Quo Vadis - Henryk Sienkiewicz

[nahoku]

T1 - Chương 30

Phải trở về Roma, hoàng đế bực mình vì đã trở về và chỉ vài ngày sau ngài đã lại đùng đùng muốn đi Akhai ngay. Thậm chí ngài còn ra một chỉ dụ khuyến cáo rằng ngài sẽ đi vắng không lâu, nên các quyền lợi của công chúng sẽ không hề bị ảnh hưởng chút nào. Sau đó, cùng với đám cận thần, trong đó có cả chàng Vinixius, ngài tới thần miếu Kapiton dâng lễ vật tế hiến các thần, cầu cho chuyến đi được thuận buồm xuôi gió. Nhưng sang ngày hôm sau, khi hoàng đế đến viếng miếu của nữ thần Vexta, đã xảy ra một chuyện rủi ro, khiến mọi ý định bị đảo lộn hết cả. Nerô vốn không tin thần thánh, nhưng lại sợ họ, đặc biệt là nữ thần Vexta đầy bí ẩn, đến nỗi vừa thoạt trông thấy dung mạo nữ thần và ngọn lửa thiêng, tóc trên đầu ngài dựng đứng cả lên vì kinh hoàng, hai hàm răng ngài dính chặt vào nhau, tứ chi run lẩy bẩy, rồi ngài ngã xỉu vào tay Vinixius, kẻ tình cờ đứng ngay sau lưng ngài. Ngài được mang ngay ra khỏi thần miếu và đưa về cung điện Palatyn. Mặc dù ngay sau đó đã hoàn toàn lại hồn, song suốt cả ngày ngài không hề rời khỏi long sàng. Trước sự ngạc nhiên của những người có mặt, hoàng đế tuyên bố rằng ngài cương quyết hoãn chuyến đi sang một dịp khác, bởi lẽ thần linh đã ngầm cảnh báo rằng ngài không được phép vội vã. Một giờ sau, người ta loan báo cho dân chúng toàn thành Roma được hay rằng vì trông thấy những khuôn mặt buồn đau vì quá yêu hoàng đế của công dân, nên hoàng đế sẽ lưu lại cùng chúng dân như người cha lưu lại cùng đàn con, để chia sẻ niềm vui và nỗi đau cùng chúng dân. Hân hoan, vì quyết định ấy, đồng thời tin chắc rằng sẽ không bị hụt mất những trò vui thế vận và việc phát chẩn lương thực, dân chúng bèn tụ tập thành đám đông trước cổng cung điện Palatyn, la hét ngợi ca hoàng đế chí thành, còn ngài tạm dừng cuộc mạt chược đang chơi dở với các cận thần mà bảo:
Phải, cần hoãn chuyến đi lại, theo sấm truyền thì cả Ai Cập lẫn Phương Đông sẽ không thoát khỏi quyền bá chủ của ta, làm sao một thành Akhai có thể lọt lưới được? Ta sẽ ra lệnh cho đào xới eo đất Korynlơ, ta sẽ cho dựng tại Ai Cập những pho tượng mà bên cạnh chúng các kim tự tháp sẽ chỉ là đồ chơi trẻ con. Ta sẽ ra lệnh xây dựng một tượng Xphinx bẩy lần lớn hơn pho tượng đang ở gần Memphix và đang nhìn ra sa mạc, nhưng ta sẽ ra lệnh tạc cho nó khuôn mặt của ta. Đời đời cháu con sẽ chỉ nói về pho tượng ấy và nói về ta mà thôi.
Bằng những vần thơ của mình, hoàng thượng đã tự xây dựng một tượng đài kỷ niệm đó thôi, một tượng đài không những chỉ bẩy lần mà ba lần bẩy lớn hơn kim tự tháp Khêốp nữa kia! - Ông Petronius nói.
Thế còn tiếng hát của ta thì sao? - Nerô hỏi.
Than ôi! Giá như có ai biết cách tạc được cho người một pho tượng như tượng Memnon và tượng đài ấy lại cất cao tiếng hát của Người gọi vầng thái dương thức dậy! Những biển cả cận kề Ai Cập đời đời sẽ tấp nập hằng sa số thuyền bè, trên đó dân cư từ khắp ba miền sẽ lắng nghe tiếng hát của hoàng thượng.
Tiếc thay! Làm gì có kẻ nào thực hiện được điều ấy! - Nerô thốt ra.
Song hoàng thượng có thể ra lệnh tạc vào đá badan hình người đang điều khiển cỗ xe tứ mã.
Phải lắm! Ta sẽ cho làm việc đó!
Đó sẽ là món quà của người để lại cho nhân loại.
Tại Ai Cập ta sẽ cưới nữ thần mặt trăng Lune, nữ thần cũng góa chồng và ta sẽ thực sự trở thành một vị thần.
Còn các vì sao thì hoàng thượng sẽ ban cho chúng thần làm vợ, chúng thần sẽ sản sinh ra cả một chòm sao mới sẽ được gọi tên là chòm sao Nerô. Riêng Vitelius thì xin người hãy cưới cho y nữ thần sông Nin, để y sản sinh ra một đàn hà mã. Còn Tygelinux thì xin hoàng thượng cho hắn sa mạc, hắn sẽ là vua của lũ lang sói…
Thế còn tôi thì sao? - Vatynius hỏi.
Cầu thần Apix ban phước cho ông! Ông đã cho chúng tôi được hưởng một thế vận tuyệt vời ở Beneventơ, nên tôi không thể cầu xin điều dở cho ông, ông hãy thửa một đôi giầy cho các tượng Xphinx, chân của tượng đang bị tê cóng trong những giờ sương đêm, rồi sau đó ông sẽ đóng giầy cho các tượng thần khổng lồ đứng hàng dẫy trước các thần miếu. Mỗi người đều sẽ tìm được việc làm thích hợp. Thí dụ như Đominiusxss Apher sẽ làm thủ quỹ, bởi ông ta nức tiếng thật thà. Tâu hoàng thượng, thần rất thích những khi hoàng thượng mơ về Ai Cập và rất lấy làm buồn vì người đã hoãn dự định ra đi.
Nerô bảo:
Những cặp mắt trần tục của các ngươi chẳng nhìn thấy điều gì, bởi lẽ thần linh trở nên vô hình đối với những kẻ nào thần muốn. Các ngươi biết không, lúc ta ở trong đền nữ thần Vexta, chính nữ thần đã tới đứng cạnh ra và nói thầm vào tai ta: “Hãy hoãn chuyến đi!”. Chuyện ấy xẩy ra đột ngột quá làm cho ta sợ, mặc dù lẽ ra ta phải hết sức biết ơn sự bảo trợ rõ ràng như thế của thần.
Tất thảy chúng thần đều kinh hoảng - Tygelinux nói - Còn ni cô đồng trinh Rubria thì ngất xỉu luôn.
Rubria! - Nerô nói - Nàng có cái cổ trắng ngần như tuyết:
Song lại ửng hồng mỗi khi trông thấy người, tâu thánh thượng.
Phải! Ta cũng nhận thấy điều đó. Lạ thật! Ni cô đồng trinh! Bao giờ cũng có gì đó thật là thần thánh ở mỗi ni cô đồng trinh, nhưng Rubria quả là tuyệt sắc.
Đến đây ngài trầm tư một lúc rồi hỏi:
Các khanh hãy nói ra hay, tại sao người ta lại sợ nữ thần Vexta hơn các thần? Có cái gì ở đó vậy? Ôi, chính ta cũng bị nỗi sợ hãi chế ngự, mặc dù ta là đạo chức cao nhất. Ta chỉ nhớ rằng ra ngã ngửa ra và chắc sẽ ngã lăn xuống đất, nếu không có một người nào đó đỡ. Ai đỡ ta thế?
Chính hạ thần - Vinixius đáp.
À, ra chính nhà ngươi đấy ư, "chiến thần Arex khắc nghiệt?". Tại sao người không có mặt ở Beneventơ? Người ta bảo ta hay rằng ngươi bị ốm, quả thật nét mặt ngươi có chút thay đổi. Này! Ta nghe bảo rằng Kroton định giết chết ngươi, có thật thế không?
Thưa vâng, hắn đã làm gẫy cánh tay thần, nhưng thần chống cự được.
Với một cánh tay bị gẫy ư?
Có một tên dân man di đã giúp thần, y khỏe hơn Kroton.
Nerô nhìn chàng kinh ngạc.
Khỏe hơn cả Kroton? Ngươi đùa đấy chứ? Kroton vốn là kẻ khỏe nhất hơn tất cả mọi người, còn hiện nay là Xyphacxơ xứ Etiopia.
Tâu hoàng thượng, thần chỉ nói những gì tận mắt trông thấy.
Vậy viên ngọc quý ấy đâu rồi? Hắn trở thành vua Nemoren rồi chăng?
Thần không được rõ, tâu thánh thượng, thần không hề gặp lại y lần nào nữa.
Thế nhà ngươi cũng không biết hắn thuộc dân tộc nào sao?
Tay thần bị gẫy, thần không kịp hỏi hắn điều gì cả ạ.
Vậy ngươi hãy đi tìm hắn và phải tìm bằng được.
Nghe thế, Tygelinux nói:
Thần xin được đảm nhận việc ấy.
Nhưng Nerô nói tiếp với Vinixius:
Cảm ơn ngươi đã đỡ ta, nếu không ta có thể bị ngã vỡ đầu. Ngày trước nhà ngươi vốn là một người bạn tốt, nhưng từ sau cuộc chiến tranh, phải phục vụ dưới tướng Korbulon đến giờ nhà ngươi trở nên hơi là lạ thế nào ấy, ít khi ta thấy mặt ngươi.
Nerô im lặng một lát rồi nói tiếp:
Thế còn cô gái, bông hoa đẹp mà ngươi say mê, kẻ mà ta đã bắt của ông già Aulux về cho ngươi thì ra sao rồi?
Vinixius bối rối, nhưng ông Petronius lập tức ứng cứu chàng:
Tâu hoàng thượng, thần xin đánh cuộc rằng hắn đã quên có cô ả mất rồi - ông nói - hoàng thượng có thấy hắn bối rối không? Xin người hãy hỏi hắn xem từ đó đến nay hắn đã có bao nhiêu cô ả rồi, thần không dám cuộc liệu hắn có trả lời được hay không nữa kia. Họ nhà Vinixius vốn là những chiến sĩ tốt, nhưng họ còn là những chàng gà trống tốt hơn. Bọn họ cần có cả một đàn mái kia. Xin hoàng thượng hãy trừng phạt hắn vì tội ấy và đừng mời hắn tới dự bữa tiệc mà Tygelinux hứa sẽ tổ chức tại hồ Agryppa để mừng người.
Không, ta sẽ không làm như thế. Ta tin Tygelinux, tại đó sẽ không thiếu mái đâu.
Nếu như có mặt thần ái tình Amor, làm sao lại có thể thiếu được các tiên nữ duyên sắc Kharyta kia chứ? Tygelinux đáp.
Nhưng Nerô lại bảo:
Ta buồn chán lắm! Ta đã ở lại Roma theo ý muốn của nữ thần, nhưng ta không sao chịu nổi. Ta sẽ đi Anxium. Ta ngột ngạt cả người ở giữa những cái phố chật chội, giữa những ngôi nhà đang sụp đổ, giữa những ngõ hẹp tục tĩu này. Không khí uế tạp bay tới tận đây, tận nhà ở và những khu vườn của ta. Ôi, giá như động đất tàn phá cả thành Roma, giá như có vị thần linh nào nổi giận san nó thành bình địa, khi ấy ta mới có thể chỉ cho các ngươi thấy cần phải xây dựng thành phố ra sao, một thành phố là đầu não, của cả thế giới, là thủ phủ của ta.
Tâu hoàng thượng - Tegelinux nói - có phải người vừa phán: ”Giá như có một vị thần linh nào nổi giận triệt cả thành phố” - có phải thế chăng?
Phải, thì sao?
Hoàng thượng chẳng phải là một vị thần đó sao?
Rồi chúng ta sẽ xem nhà ngươi sửa soạn ra sao cho chúng ta ở khu hồ Agryppa. Sau đó ta sẽ đi Anxium. Tất cả các ngươi đều bé nhỏ, nên các ngươi không thể hiểu nổi ta cần những công việc vĩ đại ra sao.
Nói đoạn, hoàng đế nhắm nghiền mắt lại, ra hiệu là người cần được nghỉ ngơi. Các vị cận thần lần lượt tản đi. Bước ra cùng với Vinixius, ông Petronius bảo chàng trai:
Thế là anh bị gọi phải tham gia vào trò vui rồi đấy nhé. Gã Râu Đỏ hoãn chuyến đi, ngược lại y sẽ điên hơn bao giờ hết, sẽ hoành hành trong thành phố hệt như trong tư thất của mình. Anh cũng hãy cố gắng tìm lấy sự giải trí và quên lãng trong các trò điên này. Quỷ thật chứ! Chúng ta đã chinh phục cả thế giới, chúng ta có quyền chơi cho thỏa! Này Marek! Anh là một chàng trai rất xinh đẹp, một phần cũng vì vậy cậu mềm yếu với anh. Thề có nữ thần Điana xứ Ephozơ! Giá anh nhìn thấy đôi mày rậm và khuôn mặt của chính anh, khuôn mặt mang dòng máu ngàn xưa của dân Ouvrit! Bênh cạnh anh, bọn kia chỉ là đám nô lệ mới được giải phóng mà thôi. Chính thế đấy! Giá như không có cái giáo thuyết hoang dã kia, thì ngày hôm nay cô nàng Ligia chắc chắn đang ở tại nhà anh rồi. Anh cứ thử chứng minh lần nữa cho cậu rằng đó không phải là những kẻ thù địch với cuộc sống, với con người đi xem nào? Chúng nó đối xử tốt với anh, anh có thể biết ơn chúng, nhưng nếu ở địa vị anh, cậu sẽ căm thù cái giáo thuyết kia và sẽ tìm lại lạc thú ở nơi nào cậu có thể tìm được. Anh là một gã trai xinh đẹp, cậu nhắc lại, còn Roma đầy rẫy các ả góa chồng.
Cháu thấy lạ là sau cậu chưa thấy mệt mỏi với tất cả những điều ấy - Vinixius đáp.
Ai bảo anh thế? Cậu ngán từ lâu rồi, nhưng cậu không còn ở vào cái tuổi của anh. Nói cho cùng, cậu cũng còn có những thứ ham muốn khác mà anh không có. Cậu thích sách vở, những thứ anh không thích; cậu yêu thi ca, thứ làm anh chán chường; cậu mê bình cổ, những viên ngọc chạm và biết bao đồ vật khác mà anh không hề để mắt tới; cậu có chứng đau lưng mà anh không có và cuối cùng, cậu tìm được Eunixe, còn anh chẳng hề tìm được của báu nào tương tự như thế cả. Cậu thích được ở nhà, sống giữa các kiệt tác, còn anh thì cậu không thể nào cải tạo nổi thành một nhà duy mỹ. Cậu hiểu rằng trong đời, cậu sẽ không tìm thấy một điều gì mới hơn những gì cậu đã tìm thấy, còn anh, chính anh cũng chưa biết, anh vẫn luôn luôn chờ đợi và tìm kiếm. Nếu tử thần đến tìm anh, thì với lòng can đảm cùng tất thảy những nỗi phiền muộn của mình, anh sẽ chết đi mà vẫn chẳng ngạc nhiên rằng tại sao phải sớm từ giã thế giới này đến thế. Còn cậu, cậu sẽ chào đón tử thần như một điều cần thiết, với ý thức rằng trên toàn bộ cõi đời này không còn có quả hoa nào cậu chưa được nếm. Cậu sẽ chẳng vội đâu, nhưng cũng chẳng dùng dằng, cậu chỉ cố gắng làm sao cho tới phút cuối mình vẫn được vui vẻ. Trên cuộc đời này có những người hoài nghi mà vui vẻ. Đối với cậu, bọn khắc kỷ chỉ là lũ ngốc, nhưng ít ra, chủ nghĩa khắc kỷ cũng tôi luyện con người, còn bọn Thiên chúa giáo của anh thì chỉ mang đến cho thế giới nỗi buồn, nỗi buồn trong cõi đời này cũng giống như những cơn mưa trong thiên nhiên vậy. Anh có biết cậu vừa dò hỏi được chuyện gì không? Trong cuộc vui mà Tygelinux tổ chức, sẽ có những nhà chứa gái bố trí trên bờ hồ Agryppa, trong đó tụ tập đám đàn bà con gái từ những gia đình trâm anh thế phiệt nhất Roma. Lẽ nào không có lấy một cô nàng đủ xinh đẹp để có thể khiến anh vui sướng? Sẽ có cả những nàng trinh nữ lần đầu tiên bước vào đời với tư cách các… tiên nữ! Đế quốc La Mã của chúng ta là thế đó!... Trời ấm rồi! Ngọn gió phương nam sưởi ấm hồ nước và sẽ không làm những thân thể trần truồng phải xuýt xa đâu. Còn anh, hỡi chàng Narxyzơ, anh nên biết là không một người con gái nào cưỡng lại anh đâu. Không một nàng nào - kể cả các ni cô đồng trinh nữa.
Vinixius chỉ đập tay lên đầu giống như người đang vướng bận một điều gì suy tư nung nấu duy nhất.
Phải có phúc lắm cháu mới tìm được một thiếu nữ như thế.
Thế ai khiến cho anh phải đến nông nỗi này, nếu không phải là bọn tín đồ Thiên chúa giáo! Nhưng lũ người lấy cây thập ác làm biểu tượng cũng không khác gì đâu. Hãy nghe cậu nói này: Hi Lạp là đất nước tuyệt đẹp đã sản sinh ra sự thông tuệ của thế giới, chúng ta thì tạo ra sức mạnh, thế còn theo anh cái giáo thuyết kia có thể tạo nên được cái gì? Nếu anh biết, xin hãy giải thích cho cậu, bởi vì thề có thần Ponlukx, cậu không tài nào hiểu nổi.
Vinixius nhún vai:
Hình như cậu sợ rằng cháu sẽ trở thành tín đồ Thiên chúa.
Cậu chỉ sợ anh tự làm hư hỏng cuộc đời anh thôi. Nếu như anh không thể là Hi Lạp, thì hãy là La Mã: Hãy chiếm đoạt và tận hưởng! Sự điên rồ của chúng ta cũng có ý nghĩa nhất định, bởi trong nó chứa đựng chính cái tư tưởng này. Cậu khinh bỉ Râu Đỏ, bởi y chỉ là một thằng hề Hi Lạp. Giá như y cư xử cho ra một người La Mã, cậu sẽ xin thừa nhận y hoàn toàn có lý khi tự cho phép mình làm các trò điên loạn. Hãy hứa với cậu rằng, nếu giờ đây, khi về đến nhà, anh gặp một tên Thiên chúa giáo nào đó, thì anh sẽ thè lưỡi chế nhạo hắn. Nếu kẻ ấy lại trúng vào thầy thuốc Glaukox, chắc ông ra sẽ không lấy thế làm lạ đâu. Hẹn gặp lại anh tại hồ Agryppa.


ST

[nahoku]

T1 - Chương 31

Lính cấm vệ vây kín các khu rừng mọc quanh hồ Agryppa, ngăn không cho những đám người đông nườm nượp quấy rầy hoàng đế cùng các vị khách khứa của ngài, bởi người ta đồn rằng tất thảy những ai đáng được gọi là giàu có, thông minh hay xinh đẹp của Roma đều có mặt tại bữa tiệc này, bữa tiệc không tiền khoáng hậu trong lịch sử thành bang.
Tygelinux muốn tạ ơn hoàng đế đã hoãn đi Akhai, đồng thời muốn vượt qua đầu tất cả những người từ trước đến nay đã từng tiếp Nerô, y muốn chứng minh cho hoàng đế thấy rằng không có kẻ nào biết cách làm cho hoàng đế vui sướng như y. Nhằm mục đích ấy, ngay trong lúc đang cùng hoàng đế chơi bời ở Neapolix, rồi sau đó Beneventơ, y đã tiến hành chuẩn bị và gửi đi các mệnh lệnh đòi hỏi người ta phải mang từ các xứ sở xa xôi hẻo lánh nhất của thế giới tất cả các thứ từ lông thú, chim chóc, các loài cá hiếm, các loài cây quý, không kể các đồ dùng quý giá và lụa là gấm vóc sẽ dùng để trang hoàng cho bữa tiệc này. Thu nhập của hàng tỉnh chỉ đủ thỏa mãn những ý muốn ngông cuồng, song vị sủng thần nhiều thế lực này không thèm biết đến điều ấy. Thế lực của y mỗi ngày một lớn. Đối với Nerô, có thể Tegelinux chưa phải là kẻ đáng yêu hơn những người khác, nhưng càng ngày hắn càng trở nên cần thiết hơn. Ông Petronius hơn hẳn hắn về dung mạo, trí lực, khiếu hài hước và ông biết cách làm hoàng đế vui lòng trong khi trò chuyện, song không may cho ông, trong những lĩnh vực đó ông cũng hơn hẳn cả hoàng đế nữa, điều đó khiến cho ngài nổi lòng ghen tỵ. Trong mọi chuyện, ông lại không chịu cam tâm làm một công cụ ngoan ngoãn. Hoàng đế e sợ ý kiến của ông trong việc bàn định về thẩm mỹ. Với Tegelinux, hoàng đế không bao giờ cảm thấy cần giữ ý gì cả. Chỉ riêng tên gọi arbiter elegantiarum mà người ta tặng cho ông Petronius cũng đã động chạm đến lòng tự ái của Nerô, bởi vì, liệu có kẻ nào khác, nếu không phải chính hoàng đế, có quyền mang cái tên ấy? Tuy nhiên, Tygelinux cũng đủ thông minh để hiểu được những sự khiếm khuyết của mình và thấy rằng không thể chọi nổi với ông Petronius. Lukan hay những người khác trội hơn về sắc diện, về tài năng hay học vấn, hắn bèn quyết định làm họ lu mờ bằng tính nhu thuận trong phục dịch của mình mà trước hết, bằng sự xa hoa đến nỗi trí tưởng tượng của chính Nerô cũng phải sửng sốt.
Vì vậy, hắn truyền cho bầy tiệc trên một chiếc bè khổng lồ được cổn bằng những dầm gỗ dát vàng, các mép bè viền những vỏ trai xà cừ tuyệt mỹ được vớt từ Hồng Hải và Ấn Độ Dương, long lanh ngàn sắc ngọc, lấp lánh ánh cầu vồng. Hai đầu bè phủ đầy những khóm cọ, những cụm hoa sen và hoa hồng đang nở rộ, trong đó ẩn giấu những vòi phun nước thơm, các pho tượng thần và những chiếc lồng vàng, lồng bạc nhốt đầy chim chóc muôn sắc nghìn mầu. Giữa bè đựng một chiếc lều khổng lồ, hay nói đúng cho hơn, đó chỉ là một cái nóc lều bằng vóc Xvri màu đỏ thẫm, được căng trên những chiếc cột bằng bạc để khỏi làm vướng tầm mắt. Bên dưới sáng long lanh như mặt trời là các bàn tiệc được bày biện cho thực khách với tầng tầng lớp lớp các thứ đồ dùng bằng thủy tinh Alecxanđria, bằng pha lê và những thức đựng vô giá cướp được từ Italia, Hi Lạp và Tiểu Á mang về. Chiếc bè trông tựa một hòn đảo hay một khu vườn, do các loài cây cỏ tập trung trên đó. Nó được nối bằng những sợi dây màu vàng và đỏ tươi với những con thuyền làm theo hình cá, thiên nga hay hồng hạc. Trong đó, ngồi bên những mái chèo đủ màu sắc là các nô tỳ và họ hoàn toàn khỏa thân, thân hình có những đường nét tuyệt đẹp, tóc được búi gọn theo kiểu phương Đông hay choàng trong mạng vàng. Khi Nerô cùng Poppea và đám cận thần đến chiếc bè chính, ngồi vào dưới mái lều màu đỏ thắm, đám thuyền kia liền chuyển động, những mái chèo khua nước, những sợi dây vàng căng ra, chiếc bè mang theo bàn tiệc và khách khứa bắt đầu chuyển động đi vòng quanh mặt hồ. Vây chung quanh bè là những chiếc thuyền khác, với những chiếc bè nhỏ hơn chứa đầy kỳ nữ chơi thụ cầm và đàn tranh, những tấm thân trắng hồng của họ, trên nền trời xanh nước biếc, trong ánh sáng chói lọi của các thứ nhạc cụ làm bằng vàng tuyền, dường như cũng thấm đẫm sắc xanh và ánh vàng, đổi thay và bừng nở như những đóa hoa.
Tù các lúm cây ven bờ, từ những ngôi nhà kỳ dị được xây dựng một cách hài hòa thấp thoáng giữa những lùm cây xanh tốt, cũng vang lên tiếng đàn, tiếng hát. Vang vọng bốn chung quanh, vang vọng khắp khu rừng, hồi âm mang đi khắp nơi tiếng tù cùng tiếng kèn đồng. Ngồi giữa nàng Poppea và chàng Pilagorax, chính hoàng đế cũng phải thấy thán phục, đặc biệt là khi giữa đám thuyền chợt xuất hiện những nô tỳ trẻ măng giả làm tiên cá, trên mình chỉ quấn lưới màu xanh làm theo hình vẩy cả. Hoàng đế không tiếc lời khen ngợi Tygelinux. Tuy vậy, theo thói quen, ngài vẫn nhìn sang ông Petronius, muốn được biết ý kiến của vị “trọng tài” này, song suốt một hồi lâu ông vẫn giữ vẻ thản nhiên, mãi sau, bị gặng hỏi, ông mới đáp:
Tâu hoàng thượng, thần nghĩ rằng mười nghìn trinh nữ khỏa thân gây ít ấn tượng hơn là một người.
Tuy thế, hoàng đế vẫn thích “bữa tiệc bơi” này, bởi vì nó là một thứ gì đó mới lạ. Vả chăng, như thường lệ, người ta mang ra đủ các món nem công chả phượng, đủ các của ngon vật lạ đến nỗi ngay cả trí tưởng tượng của Apixius cũng đành phải chịu thua, một khi ông được trông thấy chúng, rồi rượu nho không biết bao nhiêu loại, khiến cho chàng Othon - người đã từng bày ra tới tám mươi loại rượu nho - chắc cũng phải ẩn xuống nước tránh mặt vì xấu hổ, nếu như chàng trông thấy sự xa hoa nhường này. Ngoài phụ nữ, chỉ có các cận thần mới được ngồi vào bàn tiệc, trong số đó, chàng Vinixius khiến tất thẩy những kẻ khác bị lu mờ bởi vẻ đẹp của chàng. Ngày trước, thân hình và khuôn mặt của chàng để lộ quá rõ dáng vẻ một người lính nhà nghề, giờ đây, những dằn vặt nội tâm và sự đau đớn thể xác mà chàng trải qua đã tạc lại dung mạo của chàng. Ngỡ như có bàn tay tinh tế của một nghệ nhân điêu khắc trác việt nào đó vừa lướt qua. Sắc da chàng mất đi vẻ phong trần ngày trước, chỉ còn lại những ánh vàng nhạt của đá cẩm thạch xứ Numiđi. Đôi mắt chàng trở nên to hơn, u buồn hơn. Riêng lông ngực chàng vẫn giữ lại dáng đồ sộ thửa nào, dường như chúng được tạo nên chỉ để mang giáp trụ. Song bên trên bộ ngực của người lính chiến đoàn đó bừng sáng cái đầu như của một vị thần linh Hi Lạp, hay chí ít cũng là đầu của một nhà quý tộc lá ngọc cành vàng, tinh tế và tuyệt mỹ. Khi bảo chàng rằng không một ai trong đám các nữ cận thần có thể và muốn cưỡng lại chàng, ông Petronius đã tỏ ra là một người giàu kinh nghiệm. Giờ đây, toàn bộ đám phụ nữ đều ngắm nghía chàng, không loại trừ ả Poppea lẫn ni cô đồng trinh Rubria, người mà hoàng đế muốn có mặt trong bữa tiệc.
Chẳng mấy chốc, rượu nho ướp lạnh bằng tuyết lấy từ trên đỉnh núi về đã khiến cho trái tim và đầu óc của các thực khách nóng bừng bừng. Từ đám cây cối rậm rạp ven bờ mỗi lúc một nhô ra nhiều thêm những con thuyền mới, được làm theo hình bọ ngựa hay chuồn chuồn kim. Mặt hồ vốn xanh biếc giờ đây trông như có ai đó vừa ném xuống những cành hoa, hay như có những đàn bướm sặc sỡ vừa đậu xuống. Đây đó, trên đám thuyền bè vút lên những cánh chim cây hay các loài chim khác được mang từ Ấn Độ và Phi Châu về, chúng được buộc vào những sợi chỉ bạc hoặc thanh thiên. Vầng dương đã đi qua phần lớn bầu trời, nhưng vì bữa tiệc diễn ra vào thượng tuần tháng năm, nên ngày hôm ấy rất ấm áp, thậm chí hơi nóng nữa. Mặt hồ óng ánh dưới những mái chèo khua nước theo nhịp nhạc, không gian im không một hơi gió thoảng, những khóm cây đứng lặng yên dường như đang lắng nghe, đang say ngắm những gì diễn ra trên mặt nước. Chiếc bè vẫn di động quanh hồ, mang theo những thực khách mỗi lúc một say sưa, một ồn ã hơn. Tiệc chưa tàn quá nửa thì người ta đã không còn giữ được trật tự như lúc ai nấy còn ngồi bên bàn nữa. Chính hoàng đế làm gương trước, ngài đứng dậy ra lệnh cho Vinixius phải nhường chỗ cho ngài, rồi sau khi chiếm lĩnh bàn tiệc của chàng bên cạnh Rubria, ngài bắt đầu thì thầm điều gì đó vào tai nàng trinh nữ. Bây giờ Vinixius lại ở bên cạnh Poppea, lát sau hoàng hậu vươn tay yêu cầu chàng cài lại chiếc vòng tay của nàng bị lỏng và khi chàng thực hiện việc ấy với hai bàn tay run run nàng bèn ném cho chàng từ dưới đôi hàng mi rậm một cái nhìn như e thẹn, rồi lắc mái tóc vàng như muốn rũ bỏ điều chi. Trong khi đó, vầng dương mỗi lúc một to hơn, đỏ hơn và từ tự lặn khuất sau đỉnh rừng, khách khứa phần lớn đều đã say mềm cả. Lúc này chiếc bè lượn sát vào bờ, trên bờ, thấp thoáng giữa các khóm cây lùm hoa là những tốp người mặc giả dạng thần đồng hay dương thần Xatyr đang thổi sáo, chơi đàn muntan và gõ trống, cùng những tốp thanh nữ giả làm các nữ thủy thần của hồ ao sông suối. Rồi màn đêm buông xuống trong những tiếng kêu say khướt chào đón nữ thần trăng Luna vang lên từ dưới mái lều, cùng lúc ấy trong những lùm cây sáng lên hàng nghìn ngọn đèn. Từ các nhà chứa dựng bên bờ hồ ùa ra những chùm ánh sáng, trên bao lơn hiện ra những tốp người mới cũng khỏa thân, gồm vợ và con gái của các gia đình trâm anh thế phiệt nhất Roma. Họ bắt đầu mời mọc chèo kéo đám thực khách bằng lời nói và cử chỉ. Rồi chiếc bè cặp bờ, hoàng đế và các cận thần vào rừng, tản mát vào các nhà chứa, vào các túp lều ẩn dưới những lùm cây, vào các động đá được người ta dựng lên giữa các nguồn suối và đài phun nước. Mọi người bị cơn điên chế ngự, không ai biết hoàng đế lẩn đi đâu, kẻ nào là nguyên lão nghị viện, ai là hiệp sĩ, còn ai là diễn viên nhào lộn hay nhạc công. Các vị thần đồng nội và các dương thần Xatyr hò hét đuổi theo các tiên nữ thủy thần. Người ta dùng các thần tượng đập vào đèn nến cho chúng tắt ngấm đi. Một vài khoảng rừng chìm vào bóng tối. Chỗ nào cũng nghe thấy những tiếng kêu ầm ĩ, những giọng cười hỉ hả, tiếng thì thào khẩn thiết, những hơi thở hổn hển. Quả thực chưa bao giờ Roma được chứng kiến một cảnh tượng tương tự.
Chàng Vinixius không say tới mức như trong bữa tiệc ở hoàng cung khi có Ligia, nhưng đầu óc chàng cũng mờ mịt và say ngắm bởi cảnh tượng đang diễn ra chung quanh và rốt cục chàng cũng bị nỗi thèm khát lạc thú xâm chiếm. Lao mình vào rừng, chàng cũng chạy tế lên như những người khác, tìm xem nữ thủy thần nào xinh đẹp hơn cả. Chốc chốc những đám thiếu nữ lại vụt qua cạnh chàng với tiếng hát véo von và những tiếng hò hét khi bị săn đuổi bởi các dương thần, thần đồng nội, các nguyên lão và hiệp sĩ, bởi những hồi âm của tiếng nhạc. Cuối cùng, chàng nhìn thấy một đoàn trinh nữ do một nàng đóng giả nữ thần Điana cầm đầu, chàng bèn nhảy phắt lại gần để nhìn kỹ hơn và đột nhiên trái tim chàng như ngừng đập trong lồng ngực. Chàng ngỡ như nhận ra chính Ligia trong hình dáng vị nữ thần mang vầng trăng khuyết trên đầu.
Bọn họ vây quanh chàng thành một đám rước điên loạn, rồi lát sau, hẳn là muốn được chàng rượt theo, họ liền chạy tán loạn như một đàn nai. Nhưng chàng chỉ đứng sững tại chỗ với trái tim đập dồn, ngực chàng như ngừng thở, vì mặc dù đã nhận ra rằng nữ thần Điana nọ không phải là Ligia, thậm chí nhìn gần thần không hề giống nàng, nhưng ấn tượng quá mãnh liệt đã khiến chàng kiệt sức. Đột nhiên chàng thấy nhớ Ligia vô bờ bến, nỗi nhớ mà chưa lần nào trong đời chàng được biết, đồng thời tình yêu dành cho nàng chợt như một đợt sóng khổng lồ trào dâng trong ngực chàng. Đối với chàng, chưa bao giờ nàng lại quý giá trong sạch và thân thương như ở giữa khu rừng điên loạn và trụy lạc đến man dã này. Trước đó một giây thôi, chàng còn muốn được nốc cạn cốc rượu kia, được tham gia các trò buông thả bản năng vô sỉ nọ, giờ đây chàng chợt thấy kinh tởm và gớm ghiếc nó. Chàng thấy nghẹt thở vì ghê lợm, ngực chàng thèm không khí, mắt chàng khát những vì sao không hề bị che lấp bởi cái u tối của khu rừng kinh khủng này, chàng quyết định chạy trốn. Song khi chàng vừa định cất bước thì chợt trước mắt chàng hiện ra lừng lững một bóng người đầu che chàng mạng. Bóng đó tỳ lên vai chàng, vừa thì thào vừa phả vào mặt chàng hơi thở nồng nàn nóng hổi:
Em yêu chàng!... Đi nào chàng! Không ai thấy chúng mình đâu! Nhanh lên chàng!
Vinixius như sực tỉnh giấc mơ:
Nàng là ai?
Nàng ép cả bộ ngực vào người chàng nài nỉ:
Mau lên chàng! Chàng nhìn xem, nơi đây thanh vắng biết bao, em yêu chàng. Đi nào, chàng!
Nhưng nàng là ai? - Vinixius lại hỏi.
Chàng đoán xem!
Nói đoạn nàng ép chặt đôi môi nàng qua tấm chàng mạng vào môi chàng, đồng thời ghì đầu chàng vào sát đầu mình cho đến khi nàng ngột thở mới chịu dứt ra khỏi mặt chàng.
Đêm ái tình!... Đêm ghi ngớ! - nàng thốt ra, gấp gáp hớp hớp không khí - Đêm nay chàng có quyền… Em là của chàng!
Nhưng nụ hôn kia khiến cho Vinixius thảng thốt và khiến lòng chàng chợt tràn ngập một nỗi ghê tởm mới. Tâm hồn và trái tim chàng trai đang ở một nơi hoàn toàn khác hẳn nơi đây, đối với chàng, trên đời này không hề tồn tại một thứ gì khác ngoài Ligia.
Chàng bèn đưa ta đẩy cái bóng người che chàng mạng kia ra mà bảo:
Dù nàng có là ai đi nữa, ta đã yêu người khác và không hề thèm muốn nàng.
Bóng đen ghé đầu sát lại gần chàng:
Hãy hé mạng ra!
Song chính vào lúc ấy, lá của những cây sim thơm gần đấy chợt kêu sột soạt, cái bóng vụt biến mất như một giấc mơ, từ xa xa chỉ còn nghe vẳng lại tiếng nói cười, chứa chất một vẻ gì đó thật lạ lùng và đầy đe dọa.
Ông Petronius xuất hiện trước mặt Vinixius.
Cậu đã nghe và thấy tất cả - ông nói.
Vinixius đáp:
Ta đi khỏi đây thôi!...
Họ bước đi. Qua những nhà chứa sáng đèn, một khoảng rừng, một dẫy lính cấm vệ cưỡi ngựa và tìm lấy những chiếc kiệu.
Cậu sẽ ghé vào chỗ anh - ông Petronius bảo.
Họ cùng ngồi vào kiệu. Dọc đường cả hai đều nín lặng. Mãi đến lúc vào tới gian chính sảnh thông thiên nhà Vinixius, ông Petronius mới nói:
Anh có biết đó là ai không?
Rubria ư? - Vinixius hỏi, giật mình khi chợt nghĩ rằng Rubria là ni cô đồng trinh.
Không.
Vậy thì ai?
Ông Petronius hạ giọng:
Ngọn lửa thiêng của nữ thần Vexta đã bị ô uế rồi, bởi Rubria đã ngủ cùng hoàng đế. Còn người nói chuyện với anh là…
Ông kết thúc còn khẽ hơn nữa:
- Diva Augusta!(1)
Im lặng một hồi lâu.
Trước mặt hoàng hậu - ông Petronius nói tiếp - hoàng đế đã không kìm nổi dục vọng của y đối với Rubria, vì vậy có thể hoàng hậu muốn ăn miếng trả miếng, nhưng cậu đã phá đám vì lo rằng nếu anh biết đó chính là hoàng hậu mà vẫn cự tuyệt ả, thì anh sẽ tiêu đời, vô phương cứu chữa, anh, Ligia và rất có thể cả ngay chính cậu nữa!
Nhưng Vinixius chợt nổi khùng:
Xin đủ cả La Mã. Hoàng đế, tiệc tùng, hoàng hậu, Tygelinux cùng tất thảy các người! Tôi ngạt thở lắm rồi! Không thể sống thế này được nữa! Không thể! Cậu hiểu không?
Anh mất hết đầu óc, lý trí và mực thước rồi!... Vinixius!
Tôi chỉ yêu mỗi mình nàng thôi!
Thế thì sao?
Tôi không thèm một tình yêu nào khác, tôi không thèm cuộc sống của các người, tiệc rượu của các người, thói vô sỉ của các người, tộc ác của các người!
Anh làm sao thế? Anh thành tín đồ Thiên chúa giáo rồi hả?
Chàng trai ôm lấy đầu, lặp đi lặp lại như tuyệt vọng.
- Chưa đâu! Chưa đâu
Chú thích:
(1) Hoàng hậu

