, đúng vậy, đó là mẩu giấy con bé đã in chữ rồi nhờ Martha chuyển cho ****on. Mẩu giấy được cài vào một chiếc gai dài, và trong phút chốc con bé hiểu ****on đã để nó ở đó. Có mấy nét chữ thô kệch in rời rạc trên đó cùng một hình vẽ nguệch ngoạc. Thoạt tiên con bé không hiểu đó là cái gì. Rồi nó nhận ra đó là hình vẽ chiếc tổ với một con chim nằm ở bên trong. Bên dưới là mấy chữ in, rằng: “Tôi sẽ trở lại”.
----------------------------------------
[1] Mile: đơn vị dài bằng 1,6 km.

[Poupi]

Chương XIV

Vị tiểu vương trẻ tuổi

Vào buổi sáng, cánh đồng hoang vẫn còn chìm đắm trong sương mù và mưa vẫn không ngừng trút xuống. Thực khó lòng ra khỏi nhà vào lúc này. Martha thì bận rộn đến nỗi Mary chẳng có dịp mà chuyện trò với chị, nhưng chiều hôm ấy nó gọi chị đến ngồi với nó trong phòng trẻ. Chị tới, mang theo chiếc bít tất chị vẫn đan mỗi khi không có việc gì khác để làm.
- Cô có chuyện gì đấy? - Chị hỏi ngay lúc cả hai vừa ngồi xuống - Có vẻ cô đang có chuyện muốn nói thì phải.
- Đúng vậy. Tôi đã khám phá ra tiếng khóc ấy là gì.
- Mary bảo.
Martha buông đồ đan của chị xuống đầu gối, ngước nhìn con bé bằng đôi mắt hốt hoảng.
- Cô không được! - Chị thốt lên - Không bao giờ được!
- Tôi đã nghe thấy nó trong đêm - Mary tiếp tục - Tôi bèn ngồi dậy và đi xem nó vọng từ đâu tới. Thì ra là Colin. Tôi đã tìm ra cậu ấy.
Khuôn mặt Martha đỏ bừng pha lẫn sợ hãi.
- Ôi! Cô Mary! - Chị nói nửa như khóc - Cô không được phép làm điều ấy, cô không được! Cô sẽ gây cho tôi bao rắc rối. Tôi chưa bao giờ nói gì với cô về cậu ấy... nhưng cô sẽ đẩy tôi vào rắc rối đấy. Tôi sẽ bị mất việc và rồi mẹ sẽ ra sao!
- Chị chẳng việc gì phải mất việc - Mary bảo - Cậu ấy còn mừng là đằng khác. Chúng tôi đã nói chuyện suốt, cậu ấy bảo cậu ấy rất mừng vì tôi đã đến.
- Cậu ấy mừng? - Martha kêu tướng lên - Cô có chắc không đấy? Cô còn chưa biết cậu ấy sẽ như thế nào khi có điều gì làm cậu ấy bực mình. Lớn tướng rồi mà vẫn khóc lóc như con nít, thế nhưng vào những lúc kích động cậu ấy lại gào thét dễ sợ làm mọi người chết khiếp. Cậu ấy thừa biết mọi người không ai dám phàn nàn, ta thán.
- Cậu ấy không bực mình đâu. - Mary bảo - Khi tôi hỏi xem liệu tôi đã đi được chưa, cậu ấy còn bảo tôi ở lại. Cậu ấy đã hỏi tôi rất nhiều, và tôi ngồi vào chỗ chiếc ghế đẩu lớn, kể cho cậu ấy nghe về Ấn Độ, về chim ức đỏ và khu vườn. Cậu ấy vẫn không chịu để tôi ra về. Cậu ấy còn cho tôi xem bức vẽ chân dung mẹ mình nữa. Trước khi đi, tôi còn hát ru cho cậu ấy ngủ.
Martha há hóc miệng vì kinh ngạc.
- Tôi khó mà tin nổi cô! - Chị phản đối - Chẳng khác nào cô bước thẳng vào hang hùm. Gặp phải lúc cậu ấy nổi cơn tam bành và làm ầm ĩ cả nhà thì khốn. Cậu ấy không ưa người lạ nhìn mình đâu.
- Vậy mà cậu ấy đã để tôi nhìn thấy đấy. Suốt thời gian ấy, tôi nhìn cậu và cậu cũng nhìn tôi. Chúng tôi cứ chằm chằm nhìn nhau! - Mary bảo.
- Tôi không còn biết phải làm gì đây! - Martha kêu lên vẻ kích động - Nếu bà Medlock phát hiện ra, bà ấy sẽ cho rằng tôi dám vi phạm luật lệ mà để cô biết, và tôi sẽ được gửi trả lại cho mẹ tôi ngay tức khắc.
- Cậu ấy không có ý định kể cho bà Medlock bất cứ điều gì. Trước hết đây là một bí mật, - Mary nói như đinh đóng cột - và cậu ấy bảo mọi người buộc phải làm những gì cậu ấy muốn.
- Hừ, thế là đủ, cái cậu này đến tệ! - Martha thở dài và lấy tạp dề lau vầng trán.
- Cậu ấy bảo rằng bà Medlock phải nghe lời. Cậu ấy còn muốn tôi đến thăm hằng ngày và nói chuyện với cậu. Chính chị sẽ là người báo cho tôi khi cậu ấy muốn tôi đến.
- Tôi ư! - Martha kêu - Để rồi tôi sẽ mất việc... chắc chắn vậy!
- Chị chẳng can hệ gì nếu chị làm những gì cậu ấy muốn chị làm và mọi người đều có bổn phận vâng lời cậu ấy. - Mary lý sự.
- Ý cô muốn nói, - Martha kêu to với đôi mắt tròn xoe - rằng đối với cô, cậu ấy thật dễ thương!
- Tôi nghĩ cậu ấy hầu như rất thích tôi.
- Hẳn cô đã bỏ bùa mê cho cậu ấy rồi! - Martha cả quyết nói và hít một hơi dài.
- Chị muốn nói đến Phép thuật hả? - Mary hỏi vặn - Tôi từng nghe về phép thuật hồi ở Ấn Độ, nhưng tôi có biết làm đâu. Vừa mới bước vào phòng cậu ấy, tôi đã ngạc nhiên đến nỗi chỉ biết đứng ngây ra đó mà nhìn chòng chọc. Thế rồi cậu ấy quay lại nhìn tôi đăm đăm. Cậu ấy ngỡ tôi là một hồn ma hay một giấc mộng, còn tôi nghĩ có lẽ cậu ấy cũng thế. Và thật kỳ quặc là chúng tôi đã ngồi với nhau giữa đêm khuya mà chưa từng biết gì về nhau. Chúng tôi bắt đầu hỏi nhau những chuyện khác, cho tới khi tôi bảo cậu ấy rằng đã đến lúc tôi phải đi thì cậu ấy vẫn ngăn lại.
- Vậy là sắp tới ngày tận thế rồi! - Martha hổn hển.
- Có chuyện gì với cậu ấy thế? - Mary hỏi.
- Không ai rõ nữa - Martha đáp - Ông Craven trở nên không bình thường từ khi cậu ấy chào đời. Bác sĩ cho rằng ông ấy có vấn đề về tâm lý. Chỉ vì bà Craven đã chết như tôi có kể với cô. Ông ấy không thèm để mắt tới đứa bé nữa. Ông ấy nói năng mê sảng, bảo lại thêm một thằng gù nữa giống ông ra đời và tốt hơn hết là nó chết đi cho rảnh nợ.
- Thì ra Colin là người gù? - Mary hỏi - Cậu ấy chẳng giống một người gù tẹo nào.
- Cậu ấy đâu đến nỗi thế - Martha bảo - Nhưng cậu ấy bắt đầu xuống sức rồi. Mẹ tôi bảo đã có quá nhiều buồn rầu và đau đớn trong ngôi nhà này, khiến bất kỳ đứa trẻ nào cũng phải xuống sức. Họ sợ lưng cậu bé yếu ớt nên luôn luôn để tâm chăm sóc cậu, bắt cậu nằm, không cho đi lại. Có dạo họ còn bắt cậu mang một cái nẹp chống, nhưng cậu ấy khổ sở cáu kỉnh đến nỗi đâm ra đổ bệnh. Rồi một ông bác sĩ có tiếng đến thăm bệnh cho cậu, và bắt họ tháo cái nẹp ra. Ông ấy nói với các thầy thuốc khác khá thô bạo, dù vẫn theo kiểu lịch sự. Ông ấy bảo bây giờ có cơ man là thuốc chữa bệnh, cứ để ông ấy chữa theo cách của mình.
