Ngon lòng mát dạ
ào những ngày trời nắng nóng thế này, việc ăn uống cũng cần chú ý để vẫn cung cấp năng lượng cho cơ thể mà không... thêm dầu vào lửa. Đông y có nhiều vị thuốc có tác dụng thanh nhiệt hiệu quả, nếu biết cách phối hợp, sẽ tạo ra được những món ăn vừa ngon miệng, vừa mát lòng.
Canh thịt nấu càrốt, mía lau: mía lau 100g, càrốt 150g, thịt nạc 150g, củ năn 20g, gừng tươi 10g, hành 10g, nước vừa đủ, bột nêm 4g, đường trắng 1g, rượu đế một muỗng. Mía lau chặt khúc, càrốt gọt vỏ thái lát, thịt nạc thái lát, củ năn gọt vỏ rửa sạch, gừng tươi cạo vỏ thái lát, hành cột thành bó. Nấu nước trong nồi đất, thêm mía lau, càrốt, thịt nạc, củ năn, gừng tươi, hành, đậy nắp, dùng lửa nhỏ nấu trong một giờ, sau đó bỏ hành, thêm bột nêm, đường trắng, rượu, nấu 30 phút nữa thì dùng. Món canh này giúp thanh nhiệt, giữ ẩm, giải độc do rượu, trừ bứt rứt, chống say nắng…
Canh lươn nấu dưa leo: dưa leo 100g, thịt lươn 150g, đậu nành 30g, gừng tươi 10g, dầu ăn 6g, rượu đế một muỗng nhỏ, bột tiêu một ít, bột nêm 4g, nước dùng vừa đủ. Dưa leo bỏ ruột thái lát, thịt lươn chặt khúc rửa sạch, đậu nành ngâm rửa sạch, gừng tươi cạo vỏ. Đổ ít dầu vào nồi, cho vào gừng lát, lươn xào thơm, rưới rượu, đổ nước dùng, bỏ dưa leo, đậu nành, dùng lửa vừa nấu trong mười phút thì bỏ bột nêm, tiêu, chuyển qua lửa lớn nấu năm phút thì hoàn tất. Món canh này giúp thanh nhiệt, giải độc, bổ sung dinh dưỡng, làm cho cơ thể vào thời tiết nắng hè vẫn thư thái cởi mở, tinh thần sảng khoái.
Canh thịt bò nấu táo tây, cà chua: táo tây một quả, cà chua một quả, thịt bò 150g, nấm hương 10g, gừng tươi 10g, hành 10g, nước dùng vừa đủ, bột nêm 5g, rượu đế một muỗng, hạt tiêu một ít. Táo tây bổ tư bỏ hột, ngâm nước muối. Cà chua thái lát tròn. Thịt bò thái lát. Nấm hương rửa sạch. Gừng tươi gọt vỏ thái lát. Hành cột thành bó. Dùng nồi đất, cho vào thịt bò, nấm hương, gừng tươi, hành, táo tây, nước, rượu. Nấu lửa nhỏ trong một giờ thì bỏ hành ra, thêm cà chua, hạt tiêu, bột nêm, nấu tiếp mười phút nữa là hoàn tất. Món canh này giúp thanh nhiệt giải độc, trừ bứt rứt, chống say nắng, bồi bổ hệ tiêu hoá, thích hợp vào dịp nắng nóng.
Canh thịt nạc nấu mướp: mướp non 200g, thịt nạc 200g, nấm rơm 20g, gừng tươi 10g, dầu ăn 5g, bột nêm 6g. Mướp gọt vỏ, bỏ hạt thái lát, thịt nạc và nấm rơm thái lát, gừng tươi cạo vỏ cũng thái lát. Đổ dầu vào nồi, chờ nóng, cho gừng lát, nấm rơm vào xào thơm, đổ nước dùng vào, nấu sôi bằng lửa vừa. Sau đó, lần lượt cho thịt nạc, mướp non, bột nêm vào, nấu thêm năm phút là hoàn tất. Món canh này giúp thanh nhiệt, tiêu đàm, lợi tiểu, trừ bứt rứt, ngừa say nắng, giải khát...
Canh bí đao nấu lá sen: bí đao 0,5kg, một lá sen tươi, thịt nạc 200g, gừng 10g, bột nêm 5g. Thịt nạc rửa sạch, bí đao sau khi bỏ vỏ, hạt thái lát, lá sen rửa sạch, gừng cạo vỏ. Dùng nồi đất nấu nước với lửa lớn. Khi nước sôi, bỏ thịt nạc, bí đao, lá sen, gừng vào nấu trong hai giờ, thêm bột nêm. Món canh này ngoài tác dụng thanh nhiệt, chống say nắng, còn thích hợp cho người hay căng ngực, choáng váng, miệng khát do trúng nắng, tiểu gắt buốt, tiêu chảy, đặc biệt thích hợp cho người muốn giảm cân.
Canh cá lóc nấu cải bẹ xanh: cải bẹ xanh 100g, cá lóc 100g, nấm rơm 20g, gừng tươi 10g, dầu ăn 5g, nước dùng vừa đủ, bột nêm 4g, đường trắng 2g, rượu đế một muỗng, ít bột tiêu. Cải bẹ xanh thái lát, cá lóc cắt khúc, nấm rơm thái nhỏ, gừng tươi cạo vỏ thái lát. Đổ dầu ăn vào chảo, thêm gừng lát, bỏ cá vào xào sơ, rưới rượu, đổ nước dùng, thêm cải bẹ xanh, nấm rơm, dùng lửa lớn nấu sôi, bỏ bột nêm, đường trắng, bột tiêu, chờ cho sôi lại 30 phút là hoàn tất. Món canh này giúp thanh nhiệt trừ hoả, lợi khí, tiêu đàm, có tác dụng nhất định đối với điều trị và ngừa cảm mạo.
Lương y Nguyễn Công Đức
giảng viên khoa y học cổ truyền, đại học Y dược TP.HCM
giảng viên khoa y học cổ truyền, đại học Y dược TP.HCM