[nahoku]

T1 - Chương 32

Ông Petronius nhún vai bỏ về nhà, vô cùng phật ý. Giờ đây đến lượt ông mới nhận thấy rằng ông và Vinixius đã thôi không còn hiểu nhau nữa, tâm hồn cả hai hoàn toàn xa cách nhau. Trước kia ông Petronius có ảnh hưởng rất lớn đối với chàng lính trẻ ấy. Trong tất cả mọi lĩnh vực ông đều là mẫu mực của chàng, và thường thường, chỉ cần vài lời châm chọc của ông cũng đủ khiến chàng làm hay không làm một điều gì đó. Giờ đây chẳng còn gì hết, đến nỗi thậm chí ông Petronius cũng không muốn thử dùng những biện pháp xưa kia từng dùng, ông cảm thấy sự trào lộng và châm biếm của ông sẽ trượt, không mang lại chút hiệu quả nào, trên lớp vỏ mới mà ái tình và sự tiếp xúc với thế giới Thiên chúa giáo không thể hiểu nổi kia đã phủ lên trên tâm hồn chàng Vinixius. Con người hoài nghi nhiều kinh nghiệm hiểu rằng thế là ông đã đánh mất chìa khoá mở cửa tâm hồn chàng trai. Điều đó khiến ông phật ý, thậm chí lo sợ, nỗi lo được nhân thêm lên bởi sự kiện đêm nay. “Nếu đó không phải là cơn thèm muốn thoảng qua của Hoàng hậu, mà là một dục vọng lâu bền - ông Petronius nghĩ - thì sẽ có hai khả năng: hoặc là Vinixius sẽ không cưỡng nổi hoàng hậu và có thể bị mất mạng qua một sự tình cờ nào đó, hoặc là, - điều với thằng bé hôm nay xem ra có vẻ nhiều khả năng hơn - nó sẽ cưỡng lại, khi đó chắc chắn nó sẽ bị mất mạng, cùng với nó có thể là cả ta nữa bởi ta là ruột thịt của nó, một khi hoàng hậu đã thù ghét cả gia đình ta, ả sẽ ném quả cân ảnh hưởng của ả sang đĩa cân của Tygelinux… “ Dù thế này hay thế kia cũng đều dở cả. Ông Petronius là một người can đảm và không hề sợ chết, nhưng ông cũng chẳng hề chờ đợi điều gì ở cái chết, ông không muốn gọi nó đến sớm. Sau giờ lâu cân nhắc, rốt cuộc ông quyết định rằng, tốt nhất và an toàn nhất là nên đưa Vinixius rời khỏi Roma để đi du ngoạn. Ôi! Giá như ông có thể thêm được cho chàng cái cô nàng Ligia để cùng đi thì chắc chắn chàng sẽ vui lòng thực hiện ngay điều đó. Song nếu không có nàng, ông vẫn cho rằng sẽ chẳng mấy khó khăn trong việc thuyết phục chàng trai lên đường. Ông sẽ cho phao lên ở điện Palatyn tin tức về bệnh tình của Vinixius và chắc sẽ đẩy lùi được hiểm hoạ cả cho chàng lẫn cho ông. Thực ra hoàng hậu cũng không rõ Vinixius có nhận ra ả không, có thể ả cho rằng không, vậy cho đến lúc này lòng tự ái của ả cũng không bị tổn thương nhiều lắm. Còn trong tương lai thì có thể sẽ khác, và cần phải ngăn chặn trước. Ông Petronius muốn tranh thủ thời gian đã, vì ông hiểu rằng, một khi Hoàng đế đã lên đường đi Akhai, thì Tygelinux - kẻ không hiểu chút gì về lĩnh vực nghệ thuật - sẽ lùi xuống bình diện thứ hai và sẽ mất hết ảnh hưởng. Còn một khi đã ở Hi Lạp thì ông Petronius hoàn toàn tin chắc vào sự thắng lợi của mình trước các địch thủ.
Ông quyết định sẽ cảnh giác với Vinixius và lôi kéo chàng lên đường. Suốt mười mấy ngày sau đó, thậm chí ông còn suy nghĩ xem, nếu ông khiến được Hoàng đế ra sắc lệnh đuổi cổ hết các tín đồ Thiên chúa giáo ra khỏi Roma, thì Ligia sẽ phải rời bỏ thành phố cùng các tín đồ khác của Chúa Crixtux, đồng thời cả Vinixius cũng sẽ đi theo nàng. Khi ấy chẳng cần phải lôi kéo chàng nữa. Đó là một việc hoàn toàn có thể thực hiện được. Trước đây không lâu, khi người Do Thái bắt đầu làm loạn vì căm ghét dân Thiên chúa giáo, Hoàng đế Klauđius - vốn không phân biệt được bọn này với bọn kia - đã đuổi dân Do Thái đi. Vậy cớ chi Nerô lại không thể đuổi cổ dân Thiên chúa giáo? Roma sẽ đỡ chật chội hơn. Sau bữa “tiệc hơi” nọ, hàng ngày ông Petronius vẫn gặp Nerô tại cung điện Palatyn hoặc tại các gia đình khác. Rất dễ dàng mớm cho Hoàng đế ý kia, bởi lẽ Hoàng đế chẳng bao giờ từ chối những lời tâu khuyên đem lại thiệt hại về của hoặc về người cho một kẻ nào đó. Sau khi quyết định chín muồi, ông Petronius sắp xếp toàn bộ kế hoạch. Ông sẽ bố trí một bữa tiệc tại nhà, trong tiệc ông sẽ thuyết phục được Hoàng đế ra sắc lệnh. Thậm chí ông còn thầm hy vọng rằng Hoàng đế sẽ giao cho chính ông thực hiện việc đó. Khi ấy, ông sẽ đưa Ligia cùng tất cả những kẻ được cô người yêu của chàng Vinixius quý mến - nói thí dụ - đến Balae, ở đó họ có thể mặc sức yêu nhau và chơi trò Thiên chúa.
Dạo này ông thường xuyên tới thăm Vinixius, trước hết là vì - mặc dù tính ích kỷ La Mã của mình - ông vẫn không sao dứt bỏ tình gắn bó với chàng trai, và sau nữa, ông muốn đến để lôi kéo chàng lên đường đi du ngoạn. Vinixius giả vờ ốm, chàng không hề ló mặt tới cung điện Palatyn, nơi hàng ngày hàng giờ nảy sinh những dự định mới. Một ngày kia, rốt cuộc ông Petronius nghe chính miệng Hoàng đế nói rằng ngài nhất quyết sẽ đi Anxium trong ba ngày, ngay hôm sau ông lập tức bảo cho Vinixius biết điều đó.
Nhưng chàng trai đã chìa cho ông xem bản danh sách những người được vời đi Anxium mà sáng nay một nô lệ giải phóng của Hoàng đế vừa mang đến cho chàng.
- Trong danh sách có tên cháu và tên cậu, - chàng nói - lúc về nhà cậu, cậu sẽ nhận được một bản giống hệt thế này.
- Giá cậu không có tên trong số những kẻ được mời - ông Petronius đáp - thì điều đó có nghĩa là cần phải chết. Tuy nhiên cậu cho rằng điều đó sẽ không xảy ra trước chuyến đi Akhai đâu. Tại đó cậu sẽ rất cần cho Nerô.
Sau khi đọc kỹ bản danh sách, ông nói:
- Chúng ta vừa chân ướt chân ráo về đến Roma thì đã lại phải rời nhà bỏ cửa lê bước đến Anxium. Nhưng cần phải thế! Bởi vì đây không những chỉ là lời mời, mà còn là mệnh lệnh nữa.
- Nếu có ai không tuân theo thì sao?
- Hắn sẽ nhận được một lời mời loại khác: mời đi một chuyến dài hơn, chuyến đi không có ngày trở lại. Tiếc là anh đã không nghe lời khuyên của cậu mà ra đi từ trước. Bây giờ thì anh sẽ phải đi Anxium thôi.
- Bây giờ cháu sẽ phải đi Anxium… Cậu xem đấy, chúng ta đang sống trong một thời đại ra sao, bản thân chúng ta là những tên nô lệ khốn nạn đến thế nào!
- Đến tận hôm nay anh mới nhận ra điều đó sao?
- Không ạ! Nhưng cậu thấy không, cậu đã từng chứng minh rằng giáo thuyết Thiên chúa không phải là bạn của sự sống, bởi vì nó ràng buộc cuộc sống. Nhưng liệu những mối dây ràng buộc ấy có cứng rắn hơn những xiềng xích mà chúng ta đang phải chịu đựng hay không? Cậu bảo rằng “Hi Lạp tạo nên sự thông tuệ và cái đẹp, còn La Mã sản sinh sức mạnh”. Vậy cái sức mạnh của chúng ta đâu rồi?
- Anh hãy cho gọi lão Khilon đi. Hôm nay cậu không muốn lý sự chút nào. Thề có Herkulex! Đâu phải cậu tạo ra cái thời thế này, cậu cũng chẳng phải chịu trách nhiệm về nó. Ta hãy nói tới Anxium thì hơn. Anh nên biết là tại đó có một mối hiểm hoạ to lớn đang chờ anh, đối với anh, việc đấu sức với gã Urxux - người đã bóp chết tươi Kroton - còn dễ hơn là đi tới đó, thế nhưng anh không thể không đi.
Vinixius phẩy tay xem thường và nói:
- Hiểm hoạ! Tất cả chúng ta đều lội bì bõm trong bóng tối của thần chết, chốc chốc lại có một cái đầu ngập sâu vào bóng tối đó.
- Liệu cậu có cần kể cho anh tên của tất cả những kẻ chỉ có một mẩu nhỏ trí óc, ấy thế mà qua tất thảy các triều đại từ Tiberius, Kaligula, Klauđius và Nerô họ cũng vẫn sống trọn tuổi tám hoặc chín mươi hay không? Anh cứ lấy một mình lão già Đomixius Apherơ kia làm thí dụ. Lão ta cứ bình thản mà già, mặc dù suốt cả cuộc đời lão chỉ là một thằng ăn cắp, một tên đểu cáng không hơn không kém.
- Có thể là vì thế! Có thể chính vì thế đấy! - Vinixius đáp
Rồi chàng nhìn kỹ vào bản danh sách và nói:
- Tygelinux, Vatynius, Xektux Aphơrykanux, Aquilinux Regulux, Xuilius Neruninux, Eprius Marxelux vân vân và vân vân! Cả một lũ khốn nạn và đểu giả!… Vậy mà nói rằng chúng thống trị thế giới!… Tốt hơn chăng, nên để cho bọn chúng chở một tượng thần Ai Cập hay Xiry nào đó đi khắp các thị trấn, gõ đàn rung, kiếm mẩu bánh mì bằng nghề bói toán hay làm xiếc?…
- Hoặc trình diễn những con khỉ thông thái, những con chó biết đếm hoặc những con lừa biết thổi sáo - ông Petronius nói thêm - Tất cả đều là sự thật, nhưng chúng ta hãy nói về một chuyện quan trọng hơn. Hãy tập trung chú ý lắng nghe cậu nói đây này. Cậu đã nói ở cung điện Palatyn rằng anh bị ốm, không thể rời nhà được, ấy thế mà tên anh vẫn cứ được ghi vào danh sách, điều đó chứng tỏ rằng có kẻ nào đó không tin lời cậu, đã cố tình đạt bằng được chuyện kia. Nerô chẳng cần chi điều ấy, bởi lẽ đối với Hoàng đế anh chẳng qua cũng chỉ là một người lính, nhiều lắm cũng chỉ có thể chuyện trò về việc đua ngựa trong hý trường, anh chẳng có tý ý niệm gì về thi ca và âm nhạc cả. Có thể chính Poppea đã cố gắng ghi bằng được tên anh vào danh sách, mà điều đó có nghĩa là lòng ham muốn của ả đối với anh không phải là một cơn si mê thoảng qua, cô ả khao khát chinh phục bằng được anh đấy.
- Ả quả là một hoàng hậu táo gan!
- Táo tợn thì hẳn rồi, vì ả rất có thể bị mất mạng không phương cứu chữa. Xin nữ thần Venux hãy khiến cho ả mau chóng say mê một tình yêu mới; nhưng khi ả còn thèm muốn anh, thì anh cần hết sức thận trọng. Gã Râu Đỏ cũng bắt đầu nhàm chán cô ả rồi, bây giờ y thích Rubria hoặc chàng Pitagorax kia, nhưng nếu chạm tự ái, y có thể trút lên đầu anh và ả sự trả thù khủng khiếp nhất.
- Lúc ở trong rừng cháu không biết là chính hoàng hậu đang trò chuyện với cháu, nhưng cậu đã nghe và biết đấy, cháu đã trả lời dứt khoát với ả rằng cháu yêu một người nào khác và không thèm ả.
- Cầu tất cả các vị thần linh ở âm ty địa ngục, xin anh chớ đánh mất nốt chút lí trí nhỏ nhoi mà bọn Thiên chúa giáo còn để sót lại cho anh! Tại sao lại có thể ngần ngừ khi phải lựa chọn giữa cái có thể bị mất mạng với cái chắc chắn bị mất mạng? Phải chăng cậu chưa nói với anh rằng nếu động chạm đến lòng tự ái của hoàng hậu thì chẳng có cách nào cứu anh cả? Thề có Hađex! Nếu cuộc sống khiến anh kinh tởm, tốt hơn cả anh hãy tự mở phanh mạch máu hoặc lao người vào lưỡi gươm ngay đi thì hơn, bởi vì khi đã xúc phạm tới Poppea, thì anh sẽ gặp phải một cái chết kém nhẹ nhõm hơn nhiều. Hồi trước, ít ra cậu cũng có thể trò chuyện cùng anh! Anh muốn gì cơ chứ? Anh có thiệt gì không nào? Chuyện đó có ngăn cản anh không yêu nàng Ligia của anh đâu? Mà cũng cần nhớ rằng, Poppea đã trông thấy nàng tại cung điện Palatyn, ả dễ dàng suy ra rằng anh dám vứt bỏ cái ân huệ cao cả nhường kia là vì ai. Và khi đó, ả sẽ tróc nã bằng được Ligia, dù nàng có chui xuống lòng đất trốn tránh chăng nữa. Anh sẽ làm thiệt mạng không chỉ bản thân anh mà cả Ligia nữa hiểu không?
Vinixius nghe nhưng dường như đang nghĩ về một việc khác, mãi sau chàng mới nói:
- Cháu phải gặp nàng.
- Ai? Ligia ư?
- Ligia.
- Anh có biết hiện nàng đang ở đâu không đã?
- Không ạ.
- Vậy ra anh sẽ lại sục tìm nàng khắp các nghĩa địa cổ và ở khu phố Zatybre chăng?
- Cháu cũng không biết, nhưng nhất định phải gặp được nàng.
- Được thôi, dù nàng là tín đồ Thiên chúa giáo thật đấy, nhưng rất có thể nàng sẽ tỏ ra biết điều hơn anh, mà chắc chắn là thế, nếu nàng không muốn anh bị mất đầu.
Vinixius nhún vai:
- Chính nàng đã cứu cháu thoát khỏi tay Urxux.
- Vậy thì anh hãy mau chân lên, vì Râu Đỏ không trì hoãn chuyến đi đâu. Và từ Anxium ngài cũng vẫn có thể quyết định được bản án tử hình kia mà
Song Vinixius không nghe nữa. Chỉ còn một suy nghĩ duy nhất chế ngự chàng: gặp bằng được Ligia? Chàng suy nghĩ lao lung tìm phương kế.
Lúc đó chợt xẩy ra một chuyện tình cờ có thể gạt bỏ hết mọi trở ngại. Đó là việc ngay ngày hôm sau, lão Khilon bất chợt đến gặp chàng.
Lão đến, nghèo nàn và rách rưới, với những dấu ấn của cái đói hiện rõ trên nét mặt và trong bộ quần áo tả tơi song đám gia nhân - hồi trước vốn đã nhận được lệnh để cho lão vào nhà bất cứ lúc nào, ngày cũng như đêm - không dám giữ lão lại. Lão bước thẳng vào chính sảnh, dừng lại trước mặt Vinixius và nói:
- Cầu các vị thần linh ban cho ngài sự bất tử và chia sẻ cùng ngài trị vì thế giới.
Thoạt tiên Vinixius muốn hạ lệnh quẳng lão khỏi cửa. Song chàng chợt nghĩ ra rằng lão già Hi Lạp có thể biết đôi điều về Ligia, sự tò mò đè bẹp nỗi gớm ghiếc của chàng.
- Ngươi đấy ư? - chàng hỏi - Có chuyện gì xẩy ra với ngươi thế?
- Hỏng cả, thưa con trai của thần Jupiter - lão Khilon đáp - Đức hạnh chân chính là món hàng mà ngày nay chẳng ai thèm hỏi đến, nhà thông thái chân chính đành phải hài lòng với việc năm ngày một lần có chút đỉnh mua chiếc đầu cừu của gã hàng thịt, rồi mang về một cái gác xép để vừa gậm đầu cừu vừa chiêu bằng những dòng lệ lã chã. Ôi! Thưa ngài! Tất cả những gì ngài ban cho, tôi dùng hết vào việc mua sách vở tại hàng Atraktux, rồi sau đó bị chúng nó đánh cắp hết sạch, chúng nó phá tán hết của tôi. Con nô tỳ, nhẽ ra phải chép lại học thuyết của tôi, lại bỏ trốn, cuỗm theo phần ít ỏi còn sót lại của những gì mà sự hào phóng của ngài đã ban phát cho tôi. Tôi là một kẻ khốn cùng, nhưng tôi lại tự nhủ: ta còn biết đến với ai đây nếu không phải đến với ngài, hỡi Xerapiz, con người mà tôi yêu mến ngưỡng mộ, vì con người đó tôi đã liều cả sinh mạng của mình?
- Người đến làm chi? Mang theo điều gì?
- Tôi đến để cầu cứu, thưa Baan, và mang tới cho ngài sự bần hàn của tôi, những giọt nước mắt của tôi, tình yêu mến của tôi, và cuối cùng là những tin tức, mà vì lòng yêu ngài, tôi đã để tâm thu thập. Thưa ông chủ, ngài còn nhớ chứ, có lần tôi đã thưa với ngài rằng tôi từng nhượng lại cho một nô tỳ của ngài Petronius một sợi chỉ rút từ chiếc thắt lưng của chính nữ thần Venera xứ Paphox?… Giờ đây tôi biết sợi chỉ ấy đã giúp được điều gì cho nàng, và ngài, hỡi con đẻ của chính vầng Thái Dương, người biết rõ tất cả mọi chuyện xảy ra trong ngôi nhà ấy, hẳn ngài cũng biết giờ đây nàng Eunixe là ai ở đó. Tôi hãy còn một sợi chỉ như thế nữa. Tôi đã nâng niu giữ gìn nó cho chính ngài đấy, thưa ông chủ!
Nói đến đây lão chợt ngừng bặt khi nhận thấy cơn tức giận đang dồn tụ lại trên vành lông mày của Vinixius; muốn ngăn chặn trước sự bùng nổ của nó, lão vội vàng nói ngay:
- Tôi biết rõ nàng Ligia thánh thiện hiện đang ở đâu, tôi sẽ chỉ cho ngài, thưa ông chủ, cả ngôi nhà lẫn cái ngõ hẻm ấy.
Vinixius nén sự xúc động mà cái tin ấy mang đến cho chàng và hỏi:
- Nàng ở đâu?
- Tại nhà lão Linux, một thầy tu Thiên chúa tuổi tác. Nàng ở tại đó cùng gã Urxux, gã này vẫn đi làm như trước tại nhà ông chủ cối xay bột có tên gọi giống như viên quản nô của người, Đemax, thưa ông chủ… Vâng, Đemax. Gã Urxux làm việc ban đêm, vậy ban đêm ta hãy bao vây chặt ngôi nhà, sẽ không chạm trán hắn. Lão Linux thì già rồi, ngoài lão ta, trong nhà chỉ còn hai mụ đàn bà nhiều tuổi hơn lão mà thôi.
- Làm sao ngươi biết được tất cả những thứ ấy?
- Ngài có nhớ chăng, thưa ông chủ, dân Thiên chúa giáo đã tóm được tôi nhưng cũng đã tha cho tôi. Lão Glaukox quả thực đã nhầm khi tưởng tôi là nguyên nhân những nỗi bất hạnh của lão, nhưng lão lại tin vào chuyện đó và cho tới nay cũng vẫn tin, mặc dù vậy bọn họ vẫn tha cho tôi được sống. Vì vậy ngài cũng chớ ngạc nhiên nếu như lòng biết ơn tràn ngập trái tim tôi. Tôi vốn là người của những thời xa cũ tốt lành hơn. Vì vậy tôi tự nghĩ: liệu ta có nên chối bỏ những người bạn, những người ân nhân của ta hay chăng? Lẽ nào lòng ta có thể là sắt đá để không thăm hỏi dò la về họ, không biết những chuyện đang xảy ra với họ, không biết sức khoẻ của họ ra sao và hiện nay họ đang ở nơi nào? Thề có nữ thần Xybela Pexxinum! Tôi không nỡ lòng nào làm thế. Thoạt tiên tôi cũng e ngại họ có thể sẽ hiểu nhầm các ý định của tôi. Nhưng tình yêu mến đối với họ đã tỏ ra mạnh hơn nỗi lo sợ nhất là sự dễ dãi của họ trong việc tha thứ mọi điều xúc phạm đã cấp cho tôi thêm dũng khí. Tuy nhiên trước hết, tôi vẫn nghĩ đến ngài, thưa ông chủ. Chuyến đi hồi ấy của chúng ta kết thúc thất bại, nhưng một đứa con đẻ của thần tài Fortuna như ngài làm sao có thể tự bằng lòng với thất bại ấy? Tôi đã chuẩn bị sẵn cho chiến thắng của ngài: ngôi nhà ấy đứng đơn độc. Ngài có thể ra lệnh cho nô lệ vây chặt đến mức một con chuột nhắt cũng không lọt ra nổi. Ôi, thưa ngài! Thưa ông chủ. Nếu ngài muốn, thì ngay trong đêm nay, nàng công chúa có tấm lòng đại lượng kia sẽ về trong nhà ngài. Và một khi điều đó xẩy ra, xin ngài hãy lưu ý rằng đứa con trai vô cùng nghèo đói của cha tôi đã góp phần vào việc đó.
Máu dồn mạnh lên đầu Vinixius. Một lần nữa, miếng mồi hấp dẫn làm rung động toàn bộ cuộc sống của chàng. Chính thế. Đây là phương sách, lần này lại là phương sách hoàn toàn chắc ăn! Một khi chàng đã có được Ligia bên mình thì kẻ nào có thể cướp nàng được nữa? Một khi chàng đã biến được nàng thành người tình của mình, thì nàng còn cách gì nữa để không làm tình nhân mãi mãi? Mặc cho các thứ giáo thuyết tuyệt diệt cả đi. Những người Thiên chúa giáo cộng với lòng nhân từ và đức tin buồn thảm của họ khi ấy sẽ có nghĩa lý gì đâu đối với chàng? Phải chăng đã tới lúc rũ bỏ tất cả những thứ ấy? Phải chăng đã đến lúc lại bắt đầu sống giống như tất thẩy mọi người? Còn Ligia sẽ làm gì, nàng làm sao dung hoà số phận của nàng với giáo thuyết mà nàng được giác ngộ - đó sẽ chỉ là những chuyện vặt vãnh. Đó chỉ là những chuyện cỏn con! Điều trước tiên nàng sẽ là của ta, ngay ngày hôm nay! Mà cũng chưa chắc cái giáo thuyết kia có đứng vững được lâu trong tâm hồn nàng chăng, một khi nàng đã bước vào cái thế giới mới mẻ đối với nàng, với những lạc thú và sự cuồng nhiệt mà nàng sẽ khuất phục! Điều ấy có thể trở thành hiện thực ngay trong ngày hôm nay. Chỉ cần giữ lão Khilon ở lại và chiều tối ra lệnh. Sau đó sẽ là niềm vui bất tận! “Cuộc sống của ta là gì” - Vinixius nghĩ bụng - Sự chịu đựng, một nỗi khát khao không được thoả mãn và cứ tự đặt ra cho mình những câu hỏi triền miên chẳng hề được trả lời”. Bằng cách này, sẽ dẹp sạch, sẽ kết thúc tất cả. Thực ra, chàng vẫn nhớ đã thề sẽ không vung tay lên với nàng. Nhưng chàng đã viện ai để thề? Không viện các vị thần linh vì chàng đâu còn tin vào họ nữa, cũng không phải Chúa Crixtux, vì chàng chưa tin vào nơi Chúa. Vả chăng, nếu nàng có cảm thấy bị xúc phạm thì chàng sẽ cưới nàng làm vợ và như thế sẽ đền bù cho sự xúc phạm. Phải! Chàng cảm thấy mình có trách nhiệm phải làm điều đó, chàng vẫn mang ơn nàng đã cứu sống. Nghĩ tới đây, chàng nhớ lại cái ngày chàng cùng Kroton xông vào nơi ẩn trốn của nàng; chàng nhớ lại nắm tay của bác Urxux vung trên đầu chàng cùng tất thẩy những gì xảy ra sau đó. Chàng như lại trông thấy nàng đang cúi xuống giường chàng, nàng trong bộ quần áo nô tỳ, xinh đẹp như tiên, thánh thiện và xiết bao ngưỡng mộ. Mắt chàng bất giác nhìn sang bàn thờ gia thần có chiếc thánh giá mà nàng để lại cho chàng trước lúc ra đi. Chàng lại trả ơn tất cả những cái đó bằng một vụ bạo hành mới nữa ư? Chàng sẽ nắm tóc nàng lôi sền sệt vào buồng ngủ như một con nô tỳ ư? Làm sao chàng có thể làm nổi chuyện đó trong khi chàng không những chỉ thèm khát mà còn yêu nàng, yêu nàng chính bởi vì nàng là một người như thế? Đột nhiên chàng cảm thấy riêng việc có nàng trong nhà thôi chưa đủ, dùng sức mạnh ôm ghì nàng trong vòng tay cũng chưa đủ, mà tình yêu của chàng còn đòi hỏi một điều gì đó khác hơn, đó là sự ưng thuận của nàng, tình yêu của nàng, tâm hồn của nàng. Phúc thay cho mái nhà này nếu nàng tự nguyện bước vào, phúc thay cho giây phút ấy, phúc thay cho ngày hôm ấy, phúc thay cho cuộc đời! Khi ấy hạnh phúc của cả hai sẽ như biển cả vô biên, như vầng dương toả sáng! Nhưng dùng sức mạnh bắt cóc nàng có nghĩa là sẽ giết chết vĩnh viễn cái hạnh phúc kia, đồng thời chà đạp, phỉ nhổ và nhục mạ tất thẩy những gì quý giá nhất và duy nhất thương yêu trên đời.
Giờ đây, chỉ riêng ý nghĩ ấy thôi cũng đã khiến chàng kinh hoàng. Chàng đưa mắt nhìn lão Khilon, lão đang vừa ngắm chàng vừa luồn tay vào dưới làn áo gãi gãi với vẻ bất an. Đột nhiên, chàng có một nỗi tởm lợm khôn tả, một ý muốn được chà đạp lên tên trợ thủ xưa kia như giầy xéo một con sâu ghê tởm hoặc một con rắn độc. Lát sau, chàng đã rõ mình phải làm gì. Song vốn vô độ trong tất cả mọi chuyện, lại hành động theo sự thúc đẩy của bản tính La Mã tàn bạo của mình, chàng quay về phía lão Khilon và bảo:
- Ta sẽ không làm theo điều ngươi khuyên, nhưng để ngươi khỏi ra đi không được hưởng phần thưởng mà ngươi đáng hưởng, ta sẽ ra lệnh tặng cho ngươi ba trăm gậy tại nhà ngục gia hình của ta
Lão Khilon tái nhợt người đi. Trên nét mặt tuyệt đẹp của Vinixius đầy vẻ quyết đoán lạnh lùng, khiến lão không thể tự đánh lừa mình bằng niềm hy vọng rằng món trả công vừa được hứa hẹn kia chỉ là một câu nói đùa kinh khủng.
Lão bèn quỳ sụp xuống sát đất và rền rĩ bằng giọng đứt đoạn:
- Sao lại thế, thưa quốc vương Ba Tư? Vì tội gì?… Hỡi ngọn kim tự tháp của lòng biết ơn! Hỡi vị khổng lồ của lòng nhân ái! Vì tội gì?… Tôi già nua, đói khát, cực khổ… Tôi đã hầu hạ ngài, Ngài nỡ lòng nào trả ơn tôi như thế này sao?
- Cũng như mày đối với người Thiên chúa giáo thôi. - Vinixius đáp
Và chàng gọi viên quản nô.
Nhưng lão Khilon đã nhẩy vội đến, lập cập ôm lấy chân chàng gào xin, mặt lão trắng bệch như một xác chết.
- Thưa ông chủ, ông chủ ơi!… Con già rồi! Năm mươi thôi, xin đừng ba trăm! Năm mươi quá đủ rồi!… Một trăm, đừng ba trăm!… Hãy thương con! Hãy thương con với!
Vinixius lấy chân đạp lão và ra lệnh. Trong chớp mắt, từ sau lưng viên quản nô có hai tên nô lệ lực lưỡng người Kvađơ chạy vào, túm lấy mớ tóc của lão Khilon, dùng bộ quần áo tả tơi của lão quấn chặt lấy đầu lão, kéo tới phòng gia hình.
- Nhân danh Chúa Crixtux!… Lão già Hi Lạp kêu to khi đi ngang qua cửa thông ra hành lang
Vinixius còn lại một mình. Mệnh lệnh vừa ban ra khiến chàng thêm phấn chấn và tỉnh táo. Chàng cố gắng tập trung những ý nghĩ đang tản mạn, sắp xếp lại cho có trật tự. Chàng thấy lòng thư thái, sự chiến thắng bản thân đã cổ vũ chàng. Chàng cảm thấy đã tiến được một bước lớn về phía Ligia và sẽ được hưởng một phần thưởng về việc đó. Lúc đầu, chàng cũng không nghĩ là mình đã đối xử với lão Khilon thật bất công, chàng ra lệnh đánh đòn lão vì chính những gì mà trước đây chàng đã thưởng công cho lão. Chàng còn là một người La Mã nên không biết đến nỗi đau đớn của kẻ khác, không chú ý đến một tên Hi Lạp nghèo hèn. Thậm chí, dù chàng có nghĩ đến chuyện đó đi chăng nữa, thì chàng cũng vẫn cứ cho rằng chàng đã hành động đúng khi ra lệnh nện cho lão già chuyên lật lọng. Chàng nghĩ tới Ligia và thầm nói cùng nàng: “Ta đã không lấy oán đền ân nàng, và nếu như có lúc nào đó nàng biết ta đã đối xử ra sao với kẻ muốn xúi giục ta vung nắm đấm ra với nàng, chắc nàng sẽ biết ơn ta vì việc đó.”. Nghĩ tới đây, bất giác chàng cân nhắc xem liệu Ligia có khen chàng chăng về cách đối xử với lão Khilon. Giáo thuyết mà nàng được giác ngộ khuyên phải tha thứ. Những người Thiên chúa giáo cũng đã tha thứ cho lão già khốn nạn, mặc dù họ có những lý do to lớn hơn nhiều để trả thù lão. Mãi đến lúc này trong lòng chàng mới vọng lên tiếng kêu: “Nhân danh Chúa Crixtux!”. Chàng sực nhớ ra rằng, bằng những tiếng kêu tương tự, lão Khilon đã thoát khỏi tay bác già người Ligi, chàng bèn quyết định sẽ tha cho lão phần nhục hình chưa được thi hành.
Chàng định gọi viên quản nô thì chính anh ta đã vào đứng trước mặt chàng thưa rằng:
- Thưa ngài, lão già đã ngất đi, cũng có thể đã chết rồi. Liệu có cần tiếp tục đánh lão nữa không ạ?
- Làm cho lão hồi lại rồi mang ra đây cho ta1
Viên quản nô biến vào sau bức trướng che, song chắc hẳn sự hồi sinh không diễn ra dễ dàng, bởi lẽ Vinixius phải chờ một thời gian khá lâu và đã bắt đầu sốt ruột, thì rốt cuộc đám nô lệ mới vực lão Khilon vào, rồi theo hiệu lệnh được ban, chúng lập tức lùi ra ngoài.
Lão Khilon trông nhợt nhạt như màu vải mộc, dọc theo chân lão chảy dài những dòng máu ngoằn ngoèo xuống mặt nền nhà hoa văn của gian chính sảnh. Nhưng lão tỉnh táo hoàn toàn. Lão quỳ xuống, chìa hai tay ra và nói:
- Xin đa tạ ông chủ, ngài thật vĩ đại và nhân từ!
- Đồ chó, - Vinixius đáp, - mày phải biết ta tha cho mày chỉ vì Đức Chúa Crixtux, người mà chính ta cũng chịu ơn cứu mạng.
- Thưa ông chủ, con sẽ phục vụ Đức Chúa và ông chủ!
- Câm đi và nghe đây! Mày hãy đứng dậy! Mày hãy đi theo ta và chỉ cho ta biết ngôi nhà nàng Ligia đang ở.
Lão Khilon nhổm dậy, nhưng vừa đứng được lên, người lão càng tái nhợt hơn nữa, lão thều thào:
- Ông chủ ơi, quả tình con đói lắm… Con sẽ đi, thưa ngài, con sẽ đi! Nhưng con chẳng còn chút sức nào cả! Xin ngài hãy ra lệnh ban cho con thức ăn thừa trong đĩa chó ăn, con sẽ đi!
Vinixius ra lệnh cho lão ăn, cấp cho lão một thoi vàng và chiếc áo choàng. Song lão Khilon bị cái đói và đòn roi làm kiệt sức vẫn không sao bước nổi, ngay cả sau khi được ăn uống, mặc dù nỗi sợ hãi khiến tóc lão như dựng đứng trên đầu, lão sợ rằng chàng Vinixius sẽ coi sự yếu sức của lão là sự bướng bỉnh và lại ra lệnh đánh lão lần nữa chăng?
- Xin cho chút rượu nho sưởi ấm con, - lão lắp bắp răng đánh lập cập - Con sẽ đi ngay, dù là tới tận Đại Hi Lạp cũng cam.
Một hồi sau, lão lại sức phần nào và họ ra đi. Đường rất dài, bởi vì cũng giống như phần lớn những người Thiên chúa giáo, ông Linux sống ở khu Zatybre, cách nhà bà Miriam không xa. Cuối cùng, lão Khilon cũng chỉ được cho Vinixius một cái nhà nhỏ, đứng biệt lập, có bức tường phủ đầy dây thường xuân, và nói:
- Chính đây, thưa ông chủ!
- Được rồi, - Vinixius đáp, - Bây giờ mày hãy cút đi, nhưng trước tiên hãy lắng nghe thật kỹ những điều ta nói đây đã: Hãy quên rằng mày đã phục vụ ta; hãy quên nơi ở của bà Miriam, ông Piotr và ông Glaukox; hãy quên ngôi nhà này và quên tất cả những người Thiên chúa giáo. Hàng tháng mày cứ việc đến nhà ta, nô lệ giải phóng Đemax sẽ cấp cho mày hai thoi vàng. Nhưng nếu mày còn rình mò theo dõi các tín đồ Thiên chúa, ta sẽ ra lệnh đánh nhừ đòn hoặc sẽ giao nộp mày cho tổng đốc thành phố.
Lão Khilon cúi gập người xuống nói:
- Con xin quên!
Song, khi Vinixius vừa khuất sau góc phố, lão vung cả hai tay cuộn thành nắm đấm lên đe doạ và thét lên:
- Thề có Ate và Phurie! Tao không quên đâu!
Rồi lão lại ngất đi.