- Tôi cho rằng cậu ấy quá được nuông chiều. - Mary bảo.
- Cậu ấy là đứa trẻ bất hạnh nhất từ trước tới giờ! - Martha tiếp tục - Tôi không định nói rằng cậu ấy không ốm yếu. Đã vài lần cậu ấy bị ho và cảm lạnh suýt chết. Một bận, cậu ấy sốt vì thấp khớp, bận khác thì bị thương hàn. Chà! Bà Medlock sợ xanh cả mặt. Lúc cậu ấy đương bất tỉnh, bà ấy nói với cô bảo mẫu, cứ tưởng cậu ấy không biết gì: “Chắc chắn nó sẽ không qua khỏi lần này, mà như thế lại tốt hơn cho nó và cho mọi người”. Nói xong bà nhìn cậu. Cậu ấy vẫn nằm đó, đôi mắt to liền mở ra, chằm chằm nhìn bà, tỉnh táo. Bà Medlock không biết chuyện gì đã xảy ra, chỉ thấy cậu giương mắt nhìn mình và bảo: “Bà cho tôi ít nước và đừng nói nữa”.
- Người ta cho rằng cậu ấy sắp chết à? - Mary hỏi.
- Mẹ tôi vẫn bảo rằng có lý nào một đứa trẻ lại không cần tới khí trời trong lành, và chẳng làm gì ngoài việc nằm dài lưng, đọc truyện tranh và uống thuốc. Cậu ấy ốm đau quặt quẹo và căm ghét bị mang ra khỏi cửa. Cậu ấy cũng dễ nhiễm lạnh đến nỗi cậu bảo đó là nguyên do làm cho cậu ốm.
Mary ngồi nhìn ngọn lửa.
- Tôi vẫn tự hỏi, - Con bé chậm rãi nói - sao cậu ấy không ra ngoài vườn mà ngắm cây cối mọc lên có hơn không. Điều đó đã làm tôi khỏe ra đấy.
- Một trong những lần tồi tệ nhất của cậu ấy, - Martha nói - là vào cái dịp họ đưa cậu ấy ra chỗ khóm hồng bên đài phun nước. Lúc đó, cậu đang đọc trong một tờ báo về những người mắc chứng bệnh mà cậu gọi là “sốt dị ứng do phấn hoa”, và thế là cậu bắt đầu hắt hơi và bảo cậu đă bị đúng như thế. Ngay lúc ấy, một người mới vào làm vườn đi ngang qua, anh ta không biết luật lệ nơi đây nên cứ nhìn cậu hết sức hiếu kỳ. Cậu liền nổi giận đùng đùng và bảo rằng anh ta nhìn cậu vì cậu sắp trở thành một thằng gù. Cậu kêu thét lên, sốt đùng đùng rồi ốm suốt đêm.
- Cậu ấy mà tức giận với tôi, tôi sẽ chẳng đến thăm nữa đâu. - Mary nói.
- Cô sẽ phải đến nếu cậu ấy muốn - Martha bảo - Có thể cô chỉ gặp may buổi đầu thôi.
Ngay sau đấy có tiếng chuông rung, chị cuộn đám đồ đan dở lại.
- Tôi đoán chắc cô bảo mẫu muốn tôi ở bên cậu ấy một lát đây. Hy vọng cậu ấy đang dễ tính.
Chị ra khỏi phòng khoảng chừng mươi phút thì quay lại với vẻ bối rối.
- Chà, cô đã bỏ bùa cậu ấy hả - Chị nói - Cậu đang ngồi trên ghế sofa với cuốn truyện tranh. Cậu bảo cô bảo mẫu có thể đi đâu đó cho tới sáu giờ. Tôi đợi ở phòng bên cạnh. Vào lúc cô ấy đi khỏi, cậu ấy gọi tôi tới và bảo: “Tôi muốn Mary Lennox tới đây nói chuyện với tôi, và nhớ là không được kể lại với bất kỳ ai đâu đấy”. Tốt nhất là cô nên đi ngay đi.
Mary cũng muốn đi ngay. Tuy không háo hức gặp Colin như gặp ****on, nhưng nó cũng thích gặp lại Colin lắm.
Ngọn lửa cháy rừng rực trong lò sưởi khi nó tiến vào phòng thằng bé, và trong ánh sáng ban ngày con bé nhận thấy căn phòng quả là đẹp. Màu sắc rực rỡ trên các tấm thảm trải sàn, thảm treo tường, các bức tranh và sách trên tường khiến căn phòng trông thật vui tươi và dễ chịu, ngay cả giữa lúc bầu trời xám xịt và mưa rơi sụt sùi. Colin trông cũng khá giống một bức chân dung. Nó được ủ kín trong chiếc áo khoác ngoài bằng nhung, ngồi tựa lưng vào một chiếc nệm bọc gấm thêu to tướng. Hai má nó đỏ lựng.
- Mời cậu vào. Tớ đã nghĩ về cậu suốt buổi sáng.
- Tớ cũng nghĩ về cậu - Mary trả lời - Cậu không thể hình dung được chị Martha đã sợ hãi đến mức nào đâu. Chị ấy bảo bà Medlock sẽ biết chị ấy kể với tớ về cậu, rồi chị ấy sẽ bị đuổi việc.
Thằng bé cau mày.
- Cậu hãy đi ra bảo chị ấy vào đây. Chị ấy đang ở phòng bên.
Mary ra ngoài rồi đưa Martha vào. Chị Martha đáng thương đang run lẩy bẩy cả người. Colin vẫn cau
mày.
- Chị có muốn làm những việc để tôi hài lòng không? - Nó nói như ra lệnh.
- Tôi phải làm những thứ khiến cậu hài lòng, thưa cậu. - Martha ngập ngừng, mặt đỏ lên.
- Thế bà Medlock có phải làm những gì để tôi hài lòng không?
- Mọi người đều phải thế, thưa cậu. - Martha nói.
- Hừ, vậy thì, nếu tôi ra lệnh cho chị đưa Mary tới cho tôi, thì làm sao bà Medlock dám đuổi chị nếu bà ta phát hiện ra việc này?
- Làm ơn đừng để bà ấy biết, thưa cậu. - Martha khẩn khoản.
- Tôi sẽ đuổi bà ấy ngay tức khắc nếu bà ấy dám nói một lời về những chuyện này - Cậu chủ Craven đĩnh đạc tuyên bố - Bà ấy chẳng muốn điều đó đâu, tôi có thể khẳng định với chị như vậy.
- Xin cảm ơn cậu - Chị khẽ nhún gối - Tôi muốn được làm tròn phận sự của mình, thưa cậu.
- Những gì tôi muốn là phận sự của chị. - Colin nói, mỗi lúc một rành mạch đâu ra đấy - Từ nay tôi sẽ để tâm đến chị. Bây giờ thì đi đi.
Khi cửa đã khép lại sau lưng Martha, Colin nhận thấy Mary đang nhìn nó chằm chằm như thể nó đã khiến con bé ngạc nhiên lắm.
- Tại sao cậu lại nhìn tớ như vậy? Cậu đang nghĩ gì?
- Tớ đang nghĩ về hai điều.
- Điều gì nào? Ngồi xuống kể tớ nghe đi.
- Điều thứ nhất là - Mary vừa nói, vừa ngồi xuống chiếc ghế đẩu to - có lần ở Ấn Độ, tớ đã gặp một thằng bé vốn là một tiểu vương. Khắp người nó đính đầy ngọc rubi, ngọc lục bảo và kim cương. Nó nói với thần dân của nó y như cậu nói với Martha vậy. Ai ai cũng phải làm mọi việc mà nó bảo, ngay tức khắc. Tớ nghĩ họ sẽ bị giết, nếu họ dám trái lời.
- Tớ sẽ bắt cậu phải kể cho tớ nghe về các vị tiểu vương ngay, nhưng trước hết hãy nói cho tớ điều thứ hai là gì.
- Tớ đang nghĩ, cậu và ****on mới khác nhau làm sao.
- ****on là ai? Cái tên nghe kỳ thế!