[nahoku]

T1- Chương 33

Vinixius bước thẳng đến ngồi nhà bà Miriam đang ở. Trước cổng chàng gặp cậu bé Nazarius, cậu bé bối rối khi trông thấy chàng, chàng liền chào hỏi tử tế và bảo cậu đưa và nhà bà mẹ.
Trong nhà, ngoài bà Miriam, chàng còn gặp ông Piotr, ông Glaukox, ông Kryxpux và cả ông Paven xứ Tarxu, người vừa mới trở về từ vùng Fregenla. Trông thấy chàng hộ dân quan trẻ tuổi, nỗi ngạc nhiên hiện trên nét mặt tất thẩy mọi người, nhưng chàng đã cất tiếng:
- Xin chúc sức khỏe các ông bà nhân danh Chúa Crixtux được các người thờ phụng.
- Sáng danh Chúa đời đời.
- Tôi đã được biết phẩm hạnh của các vị, được hưởng lòng nhân hậu của các ông bà, tôi tới đây như một người bạn.
- Chúng tôi cũng đón tiếp ngài như một người bạn - ông Piotr đáp - mời ngài hãy ngồi xuống đây làm khách, cùng dùng bữa với chúng tôi.
- Tôi xin được ngồi và dùng bữa với các ông, nhưng trước hết, xin hãy nghe tôi thưa chuyện đã, thưa ông Piotr và cả ông nữa, thưa ông Paven xứ Tarxu, để các ông có thể hiểu cho sự chân thành của tôi. Tôi biết rõ hiện Ligia đang ở đâu, tôi vừa từ trước cổng nhà ông Linux đến đây, nhà ông ấy cũng ở gần nhà này. Tôi có quyền đến bắt nàng, quyền đó do hoàng đế ban cho. Tại nhà tôi ở trong thành có gần năm trăm tên nô lệ, tôi có thể cho vây chặt nơi nàng ẩn trốn và bắt nàng, song tôi đã không làm việc đó và sẽ không làm.
- Vậy thì ân phước của Đức Chúa sẽ được cùng ngài, trái tim ngài sẽ được thanh sạch - ông Piotr nói.
- Xin đa tạ người, nhưng xin hãy cho tôi được phép nói tiếp. Tôi đã không làm điều đó mặc dù tôi đang sống trong nỗi đớn đau và thương nhớ. Trước kia, khi chưa được sống với các ông, hẳn tôi sẽ dùng bạo lực bắt giữ nàng ngay, nhưng phẩm hạnh của các ông và giáo thuyết của các ông - dù tôi chưa được giác ngộ giáo thuyết ấy - đã khiến cho tâm hồn tôi biến đổi, tôi không thể nào sử dụng tới sức mạnh. Chính tôi cũng không tự hiểu tại sao lại như vậy, nhưng đúng như thế! Vì vậy, tôi đến gặp các ông, những người thay cho cha mẹ đẻ của nàng Ligia, để thưa rằng: Xin các ông hãy cho nàng được làm vợ tôi, tôi xin thề với các ông rằng không những tôi sẽ không ngăn cấm nàng giác ngộ Đức Chúa Crixtux mà tự tôi cũng sẽ bắt đầu xin học giáo thuyết của Người.
Chàng nói, mái đầu ngẩng cao, giọng cương quyết, song thực ra chàng rất xúc động, hai chân chàng run rẩy dưới tấm áo choàng có dải thắt lưng. Rồi khi mà sau lời chàng nói là một sự im lặng bao trùm, chàng lại nói tiếp, dường như muốn chặn trước một câu trả lời không mong muốn:
- Tôi biết rõ có những trở lực, nhưng tôi yêu quý nàng như chính đôi mắt tôi và mặc dù chưa được là một tín đồ Thiên chúa, nhưng tôi đã không còn là kẻ thù của các ông, của Chúa Crixtux nữa. Tôi muốn được thành thật hết lòng để các ông có thể tin tôi. Lúc này là lúc có can hệ đến vận mệnh của tôi, song tôi vẫn xin nói thực với các ông. Có thể một kẻ nào khác ở địa vị của tôi sẽ nói ngay với các ông: ”Xin hãy cho tôi được chịu lễ rửa tội!". Còn tôi lại nói: ”Xin hãy khai sáng cho tôi!”. Tôi tin vào chuyện phục sinh của Chúa Crixtux, bởi vì chính những người hiện đang sống kể chuyện đó, chính họ đã được gặp Chúa sau khi Người qua đời. Tôi tin, tôi đã được thấy giáo thuyết của các ông gieo mầm đức hạnh, công lý và nhân từ, chứ không phải gieo những tội ác mà người ta gán cho các ông. Cho tới nay, tôi mới hiểu giáo thuyết đó chưa bao nhiêu, chút ít từ chính các ông, qua hành động của các ông, chút ít qua Ligia, chút ít thông qua việc trò chuyện với các ông. Ấy thế mà tôi xin nhắc lại, nó cũng đã làm thay đổi một cái gì đó trong tôi. Trước kia tôi dùng bàn tay sắt đối xử với đám đầy tớ của tôi, giờ đây - tôi không thể. Trước tôi chỉ tin vào bạo lực, giờ tôi chối bỏ nó. Các ông có biết không, chính tôi cũng không nhận ra bản thân mình nữa, tôi kinh tởm tiệc tùng, rượu nho, tiếng đàn ca, những vòng chiến thắng, kinh tởm cung đình hoàng đế, những thân thể lõa lồ, cùng tất thảy những tội ác ghê gớm. Và khi nghĩ rằng nàng Ligia trong sạch như làn tuyết trên đỉnh núi, tôi càng yêu thương nàng, khi nghĩ rằng sở dĩ nàng được như thế là nhờ giáo thuyết của các ông, tôi yêu mến giáo thuyết ấy và thèm khát nó! Nhưng tôi không hiểu nổi nó, chưa biết liệu tôi có sống nổi trong giáo thuyết ấy hay không, liệu cái bản chất của tôi có chịu đựng được nó chăng, cũng vì thế tôi đang phải sống trong thấp thỏm và dằn vặt, như đang sống dưới hầm tối vậy.
Nói đến đây đô lông mày trên trán chàng chau lại thành một nếp nhăn đau đớn, gò má chàng ửng hồng. Chàng nói tiếp, mỗi lúc lột thêm gấp gáp và xúc động:
- Các ông thấy đấy! Tôi dằn vặt bởi tình yêu và sự u mê. Người ta bảo tôi rằng, trong giáo thuyết của các ông không có cả sự sống lẫn niềm vui của con người, không có cả hạnh phúc, luật lệ, trật tự, sự độc tôn lẫn quyền thống trị La Mã. Có phải thế không? Người ta bảo tôi rằng các ông là bọn điên rồ. Xin các ông hãy nói cho tôi hay các ông mang điều gì tới? Yêu nhau có phải là tội lỗi không? Cảm nhận hạnh phúc có phải là tội lỗi không? Tín đồ Thiên chúa có nhất thiết phải là kẻ nghèo hèn không? Tôi có phải từ bỏ Ligia không đây? Chân lý của các ông là gì? Hành động và lời nói của các ông như làn nước trong vắt, nhưng đáy của làn nước ấy ra sao? Các ông chắc cũng thấy là tôi chân thành. Xin các ông hãy xua đuổi bóng tối đi! Bởi vì thậm chí có người còn bảo tôi: ”Hi Lạp sản sinh trí tuệ và cái đẹp, La Mã thì sản sinh sức mạnh, còn bọn họ sẽ mang lại cái gì đây?”. Xin các ông hãy nói đi, các ông mang lại điều gì? Nếu như bên ngoài cánh cửa của các ông là ánh sáng, xin hãy mở toang ra cho tôi!
- Chúng tôi mang lại tình yêu - ông Piotr nói.
Ông Paven xứ Tarxu nói thêm:
Nếu ta nói bằng giọng con người hay giọng thiên thần mà lòng ta không có tình yêu, ta sẽ chỉ như một cái chiêng rỗng tuếch.
Trái tim của vị sứ đồ tuổi tác xúc động trước linh hồn đang đau đớn này, linh hồn như một cánh chim bị giam chặt trong lồng cứ vùng vẫy để được thoát ra với khí trời và vầng dương, ông bèn chìa hai tay ra cho Vinixius và nói:
- Ai gõ thì cửa mở, ân huệ của Đức Chúa hằng ở cùng con, vậy nhân danh Cứu Thế, ta ban phước cho con, cho linh hồn con và tình yêu của con.
Nghe lời ban phước, Vinixius - con người vừa nói những lời nhiệt thành sôi nổi dường kia - liền bước nhanh lại sát ông Piotr và khi ấy xẩy ra một chuyện phi thường: Đó là việc một hậu duệ dòng dõi của các vị Quyrit, kẻ cách đây không lâu còn không thèm nhìn nhận người khác cũng là con người, cầm lấy đôi bàn tay của một ông lão xứ Galilei và thành kính áp vào môi mình.
Ông Piotr vui mừng, ông hiểu rằng thế là hạt giống đã được gieo xuống thêm một thửa ruộng nữa, cái lưới đánh cá của ông lại vớt thêm được một linh hồn nữa.
Những người có mặt cũng vui mừng không kém trước biểu hiện thành kính đối với vị sứ đồ của Đức Chúa, họ đồng thanh thốt lên:
- Ngợi ca Đức Chúa trên cao!
Vinixius đứng dậy, khuôn mặt bừng sáng chàng nói:
- Con thấy rằng giữa các người vẫn có hạnh phúc bởi chính lòng con đang rất sướng vui, con chắc rằng trong tất cả mọi điều các người đã thuyết phục con cũng đều được như vậy. Song con phải nói ngay rằng, chuyện ấy không diễn ra ở Roma được: Hoàng đế đi Anxium, con buộc phải đi cùng hoàng đế vì đã nhận được lệnh. Các người chắc cũng biết không tuân lệnh là chết. Song nếu như con đáng được hưởng ân huệ trong mắt các người, thì xin hãy đi cùng con để dạy cho con chân lý. Tại đó, Người sẽ được an toàn hơn chính con, giữa đám đông khổng lồ ấy, Người có thể truyền bá chân lý cho chính các triều thần của hoàng đế. Người ta đồn rằng nàng Akte là tín đồ Thiên chúa giáo, rằng ngay trong lính cấm vệ cũng có tín đồ, chính con được trông thấy binh lính quỳ trước mặt Người, thưa Piotr, cạnh cổng thành Nomentan. Tại Axium con có một biệt thự, chúng ta sẽ cùng nhau tụ họp tại đó, ngay sát nách Nerô, để lắng nghe giáo thuyết. Ông Glaukox có lần nói với con rằng, các người sẵn sàng đi tới cùng trời cuối đất để cứu một linh hồn, xin hãy làm điều ấy vì con, xin hãy thực hiện vì con những gì các người đã làm cho kẻ khác, những kẻ mà vì họ Người đã phải lặn lội từ xứ Judei đến đây, xin đừng bỏ rơi linh hồn con!
Nghe thấy thế, họ bèn cùng nhau bàn bạc, họ vui sướng nghĩ về thắng lợi của giáo thuyết của họ, về ý nghĩa đối với thế giới ngoại đạo của việc cải tạo cho một vị cận thần, lại là cháu con của một giòng họ lâu đời nhất La Mã. Quả thực, họ sẵn sàng đi đến cùng trời cuối đất vì mỗi linh hồn con người, kể từ khi Thầy qua đời họ có làm điều gì khác ngoài việc ấy đâu, họ không hề có ý định từ chối. Song, hiện nay ông Piotr đang là đấng chăn chiên của cả vùng, ông không thể bỏ mà đi được. Ngược lại ông Paven xứ Tarxu - người mới vừa ở Aryxia và Fregenlae quay về, đồng thời lại đang chuẩn bị một chuyến đi dài ngày sang Phương Đông để thăm viếng các nhà thờ tại đó, khuấy động một tinh thần mộ đạo mới - đồng ý đi cùng hộ dân quan trẻ tuổi tới Anxium, tại đó, ông sẽ dễ dàng tìm được một chiếc tàu đi tới vùng biển Hi Lạp.
Mặc dù hơi buồn vì ông Piotr, người mà chàng bao gắn bó, không thể cùng đi, nhưng Vinixius vẫn chân thành cảm ơn, rồi hướng về Sứ Đồ chàng bày tỏ nguyện vọng cuối cùng:
- Khi biết nơi ở của Ligia - chàng nói - con có thể tự mình đến đó hỏi xem nàng có thuận lấy con hay chăng, một khi linh hồn con đã trở thành linh hồn Thiên chúa giáo, nhưng con muốn cầu xin Người thưa Đức Sứ đồ, xin Người hãy cho con được gặp nàng hay dắt con đến gặp nàng. Con cũng chưa rõ sẽ phải ở lại Anxium bao lâu và xin các người cũng biết cho rằng bên cạnh Hoàng đế không một ai dám nói chắc về ngày mai của bản thân cả. Chính ông Petronius có bảo con hay rằng nơi đó con cũng không được hoàn toàn yên ổn. Xin hãy cho con được gặp nàng, để mắt con được nhìn nàng cho thỏa, con sẽ hỏi xem nàng có quên đi cho con những điều xấu đã qua, liệu nàng có muốn cùng con chia sể những tốt lành sắp tới hay chăng?
Sứ Đồ Piotr mỉm cười nhân hậu và bảo:
- Ai lại chối từ con một niềm sướng vui hợp lẽ, hở con?
Một lần nữa, Vinixius lại cúi hôn tay ông, bởi chàng hoàn toàn không thể kìm nổi trái tim đang dào dạt của mình. Đức Sứ đồ ôm lấy đầu chàng mà bảo:
- Con cũng chớ nên quá sợ Hoàng Đế, ta nói con hay: Sẽ không một sợi tóc nào của con bị rụng mất đâu.
Rồi ông phái bà Miriam đi gọi Ligia, dặn trước bà không nên nói cho nàng hay sẽ được gặp ai, để niềm vui sướng của nàng thêm phần to lớn.
Chỗ nàng cũng không xa, nên chỉ lát sau, những người có mặt trong nhà nhìn qua những khóm sim thơm của khu vườn đã thấy bà Mariam đang dắt tay Ligia đi tới.
Vinixius những muốn chạy ra đón, song vừa chợt nhìn thấy bóng dáng yêu thương, niềm hạnh phúc đã khiến chàng như kiệt sức, chàng đứng đó với trái tim đập mạnh, nín thở, cố gắng lắm mới đứng vững trên đôi chân, trăm lần xúc động hơn so với khi lần đầu tiên trong đời chàng nghe tiếng rít của những mũi tên quân Pariơ bay vút qua sát đầu.
Không hề ngờ đến điều chi, Ligia chạy ùa vào khi trông thấy chàng, nàng cũng đứng chôn chân một chỗ. Mặt nàng đỏ bừng lên rồi lại tái nhợt đi, nàng trố mắt kinh ngạc và lo lắng nhìn những người có mặt.
Nhưng khắp bốn xung quanh, nàng chỉ bắt gặp những cái nhìn nhân hậu. Đức Sứ đồ lại bên nàng và bảo:
- Ligia con, con sẽ yêu mến chàng mãi mãi chứ con?
Một giây im lặng. Đôi môi nàng run rẩy như một đứa trẻ chực khóc khi cảm thấy mình có lỗi và phải nhận lỗi.
- Trả lời đi, con - Đức Sứ đồ bảo.
Khi ấy, bằng giọng nói e lệ vừa sợ sệt, nàng quỳ xuống trước mặt ông Piotr thì thầm:
- Vâng ạ…
Cùng lúc đó, Vinixius cũng quỳ xuống bên nàng, ông Piotr đặt tay lên đầu đôi trẻ và phán:
- Các con hãy yêu mến Đức Chúa và ca ngợi Người, bởi khi yêu nhau, các con không hề có tội.

[nahoku]

T1 - Chương 34

Vừa đi dạo trong khu vườn, bằng những lời thốt tự đáy lòng, Vinixius vừa kể cho nàng nghe những gì chàng vừa thổ lộ với Đức Sứ đồ, sự bất an của tâm hồn, những đổi thay đã đến với chàng và nỗi mong nhớ vô bờ đã che lấp cả cuộc đời chàng kể từ khi chàng rời ngôi nhà bà Miriam. Chàng thú nhận với Ligia rằng chàng đã cố quên nàng nhưng không sao quên nổi. Suốt ngày dài lẫn đêm thâu chàng chỉ nghĩ tới nàng. Cây thánh giá đã được đặt lên bàn thờ gia thần và bất giác được chàng sùng kính như một vật thiêng liêng. Càng ngày chàng càng nhớ thương nàng, bởi tình yêu mạnh hơn chàng ngay từ lúc ở nhà ông bà Aulux nó đã xâm chiếm tâm hồn chàng… Các nữ thần Parki kéo sợi chỉ đời cho những ai kia, nhưng riêng cho chàng chỉ là tình yêu, nhớ nhung và sầu não. Hành động của chàng dẫu xấu xa, nhưng dù sao cũng nẩy sinh từ tình yêu. Chàng yêu nàng từ lúc ở nhà ông Aulux và tại cung điện Palatyn, tại Oxtrianum lúc gặp nàng đang say lắng nghe ông Piotr và ngay cả lúc cùng Kroton đến bắt cóc nàng, lúc nàng túc trực bên giường chàng và cả khi nàng rời bỏ chàng ra đi. Lão Khilon đã phát hiện ra nơi nàng ở, đến xui chàng bắt cóc nàng, song chàng đã trừng phạt lão và đến gặp Đức Sứ đồ để cầu xin chân lý, cầu xin nàng… Đáng ban phước thay giây phút mà chàng nẩy ra ý nghĩ ấy, bởi vì nhờ thế giờ đây chàng mới được ở bên nàng và nàng sẽ không bao giờ chạy trốn chàng như vừa trốn khỏi nhà bà Miriam nữa.
- Em đâu có trốn tránh chàng - Ligia nói.
- Vậy sao nàng lại làm như thế?
Nàng ngước đôi mắt xanh màu hoa diên vĩ nhìn chàng rồi hổ thẹn cúi đầu:
- Chàng cũng biết đấy…
Vinixius nín lặng giây lâu vì sung sướng, rồi chàng lại kể tiếp. Chàng dần dần nhận rõ rằng nàng hoàn toàn toàn khác hẳn đám phụ nữ La Mã, có chăng chỉ giống mỗi mình bà Pomponia mà thôi. Chàng cũng không biết nói ra sao để nàng hiểu, bởi chính nàng cũng không thật rõ những gì chàng cảm nhận. Ở nàng tỏa ra cho cuộc đời, một vẻ đẹp hoàn toàn khác hẳn vẻ đẹp chưa từng có trên thế giới vẻ đẹp không chỉ giống như vẻ ngoài của những pho tượng, mà bằng cả tâm hồn. Thay vì thế, chàng nói cho nàng nghe cái điều khiến lòng nàng tràn ngập sướng vui, rằng chàng yêu nàng ngay cả vì việc nàng đã trốn tránh chàng, rằng nàng sẽ là vị thần thiêng liêng bên lửa nhà chàng.
Rồi cầm lấy bàn tay nàng, chàng chẳng biết nói gì hơn, chỉ nhìn nàng với lòng ngưỡng mộ như ngắm nhìn niềm hạnh phúc của cuộc đời vừa tìm lại được. Chàng gọi mãi tên nàng, dường như muốn tin chắc rằng quả thực chàng đã tìm được nàng và đang ở bên nàng:
- Ôi, Ligia! Ôi Ligia…
Sau đó, chàng hỏi xem những gì đã xảy đến trong tâm hồn nàng, nàng thổ lộ với chàng rằng ngay từ hồi ở nhà ông bà Aulux nàng cũng đã thầm yêu trộm nhớ chàng và giá như chàng đưa nàng từ cung điện Palatyn trở về nhà ông bà ấy, thì chắc nàng đã ngỏ lòng mình cùng chàng và sẽ cố gắng cầu xin ông bà Aulux đừng giận chàng.
- Xin thề với nàng - Vinixius nói - thậm chí tôi không hề có ý định cướp nàng từ tay ông bà Aulux nữa kia. Sau này, chắc sẽ có dịp cậu Petronius nói lại cho nàng hay rằng hồi đó tôi đã thổ lộ cùng cậu rằng tôi yêu nàng và muốn được cưới nàng. Tôi đã nói với cậu ấy: ”Hãy để cho nàng được lấy mỡ sói bôi cửa nhà cháu, để cho nàng ngồi bên bếp lửa của cháu!”. Nhưng cậu ấy đã cười mỉa mai tôi và đã mớm cho hoàng đế cái ý bắt ông bà Aulux phải trả nàng như một con tin để ban cho tôi. Trong nỗi tiếc nuối, biết bao lần tôi đã nguyền rủa cậu ấy, song cũng rất có thể, một định mệnh tốt lành nào đó đã an bài nên thế, nếu không tôi đã chẳng được biết các tín đồ Thiên chúa giáo và đâu thể hiểu được nàng.
- Chàng Markus, xin hãy tin lời em! - Ligia nói - Chính Đức Chúa Crixtux đã cố ý đưa chàng đến gặp Người đấy.
Vinixius ngẩng đầu ngạc nhiên:
- Quả vậy! Chàng sôi nổi đáp - Tất cả đã được sắp đặt một cách thật lạ lùng, khiến cho tôi trong khi đi tìm nàng lại được gặp những người Thiên chúa giáo. Tại Oxtrianum tôi đã ngạc nhiên lắng nghe lời Đức Sứ đồ, bởi lẽ tôi chưa bao giờ được nghe những chuyện đó. Đó có lẽ cũng là do chính nàng đã cầu nguyện cho tôi.
- Vâng - Ligia đáp.
Họ đi ngang qua ngôi nhà hóng mát mùa hè phủ đầy dây trường xuân, tới gần chỗ mà bác Urxux đã từng nhảy xổ vào Vinixius sau khi đã bóp chết tươi Kroton.
- Chính nơi này - chàng trai nói - giá như không có nàng chắc tôi đã chết rồi.
Chàng đừng nhắc lại! - Ligia đáp - Và cũng đừng oán bác Urxux vì chuyện ấy làm chi.
- Sao tôi lại có thể oán bác vì bác đã bảo vệ nàng? Nếu bác ấy là nô lệ, tôi sẽ trả tự do cho bác ấy.
- Nàng nhớ không - Vinixius nói - tôi đã từng muốn đưa nàng trở về với ông bà Aulux. Nhưng chính nàng đã từ chối, nàng bảo rằng hoàng đế có thể biết chuyện ấy và sẽ trả thù ông bà. Nàng xem! Giờ đây nàng muốn gặp mặt ông bà ấy bao nhiêu lần tùy ý.
- Sao thế, chàng Markux?
- Tôi nói ”giờ đây” nhưng là nghĩ rằng nàng có thể yên ổn gặp ông bà khi nàng đã là của tôi. Phải!... Bởi vì nếu hoàng đế có biết chuyện và hỏi rằng tôi đã làm gì với người phụ nữ con tin mà ngài đã giao cho, thì tôi sẽ trả lời rằng: ”Tôi đã cưới nàng làm vợ. Nàng. Nàng đến thăm ông bà Aulux theo ý muốn của tôi”. Hoàng đế sẽ chẳng chơi bời ở Anxium lâu đâu, bởi lẽ ngài còn muốn đi Akhai, mà nếu ngài có ở lâu thì không nhất thiết ngày nào tôi cũng phải giáp mặt ngài. Bao giờ ông Paven xứ Tarxu dạy cho tôi thấu hiểu chân lý, tôi sẽ xin chịu lễ rửa tội ngay lập tức và sẽ trở về đây nối lại tình thân với ông bà Aulux. Đến lúc ấy họ cũng đã trở về thành đô rồi. Sẽ không còn trở ngại nào nữa cả. Khi ấy tôi sẽ đưa nàng về bên bếp lửa nhà tôi. Ôi, Carissma! Carissma!(1)
Vừa kêu chàng vừa vươn hai tay lên trời, dường như muốn xin trời cao chứng giám cho tình yêu của chàng. Ligia ngước đôi mắt long lanh nhìn chàng và bảo:
- Và khi ấy em sẽ nói: “"Nơi nào có chàng, Kaio. Nơi đó sẽ có em, Kaia!”
Không, Ligia hỡi! - Vinixius thốt lên - Xin thề với nàng rằng sẽ không một người phụ nữ nào được tôn thờ tại nhà chồng như nàng tại nhà tôi đâu!
Họ bước hồi lâu trong im lặng, ngực căng tràn niềm vui hân hoan, chan chứa tình yêu, hệt như hai vị thần, xinh đẹp như hai vị thần, ngỡ như mùa xuân đã sản xinh ra họ cùng lúc với những loài hoa.
Cuối cùng, họ dừng bước dưới tán cây trắc bá mọc kề bên lối vào nhà. Ligia tựa người vào thân cây. Vinixius lại gần, cầu khẩn nàng bằng giọng run run:
- Xin nàng hãy bảo bác Urxux đến nhà ông bà Aulux mang đồ đạc và những thứ đồ chơi hồi trẻ con của nàng về nhà tôi!
- Phong tục bảo phải làm khác kia mà.
- Tôi biết lắm. Thông thường phù dâu(2) sẽ mang những thứ ấy đi theo cô dâu, nhưng vì tôi, xin nàng hãy làm việc đó. Tôi sẽ mang những thứ đó theo tới biệt thự của tôi ở Anxium, chúng sẽ gợi cho tôi luôn nhớ đến nàng.
Nói tới đây chàng chắp hai bàn tay lặp đi lặp lại như một đứa trẻ vòi vĩnh:
- Bà Pomponia sẽ quay trở về thành phố trong những ngày này, vậy xin nàng hãy làm việc ấy, hãy làm nhé, carissma của tôi!
- Em tùy ý bà Pomponia đấy - Ligia nói, mặt nàng càng đỏ rực lên khi nghĩ đến “bà phù dâu”.
Rồi họ im lặng, bởi tình yêu khiến cho hơi thở nghẹn lại trong lồng ngực đôi trẻ. Ligia đứng tựa lưng vào gốc cây trắc bá, khuôn mặt trăng trắng trong bóng râm mang dáng một đóa hoa, đôi mắt nàng nhìn xuống và khuôn ngực nàng phập phồng gấp gáp, còn mặt Vinixius thì nhợt nhạt và biến sắc. Giữa cái yên ả phương nam, họ nghe rõ tiếp đập thình thịch của chính trái tim mình. Và trong niềm say mê nhau, cây trắc bá kia, những khóm sim thơm và dây trường xuân của ngôi nhà mùa hè nọ đã trở thành khu vườn ái ân của họ.
Nhưng bà Miriam đã hiện ra trong khung cửa mời họ ăn trưa. Họ ngồi giữa hai vị Sứ Đồ. Cả hai hài đồng nhìn họ như nhìn một thế hệ trẻ mà sau khi lớp già đã qua đời, sẽ chịu trách nhiệm giữ gìn và gieo tiếp những hạt giống của giáo lý mới. Ông Piotr bẻ và ban phước cho chiếc bánh mì. Trên tất cả các khuôn mặt đều hiện ra vẻ thanh tĩnh và niềm hạnh phúc lớn lao như đang tràn ngập cả căn nhà.
Con thấy đấy - mãi sau ông Paven xứ Tarxu quay sang Vinixius - lẽ nào chúng ta lại là kẻ thù của cuộc sống và niềm vui?
Chàng đáp:
- Con đã hiểu sự thật rồi, con chưa bao giờ thấy hạnh phúc như khi được sống giữa các người.
Chú thích:
(1) Nàng thân yêu! Nàng thân yêu! (La Tinh)
(2) Nguyên văn: Peonuba - người đàn bà bảo trợ đi theo cô dâu để dạy bảo cho cô dâu bổn phận làm vợ.

[HoaiAn76]

Em yêu cầu Mr Nah..nếu là truyện dài thì vui lòng post chữ font lớn 1 chút để cho mấy ngừ mắt kém như em đọc được ...ông coi kìa..chữ chi chít thế kia..chết con mắt em òi sao ... mắt em ẹp ắm á

[nahoku]

Em yêu cầu Mr Nah..nếu là truyện dài thì vui lòng post chữ font lớn 1 chút để cho mấy ngừ mắt kém như em đọc được ...ông coi kìa..chữ chi chít thế kia..chết con mắt em òi sao ... mắt em ẹp ắm á

Kekekek.....mới ba bó mà mắt đã thê thảm dzị sao..???....hehehe...Dzị thì mình sẽ post chữ lớn nha hihi....mà cái truyện này dài thiệt đó.



Thân,
Nahoku

[HoaiAn76]

Kekekek.....mới ba bó mà mắt đã thê thảm dzị sao..???....hehehe...Dzị thì mình sẽ post chữ lớn nha hihi....mà cái truyện này dài thiệt đó.



Thân,
Nahoku

còn phải nói

[nahoku]

T1 - Chương 35

Chiều ấy, khi đi ngang qua Forum trở về nhà, Vinixius nhìn thấy bên lối vào Vicux Tarcux chiếc kiệu mạ vàng của ông Petronius do tám người Bitini khiêng, chàng bèn vẫy tay bảo họ dừng lại và tiến sát tấm rèm che kiệu:
- Chúc cậu giấc ngủ say sưa và êm dịu! - chàng gọi và bật cười khi nhìn thấy ông Petronius đang ngủ.
- À! ra anh! - ông Petronius mắt, thốt ra - Phải! Cậu vừa chợp mắt được một chút, vì cả đêm cậu ở trên Palatyn. Bây giờ cậu vừa mới đi mua chút ít mang theo đến Anxium để có cái đọc... Có gì mới không anh?
- Cậu vẫn đang lùng sách đấy ư? - Vinixius hỏi.
- Ừ. Vì không muốn làm lộn xộn thư viện, nên cậu mua thêm một ít sách riêng mang đi đường. Hình như mới ra một số sách mới của Muxonius và Xeneka. Cậu cũng đi tìm sách của Perxius và một bản in các bài mục ca của Vergil mà cậu chưa có. Ôi, cậu phát mệt cả người, phát đau cả tay vì các bó sách đây này bởi vì hễ cứ vào hiệu sách là lại muốn xem cái này cái kia một chút. Cậu đã tới hiệu sách Avirunus, hiệu Atraktax trên đồi Agriletum, trước đó đã tới hiệu Xozius ở Vicux Xandalarius. Nói có thần Kaxtor! Cậu buồn ngủ quá đi mất!...
- Cậu đã có mặt trên đồi Palatyn, vậy cháu xin hỏi có gì mới chăng? Hay thế này vậy cậu nhé! Cậu bảo chúng nó mang kiệu và các gói sách về nhà, còn cậu tới nhà cháu. Ta sẽ trò chuyện về Anxium và về một việc khác nữa.
- Hay lắm, - ông Petronius vừa nói vừa bước ra khỏi kiệu. - Nhưng mà anh cần biết là ngày kia chúng ta phải đi Anxium rồi đấy
- Làm sao cháu biết được cơ chứ?
- Anh đang sống ở thế giới nào vậy? Thế ra cậu là người đầu tiên báo cho anh tin ấy hay sao? Phải! Hãy sửa soạn vào sáng ngày kia. Đậu ngâm dầu ô liu chẳng ích gì, khăn lụa quàng quang cái cổ to bự cũng chẳng ích gì: Râu Đỏ bị khản tiếng! Vậy nên không thể nào trì hoãn được nữa. Hoàng đế nguyền rủa thành Roma và bầu không khí ở đấy, nguyền rủa cả thế giới. Ngài sẽ sung sướng lắm nếu sang được nó thành bình địa hay đốt trụi nó đi, ngài chỉ muốn ra biển càng nhanh càng tốt. Ngài nói rằng những mùi hôi thối mà gió mang từ các dẫy phố chật chội kia về sẽ đẩy ngài xuống mồ. Hôm nay, người ta đã dâng biết bao lễ vật lên tất cả các thần miếu để cầu xin giọng hát của ngài được hồi phục lại. Và đáng thương thay cho thành Roma, nhất là cho Nguyên lão viện, nếu như nó không mau mau bình phục.
- Vậy thì chẳng còn lý do gì để đi Akhai nữa cả.
- Thánh thượng của chúng ta đâu có phải chỉ có mỗi một thứ thiên tài ấy? - ông Petronius vừa đáp vừa cười. - Ngài sẽ biểu diễn ở hội thi Olimpic với tư cách một thi sĩ bằng chính tác phẩm của ngài về đám cháy thành Tơroa, với tư cách một nguời đua xe, một nhạc công, một lực sĩ, thậm chí là như một vũ công - và trong mọi trường hợp, ngài đều đoạt được tất cả các vương miện dành cho kẻ thắng cuộc. Anh có biết vì sao con khỉ ấy bị khản tiếng không? Đó là vì hôm qua ngài muốn sánh tài nhảy múa với Paryx, ngài đã múa biểu diễn cho chúng tôi xem câu chuyện ly kỳ của nữ thần Leđa, ngài mới toát mồ hôi ra và bị cảm lạnh đấy. Thân hình ngài ướt và dính nhem nhép như một con cá sình vừa lội từ dưới nước lên. Ngài thay hết mặt nạ này đến mặt nạ khác, uốn lượn như một con thoi, vung vẩy đôi tay như một tên phù thủy say rượu, thật phát buồn nôn khi nhìn cái bụng to tướng trên một cặp chân khẳng khiu. Paryx đã huấn luyện cho ngài suốt hai tuần liền, nhưng anh cứ hình dung gã Ahenobarbux trong vai nữ thần Leđa hay chúa thiên nga mà xem! Thiên nga ra thiên nga! Chẳng cần nói thêm làm gì! Ấy thế mà ngài lại muôn công diễn cái kịch câm này đấy, trước tiên tại Anxium, sau đó sẽ tại Roma.
- Người ta đã phát ớn khi nghe ngài hát rồi, nhưng cứ nghĩ đến một vị Hoàng đế La Mã mà lại trình diễn kịch câm thì, ôi thôi! La Mã có lẽ không sao chịu đựng nổi chuyện ấy!
- Anh cháu thân yêu ơi! La Mã có thể chịu đựng được mọi thứ, và Nguyên lão viện sẽ đồng thanh cảm ơn “Người cha của tổ quốc”!
Lát sau ông tiếp lời:
- Đám tiện dân thậm chí còn tự hào rằng Hoàng đế là một thằng hề nữa kia.
- Cậu hãy nói xem liệu có thể tồi tệ hơn được nữa hay không!
Ông Petronius nhún vai:
- Anh cứ chúi trong nhà, trong những suy nghĩ về nàng Linga và đám tín đồ Thiên chúa, nên có lẽ anh không hay chuyện gì xảy ra vài ngày trước đây. Nêro đã công khai làm lễ cưới chàng Pitagorax! Hoàng đế sắm vai cô dâu! Chuyện quá sức điên rồ phải không? Và anh sẽ bảo sao: Bọn thầy tu flamin được vời đến đã tới, long trọng làm lễ cưới cho Hoàng đế! Chính cậu cũng có mặt trong buổi lễ đó! Cậu có thể chịu đựng được nhiều điều, nhưng xin thú thật, cậu đã nghĩ rằng, nếu quả các thần có thật thì hẳn họ sẽ ra tay trừng phạt... Nhưng Hoàng đế không tin các thần và ngài có lý!
- Một con người vừa là thầy cả thượng đẳng, vừa là thần, lại vừa là kẻ vô thần. - Vinixius thốt lên.
Ông Petronius lại cười.
- Quả có thế! Cậu không nghĩ ra, nhưng đó quả thật là một sự kết hợp mà thế giới chưa từng thấy bao giờ.
Rồi ông đứng dậy nói:
- Và cũng cần hải thêm, rằng chính vị thầy cả thượng phẩm ấy không hề tin các thần, còn vị thần kia vốn giễu cợt thần linh lại sợ hãi họ, bởi y là một kẻ vô thần.
- Bằng chứng là chuyện xảy ra ở thần miếu Vexta.
- Thế gian ơi là gian thế!
- Thế gian nào thì vua nấy! Nhưng chuyện ấy chẳng kéo dài lâu đâu.
Vừa trò chuyện, họ vừa bước vào ngôi nhà của Vinixius: chàng vui vẻ sai dọn bữa tối, rồi quay sang nói với ông Petronius:
- Không đâu, thưa cậu, thế giới phải được tái sinh.
- Chúng ta không thể nào tái sinh thế giới - ông Petronius đáp. - Trong thời Nêro con người chỉ là cánh bướm: nó sống đấy trong vầng dương ân sủng nhưng khi cơn gió lạnh đầu tiên nổi lên thì nó đã lìa đời... dù nó không muốn thế! Thề có con trai của nữ thần Maia! Nhiều lần cậu tự đặt ra cho mình câu hỏi; vì phép nhiệm màu nào mà cái lão già Luxius Xaturniux lại sống đến chín mươi ba tuổi, sống qua cả Tyberius, Kaligula, Klaudius?... Nhưng mà thôi. Anh cho phép cậu phái kiệu anh đi đón Eunixe nhé. Cơn buồn ngủ qua rồi, cậu muốn vui chơi một chút. Hãy ra lệnh cho bọn nhạc công đàn tranh đến phục vụ bữa tối, rồi sau đó chúng ta sẽ trò chuyện về Anxium. Cần phải suy nghĩ về chuyện ấy, nhất là anh.
Vinixius ra lệnh đi đón Eunixe, song chàng nói rằng chàng không hề muốn phải đau đầu cân nhắc về chuyến đi Anxium. Cứ để mặc cho chúng vò đầu bứt tai, những kẻ không biết sống theo cách nào khác ngoài cách sống trong ánh dương ân sủng của Hoàng đế. Thế giới không phải kết thúc trên đồi Panatyn, đặc biệt là đối với những người có một cái gì khác trong trái tim và trong tâm hồn.
Chàng nói điều ấy một cách phóng khoáng, sôi nổi và vui vẻ đến nỗi ông Petronius đâm để ý, ông chăm chú ngắm chàng rồi hỏi:
- Anh làm sao thế? Hôm nay anh trông hệt như thời anh còn đeo bùa khánh trên cổ vậy.
- Cháu sung sướng quá, - Vinixius thốt lên - cháu cố tình mời cậu về đây để nói với cậu chuyện ấy.
- Có chuyện gì xảy ra với anh thế?
- Có một điều mà dẫu có đổi cả đế quốc La Mã cháu cũng không đánh đổi.
Nói đoạn chàng ngồi xuống, tỳ tay vào tay ghế, ngả đầu tựa lên lưng ghế và bắt đầu nói, với khuôn mặt tươi cười, cái nhìn tỏa sáng.
- Cậu còn nhớ cái lần chúng ta cùng đến nhà ông Aulux Plauxius, nơi đó, lần đầu tiên cậu được trông thấy nàng thanh nữ thiên thần, người mà chính cậu đã phải gọi là Nữ thần Rạng Đông và Nàng Xuân hay chăng? Cậu có nhớ nàng Pxyse đó, nàng thiếu nữ không ai sánh nổi, người đẹp nhất trong số tất cả những trinh nữ và các nữ thần trên đời này hay chăng?
Ông Petronius nhìn chàng kinh ngạc, dường như muốn kiểm tra xem đầu óc chàng có bình thường hay không?
- Anh nói bằng thứ tiếng gì vậy? - mãi sau ông mới nói - Tất nhiên là cậu nhớ nàng Ligia.
Vinixius nói:
- Cháu là hôn phu của nàng.
- Cái gì?
Nhưng Vinixius đã đứng bật dậy và gọi viên quản nô:
- Bảo tất cả nô lệ đến đay trước mặt ta, không trừ một ai hết! Nhanh lên!
- Anh là chồng chưa cưới của nàng à? - Ông Petronius hỏi lại.
Nhưng trước khi ông kịp trấn tĩnh cơn thảng thốt thì gian chính sảnh của nhà Vinixius đã đông đặc người. Hổn hển chạy vào những cụ già, đàn ông tráng niên, đàn bà, đám thiếu niên, thiếu nữ. Mỗi lúc gian chính sảnh một thêm chật ních. Trong các hành lang được gọi là fauces vang lên những tiếng gọi nhau bằng đủ mọi thứ ngôn ngữ. Lát sau, tất cả mọi người xếp thành một khối dày đặc dọc theo tường và đứng giữa các hàng cột; chàng Vinixius đứng gần bể hứng nước mưa, quay về phía Đemax - nô lệ giải phóng và nói:
- Những ai đã phục dịch trong nhà ta 20 năm, sáng mai hãy có mặt tại dinh pháp quan, sẽ được trả tự do; những ai chưa đủ thời gian sẽ được nhận mỗi người ba thoi vàng và khẩu phần ăn gấp đôi trong suốt cả tuần. Gửi lệnh ngay tới các trại gia hình ở thôn quê bảo tha phạt, tháo xiềng ở chân mọi người và cho họ ăn uống tử tế. Các người hãy biết là ta có một ngày hạnh phúc, ta muốn cả nhà đều vui.
Họ đứng lặng hồi lâu, dường như không tin vào tai mình nữa, rồi tất thẩy những cánh tay nhất loạt vươn lên trời, tất thảy những cái miệng đều kêu lên:
- Aa! Ông chủ! Aa!...
Vixinius vẫy tay ra hiệu cho họ ra ngoài, nên mặc dù muốn cảm ơn và phục dưới chân chàng, họ vội vã bước ra ngoài. Niềm sung sướng tràn ngập cả ngôi nhà, từ tầng hầm lên đến tận mái.
- Ngày mai - Vinixius nói - cháu sẽ ra lệnh cho họ ra vườn, mỗi người sẽ vẽ trước mặt dấu hiệu gì họ muốn. Những ai vẽ hình con cá sẽ được chính Ligia phóng thích.
Nhưng ông Petronius, người vốn chẳng bao giờ ngạc nhiên quá lâu về bất cứ chuyện gì, đã trấn tĩnh lại và hỏi:
- Cá hả? A ha! Cậu nhớ ra điều mà lão Khilon nói: đó là biểu tượng của người Thiên chúa giáo.
Rồi ông chìa tay cho chàng Vinixius mà bảo:
- Hạnh phúc luôn luôn có mặt tại nơi nào người ta tìm thấy nó. Cầu nữ thần Floria sẽ rải đầy hoa dưới chân anh chị suốt cả tháng năm dài. Cậu chúc anh tất cả những điều gì mà anh muốn tự chúc cho bản thân mình.
- Cháu xin cảm ơn cậu. Cháu lại cứ nghĩ rằng cậu sẽ khuyên cháu làm ngược lại kia chứ, mà cậu thấy dấy, khuyên như thế chỉ là chuyện tốn thì giờ vô ích mà thôi.
- Cậu mà khuyên ngược lại? Đời nào! Trái lại thì có: cậu bảo rằng anh làm thế là hay lắm.
- Ha, kẻ tráo trở! - Vinixius vui vẻ kêu lên - Thế cậu đã quên điều cậu nói với cháu khi chúng ta rời nhà bà Grexyna rồi sao?
Ông Petronius thản nhiên trả lời:
- Không quên! Nhưng mà cậu đã thay đổi ý kiến rồi.
Lát sau ông nói thêm:
- Cháu thân yêu! Ở La Mã mọi thứ đều thay đổi. Các đức ông chồng thay đổi vợ, các bà vợ thay đổi chồng, vậy hà cớ gì cậu lại không thay đổi ý kiến cơ chứ? Chỉ một chút xíu nữa thôi là Nêro đã cưới nàng Akete, cô gái mà người ta đã cố gắng chứng minh cho Hoàng đế thấy là nàng thuộc dòng dõi hoàng tộc. Thế rồi sao? Ngài sẽ có một người vợ ngay thẳng còn chúng ta có một vị hoàng hậu chính trực. Thề có thần Proteus và những vùng biển hoang vắng của thần! Cậu sẽ luôn luôn thay đổi ý kiến khi nào cậu xem là thích hợp hoặc có lợi. Còn nói về Ligia, thì dòng dõi hoàng tộc của nàng còn chắc chắn hơn nhiều so với các bậc cha ông đáng nghi vấn của Akete. Tuy nhiên tại Anxium anh phải chú ý đến Poppea đấy nhé, cô ả hay thâm thù lắm!
- Không bao giờ! Tại Anxium sẽ không ai động được tới một sợi tóc của cháu đâu.
- Nếu như anh cho rằng anh có thể làm cậu ngạc nhiên thêm một lần nữa thì anh nhầm đấy! Nhưng làm sao anh có thể nói chắc thế?
- Chính Đức Sứ đồ Piotr bảo cháu thế.
- À! Đức Sứ đồ Piotr bảo anh! Vậy thì chẳng có gì phải bàn, tuy nhiên xin hãy cho phép cậu lo trước một vài biện pháp dự phòng dù đó chỉ là để ông Piotr khỏi phải trở thành một nhà tiên tri không đúng; một khi Sứ đồ tình cờ nhầm lẫn, ông ta có thể sẽ đánh mất lòng tin của cháu, lòng tin chắc sẽ vẫn còn có ích cho Piotr sứ đồ.
- Cậu muốn làm gì xin cứ làm, nhưng cháu vẫn tin ông ấy. Còn nếu cậu nghĩ rằng cậu có thể chia rẽ cháu với ông ấy bằng cách lặp đi lặp lại tên ông với vẻ giễu cợt thì cậu nhầm đấy.
- Nếu vậy, hãy còn có một câu hỏi nữa: Anh đã trở thành tín đồ Thiên chúa giáo chưa?
- Cho đến lúc này vẫn chưa, nhưng ông Paven xứ Tarus sẽ cùng đi với cháu để giải thích cho cháu giáo thuyết của Đức Chúa Crixux, sau đó cháu sẽ chịu lễ rửa tội. Điều mà trước đây cậu nói với cháu, rằng bọn họ là kẻ thù của sự sống và tình yêu là một điều không đúng.
- Thế thì lại càng tốt cho anh và Ligia chứ sao - ông Petronius đáp.
Rồi ông nhún vai như tự nhủ:
- Tuy nhiên, thật là điều đáng ngạc nhiên, tại sao những con người này lại biết cách chinh phục tín đồ giỏi thế, làm sao cái đạo giáo này lại mở rộng ra đến thế?
Vinixius trả lời nhiệt tình cứ như chàng đã được rửa tội:
- Vâng! Hàng nghìn, hàng chục nghìn người ở Roma, ở các thành phố của Italia, Hy Lạp và Châu Á. Trong hàng ngũ các chiến đoàn và lính cấm vệ cũng có tín đồ Thiên chúa giáo, họ có mặt ngay cả trong hoàng cung. Giác ngộ giáo thuyết này có cả nô lệ lẫn công dân, kẻ nghèo và người giàu, tiện dân và quý tộc. Cậu có biết rằng một số người trong dòng họ Kornenius cũng là tín đồ Thiên chúa, bà Pomponia Grexyna là tín đồ Thiên chúa, Akte và hình như cả Oktavia cũng như vậy. Vâng! Giáo thuyết này đang chiếm lĩnh thế giới và chỉ mỗi mình nó có thể làm cho thế giới được hồi sinh. Xin cậu chớ có nhún vai, biết đâu sau một tháng hoặc một năm nữa chính cậu lại chẳng thừa nhận nó.
- Cậu ấy ư? ông Petronius thốt lên - Không! Thề có con trai của nữ thần Leto! Cậu sẽ không thừa nhận nó, dù cho nó có chứa đựng chân lý và sự thông tuệ của cả nhân loại lẫn thần linh chăng nữa. Việc ấy đòi hỏi phải khá nhọc công, mà cậu lại không thích nhọc lòng... Nó đòi hỏi phải chối bỏ bản thân mình, mà cậu thì không hề muốn từ bỏ bất cứ cái gì trong cuộc đời... Với bản tính giống như nước sôi lửa bỏng của anh, lúc nào anh cũng có thể bắt gặp một thứ gì tương tự như thế, nhưng còn cậu? Cậu có những viên ngọc chạm những đá mài chạm nổi, những chiếc bình cổ và nàng Eunixe của cậu rồi. Cậu không tin vào thế giới Olympơ, song cậu sẽ tự tạo ra cho mình một Olympơ trên mặt đất, cậu sẽ trổ hoa kết trái cho tới khi những mũi tên của vị thần xạ xuyên suốt qua người cậu, hay tới lúc Hoàng đế ra lệnh cho cậu phải mở phanh mạch máu. Cậu đã chót quá yêu thương hoa đồng thảo và một phòng tiệc đầy đủ tiện nghi mất rồi. Thậm chí, cậu cũng đã đâm thích các vị thần linh của chúng ta... với tư cách những hình tượng hoa mỹ, cậu thích cả Akhai, nơi cậu sẽ đi đến cùng với vị hoàng đế béo ị, chân khẳng khiu, vô song, thiêng liêng của chúng ta, một Auguxt, một Periodonixex, một Herkunex - Nerô!
Nói đoạn ông bật cười khi nghĩ rằng ông có thể tiếp thu giáo thuyết của những người dân đánh cá xứ Galilei, ông cất giọng hát khe khẽ:
Ta sẽ quấn luỡi gươm sáng của ta bằng lá trường xuân xanh biếc.
Theo vết Harmođiox và Aryxtagiton...
Song ông chợt ngừng lại vì viên xướng danh báo là nàng Eunixe đã đến.
Ngay sau khi nàng tới, bữa tối cũng được dọn ra. Trong lúc ăn tối, sau khi nghe một nghệ sĩ đàn tranh ca mấy khúc, Vinixius thuật lại cho ông Petronius nghe chuyện lão Khilon đến thăm chàng, cuộc viếng thăm ấy đã khiến chàng nảy ra ý nghĩ đi gặp thẳng các vị sứ đồ, ý nghĩ ấy đã nảy ra vào lúc đang trừng phạt lão Khilon.
Nghe thấy thế, ông Petronius - người đã lại bắt đầu buồn ngủ - bèn đặt tay lên trán và nói:
- Một khi kết quả đã tốt thì ý tưởng phải là tốt. Còn nếu nói về lão Khilon, thì phải tay cậu, chắc cậu đã tặng cho lão tới năm thoi vàng. Song nếu anh đã ra lệnh nện lão, tốt nhất anh cứ nện tiếp là hơn, bởi biết đâu sau này chẳng có lúc ngay cả các vị nguyên lão nghị viện cũng sẽ phải cúi đầu chào lão như giờ đây họ đang phải chào vị hiệp sĩ - Thợ giày Vatynius của chúng ta! Chúc anh ngon giấc!
Rồi khi tháo vòng hoa, ông cùng nàng Eunixe sửa soạn ra về. Khi họ đã đi, Vinixius bèn vào thư viện và viết cho nàng Ligia những dòng sau đây:
“Hỡi thần nữ, tôi muốn khi nàng mở đôi mắt tuyệt mỹ của mình ra, thì bức thư này sẽ nói với nàng: Chào em! Vì thế hôm nay tôi vẫn cứ viết dẫu ngày mai đã lại được gặp nàng. Ngày kia Hoàng đế sẽ đi Anxium, và tôi, than ôi! phải tùy giá ngài. Như tôi đã nói với nàng, không tuân lệnh là nguy đến tính mạng, mà giờ đây tôi không có đủ can đảm để chết. Song nếu nàng muốn, xin cứ viết cho tôi một chữ, tôi sẽ ở lại, mặc cho cậu Petronius phải tìm bằng được cách tránh mối hiểm họa cho tôi. Hôm nay, trong cái ngày sung sướng này, tôi đã ban thưởng cho tất cả nô lệ, ngày mai tôi sẽ đưa những kẻ đã phục dịch trong nhà đủ hai mươi năm đến gặp pháp quan để giải phóng cho họ. Nàng thân yêu, chắc nàng sẽ khen ngợi tôi, vì tôi nghĩ rằng việc đó thuận với giáo thuyết mà nàng thuận theo, hơn nữa tôi làm việc ấy chính là vì nàng đấy. Ngày mai, tôi sẽ bảo với họ rằng họ chịu ơn nàng về việc được giải phóng để họ biết ơn và ca ngợi tên tuổi của nàng. Còn chính tôi sẽ tự nguyện làm một kẻ nô lệ cho hạnh phúc và cho nàng, cầu trời đừng bao giờ tôi bị giải phóng! Đáng nguyền rủa thay cái xứ Anxium lẫn chuyến du hành của Ahenobarbux! Tôi may mắn xiết bao bởi đã không được thông thái như cậu Petronius, vì nếu không, tôi sẽ nhất thiết phải đi Akhai. Hồi ức về nàng sẽ làm dịu ngọt giây phút chia tay. Bất cứ lúc nào có dịp, tôi sẽ nhảy ngay lên ngựa nhảy ngay về Roma để mắt tôi được vui sướng ngắm nhìn nàng, tai tôi được lắng nghe giọng nói ngọt ngào của nàng. Bất cứ lúc nào có thể, tôi sẽ phái nô lệ mang thư về hỏi thăm nàng. Xin cầu chúc nàng mạnh khỏe, hỡi nữ thần, tôi xin được ôm đôi chân nàng. Xin chớ giận tôi đã mạo muội gọi nàng là nữ thần. Nếu nàng cấm, tôi xin vâng lời, nhưng hôm nay tôi vẫn chưa biết gọi nàng bằng cách nào khác. Từ ngôi nhà tương lai của nàng, bằng tất cả tâm tình, xin chúc nàng sức khỏe”.