Nó có thể kể cho thằng bé nghe về ****on lắm chứ, con bé nghĩ. Nó có thể kể về ****on mà không hề nhắc tới khu vườn bí mật. Chính nó cũng thích được nghe Martha kể về ****on. Hơn thế, nó thích nói về thằng bé. Điều ấy dường như mang ****on lại gần nó hơn.
- Cậu ấy là em trai chị Martha. Cậu ấy mười hai tuổi, - Nó giải thích - cậu ấy chẳng giống bất kỳ ai trên thế giới này. Cậu ấy có thể mê hoặc các loài cáo, sóc và chim chóc chẳng khác gì những người dân bản xứ Ấn Độ mê hoặc lũ rắn của họ. Khi cậu ấy cất tiếng sáo nhẹ nhàng thì chúng kéo tới lắng nghe.
Có mấy quyển sách to tướng trên bàn cạnh chỗ nó, thằng Colin đột ngột kéo một quyển lại phía mình.
- Trong sách này cũng có bức tranh một người dụ rắn. Đến mà xem này.
Cuốn sách quả là đẹp tuyệt vời, với những hình minh họa đủ các sắc màu. Thằng bé trở lại câu chuyện.
- Cậu ấy có thể làm được thế kia à? - Nó hỏi một cách háo hức.
- Lúc cậu ấy thổi sáo, chúng đều lắng nghe - Mary giải thích - Nhưng ****on không gọi đó là ma thuật. Cậu ấy bảo, sở dĩ được như vậy là vì cậu đã sống trên đồng hoang quá lâu nên hiểu rõ tính nết của chúng. Cậu còn bảo có lúc cậu cảm thấy chính mình như một con chim hoặc con thỏ, bởi đã yêu chúng đến vậy. Tôi nghĩ cậu ấy đã hỏi con chim ức đỏ vài điều. Dường như họ đã dùng những tiếng líu ríu thật nhẹ nhàng để nói chuyện cùng nhau.
Colin ngả lưng trên tấm nệm, đôi mắt nó mỗi lúc một mở rộng và hai má nó ửng hồng.
- Kể thêm cho tớ về cậu ấy đi. - Nó nói.
- Cậu ấy biết tất thảy mọi điều về trứng chim và tổ chim - Mary tiếp tục - Cậu ấy còn rõ bọn cáo, lửng [1] và rái cá [2] sống ở đâu. Cậu ấy giữ bí mật về chỗ của bọn chúng ghê đến nỗi bọn con trai khác không tài nào tìm ra tố chúng để làm cho chúng sợ hãi. Cậu ấy còn biết về mọi thứ đang mọc hoặc sống trên cánh đồng hoang.
- Cậu ấy thích đồng hoang đến thế sao? Làm sao cậu ấy lại thích được khi đó chỉ là một nơi rộng lớn, trơ trụi và thê lương như vậy?
- Đó là nơi tươi đẹp nhất chứ - Mary phản đối - Hàng ngàn sinh vật đáng yêu đang mọc trên đó, cùng hàng ngàn con vật bé nhỏ suốt ngày suốt đêm bận rộn xây tổ, đào hang, ríu rít, ca hát và la lối cùng nhau. Lúc nào chúng cũng bận rộn đùa vui dưới mặt đất, trên cây hoặc trong bụi rậm. Đó là thế giới của chúng.
- Làm cách nào mà cậu biết được tất cả những chuyện ấy? - Colin hỏi, xoay mình trên khuỷu tay để nhìn con bé.
- Thực ra tớ chưa một lần tới đó - Mary nói, rồi như chợt nhớ ra điều gì - Tớ chỉ mới đi xe ngựa qua đó trong màn đêm. Lúc đó, tớ nghĩ nó thực gớm ghiếc. Martha đã kể với tớ về nơi ấy trước, rồi mới đến ****on. Khi nghe ****on kể về cánh đồng hoang, ta có cảm tưởng được tận mắt nhìn thấy, nghe thấy mọi thứ, ngỡ như mình đang đứng giữa bụi thạch thảo dưới ánh nắng, trong khi cây kim tước dậy mùi hương mật ong, còn khắp quanh ta, ong bướm rập rờn bay lượn.
- Người ta chẳng thể thấy gì khi đau yếu. - Colin nói vẻ bồn chồn. Trông nó như thể một người đang lắng nghe một âm thanh lạ vọng lại từ xa, lòng phân vân tự hỏi không hiểu đó là cái gì.
- Cậu không thể nếu cậu cứ ở lì trong một căn phòng. - Mary nói.
- Tớ không đủ sức đi trên đồng hoang. - Thằng bé nói với giọng uất ức.
Mary im lặng giây lát, rồi nó nói bằng vẻ cả quyết.
- Đôi lúc cậu sẽ có thể.
Thằng bé cử động như thể bị giật mình.
- Đi trên cánh đồng hoang! Làm sao được? Tớ sắp chết rồi.
- Sao cậu biết? - Mary đáp lại, vẻ không đồng tình. Nó không ưa cái lối thằng bé nói về cái chết. Nó thấy không đồng cảm cho lắm. Nó cảm tưởng thằng kia cứ thổi phồng mọi thứ thì đúng hơn.
- Ôi, tớ đã nghe điều đó từ khi tớ biết nhớ - Colin trả lời vẻ cáu kỉnh - Họ lúc nào cũng thì thì thầm thầm và nghĩ rằng tớ không để ý. Họ cũng mong tớ chết cho rảnh nợ.
Cô chủ Mary liền nổi cơn tam bành. Nó bặm môi, rồi bảo thằng Colin.
- Còn nếu họ mong tớ chết ấy à, thì đừng hòng. Vậy ai là người muốn cậu chết?
- Đám gia nhân ấy và, di nhiên, cả bác sĩ Craven nữa, bởi ông ta sẽ có thể đoạt lấy Misselthwaite và trở nên giàu có chứ không nghèo xơ nghèo xác như bây giờ. Ông ta không dám nói ra, nhưng luôn có vẻ hả hê khi thấy tớ trong tình trạng tồi tệ. Dạo tớ bị sốt vì thương hàn, mặt ông ta tròn căng hẳn ra. Tớ cho rằng cha tớ cũng mong điều đó nữa.
- Tớ không tin ông ấy lại như thế. - Mary đáp lại khăng khăng.
Thế là Colin quay ra nhìn nó lần nữa.
- Cậu không tin ư? - Thằng bé nói.
Nói đoạn, nó nằm ngả người trên tấm nệm và im lặng, như đang bận suy nghĩ. Yên lặng hồi lâu. Cả hai đứa cùng suy nghĩ về những sự việc kỳ quặc mà lẽ ra bọn trẻ con chẳng mấy khi bận tâm.
- Tớ thích cái ông bác sĩ tốt bụng ở Luân Đôn hơn, bởi ông ấy bắt mọi người tháo cái nẹp sắt ra khỏi người cậu - Cuối cùng Mary nói - Ông ấy có bảo cậu sắp chết không?
- Không.
- Ông ấy nói gì?
- Ông ấy không phải là loại người hay thì thào to nhỏ - Colin trả lời - Có lẽ ông ấy biết tớ ghét chuyện to nhỏ. Tớ đã nghe ông ấy nói thật rành rọt một câu: “Cậu chàng này có thể sống, nếu có quyết tâm. Hãy để cậu ta được vui vẻ”. Xem chừng ông ấy nói điều đó một cách giận dữ.
- Tớ sẽ cho cậu hay ai là người có thể khiến cậu vui, biết đâu đấy. - Mary nói, sau khi đã suy nghĩ kỹ. Nó cảm thấy chuyện này phải được giải quyết dứt điểm bằng cách này hay cách khác - Tớ tin rằng ****on có thể. Anh ấy luôn thích nói về những sinh vật sống. Anh ấy không nói về những chuyện chết chóc hoặc đau yếu bao giờ. Anh ấy thường ngước nhìn trời cao để ngắm chim chóc bay ngang qua... hoặc cúi xuống sát đất để nhìn những mầm chồi đang mọc. Anh ấy có đôi mắt xanh tròn xoe và chúng luôn mở to để nhìn ngắm xung quanh. Anh ấy còn hay cười phá lên với cái miệng thật rộng... và đôi má thì thật là hồng, cứ như hai quả anh đào vậy.