[nahoku]

T1 - Chương 36

Ở Roma, người ta đều biết rằng dọc đường Hoàng đế muốn ghé thăm Oxtina, mà thực ra là ghé thăm chiếc tàu thủy vĩ đại nhất vừa chở ngũ cốc từ Alecxanđria tới, rồi từ đó mới đi theo Đường Bờ Biển(1)đến Anxium. Mệnh lệnh đã được ban bố từ mấy ngày trước, nên ngay từ tinh mơ, cạnh cổng Porta Oxtienxix đã tụ tập những đám đông tiện dân địa phương cùng đủ loại người tứ xứ để được ngắm nhìn thỏa thuê đoàn tùy giá Hoàng đế, thứ mà đám tiện dân La Ma chẳng bao giờ được nhìn cho thỏa. Đường đến Anxium không khó đi cũng chẳng xa là bao, ở chính cái thành phố gồm toàn lâu đài và biệt thự được bài trí tuyệt vời ấy cũng có thể tìm được tất cả các vật dụng cần thiết cho tiện nghi sinh hoạt, thậm chí cả những thứ xa hoa nhất thời ấy. Nhưng những khi đi đường, Hoàng đế có thói quen mang theo tất cả những đồ vật mà ngài ưa thích, từ những nhạc cụ và đồ gia dụng, tới các pho tượng và đồ khảm ghép. Những thứ ấy sẽ được người ta bày ra ngay cả khi ngài muốn dừng chân qua loa dọc đường để nghỉ ngơi hay dùng bữa. Vì thế, mỗi chuyến du ngoạn có hàng đoàn tôi tớ phục vụ riêng cho ngài, chưa kể các toán cấm vệ và đám cận thần, mỗi người trong bọn họ lại có riêng một đoàn nô lệ nữa.
Sáng sớm hôm ấy, đám mục phu ở Kampania, chân dận dép da dê, với nét mặt xạm nắng, xua qua cổng thành năm trăm con lừa cái, để ngày mai, khi tới Anxium, nàng Poppea đã có thể tắm bằng sữa của chúng theo thói quen. Dân chúng cười khoái chí khi nhìn những chiếc tai dài của đàn lừa ve vẩy trong đám bụi mù và sung sướng nghe tiếng roi quất cùng những tiếng hò hét man dại của đám mục phu. Sau khi đàn lừa cái đi qua liền có một đám đông các tiểu đồng lao ngay ra đường, dọn mặt đuờng, thật sạch sẽ, rồi rải hoa và những lá thông lên đó. Trong đám đông, người ta trầm trồ kháo nhau với một cảm giác đầy tự hào, rằng suốt dọc con đường, cho tới tận Anxium, đều được trải hoa như thế, những đóa hoa lấy trong các khu vườn tư nhân địa phương hoặc mua lại với giá cắt cổ của bọn con buôn ở cổng Porta Mugionix. Trời càng sáng, đám người mỗi lúc một đông thêm đông. Một số người dẫn theo cả bầu đoàn thê tử, và để khỏi cảm thấy thời gian chờ đợi quá dài, người ta bèn bày đồ ăn thức uống mang theo lên những phiến đá đã được xếp sẵn gần thần miếu mới của nữ thần Xerera và dùng bữa ăn điểm tâm(2) ngoài trời. Đây đó, người ta tụ tập thành từng nhóm trong đó có những tay giang hồ lão luyện dương cầm. Nhân chuyến đi của Hoàng đế, người ta bàn tán về chuyến du hành sắp tới của ngài và về chuyến du hành nói chung, trong đó có đám thủy thủ và binh lính đã mãn hạn quân dịch thuật lại chuyện lạ các vùng đất mà họ đã từng được nghe nói tới trong những chuyến viễn du: Những vùng đất chưa hề có một bàn chân La Mã nào đặt tới. Đám thị dân địa phương, những kẻ trong đời chưa một lần nào đi quá Via Appia, kinh ngạc hóng nghe những câu chuyện thần kì của xứ Ấn Độ và Ả Rập, về các quần đảo vây quanh Brytania, về hòn đảo nhỏ nơi Briarix giam giữ thần Xaturn đang say ngủ, về những xứ sở của ma quỷ, những đất nước miền cực bắc, về những mặt biển bị đông cứng lại, về tiếng rống và tiếng rít mà nước Đại dương phát ra khi mặt trời chìm xuống làn nước biển thẳm xanh. Những câu chuyện ấy chiếm ngay được lòng tin của đám tiện dân, thậm chí những kẻ như Plinius và Taxyt cũng tin. Người ta cũng nói về chiếc tàu thủy mà Hoàng đế sẽ viếng thăm, nó chở theo một luợng lúa mì đủ dùng trong hai năm, chưa kể đến bốn trăm du khách, cùng với ngần ấy người trong đoàn thủy thủ và cơ man là thú, đám thú được sử dụng trong dịp thế vận hội mùa hè. Chuyện đó đã gây nên sự ủng hộ chung của mọi người đối với Hoàng đế, ngài không chỉ nuôi sống mà còn giải trí cho dân chúng nữa. Họ sẵn sàng chào đón họ thật nồng nhiệt.
Vào lúc ấy xuất hiện một đám kị binh người Numidi thuộc đám lính cấm vệ. Họ mặc những chiếc áo dài màu vàng, thắt lưng đỏ, với những tấm che tai to tướng hắt ánh vàng lên những bộ mặt đen đúa của họ. Những ngọn giáo tre của họ sáng loang loáng trong ánh mặt trời, giống như những ngọn lửa. Sau khi họ đi qua, bắt đầu xuất hiện một đoàn người trông hệt một đám rước. Đám người dồn lấn nhau để có thể nhìn gần hơn con đường qua cổng thành, song những toán bộ binh cấm vệ đã tiến đến đứng dọc hai bên cổng thành để ngăn chặn. Dẫn đầu là những cỗ xe chở lều trại bằng vải màu đỏ thắm, màu đỏ và màu tím, những chiếc lều bằng vải byxu trắng như tuyết, khâu chỉ vàng, những tấm thảm tranh phương Đông, những chiếc bàn, những mảnh tranh ghép, các đồ dùng nhà bếp, những chiếc lồng chứa chim chóc phương Đông, phương Nam, phương Tây, mà bộ óc hoặc cái lưỡi của chúng sẽ được dâng lên bàn ngự; những chiếc vò lớn đựng rượu cùng những sọt hoa quả. Còn những đồ vật mà nguời ta sợ sẽ cong vênh, dập vỡ nếu xếp vào xe thì được các nô lệ xách tay. Người ta trông thấy hàng trăm người mang những chiếc độc bình và những pho tượng bằng đồng thau Korynto, những toán riêng biệt mang độc bình Etrux, độc bình Hy Lạp, các đồ dựng bằng vàng bằng bạc hoặc bằng thủy tinh Alecxanđria. Vây quanh họ là những tốp lính cấm vệ đi bộ hoặc cưỡi ngựa, mỗi toán nô lệ lại có các viên quản nô canh giữ, chúng được trang bị những chiếc roi, đầu có gắn một thỏi chì hoặc sắt thay cho cái vút. Đoàn diễu hành gồm toàn những con người đang chăm chú và thận trọng mang đủ các thứ vật dụng nom hệt như một đám rước tôn giáo trọng thể. Sự giống nhau ấy lại càng rõ rệt hơn khi đến lượt các nhạc cụ của Hoàng đế và đám quần thần diễu qua. Người ta trông thấy những chiếc thụ cầm, đàn luýt Hy Lạp, đàn luýt Do Thái và Ai Cập, đàn lia, đàn forming, đàn tranh, những chiếc sáo, những kèn buxyn và xymban dài lượt thượt bị gập lại. Nhìn cả một biển nhạc cụ đang lấp lánh trong nắng mặt trời với những ánh vàng, ánh đồng, những đá quí và ngọc trai, có thể ngỡ như thần Apolon hay thần Bacux đang lên đường du hành quanh thế giới. Rồi tiếp theo hiện ra những cỗ xe lớn, đẹp tuyệt vời, chở đầy bọn nhào lộn, vũ công, vũ nữ, chia thành nhiều nhóm lòe loẹt, với những thần truợng cầm tay. Theo sau chúng là đám nô lệ không dùng để phục dịch mà để phô trương sự xa hoa: nghĩa là những thị đồng, thị nữ được lựa chọn từ Hi Lạp và Tiểu Á mang về, tóc buông dài hoặc cuộn thành búi bọc trong lưới vàng, trông giống những thiên đồng, với những khuôn mặt đẹp tuyệt vời nhưng lại trát một lớp son phấn dày bự để ngọn gió của vùng Kampania khỏi làm sạm mất làn da mịn màng của chúng.
Rồi đến một đơn vị lính cấm vệ gồm toàn những người Xymkamper khổng lồ, râu quai nón, tóc trắng hoặc hung, mắt xanh. Đi trước họ là đám lính cầm cờ, được gọi là Imaginaria, mang theo những con đại bàng La Mã, cuối cùng là những pho tượng toàn thân hoặc bán thân của chính Hoàng đế. Từ dưới những lớp giáp bằng da và sắt lộ ra những cánh tay xạm màu sương gió của các chiến sĩ, lực lưỡng như những chiếc máy chiến chinh, có thể sử dụng nổi những loại vũ khí nặng nề mà bọn lính bảo vệ này được trang bị. Mặt đất như võng xuống dưới những nhịp bước chân nặng trình trịch và đều đặn của họ, còn họ, dường như cũng ý thức được sức mạnh của mình, sức mạnh mà họ có thể dùng để chống lại ngay cả các vị hoàng đế, họ cao ngạo nhìn đám thị dân, hẳn họ quên mất rằng nhiều kẻ trong bọn họ đã từng phải đeo xiềng xích khi đến thành phố này. Song tốp lính này không nhiều, bởi lực lượng chính của lính cấm vệ vẫn đóng quân nguyên trong các trại binh để canh phòng và duy trì trật tự thành phố trong hàm thiếc. Tiếp theo sau đó, người ta chở đám sư tử và hổ báo của Nerô, để nếu ngài có nảy ra ý định học đòi thần Đionixox, thì đã có sẵn súc vật để thắng vào cỗ xe diễu hành. Những người Hindu và A Rập kéo cũi đi bằng những sợi xích thép có vòng, nhưng được quấn nhiều hoa đến nỗi ngỡ như chúng được ghép lại toàn bằng những đóa hoa. Những con vật được đám nô lệ dạy thú thành thạo thuần hóa, nhìn đám đông bằng những đôi mắt xanh lè, như đang ngái ngủ, thỉnh thoảng lại vươn cái đầu to tướng thèm thuồng hít hít hơi người, hoặc the lưỡi lởm chởm những gai ra liếm mõm.
Đi tiếp theo sau là những cỗ xe và kiệu của Hoàng đế: lớn và nhỏ, vàng và đỏ, được khảm ngà voi, ngọc trai cùng những viên ngọc quý lóng lánh ánh sáng. Sau chúng lại đến một đơn vị nhỏ lính cấm vệ mặc sắc phục La Mã, gồm những người lính tình nguyện Italia(3), rồi lại tới một đám đông tiểu đồng và thị nữ phục sức sang trọng, và cuối cùng là chính hoàng đế, và tiếng hò reo náo nhiệt của dân chúng từ đàng xa báo tin ngài sắp tiến đến.
Trong đám đông, có mặt Đức Sứ đồ, người một lần trong đời muốn được thấy mặt Hoàng đế. Cùng đi với ông có Ligia, nàng che mặt bằng một chàng mạng dày và bác Urxux, sức mạnh của bác là sự bảo trợ chắc chắn cho nàng thiếu nữ giữa đám người nhốn nháo và đầy phấn khích này. Bác già người Ligi bê một tảng đá dùng để xây thần miếu mang tới cho Đức Sứ đồ, đứng trên đó Người có thể trông rõ hơn kẻ khác. Thoạt tiên, khi bác vần tảng đá, trông giống như một con tàu phá sóng, đám đông đã bắt đầu xì xào bàn tán, rồi tới khi một mình bác nhấc bổng cả tảng đá mà ngay cả bốn người khỏe nhất trong các cư dân của Hoàng đế cũng không thể lay chuyển nổi, thì tiếng xì xào biến thành kinh ngạc. Những tiếng kêu “Macle!” vang lên khắp bốn chung quanh. Song chính vào lúc đó Hoàng đế vừa tới. Ngài ngự trên một cỗ xe làm theo dạng chiếc lều, được sáu con ngựa bạch giống Iđumei đóng cương vàng kéo đi. Cỗ xe hình lều được cố ý chừa trống hai bên để dân chúng có thể được chiêm ngưỡng Hoàng đế của họ. Xe có thể ngồi được tới vài người, nhưng muốn người ta chỉ tập trung chú ý vào mỗi mình ngài cho nên Nerô chỉ đi một mình trong xe ngang qua thành phố, dưới chân ngài phủ phục hai chú lùn gù lưng. Ngài mặc một chiếc áo tunica trắng và một chiếc loga mầu ngọc tím, áo hất ánh xam xám lên mặt ngài. Đầu ngài đội một chiếc vòng nguyệt quế. Kể từ khi đi Neapolix về, ngài béo ra trông thấy. Mặt ngài mập bứ ra, phía dưới hàm chảy xệ chiếc cầm hai ngấn, khiến cho miệng ngài - vốn đã nằm quá gần lỗ mũi - giờ đây trông cứ như một vết phạt ngang ngay dưới hai lỗ mũi vậy, cái cổ nần nẫn như thường lệ được quấn một chiếc khăn lụa mà chốc chốc bàn tay trắng múp đầy mỡ của người lại sờ soạng sửa sang. Khủyu tay ngài mọc đầy lông màu hung hung đỏ, trông cứ như vạt máu, đám lông này ngài không cho phép bọn nô lệ sửa râu tóc nhổ đi, vì người ta bảo ngài rằng việc đó sẽ làm những ngón tay bị run, có ảnh hưởng xấu đến tài chơi đàn luýt. Một sự trống rỗng vô đáy hiển hiện như thường lệ trên mặt ngài, cộng thêm với vẻ mệt mỏi và chán chường. Nói chung đó là một bộ mặt vừa khủng khiếp vừa nực cười. vừa di chuyển, ngài vừa quay đầu sang bên nọ bên kia chốc chốc lại khép mi mắt chăm chú lắng nghe xem người ta chào đón mình ra sao.
Chào đón ngài là một cơn bão của những tiếng tay vỗ và tiếng kêu: “Xin kính chào! Vị thần linh! Hỡi Hoàng đế, Thánh thượng! Xin chào người chiến thắng! Xin chào con người vô song - con đẻ của thần Apolon, xin chào chính Apolon!”. Nghe những lời chào ấy, ngài mỉm cười. Song chốc chốc dường như lại có những bóng mây đen lướt qua mặt ngài, bởi đám dân chúng Roma vốn hay đả kích, cậy vào chỗ người đang đông đúc nên họ tự cho phép mình nói những lời châm chích, ngay cả với những người mà chiến thắng rất vĩ đại, những người mà thực ra dân chúng vốn mến yêu và kính trọng. Ai cũng biết rằng trước kia đã từng có lúc người ta hét lên khi Julius Xezar tiến vào Roma: “Hỡi các công dân, hãy giấu vợ đi, thằng cướp đầu hói đang tiến vào đấy!”. Tuy nhiên lòng tự ái kinh khủng của Nêro không sao chấp nhận nổi một lời châm chọc hay chỉ trích. Thế mà giờ đây trong đám đông, bên cạnh nhữnh tiếng kêu gợi ca lại vang lên tiếng gọi: “Gã Râu đỏ! Râu đỏ! Người mang bộ râu lớn của người đi đâu đấy? Người không sợ nó đốt cháy cả thành Roma à?” Và chính những người kêu lên câu đó cũng không hề biết rằng lời nói đùa của họ chứa đựng một điều tiên tri khủng khiếp biết bao. Thực ra, những tiếng kêu kia cũng chẳng khiến Hoàng đế bực mình mấy nỗi, nhất là khi ngài không còn mang bộ râu cắm nữa, ngài đã hiến dâng nó cho thần Jupiter Kapiton từ lâu rồi, đựng trong một chiếc hộp bằng vàng. Nhưng những kẻ khác, nấp sau các đống đá và gỗ của thần miếu lại kêu lên: “Matriciđa(4). Nerô! Orextex Alkmeon!”, và những người khác: “Oktavia ở đâu rồi?” “Trả lại màu đỏ đây!”. Còn đối với hoàng hậu Poppea đi ngay sát sau Hoàng đế thì người ta thét to: “Flava coma!” - đó là cái từ dùng để chỉ lũ gái điếm. Cái tai sành âm nhạc của Nêro thu lấy tất cả những tiếng kêu thét ấy. Và khi đó những ngón tay của ngài liền đặt ngay viên ngọc bích đánh bóng lên mắt để nhìn cho rõ và nhớ mặt kẻ nào đã phát ra những tiếng kêu ấy. Chính bằng cách đó, cái nhìn của Hoàng đế chợt dừng lại ở Đức Sứ đồ đang đứng trên tảng đá cao. Trong chớp mắt hai con người ấy nhìn nhau, song không một ai - cả kẻ đang ở trong đám rước tuyệt vời kia lẫn người đang ở trong đám đông đảo nọ - lại nghĩ rằng đó là giây phút đọ nhãn quang của hai vị chúa tể trái đất, một kẻ ngay sau đó sẽ biến đi như một giấc mơ đẫm máu, còn người kia - chính cụ già mặc chiếc áo thô kệch nọ - sẽ chiếm lĩnh đến muôn đời sau cả thế gian lẫn cái thành đô này.
Hoàng đế đã đi qua, liền ngay sau ngài là tám tên Phi châu khiêng chiếc kiệu đẹp tuyệt vời, trong đó nàng Poppea - kẻ vốn bị dân chúng căm ghét - ngồi chễm chệ. Cũng giống như Nêro, hoàng hậu mặc một chiếc áo dài màu ngọc tím, với một lớp son phấn dầy bự trên mặt, ả ngồi bất động, suy tư và hờ hững, giống như một nữ thần vừa xinh đẹp vừa ác độc, được rước đi trong đám tế thần. Kèm theo sau lại đến cả một bầu đoàn phục dịch nam và nữ, cùng một dãy xe chở dụng cụ phục vụ cho tiện nghi và phục sức của ả. Mặt trời đã ngả quá sang phía trời tây mới đến lượt các vị cận thần diễu qua, một đám tuyệt mỹ, nhấp nhoáng, đổi màu như da rắn, kéo dài vô tận. Ông Petronius biếng nhác, được đám đông chào hỏi thân thiện, đi với nàng nô tỳ đẹp như thần nữ của mình trong cùng một chiếc kiệu. Tygelinux đi trên một chiếc xe nhiều chỗ do bốn con ngựa nhỏ xíu kéo đi, chúng được trang điểm bằng những ngù lông màu trắng và đỏ thắm. Người ta thấy hắn đứng bật dậy, vươn cổ cố ngó xem Hoàng đế có ra hiệu cho hắn chuyển sang ngồi cùng ngài hay chăng.
Trong số những người khác, đám đông quần chúng vỗ tay hoan hô Lixynianux Pizon, cười nhạo Vitenius, huýt sáo đón Vatynius. Đối với hai vị chấp chính quan đang chức là Lixynius và Lekanius người ta giữ vẻ bàng quan. Song Tulius Xenexion, kẻ không hiểu sao lại được ưa chuộng, cũng như Vextynux thì lại được đám đông dân chúng vỗ tay hoan hô. Quần thần đông không tính xuể. dường như tất thảy những ai giàu có nhất, xinh đẹp nhất hoặc nổi tiếng nhất của Roma đều di cư đến Anxium. Nêro chẳng bao giờ đi du hành mà không có hàng nghìn cỗ xe đi cùng, còn đám tùy tùng của ngài hầu như bao giờ cũng vượt quá số đầu lính của một chiến đoàn(5. Người ta chỉ trỏ cho nhau hai lão Đomixius Apher và Luxius Xaturninux già lụ khụ; người ta nhìn thấy ông Vexpanzian, người chưa kịp lên đường đi một chuyến nữa tới xứ Judei, nơi ông vừa mới từ giã để trở về ngay sau lễ đăng quang của Hoàng đế, các con trai của ông, và chàng trai trẻ Nerva, cả chàng Lunka, Annius Ganlon, Giutianux, cùng hằng hà sa số những phụ nữ nổi tiếng hoặc vì của cải, hoặc vì sắc đẹp, hoặc bởi quá xa hoa và trụy lạc. Mắt của đám người chuyển từ những khuôn mặt người nổi tiếng sang các bộ dây cương, những cỗ xe, đàn ngựa, những bộ quần áo kỳ dị của đám gia nhân mang dòng máu của tất thảy các dân tộc trên thế giới. Trong dòng lũ cuồn cuộn những thứ xa hoa và kỳ vĩ ấy người ta không biết đến nên nhìn thứ gì. Không chỉ riêng mắt mà cả đầu óc của người ta cũng bị lóa bởi những ánh vàng, bởi ánh lóng lánh của những hạt cườm, ngọc trai, ngà voi. Tưởng chừng chính ánh mặt trời cũng đã tan lẫn trong cái biển thẳm tuyệt diệu kia. Mặc dù trong đám đông dân chúng không hiếm chi những kẻ bần hàn, với cái bụng lép kẹp và cái đói chứa đầy hốc mắt, thế nhưng cảnh tượng cao sang kia không những chỉ đốt cháy lên trong họ sự khát khao hưởng thụ và lòng ghen tỵ, mà còn khiến họ tràn đầy khoái cảm và tự hào khi nó cho cảm giác về sức mạnh và sự vô dụng của La Mã, vốn do thế giới tạo nên đồng thời lại được thế giới thần phục. Trên đời hẳn không kẻ nào dám ngờ rằng sự hùng mạnh kia sẽ không tồn tại đời đời, không thọ hơn tất thảy các dân tộc, rằng trên thế giới có cái gì dám cưỡng chống lại sự hùng mạnh ấy.
Vinixius đi ở cuối đoàn hộ giá. Nhìn thấy Đức Sứ đồ và Ligia, người mà chàng sẽ không ngờ sẽ được gặp, chàng nhảy vội khỏi xe, rồi sau khi chào hỏi cả hai với nét mặt bừng sáng, chàng nói vội vàng như người không muốn phí hoài giây phút nào:
- Nàng đã đến đấy ư? Tôi không biết phải cảm ơn nàng thế nào như thế nào cho xứng đây, hỡi Ligia! Thượng đế không thể gửi cho tôi lời tiên tri nào tốt lành hơn nữa. Một lần nữa xin cầu chúc nàng mạnh khỏe. Xin tạm biệt, nhưng chẳng lâu đâu.Tôi đã sai đặt ngựa trạm dọc đường, ngày nào được rảnh, tôi cũng sẽ có mặt bên nàng, cho tới lúc tôi xin được trở về hẳn.
Cầu chúc nàng luôn mạnh khỏe.
- Xin chúc chàng sức khỏe, Marek! - Ligia đáp, rồi nàng khẽ nói thêm:
- Cầu Đức Chúa Crixtux dẫn dắt và mở rộng tâm chàng đón những lời của đức Paven.
Lòng chàng vui sướng dạt dào vì nàng tha thiết mong chàng chóng trở thành tín đồ Thiên chúa giáo, chàng bèn đáp:
- Ocelle mi! Cầu cho được như lời nàng chúc! Đức Paven muốn đi lẫn trong đám gia nhân của tôi, nhưng ông sẽ luôn ở bên tôi, ông sẽ là người thầy, người bạn của tôi... Xin nàng hãy ghé chàng mạng ra một chút, hỡi niềm vui sướng của tôi, để tôi được nhìn nàng một lần nữa trước lúc lên đường. Sao nàng lại che mặt kín thế?
Nàng đưa tay vén chàng mạng, hé cho chàng thấy khuôn mặt trắng mịn cùng đôi mắt đẹp tuyệt đang tươi cười và hỏi:
- Như thế không hay sao, chàng?
Nụ cười của nàng chứa một chút bướng bỉnh thiếu nữ, nhưng chàng Vinisiux nồng nhiệt đang say ngắm nàng đáp lại:
- Không hay cho đôi mắt của tôi, đôi mắt chỉ biết nhìn mỗi mình nàng, duy nhất, cho đến chết!
Rồi chàng quay sang bác Urxux và nói:
- Bác Urxux, bác hãy giữ gìn nàng như con ngươi mắt nhé, bởi nàng không chỉ là nữ thánh mà còn là của tôi nữa đấy.
Nói đoạn, chàng cầm tay nàng ghé môi hôn trước sự kinh ngạc của đám tiện dân, họ không sao hiểu nổi cái biểu hiện thành kính của vị cận thần tuyệt vời xinh đẹp nọ dành cho người thiếu nữ mặc áo dài dân dã, gần như áo bọn nô lệ này.
- Nàng khỏe nhé...
Rồi chàng vội vã rời chân, vì cả đoàn ai tùy tùng của Hoàng đế đã đi khá xa rồi. Đức Sứ đồ Piotr khẽ làm dấu thánh giá từ biệt chàng, còn bác Urxux tốt bụng thì hết lời ca ngợi chàng, bác rất vui sướng khi cô chủ trẻ chăm chú lắng nghe và nhìn bác đầy vẻ biết ơn.
Đoàn tùy giá đã đi xa và khuất sau những đám bụi vàng nhưng họ còn nhìn theo mãi, cho tới khi chủ cối xay bột là Đemax, người mà đêm đêm bác Urxux vẫn tới làm thuê, tiến lại gần.
Sau khi hôn tay Đức Sứ đồ, ông mời họ rẽ qua nhà ông dùng bữa, ông nói rằng nhà ông ở gần Emporium, mà họ thì chắc đã khá đói vì mệt và vì đứng gần suốt ngày bên cổng thành rồi.
Họ bèn cùng nhau về nhà ông Đemax, rồi tới gần tối, sau khi nghỉ ngơi và ăn uống, họ quay về khu Zalybre. Đi ngang sông bằng cầu Emilius, họ đi theo Clivux Publicux, ngang qua ngọn đồi Anventyn, giữa các thần miếu Điana và Merkurơ. Từ trên cao, Sứ đồ Piotr nhìn xuống những tòa nhà chung quanh những ngôi nhà lờ mờ xa tít chân trời và trầm tư suy nghĩ về sự to lớn của cùng quyền bá chủ của thành đô này, nơi ông đã đặt chân đến để truyền lại những lời răn của Đức Chúa. Cho tới lúc này, ông mới thấy được sự thống trị của La Mã, với những chiến đoàn đóng tại các vùng đất mà ông đã đi qua, nhưng đó chỉ giống như những cái chi riêng lẻ của cái sức mạnh tập trung vào một hình hài mà hôm nay ông mới trông thấy lần đầu. Thành phố này vô độ, tàn ác và tham lam, nó tàn tạ, thối nát đến tận xương tủy, song dường như không hề bị suy suyển trong sức mạnh siêu nhiên của nó. Hoàng đế - kẻ giết mẹ, thằng giết em, tên giết vợ - kéo theo sau một dãy dài những bóng ma đẫm máu, không ít hơn đám quần thần của hắn, tên phóng đãng, thằng hề, song đồng thời lại là chúa tể của ba mươi chiến đoàn, và qua đó - chúa tể của toàn trái đất. Đám triều thần phủ đầy vàng và lụa đó, không dám chắc ngày mai, song vẫn quyền thế hơn cả các bậc đế vương. Đối với ông, tất thảy những thứ đó gộp thành một vương quốc khủng khiếp của cái ác và sự vô lý. Trái tim chất phác của ông ngạc nhiên tại sao Đức Chúa lại giao phó cái quyền lực không thể hiểu nổi kia cho một con quỷ sa tăng, sao Đức Chúa lại trao cho hắn trái đất này để hắn mặc sức nhào lặn, xoay lật, dày vò, bóp lặn ra máu và nước mắt. Hắn xoay giật như gió lốc, tàn hại như bão tố, triệt phá như ngọn lửa. Những ý nghĩ ấy khiến trái tim sứ đồ của ông run rẩy, ông thầm gọi lên thầy: “Chúa ơi tôi biết làm gì với cái thành phố mà Người đã phái tôi tới? của y cả biển cả và đất liền, của y cả muông thú trên mặt đất và thủy tộc dưới nước, của y cả những quốc vương và thành quách, cả ba mươi chiến đoàn đang canh giữ; còn tôi, thưa Chúa, chỉ là một tên ngư phủ ở ao hồ! Tôi biết làm gì đây? Tôi làm sao thắng được sự dữ của y?”
Lòng nhủ thầm như thế, đầy ưu phiền và lo lắng, ông ngẩng mái đầu bạc run run của mình lên trời thành tâm cầu nguyện và kêu tên xin Người Thầy Thiêng Liêng của ông.
Đột nhiên những lời cầu nguyện của ông bị tiếng Ligia cắt ngang, nàng thốt lên:
- Cả thành phố như đang chìm trong lửa...
Quả thực, chiều hôm ấy mặt trời lặn một cách khác thường. Cái đai khổng lồ của vầng thái dương đã khuất một nửa sau ngọn đồi Janiku và toàn bộ bầu trời ngập tràn ánh đỏ. Từ nơi họ đứng, tầm mắt bao quát cả một không gian rộng lớn. Hơi chếch về bên phải, họ trông thấy bức tường dài của Đại Hý Trường, bên trên là tầng tầng lớp lớp những tòa ngang dãy dọc của cung điện Palatyn. Thẳng ngay trước mặt, phía sau Forum và Velabrum, là đỉnh đồi Kapitol với thần miếu Jupiter. Song tất thảy những hàng cột, những bức tường và đỉnh nhọn của các tòa thần miếu kia dường như đều ngập chìm trong ánh sáng của màu vàng và đỏ rực. Những đoạn sông nhìn rõ ở xa xa giống như dòng sông máu, và mặt trời càng lặn xuống sau đồi thì ráng chiều mỗi lúc một thêm đỏ rực, mỗi lúc một thêm giống quầng lửa của đám cháy, nó mạnh lên, lan rộng ra, và rốt cuộc trùm phủ cả bảy ngọn đồi, từ đó dường như nó đang lan tràn ra những vùng chung quanh.
- Cả thành phố như đang chìm trong lửa - Ligia lặp lại
Ông Piotr đưa tay che mắt và nói:
- Cơn giận dữ của Đức Chúa đang ở trên thành phố!
Chú thích:
(1) Via Littoralis
(2) Nguyên văn: Prandium (Latinh).
(3) Cư dân Italia của Hoàng đế Anguxt miễn cho nghĩa vụ quân sự, nên các đơn vị của họ - thường được gọi là Cohors Elalica, chỉ gồm toán lính tình nguyện. Trong đội cấm vệ cũng vậy, nếu không phải người ngoại quốc thì là lính tình nguyện (chú thích tác giả)
(4) Thằng giết mẹ (La tinh)
(5) Vào thời các Hoàng đế La Mã, mỗi chiến đoàn khoảng 6000 người (Chú thích của tác giả).
Hết tập 1

[nahoku]

Tập 2- Chương 37

Vinixius gửi Ligia:
“Nô lệ Phlagon, kẻ mà tôi nhờ chuyển cho nàng bức thư này là một tín đồ Thiên chúa, nên bác ấy sẽ là một trong những người được đón nhận tự do từ chính tay nàng, hỡi con người thân yêu nhất đời! Đây là một đầy tớ già của gia đình, nên tôi có thể hoàn toàn tin cậy viết thư gửi qua bác ta, không sợ thư bị lọt vào một bàn tay nào khác ngoài tay nàng. Tôi viết thư từ Laurentum, nơi chúng tôi đang dừng chân vì thời tiết nóng nực. Tại đây, chàng Otho từng có một tòa biệt thự tuyệt vời mà hồi trước chàng đã tặng cho Poppea, còn ả ta, mặc dù đã ly dị chàng, vẫn cho rằng việc tiếp tục giữ món quà kia là hợp lẽ… Cứ nghĩ đến những người đàn bà đang ở chung quanh tôi rồi lại nghĩ về nàng, tôi thấy rõ là một khối đá của Đeukalion đã thành hình đủ loại người khác nhau, những loại không một chút giống nhau và nàng thuộc về những người được sản sinh từ chính pha lê. Tôi ngưỡng mộ, tôi yêu nàng với tất cả tâm hồn, đến nỗi tôi chỉ muốn nói cùng nàng về mỗi một mình nàng mà thôi và tôi phải bắt buộc mình lắm mới viết nổi cho nàng về chuyến đi, cùng những gì đang diễn ra với tôi và những chuyện mới mẻ trong chốn cung đình. Vậy hoàng đế đang là khách của Poppea, ả đã bí mật chuẩn bị một cuộc thù tiếp thật duyệt diệu. Thực ra, ả chỉ mời rất cẩn thận, nhưng cả tôi lẫn cậu Petronius đều nhận được lời mời. Sau bữa tiệc, chúng tôi chèo những con thuyền vàng trên mặt biển, biển lặng lẽ như đang say ngủ và biếc xanh như màu mắt nàng vậy, hỡi nữ thần! Chúng tôi tự tay chèo thuyền, bởi lẽ rõ ràng hoàng hậu rất hãnh diện vì đã được chính các vị chấp chính quan tối cao hoặc con đẻ của họ tự tay chèo thuyền đưa đi. Đứng ở cạnh lái, hoàng đế mặc một chiếc áo toga màu đỏ tía, ngài hát một khúc thiều ca dâng biển, khúc ca mà đêm qua ngài đã soạn ra rồi cùng Điođor phổ nhạc. Những nô lệ xứ Inđi - những kẻ biết đánh đàn bằng vỏ trai biển - hòa theo và chung quanh chợt xuất hiện rất nhiều cá heo, dường như quả thực chúng bị cuốn hút lên từ chốn thẳm sâu của Amphitryđa vậy. Còn tôi, nàng có biết tôi làm gì hay chăng? Tôi nghĩ đến nàng, nhớ nàng, tôi những muốn mang cả biển trời này, cả tiếng nhạc kia tặng cả cho riêng nàng. Nàng có muốn chăng, hỡi Auguxta của tôi, để một ngày kia hai ta sẽ được sống trên bờ biển, cách xa hẳn Roma? Tại Xyxilia tôi có một mảnh đất, nơi ấy có rừng hồ đào về mùa xuân nở hoa hồng rực rỡ, rừng cây lan ra sát biển, đến nỗi các đầu cành hầu như chạm vào mặt nước. Ở đó, tôi sẽ được yêu nàng và sẽ thờ phụng giáo thuyết mà đức Paven đã dạy cho tôi, bởi lẽ tôi đã hiểu được rằng giáo thuyết ấy không hề chống lại tình yêu và hạnh phúc. Nàng có muốn thế chăng? Song trước khi được nghe lời đáp từ đôi làn môi yêu dấu của nàng, tôi sẽ kể tiếp cho nàng hay những gì xảy ra trên thuyền đã nhé. Khi bờ đã lùi xa phía sau, chúng tôi chợt trông thấy một cánh buồm trước mặt, và thế là liền nổ ra cuộc tranh luận xem đó chỉ là một thuyền đánh cá thường tình hay chính là chiếc thuyền lớn từ Oxtia. Tôi là người đầu tiên nhận ra nó, khi ấy hoàng hậu bèn nói rằng chắc hẳn không gì có thể che được mắt tôi, rồi đột ngột buông sụp chiếc chàng mạng che mặt, ả hỏi xem cứ như thể liệu tôi có thể nhận ra ả hay không. Cậu Petronius liền trả lời rằng không thể nào nhìn thấy ngay cả vầng dương một khi bị mây mù che khuất, song hoàng hậu lại giả vờ cười cợt mà rằng chỉ có ái tình mới có thể làm cho một đôi mắt tinh tường nhường kia trở nên mù quáng. Rồi lần lượt nêu tên các nữ cận thần khác nhau, ả bắt đầu hỏi dò và cố đoán xem tôi phải lòng ai. Tôi đối đáp bình tĩnh, rốt cuộc, ả nêu cả tên nàng. Khi nói về nàng, hoàng hậu lại để lộ mặt ra, ả nhìn tôi bằng cặp mắt vừa đe dọa vừa thăm dò. Tôi thật biết ơn cậu Petronius, vào chính lúc ấy, cậu đã làm cho thuyền chao nghiêng đi, khiến mọi người thôi tập trung chú ý vào tôi, bởi vì nếu tôi phải nghe một lời không đẹp, một lời bỉ báng nào về nàng, có thể sẽ không kìm nổi cơn tức giận, chắc tôi phải đấu tranh với ý muốn dùng mái chèo phang vỡ đầu mụ đàn bà tráo trở và độc ác kia… Nàng chắc còn nhớ những gì mà đêm trước khi lên đường, tại nhà ông Linux, tôi đã kể cho nàng nghe về chuyện xảy ra ở hồ Agryppa chứ? Cho tới hôm nay, cậu Petronius hãy còn lo lắng và cầu nguyện cho tôi đừng xúc phạm tới lòng tự ái của hoàng hậu. Song cậu Petronius đâu còn hiểu được tôi nữa, cậu đâu có biết rằng, ngoài nàng ra, tôi không còn có một thứ lạc thú nào khác, một sắc đẹp nào khác, một sự yêu thương nào khác nữa. Còn đối với ả Poppea, tôi chỉ thấy những kinh tởm và khinh bỉ mà thôi. Nàng đã biến đổi tâm hồn tôi nhiều đến nối tôi không thể quay trở lại với cuộc sống xưa kia nữa. Song xin nàng cũng đừng lo rằng ở nơi đây tôi sẽ gặp phải chuyện chẳng lành nhé. Poppea không hề yêu tôi, bởi vì ả không có khả năng yêu một ai cả, những con ham muốn thất thường của ả chỉ bắt nguồn từ nỗi tức giận hoàng đế, kẻ vẫn đang chịu sự chi phối của ả, kẻ thậm chí còn đang yêu ả, nhưng vẫn không hề giữ thể diện cho ả, không che giấu trước ả những hành vi trơ tráo của mình. Tôi cũng xin nói rằng nàng hay một điều này nữa sẽ khiến nàng yên lòng. Trước khi tôi lên đường, chính đức Piotr đã khuyên tôi chớ sợ hoàng đế, vì không một sợi tóc nào của tôi bị rụng mất đâu, còn tôi thì hoàn toàn tin Người. Một tiếng nói nào đó tự trong tâm can báo tôi rằng tất cả những lời Người nói đều sẽ được thực hiện, một khi Người đã ban phước cho tình yêu của đôi ta thì cả hoàng đế lẫn những thế lực bạo cuồng của Hađex, thậm chí ngay cả bản thân định mệnh nữa cũng không thể cướp được nàng đi, hỡi Ligia! Khi nghĩ đến những điều đó, tôi sung sướng như chính tôi là Thượng Đế, người duy nhất luôn bình yên và sung sướng. Có thể - là một tín đồ Thiên chúa giáo - nàng sẽ phật ý khi tôi nói đến Thượng Đế và định mệnh. Nếu vậy xin nàng hãy tha thứ cho tôi, bởi lẽ tôi chỉ vô tình phạm lỗi mà thôi. Tôi chưa được chịu phép rửa tội, nhưng trái tim của tôi hiện đã như một chiếc cốc rỗng không sẽ được Đức Paven rót đầy thứ giáo thuyết ngọt ngào của đạo Thiên chúa, với tôi, thứ giáo thuyết ấy còn ngọt ngào hơn bởi đó là giáo thuyết của nàng. Hỡi nàng, hỡi thần nữ của tôi, xin hãy tính thêm công tích cho tôi vì đã uống cạn từ chiếc cốc kia thứ chất lỏng vốn chứa đầy trong đó, tôi đã không hắt nó đi mà đã dốc cạn nó như một người đang khát nhưng đã hứng ở đầu nguồn suối trong lành. Hãy cho tôi được thấy niềm ân huệ trong đôi mắt của nàng. Ngày đêm ở Anxium đối với tôi sẽ trôi đi trong khi nghe Đức Paven thuyết giảng.
Ngay trong ngày đầu tiên của chuyến hành trình, ông đã gây được một ảnh hưởng sâu rộng đến nỗi người ta vây quanh ông không chịu rời, người ta nhìn ông không chỉ như một nhà truyền giáo mà gần như một đấng phi phàm. Hôm qua, thấy nét mặt ông hân hoan, tôi bèn hỏi ông đang có công chuyện gì, ông đáp: "Tôi đang gieo hạt!". Cậu Petronius biết rằng hiện nay ông đang sống giữa các gia nhân của tôi, cậu rất muốn được gặp ông, cả ngài Xeneka cũng thế, ngài đã được nghe Ganlon kể về ông. Nhưng này, những vì sao đã nhạt rồi, hỡi nàng Ligia, còn ngôi sao "Lyxypher" của buổi sớm mai mỗi lúc một thêm sáng. Chẳng mấy chốc nữa rạng đông sẽ làm mặt biển ửng hồng, mọi vật hãy còn đang say ngủ, chỉ riêng mình tôi đang nghĩ tới nàng và đang yêu nàng. Xin hãy gửi tới nàng lời cầu chúc cùng lúc với rạng đông, hỡi "sponsa me"(1)
Chú thích:
(1) La tinh: Người đỡ đầu của tôi.

[nahoku]

T2 - Chương 38

Vinixius gửi Ligia:
“Nàng thân yêu, đã bao giờ nàng được cùng với ông bà Aulux tới Anxium hay chưa? Nếu chưa, tôi rất sung sướng vì sẽ có lúc được giới thiệu cho nàng chốn này. Suốt từ Laurentum, những tòa biệt thự đã nối theo nhau dọc ven biển, còn chính Anxium là một chuỗi những lâu đài và hàng hiên, những hàng cột của chúng soi bóng xuống làn nước biển xanh trong những ngày đẹp trời. Tại đây, tôi cũng có một tòa gia trạch ngay sát ven bờ nước, với một khu vườn ô liu và một rừng trắc bá phía sau và cứ nghĩ là một ngày kia, tòa gia trạch này sẽ là của nàng, tôi lại ngỡ như làn đá cẩm thạch của nó trở nên sáng láng hơn, khu vườn thành râm mát hơn và mặt biển như biếc xanh hơn. Ôi Ligia, tốt lành thay khi được sống và được yêu! Cụ già Meniklex quản lỳ tòa gia trạch này đã cấy nhiều khóm diên vĩ dưới bóng những cây sim thơm trên đồng cỏ, mỗi khi nhìn thấy chúng, tôi lại chợt nhớ đến ngôi nhà của ông Aulux, chiếc bể hứng nước mưa và khu vườn ở đó, nơi tôi đã từng được ngồi bên nàng. Những khóm diên vĩ này cũng sẽ gợi cho nàng nhớ tới ngôi nhà thân thương, vì vậy, tôi chắc hẳn nàng cũng sẽ yêu mến Anxium và tòa biệt thự này. Ngay sau khi tới nơi, tôi đã trò chuyện rất lâu với ông Paven trong bữa ăn. Chúng tôi nói về nàng, sau đó ông bắt đầu giảng giải, còn tôi lắng nghe giờ lâu và xin thổ lộ riêng cùng nàng rằng, dẫu có tài viết giỏi như cậu Petronius đi chăng nữa, tôi cũng sẽ không sao có thể diễn tả hết cho nàng nghe những gì đã đến trong đầu óc và tâm hồn tôi khi ấy. Tôi không ngờ trên đời có thể có một niềm hạnh phúc, một vẻ đẹp và một sự bình yên mà người ta chưa hề biết đến. Song tất thảy những điều đó tôi sẽ giữ lại để trò chuyện cùng nàng, trong dịp rỗi đầu tiên tôi quay về Roma. Xin nàng hãy nói tôi hay, tại sao trên mặt đất lại chứa được đồng thời cả những người như Sứ đồ Piotr và ông Paven xứ Tarxu lần những kẻ như hoàng đế? Tôi hỏi thế, vì buổi chiều ngay sau bài giảng của ông Paven, tôi đã phải đến chỗ Nêrô và nàng có biết tại đấy tôi đã được nghe điều gì không?
Trước tiên, hoàng đế đọc bản trường ca về sự triệt phá thành Tơroa của ngài, ngài bắt đầu than phiền rằng chưa bao giờ ngài được chứng kiến một thành phố nào đang cháy. Ngài ghen với vua Priam và gọi nhà vua là con người hạnh phúc, chỉ bởi vì nhà vua đã được tận mắt nhìn thấy đám cháy và sự hủy diệt của thành phố quê hương mình. Nghe thấy thế, gã Tygelinux bèn nói: ”Xin thánh thượng hãy phán một lời thôi, thần sẽ cầm ngay ngọn đuốc và trước khi đêm tàn, thánh thượng sẽ được nhìn thấy thành Anxium bốc cháy”. Song hoàng đế gọi y là đồ ngốc. “Vậy thì ta biết đi tới đâu - ngài nói - để hít thở khí trời vùng biển và làm trong lại giọng hát mà các thần linh đã ban cho ta, cái giọng mà như người ta nói, ta phải chăm lo gìn giữ quyền lợi của chúng dân? Hóa ra không phải chính Roma đã làm hại ta, hóa ra không phải chính những hơi thở hôi hám ngột ngạt từ khu Xubura và Exquilin đã khiến ta bị khản tiếng hay sao? Phải chăng cảnh thành Roma bốc cháy không trăm lần tuyệt vời và thảm khốc hơn so với Anxium?” Đến đây, tất thảy mọi người đều đồng thanh nhất trí rằng cảnh cái thành đô đã chinh phục toàn thế giới bị biến thành một đống tro tàn xám ngắt chắc chắn sẽ là một bi kịch chưa từng nghe nói đến. Hoàng đế tuyên bố rằng, khi ấy bản trường ca của ngài sẽ vượt xa những khúc ca của Homer, rồi ngài nói tới việc ngài sẽ xây dựng lại thành phố ấy ra sao, những cháu con muôn đời ấy sẽ phải thán phục kiệt tác của ngài, bên cạnh kiệt tác đó, những tác phẩm khác của nhân loại sẽ trở nên nhỏ bé biết bao. Khi ấy, đám thực khách đang say liền gào to lên: “Xin hãy thực hiện điều ấy! Làm đi!”. Còn ngài thì phán: “Ta cần phải có những người bạn trung thành và tận tụy với ta hơn nữa!”. Xin thú thật, nghe những lời nói ấy, lập tức, tôi lo thắt ruột, hỡi nàng thân yêu, bởi vì nàng hiện đang sống tại Roma. Bây giờ thì chính tôi cũng tự cười thầm vì nỗi lo vớ vẩn kia khi nghĩ rằng, dẫu có điên đi nữa, cả hoàng đế lẫn đám cận thần cũng sẽ không tài nào dám dung túng cho một sự điên khùng đến độ ấy. Thế nhưng nàng biết đấy. Thế nhưng nàng biết đấy, con người thường vẫn hay lo sợ cho những người thân yêu của mình, tôi vẫn muốn sao ngôi nhà của ông Linux đừng ở trong cái ngõ hẻm chật chội ở khu Zatybre, trong khu phố dân ngoại kiều sinh sống, đám dân mà một khi nhỡ có chuyện gì xảy ra, người ta cũng ít cần phải lưu ý tới mạng sống của họ. Với tôi, ngay cả những cung điện trên đồi Palatyn cũng không phải là nơi xứng đáng cho nàng trú ngụ, tôi muốn sau nàng không bao giờ bị thiếu đi những đồ trang trí và những tiện nghi mà nàng chẳng quen thuộc từ khi còn thơ ấu. Hỡi Ligia của tôi, xin nàng hãy chuyển về nhà ông bà Aulux mà ở. Nơi đây, tôi nghĩ nhiều đến chuyện ấy. Giả sử hoàng đế đang ở Roma thì tin nàng quay trở lại nhà sẽ có thể được đám nô lệ truyền khẩu nhau đến tận Palatyn, khiến người ta chú ý đến nàng, nàng sẽ bị trừng phạt vì dám hành động ngược với ý chí hoàng đế. Nhưng ngài còn ở lại Anxium lâu, trước khi ngài quay về thì đám nô lệ hẳn đã thôi bàn tán về chuyện ấy rồi. Ông Linux và bác Urxux có thể về cùng nàng. Thực ra, tôi vẫn hằng hy vọng, rằng trước khi cung điện Palatyn được gặp lại hoàng đế, thì nàng, hỡi thần nữ của tôi, đã được về ở trong ngôi nhà của chính nàng trên đồi Karyny rồi. Phước phận thay ngày giờ giây phút nàng bước chân qua ngưỡng cửa nhà tôi và nếu Đức Chúa Crixtux - người mà tôi đang học hỏi để thuận theo - làm cho điều ấy trở thành sự thực, thì tên tuổi của Người sẽ được ngợi ca. Tôi nguyện sẽ phụng sự Người, sẽ hiến dâng Người cả cuộc đời, cả dòng máu đỏ của tôi. Mà có lẽ nói thế này đúng hơn: Hai ta sẽ cùng nhau phụng sự Người, cho tới khi nào guồng đời của đôi ta trọn vẹn quay. Tôi yêu nàng và bằng cả tấm lòng xin cầu chúc nàng mạnh khỏe.

[nahoku]