Con bé kéo chiếc ghế đẩu lại gần sofa, nét mặt nó hoàn toàn thay đổi khi nhớ đến cái miệng vừa rộng vừa cong và đôi mắt thì luôn mở to đó.
- Cậu thấy đấy, - Con bé nói - đừng bao giờ nói về chết chóc nữa nhé, tớ không thích đâu. Chúng ta hãy nói về những thứ đang sống. Chúng ta hãy nói về ****on. Và rồi chúng ta sẽ cùng xem những bức tranh của cậu.
Đây quả là những điều tốt đẹp nhất mà con bé có thể nói ra. Nói về ****on có nghĩa là nói về cánh đồng hoang, nói về mái nhà gianh có mười bốn con người với vẻn vẹn mười sáu đồng si-ling mỗi tuần. Vậy mà bọn trẻ vẫn khỏe mạnh béo tốt trên những trảng cỏ của cánh đồng hoang như những chú ngựa non hoang dã. Và đó cũng là nói về bà mẹ của ****on, về cuộn dây nhảy, về cánh đồng hoang với ánh nắng chan hòa, và cả những mầm non xanh đang nhú khỏi lớp đất đen mỗi ngày. Đó là tất cả những gì sống động mà Mary đã kể một cách say sưa, hơn hẳn những lần nó kể trước đây, trong khi Colin cũng tiếp chuyện và lắng nghe như chưa từng bao giờ như thế trong đời nó. Hai đứa trẻ bắt đầu cười đùa về những chuyện không đâu, theo kiểu bọn trẻ vẫn thường biểu lộ mỗi khi chúng được vui vẻ bên nhau. Chúng cười mãi đến nỗi rót cục chúng làm ầm ĩ lên như hai đứa con nít bình thường, tự nhiên và khỏe mạnh - thay vì một con nhóc khó chịu, đáng ghét cùng một thằng bé ốm o đang cho rằng mình sắp chết.
Chúng cùng nhau vui vẻ đến nỗi quên khuấy cả tranh ảnh lẫn thời gian. Hai đứa còn cười ầm lên vì lão Ben Weatherstaff và con chim ức đỏ của lão. Chợt nhớ ra điều gì, thằng Colin tự nhiên ngồi ngay dậy, quên béng cả cái lưng yếu ớt của nó :
- Cậu có biết có một điều chúng mình chưa hề nghĩ đến không? - Thằng bé nói - Chúng mình là anh em họ.
Chuyện này có vẻ gì đó kỳ lạ khiến cả hai bàn tán rôm rả. Ngay một chuyện đơn giản thế mà không tài nào nhớ ra khiến chúng càng cười như nắc nẻ. Chúng đã biết kiếm chuyện đùa để cười với nhau. Giữa lúc đang vui như vậy thì cánh cửa bật mở, bác sĩ Craven và bà Medlock bước vào.
Bác sĩ Craven giật mình sửng sốt, còn bà Medlock gần như ngất xỉu bởi, bất chợt ông bác sĩ tựa vào người bà.
- Trời ơi! - Bà Medlock đáng thương thốt lên, hai tròng mắt gần như muốn nhảy ra ngoài - Ôi trời ơi!
- Cái gì thế này? - Ông bác sĩ Craven lên tiếng và dấn bước về phía trước - Chuyện này có nghĩa là thế nào?
Và Mary lại được phen trông thấy vị tiểu vương trẻ xuất hiện. Colin đáp lại họ, khiến sự ầm ĩ của bác sĩ và cơn kinh hãi của bà Medlock chẳng còn mấy trọng lượng. Nó giữ vẻ thản nhiên, như thể chỉ vừa vào trong phòng là một con mèo và một con chó to tướng.
- Đây là em họ tôi, cô Mary Lennox. - Tôi đã mời cô ấy tới để chuyện trò với tôi. Tôi mến cô ấy. Cô ấy phải tới và nói chuyện với tôi bất kể khi nào tôi cho gọi.
Bác sĩ Craven quay sang bà Medlock với vẻ trách mắng.
- Ôi, thưa ngài, - Bà thở hổn hển - quả thực tôi không biết làm thế nào chuyện này lại xảy ra. Không một đứa gia nhân nào trong nhà dám mở mồm hết. Tất cả bọn chúng đều đã được dặn dò kỹ lưỡng.
- Không ai nói gì với cô ấy hết - Colin bảo - Cô ấy nghe tôi khóc nên tự tìm ra tôi đấy. Tôi lấy làm mừng vì cô ấy đã tới. Bà đừng có ngốc nghếch như vậy, bà Medlock.
Mary nhận thấy bác sĩ Craven có vẻ không được hài lòng cho lắm, nhưng rõ ràng ông ta chẳng dám phản đôi bệnh nhân của mình. Ông ta ngồi xuống bên cạnh Colin và bắt mạch cho thằng bé.
- Chú e rằng cháu bị kích động quá đấy. Trạng thái kích động không tốt cho cháu đâu, cậu bé. - Ông ta bảo.
- Cháu sẽ bị kích động, nếu cô ấy bỏ đi - Colin trả lời, đôi mắt nó bắt đầu lóe lên ánh giận dữ - Cháu đã thấy khỏe hơn trước. Chính cô ấy giúp cháu khỏe hơn. Chị bảo mẫu phải mang trà của cô ấy cùng với trà của cháu tới đây. Chúng cháu sẽ dùng trà với nhau.
Bà Medlock và bác sĩ Craven nhìn nhau vẻ phiền muộn, nhưng rõ ràng chẳng làm gì nổi.
- Cậu nhà trông khá hơn đấy, thưa ngài - Bà Medlock đánh bạo nói - Nhưng, - Bà tỏ ra cân nhắc - cậu nhà đã khá hơn vào sáng hôm nay từ trước khi cô ấy đến.
- Cô ấy đã đến đây từ đêm qua. Cô ấy ở đây với tôi một lúc. Cô ấy còn hát một bài hát tiếng Hindu cho tôi nghe và ru tôi ngủ nữa. Hôm nay, khi tỉnh dậy, tôi thấy khỏe khoắn hơn nhiều. Tôi muốn dùng bữa sáng. Tôi muốn dùng trà ngay bây giờ. Nhắc cô bảo mẫu đi, bà Medlock.
Bác sĩ Craven không dám nán lại lâu hơn. Ông ta dặn dò người bảo mẫu dăm phút lúc cô này bước vào phòng, rồi nói vài lời vỗ về Colin. Ông ta không được nói quá dông dài; ông ta không được phép quên rằng nó ốm; cũng như chuyện nó rất dễ bị mệt. Mary nghĩ bụng hình như còn có một số điều không được dễ chịu cho lắm mà ông ta cũng không được phép quên.
Colin tỏ ra cáu kỉnh, đôi mắt viền mi đen nhánh kỳ lạ của nó nhìn như dán vào mặt bác sĩ Craven.
- Cháu muốn quên điều đó đi - Cuối cùng, nó lên tiếng - Cô ấy đã làm cho cháu quên. Đó là lý do tại sao cháu muốn có cô ấy bên cạnh.
Bác sĩ Craven trông không được vui khi ra khỏi căn phòng. Bối rối, ông ta liếc nhìn đứa bé gái đang ngồi trên chiếc ghế đẩu lớn. Nó đã trở lại là một đứa trẻ câm lặng và cứng nhắc ngay từ lúc ông ta bước vào, khiến ông ta chẳng nhận ra đâu là vẻ cuốn hút của nó. Thằng bé thì trông rõ ràng là sáng sủa, lanh lợi hơn mọi bữa. Ông ta thở dài vẻ nặng nề khi đi ra hành lang.
- Họ lúc nào cũng muốn tớ chén những gì tớ không thích - Colin bảo, lúc cô bảo mẫu bưng trà vào và đặt lên chiếc bàn kê gần ghế sofa - Nhưng hôm nay, nếu cậu chén thì tớ cũng chén. Những cái bánh nướng này trông nóng hổi và hấp dẫn đấy nhỉ. Này, kể tiếp cho tớ nghe về các vị tiểu vương đi.