T2 - Chương 39

Bác Urxux vừa kéo dây buộc đôi bình lấy nước trong thùng chứa, vừa khẽ ngâm nga một khúc ca kỳ dị nào đó của xứ sở Ligi và đưa cặp mắt tràn trề vui sướng ngắm nhìn Ligia và Vinixius. Giữa những cây trắc bá trong vườn nhà ông Linux, trông họ hệt như hai pho tượng trắng ngần. Không một chút gió nào làm xao động trang phục của họ. Bóng chiều vàng tím trùm lên thế gian, trong khung cảnh thanh bình của ban chiều, tay trong tay, họ trò chuyện cùng nhau.
- Chàng Marek, liệu điều gì không lành có thể đến với chàng chăng, một khi chàng rời khỏi Anxium thiếu sự ưng thuận của Hoàng đế? - Ligia hỏi
- Không đâu, nàng thân yêu của tôi, - Vinixius đáp, - Hoàng đế tuyên bố rằng ngài sẽ đóng cửa suốt hai ngày liền để cùng với Terpnox soạn những khúc ca mới. Ngài thường hay làm điều đó, và những lúc như vậy ngài không hề hay biết, không hề nhớ gì đến những chuyện khác. Vả chăng, ngay cả Hoàng đế cũng có nghĩa lý gì đâu khi tôi được ở bên nàng, được nhìn ngắm nàng. Quá đỗi nhớ nàng, những đêm gần đây tôi không tài nào chợp mắt. Nhiều khi thiếp đi vì quá mệt mỏi, tôi lại chợt bừng tỉnh dậy với cảm giác là có một mối nguy hiểm nào đó đang rình rập trên đầu nàng, có lúc tôi lại mơ thấy người ta cướp mất những con ngựa trạm mà tôi bố trí ở dọc đường, những con ngựa sẽ đưa tôi từ Anxium về Roma, và quả thực trên lưng ngựa, tôi đã vượt quãng đường ấy nhanh hơn tất thảy các điệp sứ của Hoàng đế. Tôi không thể thiếu nàng lâu hơn được nữa. Tôi yêu nàng quá mất rồi, Ligia thân yêu, người yêu quý nhất đời của tôi ơi!
- Em biết trước rằng chàng sẽ về. Theo lời em khẩn cầu, bác Urxux đã hai lần tới nhà chàng trên đồi Karyny để hỏi thăm tin tức của chàng. Ông Linux phải cười em, cả bác Urxux nữa cũng thế.
Quả thực có thể nhận thấy là nàng biết trước việc chàng trở về, bởi lẽ thay cho bộ quần áo thẫm thường ngày, lúc này nàng đang mặc một chiếc xtola mềm mại màu trắng, bờ vai và mái đầu nàng vươn lên từ những nếp áo tuyệt diệu nom như những bông hoa mùa xuân đầu tiên nở xoè trên mặt tuyết. Vài đoá thu mẫu đơn màu hồng điểm tô cho mái tóc nàng.
Vinixius áp đôi môi chàng vào bàn tay nàng, rồi cả hai cùng ngồi xuống chiếc ghế dài đặt giữa khóm nho dại, vai kề vai, cùng lặng ngắm hoàng hôn, những tia sáng cuối cùng của ráng chiều lấp lánh trong mắt họ.
Vẻ kiều diễm của ban chiều dần dần chế ngự hai trẻ.
- Chốn này thật lặng lẽ và thế gian mới đẹp làm sao! - Vinixius hạ giọng nói - Đêm đang đến, vô cùng thanh tĩnh. Chưa bao giờ trong đời tôi thấy mình hạnh phúc dường này. Hỡi Ligia, nàng hãy nói xem: đó là cái gì vậy? Không bao giờ tôi lại ngờ rằng có thể có một tình yêu như thế. Tôi cứ ngỡ rằng tình yêu chỉ là dục vọng, là lửa sôi trong huyết quản, và mãi đến lúc này tôi mới thấy rằng có thể yêu bằng từng giọt máu, bằng từng hơi thở mà vẫn cảm nhận được vẻ thanh bình ngọt ngào đến vô biên kia, dường như cả Thần Mộng lẫn Tử thần cùng nhau ru đưa tâm hồn ta vậy. Với tôi, đó thật là một điều mới lạ. Tôi ngắm vẻ bình lặng của những hàng cây kia và cảm thấy sự thanh tĩnh tràn ngập trong lòng. Đến bây giờ tôi mới hiểu được rằng có thể có một niềm hạnh phúc, mà cho tới nay nhân loại chưa từng được biết. Đến bây giờ tôi mới hiểu tại sao nàng và bà Pomponia Grexyna lại bình tâm đến thế… Phải rồi… Chính Đức Chúa Crixtux đã cho ta điều ấy.
Nàng chợt áp khuôn mặt tuyệt vời của mình vào vai chàng mà thốt lên:
- Chàng Marek thân yêu của em!
Nàng không sao nói được gì hơn. Niềm vui sướng, lòng biết ơn và cái cảm giác rằng đến giờ đây nàng mới được thoả nguyện yêu chàng đã khiến cho cổ nàng nghẹn lời, khiến mắt nàng ứa tràn những giọt lệ xúc cảm. Vinixius quàng tay ôm tấm thân nhỏ nhắn của nàng áp vào người mình giây lâu, rồi chàng nói:
- Ligia nàng ơi! Cầu cho được ban phước lành cái phút giây đầu tiên tôi được nghe gọi tên Người.
Nàng khẽ đáp:
- Marek, em yêu chàng!
Rồi đôi trẻ lại lặng im, đôi lồng ngực quá căng tràn không sao nói thêm được lời nào nữa. Những ánh hồi quang tim tím cuối cùng đã tắt đi trên những cây trắc bá và khu vườn bắt đầu được dát bạc bởi một lưỡi liềm trăng.
Lát sau, Vinixius cất tiếng nói:
- Tôi biết chứ… Vừa bước chân vào đây, vừa được hôn đôi bàn tay thân yêu của nàng, tôi đã đọc thấy trong ánh mắt nàng câu hỏi: tôi đã thừa nhận giáo thuyết của Đức Chúa mà nàng thuận theo hay chưa? Chưa đâu, tôi chưa được rửa tội. Nhưng nàng biết vì sao không, hỡi đoá hoa xinh tươi? Vì ông Paven bảo tôi rằng: “Tôi đã làm cho anh tin rằng Đức Chúa đã giáng thế và đã chịu đóng đinh câu rút để chuộc tội cho thế gian, nhưng để ông Piotr sẽ rửa tội cho anh ở ngọn nguồn ân sủng, bởi chính ông là người đầu tiên đã ban phước cho anh”. Chính tôi cũng muốn để nàng, hỡi người thân yêu nhất của tôi, được chứng kiến lễ rửa tội của tôi, tôi muốn mẹ đỡ đầu của tôi sẽ là bà Pomponia. Vì thế, cho đến lúc này đây, tôi vẫn chưa được rửa tội, mặc dù tôi đã tin vào Đấng Cứu thế và giáo thuyết ngọt ngào của Người. Ông Paven đã thuyết phục tôi, đã cải tín cho tôi, và làm sao có thể khác được kia chứ! Làm sao tôi có thể không tin rằng Chúa Crixtux đã từng giáng thế, một khi chính Đức Piotr, - học trò của chính Chúa, - và ông Paven, - người đã từng trông thấy Chúa hiển hiện - đều nói như thế? Làm sao tôi có thể không tin rằng Người là Đức Chúa, một khi Người đã từng phục sinh? Người ta đã từng gặp Người cả trong thành phố, cả trên mặt hồ lẫn trên núi, và những người được trông thấy Chúa vốn là những kẻ mà miệng chưa từng biết đến dối trá bao giờ. Tôi đã tin vào điều ấy từ khi nghe Đức Piotr nói chuyện ở Oxtrianum, vì ngay từ hồi ấy tôi đã tự nhủ: khắp thế gian, bất kỳ một ai khác cũng có thể nói dối nhiều hơn con người đã thốt ra “Chính tôi nhìn thấy!” Nhưng hồi đó tôi vẫn còn e sợ giáo thuyết của các người. Tôi ngỡ là nó sẽ cướp mất nàng. Tôi cứ nghĩ là trong giáo thuyết ấy không hề có sự thông tuệ, không có cái đẹp lẫn niềm hạnh phúc. Còn hôm nay, một khi đã hiểu được nó, liệu tôi có còn xứng làm người nữa không nếu tôi không muốn rằng trên cuộc đời này sẽ ngự trị sự thật chứ không phải điều dối trá, tình yêu chứ không phải hận thù, điều thiện chứ không phải cái ác, sự thủy chung chứ không phải bội bạc, tình thương chứ không phải lòng căm ghét? Liệu có ai kia là kẻ không mong muốn, không thích được như thế hay chăng? Chính giáo thuyết của nàng lại răn dạy điều đó. Những học thuyết khác cũng muốn có công lý, nhưng chỉ một mình giáo thuyết này khiến được cho trái tim con người trở nên công bình. Ngoài ra nó còn khiến trái tim con người trở nên trong sạch như trái tim nàng và Pomponia, trở nên trung trinh như trái tim nàng và bà Pomponia. Tôi có là kẻ mù loà mới không nhìn thấy điều ấy. Và nếu như một khi đã có Chúa Crixtux, Đức Chúa hứa hẹn một cuộc sống vĩnh hằng, một hạnh phúc vô biên mà chỉ có sự toàn năng của Đức Chúa Trời mới cho ta có được, thì liệu con người còn mong muốn điều gì hơn nữa? Nếu tôi có hỏi ngài Xeneka, vì lý do gì ngài lại khuyên người ta sống có đạo đức một khi tính tráo trở hiện đang mang lại nhiều hạnh phúc hơn, thì chắc chắn ngài ấy sẽ không thể trả lời được một điều gì mạch lạc. Nhưng bản thân tôi giờ đây đã hiểu rõ vì sao tôi phải sống có đạo đức. Đó là vì cái thiện và tình yêu toả ra từ chính Đức Chúa Crixtux, và còn vì để cho một khi cái chết đã khép kín đôi mắt tôi, tôi sẽ lại tìm được sự sống, tìm được hạnh phúc, tìm được chính bản thân mình và tìm lại được nàng, hỡi con người thân yêu nhất… Tại sao lại có thể không yêu mến, không chấp nhận thứ giáo thuyết vừa nói sự thật vừa xua cái chết? Ai không đặt cái thiện lên trên cái ác? Tôi đã từng nghĩ rằng giáo thuyết kia chống đối hạnh phúc, nhưng đức Paven đã thuyết phục tôi rằng chẳng những nó không hề tước đoạt một thứ gì, mà lại còn cho thêm nhiều nữa. Khó khăn lắm, tất cả những điều đó mới lọt được vào đầu óc tôi, nhưng tôi cảm thấy quả đúng như thế, bởi lẽ chưa bao giờ tôi sung sướng hơn và tôi cũng không thể nào hạnh phúc hơn, dù tôi có dùng sức mạnh bắt được nàng và có được nàng trong nhà tôi đi nữa. Nàng vừa ngỏ cùng tôi: “Em yêu chàng!” Những lời này tôi không tài nào có thể buộc nàng thốt ra, dù có dùng cả sự hùng cường của La Mã đi chăng nữa. Ôi Ligia! Trí óc mách bảo rằng đó chính là giáo thuyết tốt đẹp nhất của thiên giới, trái tim cũng cảm nhận được điều ấy, và liệu có ai cưỡng nổi hai sức mạnh ấy chăng?
Ligia lắng nghe chàng nói và say sưa nhìn chàng với đôi mắt xanh thẳm, trong ánh trăng trông hệt như những cánh hoa huyền hoặc, và cũng bừng nở như hoa.
- Phải đó! Chàng Marek! Đúng lắm! - nàng nói, mái đầu áp chặt hơn nữa vào vai chàng.
Vào giây phút ấy, cả hai đều cảm thấy vô cùng hạnh phúc, họ hiểu rằng, ngoài tình yêu ra, họ còn liên kết với nhau bởi một sức mạnh khác nữa, ngọt ngào mà không sao cưỡng nổi, nó khiến cho ngay cả tình yêu cũng trở nên không thể chạm tới, không chịu ảnh hưởng của sự đổi thay, những đua tranh, phản bội, thậm chí cả cái chết. Trái tim đôi trẻ chan chứa một lòng tin vững chắc, rằng dù có xẩy ra chuyện gì chăng nữa họ cũng sẽ không ngừng yêu nhau, không ngừng thuộc về nhau. Và vì thế lòng họ tràn đầy một sự bình yên khôn tả. Vinixius cảm thấy đó là thứ tình yêu không những chỉ thanh cao và sâu sắc mà còn hoàn toàn mới mẻ, thứ tình yêu thế gian cho đến nay chưa từng được biết, và cũng không ai có được. Trong trái tim chàng trai, tất thảy đã quyện lại để hình thành nên tình yêu ấy: cả Ligia, cả giáo thuyết của Chúa Crixtux, cả ánh trăng đang ngủ yên lành trên những cây trắc bá, cả cái đêm thanh bình này; chàng ngỡ như cả vũ trụ chỉ tràn ngập tình yêu mà thôi.
Lát sau, chàng nói tiếp với giọng khe khẽ, run run:
- Nàng sẽ là linh hồn của linh hồn tôi, nàng sẽ là người thân yêu nhất trên đời! Trái tim của đôi ta sẽ cùng đập chung một nhịp, đôi ta sẽ chung một lời cầu nguyện, cùng một niềm ơn đối với chúa Crixtux. Ôi, nàng thân yêu! Được cùng sống, cùng thờ phụng một Đức Chúa xiết bao ngọt ngào, và biết rằng sau khi cái chết đến, mắt chúng ta sẽ lại được mở bừng ra như sau một giấc ngủ ngon lành để nhìn thấy một thứ ánh sáng mới - liệu còn có thể nghĩ thêm được điều gì tốt đẹp hơn nữa hay chăng! Tôi chỉ ngạc nhiên tại sao mình không hiểu ra được điều ấy sớm hơn. Nàng có biết tôi cảm thấy điều gì không? Rằng không một ai có thể chống lại nổi giáo thuyết này. Sau ba trăm năm nữa, toàn thế giới sẽ tuân phục nó; người ta sẽ quên đi thần Jupiter, sẽ không còn một vị thần linh nào khác ngoài Chúa Crixtux, sẽ không còn một thần miếu nào khác ngoài thánh đường Thiên chúa giáo. Ai là kẻ chẳng mong muốn hạnh phúc cho mình? À mà tôi đã được nghe cuộc trò chuyện giữa ông Paven với cậu Petronius, và nàng có biết rốt cuộc cậu Petronius đã nói thế nào không? “Thứ này không phải dành cho tôi” - song cậu ấy không còn gì hơn nữa để đáp lại.
- Chàng hãy thuật lại lời của Đức Paven cho em nghe với nào! - Ligia nói.
- Chuyện đó diễn ra vào buổi tối ở nhà tôi. Như thường lệ, cậu Petronius bắt đầu nói và đùa cợt với vẻ coi thường, nhưng ông Paven bảo cậu ấy rằng: “Thưa ngài Petronius thông tuệ, sao ngài lại có thể bác bỏ việc Đức Chúa Crixtux đã giáng sinh rồi lại phục sinh một khi hồi đó ngài chưa có mặt trên đời, còn chính các ông Piotr và Jan đã từng trông thấy Chúa, riêng bản thân tôi cũng được nhìn thấy Người trên đường đi Đamat? Xin trí thông tuệ của ngài trước hết hãy làm ơn chứng minh rằng chúng tôi là những kẻ dối trá đã, rồi ngài hãy bác bỏ những bằng chứng của chúng tôi sau”. Cậu Petronius đáp rằng cậu ấy không hề nghĩ tới chuyện bác bỏ, bởi cậu ấy biết rằng có bao nhiêu điều mà người ta không hiểu nổi vẫn đang xảy ra và được những người khả kính khẳng định. Song cậu bảo rằng việc phát hiện ra một Đức Chúa siêu nhiên mới mẻ nào đó là một chuyện, còn thừa nhận giáo thuyết của ông ta lại là chuyện khác. “Tôi không muốn biết - cậu ấy nói - về bất cứ một thứ gì có thể làm hỏng cuộc đời và hủy hoại vẻ đẹp của nó. Các vị thần linh của chúng tôi có thật hay chăng không phải là điều đáng quan tâm nhưng họ đẹp, bên cạnh họ chúng tôi vẫn được phần vui vẻ và có thể sống không lo lắng là được”. Khi ấy ông Paven bèn trả lời: “Ngài chối bỏ một giáo thuyết của tình yêu, công lý và nhân từ vì e rằng phải gánh chịu những nỗi âu lo của cuộc đời, nhưng thưa ngài Petronius, xin ngài hãy suy nghĩ xem có phải cuộc sống của các ngài thật sự không hề vướng bận lo âu? Chính ngài cũng như bất cứ một người nào khác trong số những người giàu có và hùng mạnh nhất, buổi tối trước khi đi ngủ cũng không biết chắc rằng liệu khi thức dậy có nhận được bản án tử hình hay không. Xin ngài hãy nói đi: nếu như Hoàng đế thâu nhận giáo thuyết này, giáo thuyết truyền bá tình yêu và công lý, thì có phải hạnh phúc của ngài sẽ được thêm phần chắc chắn hơn không? Ngài lo cho niềm vui của ngài, nhưng có phải khi ấy cuộc đời sẽ vui hơn không? Còn nếu nói về những thứ điểm tô cho cuộc đời, về cái đẹp, thì nếu các ngài đã dựng nên ngần ấy thần miếu với các pho tượng tuyệt vời để thờ phụng các vị thần linh độc ác, thù hằn, lang chạ và giả dối, thì tại sao các ngài lại không thể xây đền để thờ phụng một Đức Chúa duy nhất của tình yêu và chân lý? Ngài tự khen cho số phận của mình bởi vì ngài giàu có và sống trong lạc thú, nhưng đồng thời ngài cũng rất có thể là một kẻ nghèo hèn và bị bỏ rơi, mặc dù ngài xuất thân từ một gia đình quyền thế; khi ấy hẳn ngài sẽ thấy tốt hơn cho bản thân nếu trên đời mọi người đều tin theo Đức Chúa Crixtux. Ở thành đô của các ngài, ngay cả các bậc cha mẹ giàu có cũng không muốn nuôi dạy con cái, mà thường vứt chúng ra khỏi nhà, những đứa trẻ được gọi là alumna. Và chính ngài cũng rất có thể là một đứa trẻ như thế. Nhưng nếu như song thân của ngài sống theo giáo thuyết của chúng tôi thì điều ấy sẽ không bao giờ xảy đến với ngài. Khi tới tuổi thành niên, ngài cưới người con gái ngài yêu, ngài mong muốn rằng người con gái ấy sẽ chung thủy với ngài cho tới trọn đời. Ấy vậy mà ngài hãy nhìn xem chuyện gì đang diễn ra ở chốn các ngài, biết bao nhơ bẩn, bao nhục mạ, bao bỉ báng đối với tình chung thủy vợ chồng! Đến nỗi chính các ngài phải lấy làm ngạc nhiên khi có người phụ nữ nào đó sống đoan chính, những người mà các ngài gọi là univira. Tôi xin thưa cùng ngài, những người phụ nữ mang hình Đức Chúa Crixtux trong tim sẽ không bao giờ lừa dối chồng, cũng như những người đàn ông Thiên chúa giáo không bao giờ phản bội vợ. Còn các ngài thì không tin cả vua chúa, cả cha ông, cả vợ con lẫn tôi tớ. Toàn thế giới run sợ trước các ngài, nhưng chính các ngài lại run sợ trước đám nô lệ của mình, vì các ngài hiểu rõ rằng từng giờ từng phút họ có thể vùng lên tiến hành một cuộc chiến tranh khủng khiếp chống lại sự áp bức của các ngài như họ đã hơn một lần nổi dậy. Ngài đang giàu có đấy, nhưng ngài cũng không dám chắc liệu ngày mai người ta có buộc ngài phải từ bỏ của cải hay chăng; ngài còn trẻ đấy, nhưng rất có thể ngay ngày mai ngài sẽ phải lìa đời; ngài yêu đương đấy, nhưng sự bội phản đang rình rập ngài; ngài say mê biệt thự và tượng đài, nhưng có thể ngày mai ngài sẽ bị lưu đầy đến những miền hoang vui của Panđataria. Ngài đang có hàng nghìn tôi tớ, nhưng ngày mai tôi tớ có thể sẽ khiến ngài đổ máu. Và nếu thế thì làm sao các ngài còn có thể yên tâm, có thể sung sướng, có thể sống trong niềm vui được cơ chứ? Còn tôi, tôi truyền bá tình yêu thương, truyền bá cái giáo thuyết khuyên kẻ cầm quyền phải yêu người thuộc hạ, khuyên ông chủ phải yêu nô lệ, khuyên nô lệ phải phục dịch bằng tình yêu thương, thực hành công lý và lòng nhân từ và cuối cùng tôi hứa hẹn niềm hạnh phúc như một biển cả vô biên dào dạt. Vậy, thưa ngài Petronius, sao ngài lại có thể nói rằng giáo thuyết này làm hỏng cuộc đời, một khi nó sửa chữa cho cuộc đời, một khi các ngài đã được trăm lần sung sướng và vững dạ hơn nếu như nó chiếm lĩnh được toàn thế giới như đế quốc La Mã của các ngài đã chiếm lĩnh?”
Hỡi Ligia, ông Paven đã nói như thế. Cậu Petronius bèn đáp: “Thứ ấy không phải dành cho tôi”, rồi cậu ấy giả vờ buồn ngủ ra về, khi đi ra còn nói thêm: “Ta thích nàng Eunixe của ta hơn giáo thuyết của các người, hỡi người dân xứ Juđei kia, nhưng ta không muốn tranh luận với người làm chi”. Còn tôi, tôi lắng nghe những lời ông Paven nói với tất cả tâm hồn, và khi ông nói đến những người phụ nữ của chúng ta, trái tim tôi tràn ngập lòng ngưỡng mộ đối với giáo thuyết này, giáo thuyết mà từ đó nàng đã lớn dậy như những đoá hoa huệ nhú lên về mùa xuân từ một mảnh đất phì nhiêu. Khi ấy, tôi nghĩ thầm trong dạ: đó là ả Poppea đã vứt bỏ hai người chồng để lấy Nerô, là Kanvia Kryxppinilla, là Nigiđia, là gần như tất thẩy những người đàn bà tôi từng quen biết, ngoại trừ mỗi mình bà Pomponia, bởi vì bọn họ đã mua bán lòng tin và những lời thề thốt, và chỉ riêng một mình nàng, riêng một mình người thân yêu của tôi đây, là sẽ không chối bỏ, không bội phản, không dập tắt ngọn lửa, dù cho tất thẩy những gì tôi tin đều đã chối bỏ và phản bội tôi. Vì vậy, tôi thầm nói cùng nàng rằng: tôi biết đền ơn nàng bằng cách nào đây nếu không phải bằng tình yêu và lòng thành kính? Nàng có cảm thấy rằng tôi đã trò chuyện với nàng tại chốn Anxium kia, trò chuyện hoài không nghỉ, dường như có nàng ở bên tôi vậy hay chăng? Tôi yêu nàng trăm lần hơn lên vì nàng đã từng chạy trốn tôi mà rời bỏ cung điện Hoàng đế. Tôi cũng không còn thích thú gì nó nữa cả. Tôi không còn ham những lạc thú và âm nhạc của nó, chỉ khao khát mỗi mình nàng thôi. Xin nàng hãy nói một lời thôi, chúng ta sẽ rời bỏ Roma để về sống ở một nơi nào đó thật xa.
Còn nàng, không nhấc đầu khỏi vai chàng, nàng ngước đôi mắt nhung đang mải suy tư nhìn lên những ngọn trắc bá đang được vầng trăng dát bạc, rồi nói:
- Hay lắm, chàng Marek! Chàng đã có lần viết cho em về đảo Xyxilia, nơi ông bà Aulux muốn lui về sinh sống những năm tuổi già…
Vinixius sung sướng ngắt lời:
- Phải rồi, nàng thân yêu! Đất đai của chúng ta nằm cạnh nhau. Bờ biển đẹp tuyệt vời, khí hậu lại còn ngọt ngào hơn, ban đêm còn thanh bình hơn ở Roma, những đêm ngạt ngào hương thơm và sáng tỏ… Nơi ấy cuộc sống gần như cũng chính là hạnh phúc.
Rồi chàng bắt đầu mơ về tương lai:
- Ở đó có thể quên hết mọi ưu tư. Chúng ta sẽ đi dạo trong những khu rừng, những khóm ô liu và sẽ nghỉ chân dưới những bóng cây. Hỡi Ligia! Cuộc đời tuyệt vời làm sao khi được yêu nhau, được hoà hợp, được cùng nhau ngắm biển nhìn trời, cùng nhau thờ phụng một Đức Chúa ngọt ngào, cùng thực thi điều thiện và công lý trong yên bình với chung quanh.
Cả hai cùng lặng nhìn về tương lai. Chàng ôm ghì nàng sát vào người mình mỗi lúc một chặt hơn. Trong ánh trăng, chiếc nhẫn vàng hiệp sĩ trên tay chàng run rẩy lấp loáng. Trong khu lao động nghèo khổ mọi vật đã ngủ say, không một tiếng động nào khuấy động sự tĩnh mịch.
- Chàng sẽ cho phép em lui tới thăm bà Pomponia chứ? - Ligia hỏi
- Chứ sao, nàng thân yêu. Chúng ta sẽ mời ông bà tới thăm nhà hoặc chúng ta sẽ tới thăm ông bà. Nàng có muốn chúng mình sẽ đưa Đức Sứ đồ Piotr đi cùng không? Người đã mệt mỏi vì tuổi tác và công việc rồi. Ông Paven cũng sẽ lui tới thăm chúng ta, ông ấy sẽ cải đạo cho ông Aulux Plauxius, và cũng như binh lính lập các khu dân cư tại những vùng đất xa xôi, chúng ta sẽ lập nên khu đạo Thiên chúa giáo.
Ligia đưa tay nắm lấy bàn tay Vinixius định đưa lên môi, song chàng vội thì thầm, dường như sợ xua tan mất niềm hạnh phúc:
- Đừng, Ligia, đừng! Chính tôi mới thờ phụng và ngưỡng mộ nàng, xin hãy đưa tay cho tôi.
- Em yêu chàng!
Song chàng đã kịp áp môi vào đôi bàn tay trắng như những đoá hoa nhài của nàng, và suốt giây lâu, họ chỉ còn nghe thấy tiếng đập của trái tim mình. Trong bầu không khí không một hơi gió thoảng, những cây trắc bá đứng lặng yên, dường như chúng cũng đang nín thở…
Đột nhiên sự im lặng bị rách toạc bởi một tiếng gầm bất ngờ, sâu thăm thẳm, dường như từ dưới lòng đất vọng lên. Cơn rùng mình chạy suốt thân mình Ligia, Vinixius đứng bật dậy nói:
- Đó là lũ sư tử đang gào thét trong các chuồng thú đấy!(1)
Cả hai bắt đầu lắng nghe. Trong lúc ấy, tiếng gầm đầu tiên được tiếng thứ hai, thứ ba, rồi thứ mười vang từ khắp bốn phía, khắp các khu phố, đáp lại. Có lúc trong thành phố chứa tới vài nghìn con sư tử, nhốt trong các chuồng thú tại các đấu trường khác nhau, và nhiều khi đêm về, chúng lần tới bên các gióng sắt, tỳ cái đầu khổng lồ của chúng vào đấy để gào lên nỗi nhớ nhung đối với tự do và hoang mạc. Lúc này đây, chúng cũng đang nhớ rừng, con này đáp lại tiếng con kia giữa sự tĩnh mịch của đêm trường, khiến cho cả thành phố ngập tràn tiếng gầm rống. Trong đó có cái gì dữ dội và buồn thảm rất khó tả, những tiếng gầm ấy xua tan mất cái viễn cảnh tươi sáng và thanh bình của Ligia, nàng lắng nghe chúng với trái tim chợt thắt lại bởi một nỗi sợ hãi kỳ lạ và một nỗi buồn mơ hồ.
Song Vinixius đã quàng tay ôm nàng và nói:
- Đừng sợ, nàng thân yêu! Thế vận hội đã tới gần nên tất cả các chuồng thú đều đầy thú dữ đấy mà.
Rồi cả hai cùng bước vào nhà ông Linux, đuổi theo họ là những tiếng gầm gào mỗi lúc một dữ dội hơn của lũ sư tử.
Chú thích:
(1) Nguyên văn: vivarium (La Tinh) - chuồng thú có tạo các điều kiện sống gần với tự nhiên

[nahoku]

T2 - Chương 40

Trong khi ấy tại Anxium, gần như mỗi ngày ông Petronius lại thu được những thắng lợi mới đối với đám cận thần đang giành giật với ông những ân sủng của Hoàng đế. Vai trò của Tygelinux bị sụp đổ hoàn toàn. Hồi còn ở Roma, khi cần phải tiêu diệt những kẻ có vẻ nguy hiểm, cướp đoạt tài sản của họ, giải quyết các vấn đề chính trị, bầy các trò vui khiến người ta sửng sốt bởi sự xa hoa và kém thẩm mỹ, cũng như để thoả mãn những ý thích quỷ quái của Hoàng đế, thì Tygelinux - kẻ vừa tháo vát vừa sẵn sàng làm tất cả mọi chuyện - tỏ ra là một người không thể thiếu được. Nhưng tại Anxium, giữa các toà biệt thự soi mình trong sắc biển xanh, Hoàng đế lại sống cuộc sống kiểu Helena(1). Suốt từ sáng đến đêm, người ta chỉ đọc thơ, nghiền ngẫm cấu trúc và sự trác tuyệt của chúng, tấm tắc tán thưởng những tứ thơ may mắn, người ta chỉ chuyên chú vào âm nhạc, nhà hát; nói tóm lại, chỉ quan tâm đến những gì được vị Hoàng đế thiên tài Hi Lạp kia sáng tạo ra dùng để tô điểm cho cuộc đời mà thôi. Trong những điều kiện như vậy, vốn giàu kiến thức một trời một vực so với Tygelinux và các cận thần khác, lại hài hước, hùng biện, với những xúc cảm và thị hiếu tinh tế, ông Petronius hẳn là phải giành ưu thế. Hoàng đế luôn luôn tìm ở ông một người bạn, luôn hỏi ý kiến và những lời khuyên bảo của ông trong khi sáng tác, và ngài biểu lộ một tình thân ái sôi nổi hơn bao giờ hết. Người chung quanh tưởng rằng rốt cuộc rồi thế lực của ông sẽ giành được thắng lợi cuối cùng, rằng tình thân ái giữa ông và Hoàng đế đã bước vào giai đoạn ổn định và sẽ trường tồn nhiều năm dài. Thậm chí, ngay cả những kẻ trước đây vẫn biểu lộ sự khó chịu đối với vị tín đồ trang nhã này của chủ nghĩa hưởng lạc cũng đã bắt đầu xun xoe săn đón và cầu cạnh sự ưu ái của ông. Nhiều người còn vui mừng một cách thành tâm trước sự giành ưu thế của con người hiểu rõ phải nghĩ về ai điều gì, con người đón nhận lời ca ngợi của kẻ thù hôm trước với một nụ cười hoài nghi, song hoặc do biếng nhác hoặc do quá trang nhã nên chẳng thèm trả thù và không bao giờ lợi dụng thế lực của mình để tiêu diệt hay làm hại người khác. Có những lúc ông đã có thể tiêu diệt Tygelinux, song ông chỉ thích giễu cợt và chế nhạo sự thiếu học thức và sự thô thiển mà thôi. Nguyên lão viện tại Roma thở phào nhẹ nhõm, vì suốt một tháng rưỡi trời nay không có một bản án tử hình nào được phán quyết cả. Thực tình, cả ở Anxium lẫn tại thành đô, người ta có đồn đại những chuyện lạ lùng về sự lọc lõi của Hoàng đế cùng vị sủng thần của ngài trong sự truỵ lạc, song ai cũng muốn được cảm thấy trên đầu mình một vị Hoàng đế còn hơn là một kẻ bị thú vật hoá trong bàn tay của Tygelinux. Bản thân Tygelinux cũng hoang mang do dự, không hiểu đã nên đầu hàng hay chưa, bởi vì Hoàng đế đã nhiều phen tuyên bố rằng toàn cõi La Mã, trong toàn đám triều thần, chỉ có duy nhất hai tâm hồn hiểu được nhau, chỉ có hai người Hi Lạp chân chính - ngài và ông Petronius.
Sự khéo léo đáng kinh ngạc của ông Petronius khiến mọi người tin rằng ảnh hưởng của ông sẽ vượt lên trên mọi ảnh hưởng khác. Họ không sao hình dung nổi thiếu ông thì Hoàng đế sẽ ra sao, ngài biết trò chuyện cùng ai về âm nhạc, thi ca, đua xe, biết nhìn vào mắt ai để xét đoán xem những gì ngài sáng tạo ra có thật sự tuyệt hảo hay không. Riêng ông Petronius, với sự hờ hững thường có, dường như vẫn không để ý gì đến địa vị của chính mình. Như thường lệ, ông vẫn khoan thai, biếng nhác, hài hước và đầy hoài nghi. Nhiều lúc ông gây cho mọi người ấn tượng của một người đang giễu cợt họ, đang giễu cợt chính bản thân ông, giễu cợt cả Hoàng đế và toàn thế giới. Đôi khi ông còn dám cả gan chỉ trích Hoàng đế thẳng thừng, và khi những người khác ngỡ rằng ông đã đi quá xa, thậm chí sắp mất mạng đến nơi, thì ông lại đột ngột biến điều chỉ trích ấy theo cách có lợi cho mình, khiến những kẻ chứng kiến phải kinh ngạc và tin chắc rằng không thể có tình thế nào mà ông không vượt qua nổi để giành thắng lợi. Một lần, khoảng một tuần sau khi Vinixius từ Roma quay về, Hoàng đế đọc một trích đoạn trong bản “Thành Tơroa” của ngài cho một nhóm ít người nghe; khi ngài vừa dứt lời và những tiếng xuýt xoa tán thưởng vừa lặng đi, thì ông Petronius, - được Hoàng đế đưa mắt hỏi - đã lên tiếng:
- Những vần thơ tồi, đáng ném vào lửa.
Tim những người có mặt như ngừng đập vì kinh hoàng. Kể từ thuở ấu thơ Nerô chưa hề nghe ai thốt ra một lời đánh giá như thế bao giờ; riêng gã Tygelinux thì vui mừng ra mặt. Ngược lại, Vinixius tái mặt đi, chàng nghĩ rằng dẫu chưa say bao giờ, nhưng lần này hẳn ông Petronius đã uống say.
Còn Nerô bắt đầu hỏi với giọng ngọt như mật, tuy trong đó đã rung lên thanh âm của lòng tự ái bị tổn thương.
- Người thấy có gì không hay trong đó?
Ông Petronius liền tiến công ngài ngay:
- Xin hoàng thượng chớ có nghe lời họ, - ông nói và trỏ tay vào những người đang có mặt, - họ chẳng biết gì đâu. Hoàng thượng hỏi là có gì chưa hay trong những vần thơ ấy ư? Nếu người muốn biết sự thật, thần xin thưa! Thơ ấy hay đối với Vergilius, hay đối với Oviđius, hay ngay cả đối với Homer, nhưng không phải là hay đối với Người. Hoàng thượng không được phép viết những vần thơ như thế. Đám cháy mà người mô tả không đủ rực cháy, ngọn lửa của Người không đủ nóng bỏng. Người chớ nghe những lời tán tụng của Lukan. Thần sẽ thừa nhận y là thiên tài nếu y viết nổi những vần thơ trên nhưng đối với Hoàng thượng thì không. Hoàng thượng có biết vì sao không? Bởi vì Người vĩ đại hơn bọn họ. Ai được các vị thần linh ban cho nhiều như Người, nên người ta có quyền đòi hỏi ở Người nhiều hơn. Thế mà Hoàng thượng lại lười biếng. Người thích ngủ sau bữa ăn hơn là ngồi thật kiên nhẫn. Hoàng thượng có thể sáng tạo nên một thiên tuyệt phẩm mà thế gian chưa hề được nghe nói đến, vì vậy thần xin nói thẳng cùng Hoàng thượng rằng: Hoàng thượng hãy viết nên những vần thơ hay hơn nữa.
Ông nói những điều ấy với vẻ miễn cưỡng, dường như bỉ báng và chê trách, nhưng cặp mắt của Hoàng đế lại mờ đi trong một làn sương khoái lạc; ngài phán:
- Các vị thần đã cho ta chút tài năng, nhưng ngoài ra còn ban cho ta nhiều hơn thế, vì đã cho ta một nhà thông thái thực thụ, một người bạn, người duy nhất biết nói thẳng sự thật.
Nói đoạn, ngài vươn bàn tay béo múp phủ đầy lông hung hung đỏ về phía cây đèn nhiều ngọn bằng vàng cướp được ở Đenphơ để đốt những bài thơ.
Nhưng ông Petronius đã kịp giằng lại trước khi ngọn lửa bén vào giấy chỉ thảo.
- Không, không! - ông nói - Ngay cả những vần thơ dở này cũng thuộc về nhân loại. Xin hãy ban chúng cho thần.
- Vậy hãy cho phép ta được gửi chúng đến cho khanh trong chiếc hộp đựng các tư tưởng của ta. - Nerô vừa đáp vừa ôm chặt lấy ông.
- Chính thế, ngươi nói đúng lắm. Đám cháy thành Tơroa của ta không đủ cháy sáng, ngọn lửa của ta không đủ nóng bỏng. Tuy nhiên, ta nghĩ rằng, nếu ta sánh ngang Homer cũng là đủ rồi. Nỗi rụt rè và sự thiếu am hiểu bản thân lúc nào cũng cản trở ta. Khanh đã mở mắt cho ta. Nhưng khanh có biết tại sao lại đúng như khanh nói hay không. Đó là vì, nếu một nhà điêu khắc muốn tạo nên hình tượng thần linh, anh ta phải tìm cho mình một hình mẫu, còn ta, ta thiếu hình mẫu. Ta chưa bao giờ được trông thấy một thành phố đang cháy, cho nên sự miêu tả của ta thiếu phần chân thực.
- Vì thế thần mới nói rằng phải là một nghệ sĩ vĩ đại để hiểu ra điều ấy.
Nerô trầm ngâm, nhưng lát sau lại nói:
- Petronius này, khanh hãy trả lời cho ta một câu hỏi: Khanh có tiếc là thành Tơroa bị cháy hay không?
- Thần có tiếc không ư?… Thề có người chồng sấm sét của nữ thần Venera, thần không hề tiếc tí nào hết! Thần xin thưa vì sao lại thế. Thành Tơroa đã không cháy nếu Prometeus không trao ngọn lửa cho loài người và người Hi Lạp không tuyên chiến với vua Priam. Một khi không có lửa thì Esilox không thể viết nổi thiên “Prometeus” của mình; nếu không có chiến tranh, Homer không thể viết nổi “Ilyat”, mà thần lại muốn có hai thiên “Prometeus” và “Ilyat” hơn là giữ gìn cái thành phố hình như nhỏ bé và bẩn thỉu kia, nơi hiện giờ chí ít cũng có một viên khâm sai bị đầy ải nào đó đang chán ngán những cuộc đôi co với toà án địa phương.
- Thế mới đáng gọi là nói có hiểu biết chứ - Hoàng đế đáp - Có thể và cần phải hiến dâng tất thẩy cho thi ca và nghệ thuật. Hạnh phúc thay những người dân Akhai, những kẻ đã cung cấp cho Homer nội dung để viết nên “Ilyat”, sung sướng thay cho vua Priam, người đã được tận mắt chứng kiến sự hủy diệt của quê hương. Còn ta? Ta chưa hề được trông thấy một thành phố nào đang rực cháy cả.
Một giây im lặng, sự im lặng rốt cuộc bị Tygelinux phá tan:
- Tâu Hoàng thượng, chẳng phải thần đã có lần thưa cùng Người rằng - y nói - xin Người cứ ra lệnh, thần sẽ đốt cháy ngay Anxium. Hay thế này chăng? Nếu như Hoàng thượng tiếc thương các biệt thự và lâu đài kia, thần sẽ ra lệnh đốt cháy các tàu thuyền ở Oxtia, hoặc sẽ cho xây dựng ở chân núi ấn bản một thành phố bằng gỗ, rồi chính Hoàng thượng sẽ tự tay ném mồi lửa vào đó. Người có muốn vậy chăng?
Song Nerô ném cho hắn một cái nhìn đầy khinh bỉ.
- Ta mà lại phải nhìn những cái lều gỗ bị cháy ư? Trí óc ngươi hoàn toàn cằn cỗi mất rồi, Tygelinux ạ! Thêm nữa ta còn thấy là ngươi đánh giá không cao lắm tài năng và thiên “Thành Tơroa” của ta thì phải, một khi ngươi cho rằng việc hy sinh một thứ gì khác cho tác phẩm ấy là quá lớn lao.
Tygelinux bối rối, lát sau hình như Nerô muốn thay đổi câu chuyện, ngài nói:
- Mùa hạ đang đến… Ôi cái thành Roma kia bây giờ hẳn phải hôi thối lắm rồi nhỉ… Ấy thế mà phải quay về đó dự thế vận hội mùa hè.
Khi ấy, Tygelinux bèn nói:
Khi Hoàng thượng cho các vị cận thần lui, xin Người hãy cho phép thần được lưu lại cùng Người một lát…
Một giờ sau, trong khi từ biệt thự của Hoàng đế quay về, Vinixius nói với ông Petronius đi cùng chàng:
- Vì cậu mà cháu phải một phen hoảng hồn. Cháu tưởng cậu quá chén và bị mất mạng vô phương cứu chữa. Xin hãy nhớ là cậu đang đùa với cái chết đấy.
- Đây là võ đài của cậu, - ông Petronius đáp với vẻ vô lo, - và cậu rất thích thú khi cảm thấy rằng tại đó cậu là người giỏi nhất trong số các đấu sĩ. Anh hãy xem chuyện ấy đã kết thúc ra sao. Chiều nay uy thế của cậu lại tăng thêm. Hoàng đế sẽ gửi cho cậu những vần thơ của Ngài đựng trong hộp, một cái hộp (anh có muốn đánh cuộc không nào) sẽ rất sang trọng, nhưng cũng sẽ vô cùng kém thẩm mỹ. Cậu sẽ bảo tên thầy thuốc của cậu dùng nó để đựng thuốc tẩy. Cậu làm như thế còn là để Tygelinux học theo cậu khi hắn thấy những cách thức như thế mà thành công, và cậu đang hình dung chuyện gì sẽ xẩy ra một khi hắn bắt đầu động não. Sẽ hệt như một chú gấu trong núi Pirene muốn đi trên dây vậy. Cậu sẽ được cười thoải mái như Đemokryt. Giá cậu thật muốn, có thể cậu sẽ tìm cách hạ được Tygelinux và sẽ thay hắn làm người chỉ huy quân cấm vệ. Khi ấy cậu sẽ nắm được trong tay cả cả Ahenobarbux nữa. Nhưng cậu lười lắm… Cậu chỉ thích cuộc sống mà cậu đang sống, thậm chí cả với thơ của Hoàng đế cũng được.
- Cậu quả là khéo léo tuyệt vời. Từ một lời chê bai biến ngay được thành một câu tán thưởng! Nhưng có thật những câu thơ ấy là dở không ạ? Cháu không rành chuyện ấy lắm.
- Nó cũng chẳng dở hơn thơ những người khác đâu. Trong một mẩu đầu óc(2) của Lukan còn chứa đựng nhiều tài năng hơn, nhưng ngay cả ở Râu Đỏ cũng có một chút gì đó. Trước hết là có sự yêu mến vô biên đối với thi ca và âm nhạc. Hai ngày nữa chúng ta sẽ có mặt tại nhà y để nghe nhạc phổ cho bản tụng ca dâng nữ thần Afrođyta mà hôm nay hoặc ngày mai y sẽ sáng tác xong. Sẽ có mặt ít người thôi. Chỉ có cậu, anh, Tilius Xenexio và chàng Nerva trẻ tuổi. Nếu nói về thơ, thì điều mà cậu đã từng nói với anh về việc cậu dùng thơ của y sau bữa tiệc như Vitelius dùng lông chim hồng hạc là không đúng đâu. Thường thì thơ y cũng hàm súc lắm. Những lời của Hekuba nói rất xúc động… Nàng than phiền về những nỗi đau sinh nở và sở dĩ Nerô tìm ra được những cách diễn đạt may mắn có lẽ chính vì y cũng phải đau đớn lắm mới rặn ra được từng câu thơ… Đôi khi cậu thương y. Thề có Ponlukx. Đó thật là một mớ hổ lốn kỳ lạ. Kaliguđa đã kỳ quái nhưng vẫn chưa đến nỗi kỳ quái như thế.
- Ai biết được sự điên rồ của Ahenobarbux sẽ dẫn tới đâu? - Vinixius nói.
- Chẳng ai biết cả. Có thể sẽ xẩy ra những chuyện mà nhiều thế kỷ nữa tóc trên đầu người ta vẫn phải dựng ngược cả lên khi nhớ đến chúng. Song đó chính là một điều rất thú vị, rất hấp dẫn, và mặc dù nhiều lần cậu thấy chán ngán như thần Jupiter âm môn phải ở trên sa mạc, cậu vẫn cho rằng cậu sẽ còn buồn chán hơn nữa dưới triều một Hoàng đế nào khác y. Ông lão Paven xứ Juđei của anh hùng biện đấy, cậu phải thừa nhận như thế, và nếu những người như thế thuyết giáo về cái giáo thuyết kia, thì các vị thần linh của chúng ta phải cẩn thận ra trò chứ chẳng đùa đâu, để với thời gian khỏi bị quẳng vào sọt rác(3). Quả thực, giá như, - nói thí dụ - Hoàng đế lại là tín đồ Thiên chúa giáo thì cả lũ chúng ta sẽ cảm thấy an toàn hơn. Song anh thấy không, khi áp dụng các lí lẽ của ông ta cho cậu, nhà tiên tri xứ Tarxu của anh đã không nghĩ rằng đối với cậu, chính sự bấp bênh phấp phỏng kia lại là sự hấp dẫn của cuộc đời. Ai không đánh bạc, người ấy sẽ không bị thua cuộc, không bị mất của, ấy vậy mà người đời vẫn cứ đánh bạc như thường. Có một nỗi khoái lạc, một sự lãng quên nào đó trong trò chơi ấy. Cậu biết những đứa con đẻ của chính các vị hiệp sĩ và nguyên lão nghị viện tự nguyện trở thành đấu sĩ. Anh vừa bảo là cậu đang đùa nghịch với tính mạng ư, chính thế, nhưng cậu vẫn cứ chơi, bởi vì điều đó khiến cho cậu thích thú, trong khi cái đạo đức Thiên chúa giáo của các anh khiến cho cậu ngán ngẩm như những luận thuyết của ông lão Xeneka trong cùng một ngày vậy. Vì thế, sự hùng biện của ông Paven chỉ vô ích mà thôi. Ông ta phải hiểu rằng những con người như cậu không bao giờ chịu thâu nhận thứ giáo thuyết kia. Anh thì lại khác! Với tính tình của anh, anh có thể hoặc căm ghét tên của người Thiên chúa giáo như dịch hạch, hoặc trở thành tín đồ Thiên chúa giáo. Còn cậu thì vừa ngáp vừa thừa nhận sự đúng đắn của họ. Chúng ta đang điên, đang lao tới vực thẳm. Một thứ gì đó chưa ai tường đang từ tương lai đến với chúng ta, một cái gì đó đang nứt vỡ dưới chân ta, có gì đó đang chết dần chết mòn ngay cạnh chúng ta, đồng ý! Chúng ta biết cách chết, nhưng giờ đây chúng ta chưa muốn chịu đựng cuộc sống để được phụng sự cái chết trước khi nó bắt ta đi. Sự sống chỉ tồn tại cho riêng bản thân nó chứ không phải cho cái chết.
- Cháu tiếc cho cậu, cậu Petronius ạ.
- Anh chớ thương tiếc cậu nhiều hơn cậu thương tiếc bản thân mình. Ngày trước anh sống chung với tôi không đến nỗi nào, và ngay cả khi đang chiến đấu ở Acmenia anh vẫn nhớ tới Roma.
- Bây giờ cháu vẫn đang nhớ Roma đấy chứ ạ.
- Phải, bởi anh đã trót yêu một nữ tín đồ Thiên chúa đồng trinh hiện đang cư ngụ tại khu phố Zatybre. Cậu chẳng lạ gì mà cũng chẳng chê trách gì anh về chuyện đó. Cậu chỉ lấy làm lạ rằng mặc dù cái giáo thuyết mà anh nói là một biển cả hạnh phúc, mặc dù cái tình yêu sắp tới ngày viên mãn kia, nhưng nỗi buồn vẫn không rời khỏi nét mặt anh. Bà Pomponia Grexyna thì buồn bã vĩnh hằng rồi, còn anh, kể từ khi trở thành tín đồ Thiên chúa, chẳng khi nào anh có lấy một nụ cười. Chớ thuyết phục cậu rằng đó là một giáo thuyết vui vẻ! Từ Roma quay về anh lại càng buồn hơn. Nếu như các người yêu nhau theo kiểu Thiên chúa giáo mà cứ như thế cả, thì thề có mái tóc bạc phơ của thần Bak, cậu sẽ không bao giờ đi theo vết các người đâu!
- Đó lại là chuyện khác, - Vinixius đáp - Cháu xin thề với cậu không phải trên mái tóc xoăn của thần Bak mà trên chính linh hồn của cha cháu, rằng hồi trước cháu chưa bao giờ được ngửi thấy mùi vị của niềm hạnh phúc mà cháu được thở hít hôm nay. Nhưng cháu quá nhớ nhung, và kỳ lạ hơn nữa, hễ cứ ở xa Ligia là cháu lại ngỡ như có một tai hoạ nào đó đang đe doạ nàng. Cháu không biết là tai hoạ gì, không biết nó sẽ tới từ đâu nhưng cháu linh cảm được nó như thấy trước cơn bão vậy.
- Hai ngày nữa cậu sẽ cố xin cho anh được phép rời Anxium lâu bao nhiêu tuỳ thích. Ả Poppea đã tĩnh tâm hơn, và theo chỗ cậu biết thì về phía ả chưa có gì đe doạ anh lẫn nàng Ligia đâu.
- Hôm nay ả vừa hỏi xem cháu làm gì ở Roma, mặc dù chuyến đi của cháu là một chuyện bí mật.
- Có thể ả đã ra lệnh theo dõi anh. Tuy nhiên giờ đây ả còn phải dè chừng cậu.
Vinixius dừng lại và nói:
- Ông Paven bảo rằng nhiều khi Chúa cảnh báo, nhưng Người không cho phép tin vào những điều bói toán, cháu cố gắng cưỡng lại lòng tin kia mà không sao cưỡng nổi. Cháu sẽ kể cho cậu nghe chuyện vừa xảy ra để lòng nhẹ bớt gánh nặng. Cháu và Ligia đang ngồi bên nhau giữa một đêm thanh tĩnh như đêm nay và bàn bạc về cuộc sống tương lai. Cháu không biết nói sao cho cậu hiểu chúng cháu thấy hạnh phúc và êm ả đến thế nào. Chính lúc ấy, lũ sư tử bắt đầu gầm lên. Đó là chuyện bình thường ở Roma, nhưng kể từ sau lúc ấy, cháu không sao yên lòng. Cháu cảm thấy như trong chuyện đó dường như có một lời đe doạ, báo trước một điều bất hạnh nào đó… Cậu biết đấy, nỗi sợ hãi chẳng dễ gì tóm bắt được cháu, thế mà lúc ấy đột nhiên một cơn sợ hãi tràn ngập cả bóng tối của đêm trường. Chuyện ấy xảy đến một cách kỳ dị và bất ngờ đến nỗi tận lúc này tai cháu như vẫn còn nghe vang vọng những tiếng gầm rống đó, trái tim cháu vẫn còn mang trĩu nỗi âu lo, dường như Ligia đang cần cháu bảo vệ tránh khỏi một điều gì đó thật khủng khiếp… có thể là chính những con sư tử kia cũng nên. Và cháu cứ dằn vặt mãi. Cậu hãy cố gắng xin cho cháu được phép ra đi, nếu không cháu cũng sẽ ra đi mà không cần được phép. Cháu không thể ngồi ở đây được nữa, cháu nhắc lại, không thể!
Ông Petronius bật cười:
- Dù sao cũng chưa đến nỗi - ông nói - con đẻ của các vị chấp chính quan tối cao hoặc vợ của họ bị ném ra đấu trường làm mồi cho sư tử đâu. Anh chị có thể gặp bất kỳ cái chết nào khác chứ không phải một cái chết như thế. Nói cho cùng, ai biết được đó có phải là sư tử hay không, lũ bò tót xứ Germania cũng gào rống chẳng kém gì chúng đâu. Cậu thì cậu giễu tất cả các trò bói toán và tướng số. Đêm hôm qua trời ấm áp, cậu nhìn thấy sao sa như mưa. Nhiều người hoảng hồn khi trông thấy cảnh ấy, còn cậu, cậu tự nhủ: nếu như trong đám mưa sao đó có cả ngôi sao của ta, thì chí ít ta cũng chẳng lo bị thiếu bạn đồng hành!…
Rồi ông im lặng một lúc, suy nghĩ và nói:
- Nói cho cùng, anh thấy không, nếu Đức Chúa Crixtux của các anh đã từng sống lại thì rất có thể ông ấy sẽ bảo vệ cho các anh chị tránh khỏi cái chết.
- Có thể thế, - Vinixius đáp, nhìn lên bầu trời dầy đặc những vì sao.
Chú thích:
(1) Tức là sống theo phong thái Hi Lạp, coi trọng văn học và nghệ thuật
(2) Nguyên văn: trong một ngón tay
(3) Nguyên văn: khỏi bị đưa lên tầng áp mái. - Ở các nước châu Âu, tầng áp mái thường dùng để chứa các thứ đồ đạc không dùng đến nữa.