Chú thích;

[1] Badger: động vật thuộc họ chồn, màu xám, có vằn đen và trắng trên đầu, sống trong hang hay dưới đất và ra ngoài hang vào ban đêm.
[2] Otter: động vật nhỏ ở sông, ăn cá, bốn chân có màng, đuôi dẹt và lông dầy.

[Poupi]

Chương XV

Xây tổ ấm

Sau một tuần mưa, bầu trời cao xanh vời vợi lại hiện ra cùng với vầng dương nóng bỏng. Dù không có cơ hội để ngắm nhìn khu vườn bí mật hay gặp mặt ****on, vậy mà cô chủ Mary vẫn cảm thấy vô cùng vui sướng. Tuần lễ dường như không kéo dài. Con bé được ở bên Colin vài giờ mỗi ngày trong căn phòng của thằng bé để kể về các vị tiểu vương, về khu vườn hoặc về ****on và túp nhà gianh trên cánh đồng hoang. Hai đứa chụm đầu xem những cuốn sách tuyệt đẹp với vô số tranh vẽ bên trong, thỉnh thoảng Mary đọc vài truyện cho Colin và có lúc Colin cũng đọc cho nó nghe chút ít. Vào những lúc thằng bé vui cười và thích thú, Mary thấy nó không có vẻ gì của một người tàn tật, trừ khuôn mặt nhợt nhạt và rằng nó luôn phải ngồi trên chiếc sofa.

- Cô thật láu cá khi cứ giỏng tai lên nghe ngóng rồi xuống giường lần ra mọi chuyện vào cái đêm hôm đó. - Một bữa, bà Medlock vừa tủm tỉm cười vừa bảo - Nhưng phải công nhận như thế lại may cho chúng tôi. Từ ngày có cô cùng chơi, cậu ấy không còn cáu bẳn hay khóc than sầu thảm nữa. Cô bảo mẫu đã định bỏ việc vì quá mệt mỏi với cậu ấy đấy. Nhưng giờ cô ấy bảo ở lại cũng không sao vì đã có cô chia sẻ nhiệm vụ.

Trong các buổi chuyện trò với Colin, Mary cố thật thận trọng khi nói về khù vườn bí mật. Còn một số điều nó muốn biết về thằng bé, nhưng nó cảm thấy mình có thể tìm hiểu mà không cần phải hỏi thẳng Colin. Ngay từ buổi đầu, khi bắt đầu thích ở chỗ Colin, nó muốn biết liệu thằng bé có phải loại con trai mà người ta có thể gửi gắm một bymật. Thằng bé không có gì giống như ****on, nhưng rõ ràng nó vô cùng thích thú trước ý tưởng về một khu vườn chưa một ai hay biết, đến độ con bé nghĩ có lẽ sẽ tin tưởng được nó. Nhưng vì biết nó chưa lâu, nên Mary cũng không chắc lắm. Và còn điều nữa, đó là nếu thằng bé là người có thể tin cậy, nếu nó thực sự đáng tin, thì liệu có thể đưa nó đến khu vườn mà không sợ bị ai phát hiện? Ông bác sĩ tốt bụng đã dặn rằng Colin cần được sống trong bầu không khí trong lành, còn thằng bé cũng bảo nó chẳng quản ngại không khí tươi mát trong khu vườn bí mật. Biết đâu khi được hít thở đến thỏa thích khí trời nhẹ nhõm, được làm quen với ****on và chim ức đỏ, được tận mắt thấy muôn vật sinh sôi nảy nở, thì nó chẳng còn nghĩ nhiều về cái chết nữa. Thời gian gần đây, Mary thường ngắm nhìn mình trong gương, nó nhận ra một hình hài khác hẳn đứa trẻ nó từng thấy hôm mới từ Ấn Độ sang. Đứa bé này xinh hơn nhiều. Cả Martha cũng nhận ra những đổi thay đáng kể ở con bé.
- Khí trời ngoài cánh đồng hoang đã khiến cô khỏe hẳn lên. Cô không còn la hét, không còn gầy nhang như trước. Thậm chí tóc cô cũng không còn lơ thơ trên trán mà đã dày dặn hơn. Khi tóc mọc dài hơn một chút, cô sẽ có một mái tóc óng ả.
- Tóc tôi cũng giống tôi vậy - Mary bảo - Đang khỏe ra và dày dặti hơn. Chắc chắn tóc tôi còn dài ra nữa chứ.
- Cứ nhìn là biết - Martha vừa nói, vừa khẽ rũ những lọn tóc quanh mặt con bé - Cô sẽ không còn xấu xí khi tóc mọc dài ra, với thêm một chút hồng hào trên đôi má.
Nếu khu vườn và không khí trong lành có lợi cho nó, thì có lẽ cũng sẽ như vậy với Colin. Nhưng có điều, Colin ghét mọi người nhìn mình, có thể cậu chàng chẳng thích thú gì khi gặp ****on.
- Tại sao cậu lại tức giận khi có ai nhìn mình hả? - Một hôm, con bé vặn hỏi.
- Tớ luôn căm thù chuyện đó, - Thằng bé đáp - ngay cả khi tớ còn bé tí. Dạo họ đưa tớ tới bãi biển, tớ chỉ nằm lì trong xe ngựa của tớ, ai ai cũng nhìn tớ chằm chằm, cả các quý bà cũng chẳng chịu tha, họ bắt chuyện với người vú em rồi quay sang thì thào to nhỏ, và lúc ấy tớ thừa biết họ đang bảo tớ sẽ chẳng sống nổi chứ đừng nói là lớn lên. Thỉnh thoảng có bà còn vỗ vỗ vào hai má tớ mà nói: “Đứa trẻ thật đáng thương!” Có lần, một bà vừa làm thế là tớ khóc ré lên và cắn vào bàn tay bà ta. Bà ta kinh hoàng chạy biến.
- Chắc bà ta cho rằng cậu điên như một con chó. - Mary bảo, tỏ vẻ không thán phục.
- Tớ không cần biết bà ta nghĩ gì. - Colin nhíu mày nói.
- Tớ đang tự hỏi tại sao cậu không kêu lên và cắn tớ hôm tớ bước vào phòng cậu? - Mary nói. Rồi nó khẽ nhoẻn miệng cười.
- Lúc đó tớ tưởng cậu là một con ma hay giấc mộng. Người ta không thể đi cắn một con ma hay giấc mộng được, và nếu có kêu gào lên thì cũng chẳng ai thèm quan tâm.
- Liệu cậu có thấy căm ghét không nếu... nếu có một anh bạn nhìn cậu? - Mary ngập ngừng hỏi.
Thằng bé lại ngả người trên tấm nệm và ngẫm nghĩ.
- Một anh bạn, - Nó nói hết sức chậm rãi, như đang cân nhắc từng từ - có một anh bạn mà tớ cho rằng không cần phải băn khoăn. Đó chính là cái cậu bé biết cả chỗ bọn cáo đang sống. ****on chứ gì?
- Tớ cả quyết rằng cậu không phải lo về anh ấy. - Mary bảo.
- Ngay đến chim chóc và súc vật cũng không phải lo về cậu ấy cơ mà, - Colin nói, vẫn vẻ ngẫm nghĩ - đó có lẽ là lý do tại sao tớ không lo. Cậu ấy là một tay thu phục được cả thú hoang, và tớ chính là một gã thú hoang chính cống.

Nói đoạn, nó phá lên cười, và con bé cũng cười theo; quả thực, câu chuyện đã kết thúc với cánh hai đứa cùng cười ngặt nghẽo và thấy rằng cái ý tưởng một gã thú hoang đang náu mình trong cái hang của gã nghe thật ngộ quá.

Rốt cục, Mary cảm thấy nó không cần phải lo lắng gì về Colin nữa.

Vào cái buổi sáng đầu tiên khi bầu trời trong xanh trở lại, Mary thức dậy từ rất sớm. Mặt trời đang tỏa những tia nắng xiên xiên qua mấy tấm rèm cửa, và có một cái gì vui tươi trong cảnh tượng ấy đến nỗi con bé nhảy phắt khỏi giường, chạy tới bên cửa sổ. Nó tự tay kéo rèm và mở cửa sổ, một làn khí thơm mát, trong lành thoang thoảng lướt qua. Cánh đồng hoang đượm một màu xanh ngắt. Tưởng chừng như có một phép mầu nào đó vừa xảy đến với cả thế giới đó vậy. Đây đó mọi nơi vang lên những âm thanh nhè nhẹ xao xuyến, của các loài chim đang bắt đầu dọn giọng cho một buổi hòa nhạc. Mary chìa bàn tay ra ngoài cửa sổ, hong nó trong ánh nắng.
- Ấm quá! Ấm quá! Ấm áp thế này thì các mầm non sẽ chóng nhú, chồi và rễ sẽ chóng mọc lên với tất cả sức mạnh của chúng từ trong lòng đất.
Con bé quỳ xuống và ngả hẳn người ra ngoài cửa sổ, hít một hơi sâu rồi khịt khịt mũi cho tới khi nó cười phá lên khi chợt nhớ tới những gì mà bà mẹ ****on đã nói về chóp mũi rung rung như mũi thỏ của cậu ấy.
- Còn sớm quá - Con bé thầm nhủ - Mấy đám mây nhỏ kia toàn một màu hồng, mình chưa từng nhìn thấy bầu trời như vậy bao giờ. Chưa một ai thức giấc. Mình thậm chí còn chưa nghe thấy tiếng của những người làm trong chuồng ngựa nữa.
Một ý nghĩ bất chợt khiến con bé giật mình.
- Mình không thể đợi được! Mình phải ra ngó lại khu vườn bí mật xem sao!
Lúc này, Mary đã có thể tự mặc quần áo được rồi, nó chỉnh tề váy áo trong vòng có năm phút. Nó biết một cửa ngách nhỏ mà nó có thể tự mở lấy, nó chạy như bay xuống tầng dưới, trên đôi chân mới chỉ vội xỏ tất, ra đến gần đại sảnh nó mới xỏ xong giày. Con bé tháo xích cửa, gạt then cài, tra chìa khóa xong thì cánh cửa mới chịu mở ra. Nó lao xuống bậc thềm chí với một cú nhảy, và thế là nó đã đặt chân lên bãi cỏ xanh mơn mởn, nơi ánh nắng chan hòa tỏa xuống thân mình nó, mùi hương thoang thoảng ngọt ngào ấm áp vây quanh nó, cùng tiếng vi vu réo rắt và tiếng hót lanh lảnh từ khắp các bụi rậm, lùm cây đang vọng đến bên tai. Con bé xiết chặt hai bàn tay trước niềm vui thuần khiết rồi ngước nhìn bầu trời, bầu trời ấy vừa xanh ngăn ngắt vừa phơn phớt hồng, pha chút ánh ngọc trai lẫn trong màu trắng nõn nà và rồi tràn ngập ánh sáng của tiết xuân, đến nỗi con bé cảm thấy nó muốn tự mình huýt sáo và hát vang lên, biết rằng các con chim hét, chim ức đỏ và cả chim chiền chiện cũng khó lòng mà nén nổi điều đó. Con bé chạy lần theo các bụi cây và đường mòn dẫn tới khu vườn bí mật.
- Tất cả đều khác rồi - Con bé nói - Thảm cỏ xanh tươi hơn, các chồi biếc đang nhú lên khắp mặt đất, các búp lá đều mở ra và các mầm xanh đang lấp ló. Mình đoán chắc chiều nay ****on sẽ đến.
Cơn mưa ấm áp kéo dài đã làm nên điều kỳ diệu cho những luống cỏ viền quanh lối đi dạo cạnh bức tường thấp. Có gì đó đang bắt đầu đâm chồi và nhú lên từ bộ rễ của các lùm cây, và đây đó thậm chí đã thấy lóe lên sắc tía vương giả cùng sắc vàng đang trào ra từ những thân cây nghệ tây. Sáu tháng trước, cô chủ Mary không tài nào hình dung nổi thế giới sẽ bừng tỉnh thế nào, nhưng giờ đây nó không bỏ lỡ một điều gì hết.
Lúc con bé đặt chân đến chỗ cánh cửa ẩn dưới đám dây thường xuân, nó giật nảy mình bởi một âm thanh lớn kỳ quặc. Thì ra là tiếng kêu quàng quạc của một chú quạ, từ đỉnh bờ tường. Ngước mắt nhìn lên, nó nhận ra một con chim to có bộ lông xanh đen bóng loáng - là một con quạ đang ngó nhìn con bé với vẻ khôn ngoan tinh quái. Từ trước tới giờ, Mary chưa từng nhìn một con quạ gần đến thế, khiến nó thấy hơi lo. Nhưng ngay sau đó, con quạ kia trải rộng đôi cánh bay ngang qua khu vườn. Mary hy vọng nó không định ở lại trong đó, liền đẩy cánh cửa ra xem con quạ có còn đó không. Khi đã vào hăn trong vườn, con bé nhận ra con chim đã sà xuống đậu trên một cây táo còi, dưới tán cây táo là một con vật bé xíu có bộ lông hung đỏ và chiếc đuôi bông xù - cả hai con vật đều đang ngắm nhìn tấm lưng trần cúi rạp và cái đầu tóc hung hung của thằng ****on lúc này đang quỳ trên cỏ làm việc cật lực.
Mary phóng như bay qua thảm cỏ tới bên thằng bé.
- Ôi, ****on! ****on! - Con bé kêu toáng lên - Sao anh có thể đến đây sớm thế? Hả anh? Mặt trời mới chỉ vừa mọc kia mà!
Thằng bé đứng dậy, nó cười to sôi nổi, rồi đưa tay vò vò cho mái tóc rối bù lên; đôi mắt nó chẳng khác nào một mảng trời xanh.
- Ồ! Tôi thức dậy trước đó từ lâu rồi. Làm sao có thể lần chần trên giường cơ chứ! Mọi thứ của thế giới đều bắt đầu trở lại vào sáng hôm nay. Tất cả đang vận động, rì rầm, bới tìm, líu lo, làm tổ, và cùng nhau hít thở làn hương thơm ngát, đến nỗi người ta phải ra ngoài mà sống chứ chẳng ai chịu nằm dài lưng ở nhà. Khi mặt trời thức dậy, cả cánh đồng hoang đều phát điên lên vì sung sướng, lúc ấy tôi đang nằm giữa bụi thạch thảo, bản thân cũng tưởng mình sướng đến phát điên lên, tôi cứ hét tướng lên rồi lại hát. Rồi tôi tới thẳng đây. Tôi không thể không tới. Tại sao ư: bởi khu vườn nằm đây và đợi tôi!
Mary đưa hai bàn tay lên ngực, hổn hển, như người vừa mới chạy.
- Ôi, ****on! ****on! - Nó thốt lên - Tôi thấy hạnh phúc đến nỗi khó mà thở nổi!
Thấy ****on chuyện trò với kẻ lạ mặt, con vật tí hon có cái đuôi xù ngóc đầu khỏi chỗ của nó dưới góc cây và sán lại gần thằng bé, còn con quạ lại cất tiếng kêu quàng quạc lần nữa, tung cánh từ trên cành cây nơi nó đậu đỗ xuỗng thật êm ru xuống bên vai ****on.
- Đây là cáo con - Thằng bé nói, xoa lên cái đầu màu đỏ xinh xinh của con vật - Tên nó là Đại úy. Còn đây là Bồ hóng. Con Bồ hóng ấy à, nó đã bay qua đồng hoang theo tôi; còn Đại úy, hắn chạy thục mạng như thể có bầy chó săn đang truy đuổi đằng sau. Cả hai đứa đều có cùng cảm giác với tôi.
Hai con vật đều nhìn Mary không chút sợ hãi. Khi ****on bước đi, con Bồ hóng vẫn đậu trên vai thằng bé, còn Đại úy thì quấn quýt sát liền bên nó.