[nahoku]

T2 - Chương 41

Nerô đánh đàn và hát bản tụng ca dâng lên "Bà chúa Sip", bài ca mà chính ngài soạn nhạc và lời thơ. Hôm ấy ngài có giọng hát tốt và cảm thấy rằng âm nhạc của ngài đã quá đỗi lôi cuốn những người có mặt, cảm giác ấy thêm sức cho những thanh âm và ngài phát ra bao nhiêu thì lại cũng đung đưa tâm tưởng của chính ngài bấy nhiêu, khiến ngài cảm thấy đầy cảm hứng. Rốt cuộc chính ngài cũng bị tái người đi bởi nỗi xúc động chân thành. Chắc hẳn đó là lần đầu tiên trong đời, ngài không muốn nghe những lời ca tụng của những người có mặt. Ngài ngồi lặng hồi lâu, hai tay tì vào chiếc đàn tranh, đầu cúi xuống, rồi ngài đột ngột đứng bật dậy và nói:
- Ta mệt rồi, ta cần khí trời. Các ngươi hãy lên lại dây đàn đi.
Nói rồi ngài quấn chiếc khăn lụa quanh cổ.
- Các ngươi hãy đi cùng ta! - Ngài hướng về phía ông Petronius và chàng Vinixius đang ngồi trong góc phòng - ngươi, Vinixius hãy đưa tay ta vịn, ta yếu lắm, còn Petronius hãy nói ta nghe về âm nhạc.
Rồi họ cùng bước ra khoảng bao lơn của lâu đài được phủ lụa và rắc hoa kỵ phù lam.
- Ở đây dễ thở hơn - Nerô nói - tâm hồn ta xao động và buồn bã, mặc dù ta thấy rằng có thể công diễn với những gì mà ta vừa hát thử cho các ngươi nghe và đó sẽ là thắng lợi huy hoàng chưa từng có người La Mã nào đạt được.
- Hoàng thượng có thể trình diễn tại đây, tại Roma và tại Akhai. Thần thán phục người với cả trái tim và khối óc, ôi thánh thượng! - ông Petronius đáp.
- Ta biết! Khanh quá biếng nhác để có thể phải ngợi ca một cách miễn cưỡng. Khanh cũng chân thành như Tulius Xennexio, nhưng lại hiểu biết nhiều hơn y. Hãy nói ra hay khanh nghĩ gì về âm nhạc.
- Khi thần lắng nghe lời thơ, nhìn cỗ xe mà hoàng thượng cầm cương tại hý trường, nhìn ngắm một pho tượng đẹp hoặc một bức tranh tuyệt tác, thần cảm thấy cả người bị cuốn hút bới những gì mà thần nhìn thấy và cảm thấy được trong niềm thán phục của thần chứa đựng tất thảy những gì mà các thứ ấy mang lại. Nhưng khi nghe âm nhạc, nhất là nhạc của hoàng thượng, trước mắt thần mở ra mỗi lúc một nhiều những vẻ đẹp mới, những niềm khoái cảm mới. Thần chạy theo chúng, nắm bắt chúng, nhưng trước khi thần kịp thâu nhận chúng thì đã lại tràn tới những thứ mới và mới nữa, giống hệt như những làn sóng biển từ chốn vô biên ào về vậy. Tâu hoàng thượng, âm nhạc chính là biển cả. Chúng ta đứng trên một bờ, nhìn ra khơi xa song chẳng thể nào thấy được nổi bờ bên kia.
- Ôi, khanh quả là một người hiểu biết sâu sắc lắm thay! - Nerô thốt lên.
Họ im lặng dạo bước hồi lâu, chỉ có tiếng những đóa hoa kỵ phù lam khẽ xào xạc dưới chân họ.
- Khanh đã thốt ra ý nghĩ của chính ta. - Mãi sau Nerô mới nói. - Bởi thế, bao giờ ra cũng nói rằng trong toàn cõi La Mã chỉ có mình khanh hiểu nổi ta. Đúng vậy! Ta cũng nghĩ đúng như thế về âm nhạc. Khi ta đàn và hát, ta thấy được những thứ mà ta chưa hề biết tồn tại trong vương quốc của ta hoặc trên cõi đời này. Ta là hoàng đế, thế giới thuộc về ta, ta có thể làm tất thẩy mọi chuyện. Ấy thế nhưng âm nhạc mở ra cho ta những vương quốc mới, những ngọn núi và những biển cả mới, những niềm khoái cảm mới mà cho tới nay ta chưa từng được biết. Thường ta không biết phải gọi tên chúng là gì, không thể hiểu nổi chúng bằng trí óc, ta chỉ cảm nhận được chúng mà thôi. Ta cảm thấy các vị thần linh, nhìn thấy đỉnh núi Olimpơ. Một làn gió thiên giới nào đó thổi vào ta, ta trông thấy như qua một làn sương những thứ gì đó vô cùng kỳ vĩ, mà vẫn thanh bình và sáng chói như vầng dương vừa mọc…Cả thế gian đàn hát quanh ta và ta nói ngươi hay, (nói tới đây giọng Nerô rung lên một nỗi ngạc nhiên thực sự), rằng ta, một hoàng đế và một vị thần, khi ấy chợt cảm thấy nhỏ bé như một hạt bụi đất vậy. Ngươi có tin chăng?
- Vâng! Chỉ có những nghệ sĩ vĩ đại mới cảm thấy nhỏ bé trước nghệ thuật.
- Đêm nay là một đêm chân thành, ta sẽ cởi mở thâm hồn với khanh cho khanh hay nhiều điều hơn nữa…Khanh cho rằng ta mù quáng hoặc mất trí chăng? Khanh nghĩ là ta không biết rằng ở Roma người ta viết lên tường thành những lời thóa mạ ta, gọi ta là thằng giết mẹ, là kẻ giết vợ…Họ xem ta là một con quái vật, một tên bạo chúa chỉ vì Tygelinux đã xin được ta cho phép, dùng mấy cái án tử hình đối với kẻ thù của ta…Phải, bạn ạ, họ coi ta là quái vật và ta cúng biết điều đó…Họ thêm thắt sự tàn bạo cho ta đến mức chính ta đôi khi cũng phải tự hỏi không hiểu ta có phải là bạo chúa hay không…Nhưng họ không hiểu rằng hành vi của một con người đôi khi có thể tàn bạo, nhưng người đó có thể không phải là người tàn bạo. Ôi chẳng một ai tin, có thể là khanh, bạn thân yeuek cũng không tin rằng nhiều khi âm nhạc đu đưa tâm hồn ta, ta cảm thấy ra tốt lành như một đứa trẻ trong nôi. Xin thề với khanh có những vì sao kia chứng giám là ta nói ra một sự thật hoàn toàn, người ta đâu hay rằng có biết bao điều tốt lành ở trong trái tim này, bao nhiêu kho báo mà chính ta phát hiện ra ở đó trong khi âm nhạc mở cánh cửa cho nó.
Ông Petronius không hề nghi ngờ rằng lúc này đây Nerô đang nói rất chân thành, rằng âm nhạc có thể làm xuất hiện những khuynh hướng thường bị đè chồng chất với hàng núi hàng núi thói ích kỷ trụy lạc và tội ác, ông bèn nói:
- Cần phải hiểu hoàng thượng gần gũi như thần đây. La Mã chưa bao giờ biết đánh giá đúng Người cả.
Hoàng đế tỳ mạnh hơn nữa lên vai Vinixius, dường như ngài đang bị gánh nặng bất công đè trĩu, ngài đáp:
- Tygelinux bảo ta, tại viện nguyên lão người ta thì thầm vào tai nhau rằng Điođor và Terpnix chơi đàn tranh giỏi hơn ta. Họ không thừa nhận cho ta ngay cả chuyện đó. Còn khanh, bao giờ khanh cũng nói thật, hãy thành thực nói ta hay: Hai người ấy chơi đàn giỏi hơn hay chỉ giỏi bằng ta?
- Không bao giờ! Hoàng thượng có cách gẩy ngọt ngào hơn họ mà vẫn mạnh mẽ hơn. Người là nghệ sĩ, còn bọ họ chỉ mà những tay thợ thủ công khôn khéo mà thôi. Quả thực, nghe nhạc của họ trước, ta có thể hiểu rõ hơn hoàng thượng là người vĩ đại đến thế nào!
- Nếu thế thì hẵng cứ để cho chúng nó được sống. Cả hai sẽ không bao giờ biết được rằng lúc này đây ngươi đã có công lớn như thế nào đối với chúng. Vả chăng, nếu ta có trị tội chúng thì vẫn phải lấy kẻ khác vào thế chân chúng kia mà.
- Và người ta sẽ nói thêm rằng chính vì yêu âm nhạc hoàng thượng đã tiêu diệt âm nhạc ở quốc gia. Tâu thánh thượng, xin chớ bao giờ giết nghệ thuật vì nghệ thuật cả.
- Khanh khác Tegelinux biết bao - Nerô đáp - Nhưng khanh thấy dấy, trong mọi lĩnh vực ta đều la nghệ sĩ, và vì rằng âm nhạc mở ra trước mắt chúng ta những thế giới bao la mà ta chưa bao giờ ngờ rằng chúng tồn tại, những đất nước mà ta chưa chiếm lĩnh được, những khoái cảm và hạnh phúc mà ta chưa từng được nếm trải, nên ta không thể nào lại sống một cuộc đời bình thường. Âm nhạc mách bảo ta hay rằng có tồn tại sự phi thường, ta sẽ dùng toàn bộ sức mạnh quyền uy mà các thần linh đặt vào tay ta để tìm cho bằng được sự phi thường ấy. Nhiều khi ta nghĩ rằng muốn đạt tới những thế giới phi phàm ấy(1), cần phải thực hiện một điều gì chưa từng có kẻ nào thực hiện được, cần phải vượt qua mọi người trong việc tốt lành hoặc điều xấu xa. Ta biết người ta cho rằng ta điên. Nhưng ta đâu có điên, ta chỉ đang tìm kiếm! Mà nếu ta có điên, thì điên vì buồn chán và sốt ruột bởi không thể tìm ra. Ta tìm kiếm - khanh có hiểu hay chăng - ta muốn vĩ đại hơn con người, bởi vì chỉ bằng cách đó ta mới có thể trở thành nghệ sĩ vĩ đại nhất.
- Ngươi có biết rằng chính vì thế ta đã ra lệnh giết mẹ và vợ ta? Ta muốn dâng hiến ở ngưỡng cửa dẫn vào cái thế giới chưa từng biết kia món lễ vật lớn lao nhất mà con người có thể dâng hiến. Ta ngỡ rằng sau chuyện đó sẽ có một điều gì đó xảy ra, một cánh cửa nào đó sẽ mở ra, qua đó ta sẽ được trông thấy một thứ gì chưa hề được biết. Dù cho cái đó tuyệt diệu hay kinh khủng đến vượt quá khái niệm con người, chỉ cốt sao cho nó phải thật phi thường và vĩ đại…Nhưng lễ vật ấy hình như cũng hãy còn chưa đủ. Hẳn là để mở cánh cửa hoàng thiên cần phải có thứ lễ vật vĩ đại hơn nữa - và hãy dâng hiến đi, những gì lời phán quyết đòi hỏi!
- Hoàng thượng định làm gì kia ạ?
- Ngươi sẽ được thấy, sẽ được thấy nhanh hơn là ngươi nghĩ, còn bây giờ chỉ cần biết rằng có hai Nerô, một kẻ như người ta vẫn biết, còn kẻ thứ hai là nghệ sĩ mà chỉ mỗi mình ngươi biết, kẻ đó dù có giết người như chính thần chết hay điên khùng như chính thần Bakhux, cũng chỉ vì hắn bị ngạt thở bởi sự tẹt dí và tủn mủn của cuộc đời thường, hắn muốn diệt sạch nó đi, dù có phải dùng tới lửa và thép…Ôi, cái thế giời này mới phẳng trẹt làm sao nếu ta không đủ sức!...Không một ai đoán nổi, ngay cả nhà ngươi, hởi người bạn thân thiết của ta, rằng ta là một nghệ sĩ vĩ đại đến chừng nào! Chính vì vậy mà ta đau khổ và thú thật với người, nhiều khi tâm hồn ta buồn bã như những cây trác bá đang đen sẫm trước mắt chúng ta kia. Nặng nề lắm thay khi con người phải mang đồng thời cả gánh nặng của quyền lực tối cao lẫn gánh nặng của tài năng vĩ đại nhất…
- Thần thông cảm với hoàng thượng bằng cả trái tim, cùng với thần cả đất liền và biển cả, nếu không kể tới Vinixius, kẻ vẫn âm thầm đem lòng ngưỡng mộ người.
- Đối với ta lúc nào anh ta cũng đáng yêu - Nerô nói - Mặc dù anh ta phục vụ chiến thần Marx chứ không phải phục vụ các thi thần.
- Hắn ta phục vụ trước hết nữ thần Afrođyta - ông Petronius nói.
Và đột nhiên ông quyết định sẽ bằng một động tác vừa giải quyết cho đứa cháu trai vừa xua tan những nỗi nguy hiểm có thể đeo dọa chàng.
- Hắn đang yêu, như chàng Tơroilux yêu sau nàng Krexxyđa vậy - Ông nói - Xin hoàng thượng hãy cho phép hắn được trở về Roma, nếu không hắn sẽ chết héo hon mất. Hoàng thượng chắc biết rằng đã tìm lại cô nàng con tin xứ Ligi mà người đã ban cho hắn và khi đi Anxium, hắn để nàng lại cho một ông lão Linux nào đó trông nom. Thần không dám tâu với hoàng thượng chuyện ấy trong lúc người đang soạn bản tụng ca của người, bởi vì việc đó quan trọng hơn tất thảy những việc khác. Vinixius chỉ muốn biến nàng thành tình nhân, nhưng khi thấy cô nàng phẩm hạnh sánh với Lukrexia thì hắn lại đem lòng tha thiết yêu cái đức hạnh ấy và giờ đây hắn muốn cưới nàng làm vợ. Nàng vốn là công chúa con vua nên sẽ không làm điếm nhục Vinixius, còn hắn thì quả là một tên lính thực thụ, hắn thở dài, khô héo, rên rỉ, nhưng hắn vẫn chờ được phép của vị quân vương.
- Quân vương không chọn vợ cho binh sĩ. Tại sao hắn lại cần sự cho phép của ta?
- Thần đã thưa rằng hắn ngưỡng mộ hoàng thượng.
- Vậy thì hắn càng chắc rằng sẽ được phép chứ sao. Đó là một cô gái đẹp nhưng không quá hẹp. Auguxta Poppea kêu ca với ta rằng chính cô ta đã dùng phép chài đứa bé của ta trong vườn thượng uyển tại điện Palatyn…
- Nhưng thần đã báo cho Tygelinux rằng các thần linh không hề bị ma thuật bao giờ. Người có nhớ không, thưa hoàng thượng, y đã bối rối vô cùng, còn chính người thì thốt lên: "Habet!"
- Ta nhớ chứ.
Đoạn hoàng đế quay sang Vinixius:
- Có thật ngươi yêu nàng đúng như Petronius nói không?
- Thần yêu nàng, tâu hoàng thượng! - Vinixius đáp.
- Vậy ta ra lệnh cho ngươi ngay ngày mai phải trở về Roma, cưới ngay cô nàng và chớ có ra mắt ta mà thiếu nhẫn cưới đấy nhé.
- Xin đa tạ người, tâu hoàng thượng, bằng cả trái tim và tấm lòng.
- Ôi, thật là dễ chịu khi làm cho con người được hạnh phúc - Hoàng đế nói - Suốt cuộc đời ta chẳng muốn làm việc gì khác cả.
- Xin hãy ban cho chúng thần một đặc ân nữa, tâu thánh thượng - Ông Petronius nói - Xin người hãy tuyên bố cho hoàng hậu được biết ý muốn của người. Vinixius chẳng bao giờ dám cưới kẻ mà hoàng hậu ác cảm, song chỉ cần một lời của người thôi, tâu hoàng thượng, cũng đủ xua tan ngay điều các cảm đó, xin người tuyên bố rằng chính người đã ra lệnh như thế.
- Được rồi - Hoàng đế nói - ta chẳng thể từ chối ngươi và Vinixius điều gì.
Hoàng đế quay vào biệt thự, họ bước theo sau ngài, lòng tràn ngập niềm vui sướng vì thắng lợi. Vinixius phải cố lắm mới khỏi ôm chầm lấy cổ ông Petronius, vì thế là bây giờ đây tất cả mọi mối nguy hiểm và trở ngại hình như đều đã tiêu tan.
Trong gian chính sảnh của biệt thự, chang Nerva trẻ tuổi và Tulius Xenexio đang nói chuyện phiếm với hoàng hậu còn Terpnox và Điođor đang lên lại dây đàn. Nerô bước vào, ngồi xuống chiếc ghế khảm đồi mồi và thì thầm điều gì đó vào tai tên tuổi đồng hầu cận người Hi Lạp, rồi ngài ngồi chờ đợi.
Tiểu đồng quay trở lại ngay với một chiếc hộp bằng vàng, Nerô mở hộp lấy ra một chuỗi hạt bạch ngọc to và nói:
- Đây là thứ đồ trang sức xứng với đêm nay.
- Ánh bình minh lấp lánh trên từng viên ngọc - Poppea đáp, tin chắc rằng chuỗi ngọc sẽ dành cho ả.
Hoàng đế nhắc nhắc những viên đá ngọc hồng hồng một lúc lâu rồi nói:
- Vinixius này, ngươi hãy nhân danh ta tặng chuỗi hạt này cho nàng công chúa trẻ tuổi Ligi mà ta đã ra lệnh cho ngươi phải lấy làm vợ.
Cái nhìn bất thần đầy giận dữ và kinh ngạc của Poppea chuyển từ hoàng đế sang Vinixius rồi cuối cùng dừng lại ở ông Petronius.
Còn ông, thoải mái nghiêng người qua tay ghế, lướt nhẹ tay dọc theo bản căng dây của chiếc thụ cầm, dường như muốn ghi nhớ thật chính xác hình dáng của nó vậy.
Sau khi cảm tạ vì món quà tặng, Vinixius lại gần ông Petronius và nói:
- Cháu biết cảm ơn cậu bằng cách nào đây về điều mà hôm nay cậu đã làm cho cháu?
- Anh hãy dâng nữ thần Eutarpa một đôi bồ câu - ông Petronius đáp - hãy ca ngợi những bài ca của hoàng đế và hãy cười giễu các điềm báo. Cậu mong rằng kể từ đây tiếng gầm rống của lũ sư tử sẽ không làm kinh động giấc ngủ của anh và đóa hoa huệ xứ Ligi của anh nữa.
- Không ạ - Vinixius nói - giờ thì cháu hoàn toàn yên lòng.
- Vậy thì cầu thần tài Fortuna sẽ hào phóng với anh chị. Còn bây giờ thì hãy chú ý vì hoàng đế đã lại cầm lấy chiếc đàn forminga rồi kia. Hãy nín thở lắng nghe và cố rặn lấy một giọt lệ.
Quả thực hoàng đế đã cầm lấy chiếc forminga lên tay và ngước nhìn lên trời. Những tiếng chuyện trò trong phòng lắng bặt hẳn, mọi người ngồi yên lặng như bị hóa đá. Còn Terpnox và Điođor, những kẻ sẽ đệm theo hoàng đế, lúc thì quay đầu nhìn nhau, lúc nhìn miệng ngài, chờ đợi những than âm đầu tiên của bài hát.
Đột nhiên tiền sảnh bắt đầu náo động và ồn ào, rồi lát sau, từ sau bức rèm cửa hiện ra trước tiên là Faon, một nô lệ giải phóng của hoàng đế, liền sau anh ta là chấp chính quan Lekanius.
Nerô nhíu mày.
- Xin người hãy lượng thứ, thưa quốc vương thánh thượng! - Faon hổn hển thốt ra - Cháy tại Roma! Phần lớn thành phố đang chìm trong lửa!...
Nghe thấy thế mọi người đều đứng bật cả dậy, Nerô đặt chiếc đàn forminga xuống và nói:
- Hỡi các vị thần linh!...Ta sẽ được nhìn thấy một thành phố đang cháy và sẽ hoàn thành thiên trường ca "Thành Tơroa" của ta.
Rồi ngài quay về phía chấp chính quan:
- Nếu ra đi ngay bây giờ, liệu có còn kịp nhìn ngắm đám cháy không?
- Tâu hoàng thượng! - Vị chấp chính quan nhợt nhạt như sắc tường đáp lại - Cả một biển lửa đang trùm lên khắp thành phố, khói làm dân chúng ngạt thở, người ta ngất đi hoặc lao người vào lửa vì đã hóa điên…Roma bị tiêu hủy mất thôi, chúa thượng ơi!
Một giây im lặng, nói bị gián đoạn bởi tiếng kêu của chàng Vinixius:
- Vre misero mihi…(2)
Và chàng thanh niên quẳng vooitj chiếc áo toga, chỉ mặc độc có áo tunica lao đầu ra khỏi lâu đài.
Còn Nerô vươn hai tay lên trời thốt lên:
- Thương thay cho ngươi, thành đô thiêng liêng của Priam!...
Chú thích:
(1) Nguyên văn: Thế giới mới Olimpơ - tức thế giới các thần.
(2) Latinh: Thảm thương thay.