- Trông này! - ****on kêu lên - Xem chúng đang nhú lên này, và đây, đây nữa! Ôi! Nhìn kia nữa kìa!
Nó quỳ thụp xuống, Mary chạy lại bên nó. Chúng thấy cả một khóm nghệ tây đang đua nhau khoe những sắc vàng, da cam và tím tự bao giờ. Mary cúi sát mặt xuống mà hôn, hôn mãi lên chúng.
- Người ta chẳng bao giờ hôn ai như thế này - Con bé nói khi ngẩng đầu lên - Nhưng với những bông hoa thì lại là chuyện khác.
Thằng ****on có vẻ bối rối, nhưng chỉ mỉm cười.
- Ồ! Tôi đã hôn mẹ nhiều lần như vậy khi từ đồng hoang trở về sau một ngày lang thang, và bà đứng đó, bên cánh cửa, trong ánh nắng, thật vui sướng và dễ chịu.
Hai đứa chạy từ góc vườn này sang góc vườn kia và khám phá ra bao điều kỳ diệu, đến nỗi chúng buộc phải tự nhắc nhau nói thật khẽ. Thằng bé chỉ cho Mary xem búp lá quăn tít trên một nhánh hồng mà bề ngoài tưởng chừng đã chết. Nó cũng chỉ cho con bé hàng ngàn chồi xanh non đang nhú lên từ lớp đất mùn. Chúng ghé sát những cái mũi trẻ thơ đầy háo hức của mình xuống mặt đất, rồi hít lấy hít để hơi thở mùa xuân ấm áp của đất; chúng xới đất, nhổ cỏ và cười khẽ trong nỗi sung sướng vô ngần cho tới khi mái tóc cô chủ Mary rối bù như tóc của ****on và hai má nó đỏ ửng không khác gì má thằng bé.
Biết bao niềm vui trần thế đã đến với khu vườn bí mật buổi sáng hôm ấy, trong đó có một niềm vui còn lớn hơn hết thảy, kỳ diệu hơn hết thảy. Một cái gì nhanh như ánh chớp bay vụt qua bức tường, rồi phóng qua cả các lùm cây tới một góc vườn sát ngay đó - con chim ức đỏ tựa như ngọn lửa nhỏ rực rỡ, mỏ ngậm một vật gì, từ đâu xuất hiện. ****on đứng lặng người, vịn tay vào Mary, như thể hai đứa chợt nhận ra mình vừa phá lên cười trong một nhà thờ.
- Đừng làm náo động - Thằng bé thì thầm bằng thứ giọng Yorkshire thật nặng - Chúng mình phải tránh cả thở mạnh nữa. Trông thấy nó lần vừa rồi là tôi biết nó đang mùa kết đôi. Đấy là con chim ức đỏ của ông Ben Weatherstaff. Nó đang xây tổ của nó đấy. Nó sẽ ở đây, nếu chúng mình không làm nó sợ.
Hai đứa nhẹ nhàng nằm xoài xuống bãi cỏ, không dám cử động.
- Chúng mình đừng nhìn nó gần quá. - ****on bảo - Cậu chàng sẽ bay khỏi đây, nếu lúc này mà bị quấy rầy. Chỉ là hơi khó tính một chút thôi cho tới khi tất cả chuyện này qua đi. Nó đang đảm đương gánh nặng gia đình đấy. Nó dễ e dè và không thoải mái. Nó không có thì giờ để chơi bời thăm hỏi hay nói chuyện tầm phào đâu. Chúng mình cần giữ im lặng thêm chút nữa, và cô vờ như mình là cỏ cây hay bụi rậm. Cho tới khi nó quen với chúng mình, tôi sẽ hót một hồi, và rồi nó sẽ hiểu chúng mình chẳng hề cản đường nó.
Cô chủ Mary không chắc có làm nổi như ****on không: giả vờ bắt chước cỏ cây, bụi rậm cho bằng được. Nhưng thằng bé nói về những điều lạ lùng đó như những chuyện đơn giản và tự nhiên nhất đời vậy. Quả thực con bé cảm thấy việc đó hoàn toàn dễ dàng đối với ****on. Nó thận trọng quan sát thằng bé mấy phút liền, tự nhủ biết đâu ****on lại chẳng lặng lẽ mà biến thành cành lá cũng nên. Nhưng thằng bé chỉ ngồi im phăng phắc, và bất chợt buông thấp giọng đến mức cũng lạ là Mary còn nghe được nó, dù rằng con bé đã nghe được.
- Vào cữ này của tiết xuân, chim thường xây tổ - Thằng bé nói - Tôi dám đánh cược rằng kể từ khi có thế giới thì năm nào chuyện đó cũng đến. Vạn vật có cách nghĩ và cách làm riêng của chúng, và con người tốt hơn hết là đừng có can thiệp vào. Dễ mất một người bạn vào tiết xuân hơn bất kỳ mùa nào khác, nếu người ta quá tò mò tọc mạch.
- Nếu cứ bàn mãi về nó như vậy, ta sẽ chẳng thể nào ngưng nhìn nó được. - Mary nói khẽ khàng - Ta nên nói chuyện khác đi. Có điều này tôi muốn nói với anh đây.
- Nó sẽ thích hơn nếu ta nói chuyện gì khác. - ****on tiếp lời - Cô định bảo gì tôi?
- Phải rồi. Anh có biết gì về Colin không? - Mary thì thào hỏi.
****on ngoái đầu nhìn con bé.
- Thế cô biết những gì về cậu ấy?
- Tôi đã từng gặp cậu ấy. Suốt tuần vừa rồi, ngày nào tôi cũng được nói chuyện với cậu ấy. Cậu ấy rất muốn tôi tới. Cậu ấy bảo tôi đã giúp cậu ấy quên hẳn việc ốm đau chết chóc. - Mary trả lời.
****on trông nhẹ nhõm hẳn, ngay khi sự ngạc nhiên trên khuôn mặt bầu bĩnh của nó biến mất.
- Tôi lấy làm mừng vì điều đó - ****on thốt lên - Đáng mừng lắm. Như thế tôi sẽ thấy dễ chịu hơn. Tôi vẫn biết không được phép nói bất cứ chuyện gì về cậu ấy, mà tôi thì lại không thích che giấu điều gì.
- Chẳng lẽ anh không thích giấu chuyện khu vườn bí mật?
- Tôi chưa hề kể với ai về nó - ****on đáp - Nhưng tôi có bảo mẹ: “Mẹ ạ, con có một bí mật buộc phải giấu kín. Đấy không phải là điều xấu, mẹ biết đấy. Chẳng tệ hơn việc che giấu một tổ chim. Mẹ chẳng cần bận tâm làm gì, phải không mẹ?”.
Mary lúc nào cũng thích được nghe về người mẹ.
- Vậy bà đã nói gì? - Nó hỏi mà không hề sợ phải nghe câu trả lời.
****on toét miệng cười ngọt ngào.
- Thì cũng giống như bà và những gì bà vẫn nói - Thằng bé đáp - Bà khẽ xoa đầu tôi rồi cười bảo: “Hừ, anh chàng này, con cứ việc giữ cái bí mật mà con thích. Mẹ biết cái tính của con mười hai năm nay rồi còn gì”.
- Anh biết Colin như thế nào? - Mary hỏi.
- Mọi người ai nấy đều biết ông Craven có một đứa con trai sinh ra vốn què quặt, và họ cũng biết ông Craven không thích nó bị đem ra bàn tán. Dân chúng đều lấy làm tiếc cho ông Craven, bởi bà Craven là một phu nhân xinh đẹp và hai người đã yêu thương nhau đến vậy. Bà Medlock thường dừng chân tại ngôi nhà gianh của chúng tôi mỗi bận bà sang bên Thwaite, và lần nào bà cũng nói chuyện với mẹ tôi, trước mặt cả lũ trẻ con chúng tôi, vì bà biết chúng tôi đã được dạy dỗ thành những đứa đáng tin cậy. Làm thế nào mà cô phát hiện ra cậu ấy? Lần vừa rồi về thăm nhà, nom chị Martha lo lắng lắm. Chị ấy kể rằng cô đã nghe thấy cậu ấy khóc, và cô đã hỏi những câu khiến chị ấy chẳng biết phải trả lời ra sao.
Mary bèn thuật lại chuyện tiếng gào của gió giữa đêm khuya đã khiến nó thức giấc, tiếng nức nở xa xăm đã dẫn bước nó tới những hành lang tối tăm với cây nến trên tay, rồi việc nó mở cánh cửa của căn phòng có ánh sáng lờ mờ với chiếc giường có bốn cột chạm trổ kê ở góc phòng. Đến đoạn nó miêu tả khuôn mặt trắng ngà nhỏ nhắn và đôi mắt có mi đen kỳ lạ của Colin thì thằng ****on lắc đầu.
- Chúng giống hệt đôi mắt bà mẹ, chỉ có điều đôi mắt bà luôn biết cười, tôi cũng nghe họ nói vậy - Thằng bé tiếp - Họ còn bảo ông Craven không thể chịu đựng được việc nhìn cậu ấy khi cậu ấy thức dậy, bởi vì đôi mắt cậu giống mắt bà mẹ quá đỗi, có khác chăng là vẻ đau khổ trên khuôn mặt cậu.
- Anh có cho rằng ông muốn cậu ấy chết cho rảnh nợ không? - Mary thì thầm hỏi.
- Không, nhưng ông ước giá cậu ấy đừng bao giờ sinh ra thì hơn. Còn mẹ tôi, bà bảo rằng đó là điều bất hạnh nhất trên đời đối với một đứa trẻ. Ông Craven đã mua bất kể thứ gì mà tiền bạc có thể mua được cho anh chàng tội nghiệp ấy, chỉ có điều ông muốn quên đi sự hiện diện của cậu ấy trên đời này. Có một việc khiến ông sợ hãi là sẽ tới một ngày ông phải đối mặt với con trai mình, và nhận ra cậu ấy đã lớn lên với cái lưng gù.
- Bản thân Colin khiếp sợ việc ấy đến nỗi cậu ấy không muốn ngồi dậy nữa - Mary nói - Cậu ấy bảo cậu ấy luôn nghĩ rằng nếu thấy một cái bướu mọc ra là cậu ấy sẽ phát điên và gào khóc cho tới khi chết.
- Trời ơi! Cậu ấy không nên nằm ì ra mà tưởng tượng những điều như vậy - ****on bảo - Chẳng ai có thể khỏe mạnh được nếu chỉ nghĩ rặt những chuyện vớ vẩn như vậy.
Con cáo nãy giờ vẫn nằm trên vạt cỏ ngay cạnh ****on, thỉnh thoảng nó ngước lên như muốn được vỗ về, ****on cúi xuống xoa nhẹ vào cổ nó và im lặng nghĩ ngợi vài phút. Đột nhiên, thằng bé ngẩng đầu và ngó quanh khu vườn.
- Lần đầu chúng ta vào đây, - Nó nói - hình như mọi vật đều xám. Bây giờ nhìn xung quanh mà xem, cô không nhận ra có gì đổi khác sao.
Mary nhìn quanh và hít một hơi nhẹ.
- Sao thế này! - Con bé kêu lên - Bức tường xám đang biến đổi, khác nào có một màn sương màu xanh đang lan tỏa trên đó. Như một tấm mạng che mặt bằng sa xanh.
- Ấy! - ****on bảo - Rồi nó sẽ còn xanh hơn, xanh hơn nữa cho tới khi màu xám úa hoàn toàn biến mất. Cô có đoán tôi đang nghĩ gì không?
- Tôi biết phải là cái gì hay lắm - Mary đáp lại vẻ háo hức - Tôi tin rằng điều đó có liên quan đến Colin.
- Tôi đang nghĩ nếu cậu ấy được ra đây thì đỡ phải lo chuyện cái bướu mọc trên lưng, thay vào đó cậu ấy được ngắm những nụ hoa hé nở trên các khóm hồng, và chắc chắn sẽ khỏe hẳn ra - ****on giảng giải - Tôi tự hỏi nếu ta giúp cậu ấy được vui vẻ, được ra ngoài này mà nằm dưới tán cây thì hay biết mấy.
- Tôi cũng thường tự hỏi về chuyện đó. Hầu như lúc nào tôi cũng nghĩ tới điều đó mỗi khi nói chuyện với Colin - Mary bảo - Tôi tự nhủ không biết cậu ấy có giữ được bí mật không, và liệu chúng ta có thể đưa cậu ấy ra đây mà không sợ ai trông thấy không. Tôi nghĩ có lẽ anh sẽ là người đẩy xe giúp cậu ấy. Bác sĩ bảo cậu ấy cần được hít thở không khí trong lành, và một khi cậu ấy muốn chúng ta đưa ra ngoài trời thì đố ai dám không vâng lời. Cậu ấy sẽ không ra ngoài với những người khác, và có lẽ mọi người sẽ lấy làm mừng khi cậu ấy bằng lòng đi với bọn mình. Cậu ấy có thể ra lệnh cho những người làm vườn đi chỗ khác, thế nên họ sẽ không tài nào phát hiện ra đâu.
****on đăm chiêu suy nghĩ trong lúc đưa tay gãi lung cho con Đại úy.
- Được thế thì thật tốt cho cậu ấy, tôi tin chắc như vậy - Thằng bé nói - Sẽ không ai còn dám nghĩ thà cậu ấy đừng sinh ra trên đời. Trước đây chỉ có hai đứa chúng mình được ngắm cây cối trong vườn mọc lên, giờ thêm cậu ấy nữa là ba. Hai chàng và một nàng cùng nhau ngắm mùa xuân. Tôi dám đánh cược rằng điều đó còn tốt hơn mấy món thuốc của ông bác sĩ.
- Bấy lâu nay, cậu ấy phải nằm bẹp trong phòng và luôn lo sợ cái lưng sẽ khiến mình dị dạng - Mary bảo - Cậu ấy hiểu biết nhiều nhờ sách vở, ngoài ra thì chẳng có gì. Cậu ấy bảo cứ ốm yếu suốt thế thì lấy đâu ra sức lực để nhận biết mọi thứ khác, thành thử cậu ấy ghét ra khỏi nhà, ghét vườn tược và ghét luôn cả người làm vườn. Nhưng cậu ấy lại thích nghe về khu vườn này, bởi nó là cả một bí mật. Tôi không dám kể lể nhiều, nhưng cậu ấy bảo rất thèm được ngắm nó.
- Đợi tới khi thật chắc chắn ta mới đưa cậu ấy ra đây - ****on tiếp - Tôi đủ sức đẩy xe cho cậu ấy. Cô có để ý thấy con chim ức đỏ và con mái của nó vẫn mải mê làm việc trong lúc ta ngồi đây không? Hãy xem nó đang đậu trên cái cành kia kìa, nó đang phân vân tự hỏi đâu là chỗ tốt nhất để nó cài cái cành nhỏ vừa ngậm trong mỏ mang về.
Thằng bé huýt một tiếng trầm trầm, con chim ức đỏ quay đầu nhìn nó vẻ dò hỏi, mỏ vẫn ngậm cái cành non. ****on nói với nó theo kiểu lão Ben Weatherstaff vẫn thường làm, nghe như một lời khuyên thân thiện.
- Nơi nào mày chọn để làm tổ, hẳn đó là nơi yên lành. Trước khi rời khỏi vỏ trứng thì mày đã hiểu phải làm một cái tổ cho gia đình mình ra sao rồi. Tiếp tục đi, anh bạn. Đừng để phí thời gian.
- Ôi, tôi thích nghe anh nói chuyện với nó! - Mary nói và bật cười sung sướng - Ông Ben Weatherstaff cứ mắng mỏ và trêu chọc nó, còn nó thì nhảy nhót xung quanh như hiểu được từng từ một, và tôi biết nó thích thế lắm. Ông Ben bảo nó tự phụ đến mức thà bị ném đá chứ không thể không được ai để ý.
****on nghe thế cũng phải bật cười, thằng bé tiếp tục trò chuyện.
- Mày thừa biết bọn tao không muốn quấy rầy mày - Nó bảo với con chim ức đỏ - Như bọn tao đây cũng gần như những kẻ sống đời hoang dã. Bọn tao cũng đang xây tổ đây. Chúa phù hộ cho mày. Coi chừng, đừng nói với ai về bọn tao nhé, nghe không?
Và mặc cho con chim ức đỏ không trả lời, bởi vì nó đang ngậm đầy mỏ, Mary vẫn biết rằng khi nó bay đi cùng với cái cành nhỏ, trở về góc vườn của nó, bóng sẫm trong đôi mắt sáng như giọt sương của nó ngụ ý rằng nó không đời nào đi kể bí mật của chúng cho thế giới này.