Tweet
Hinh minh họa.
Nếu El Niño và La Niña là những cô bé, cậu bé thì những hiện tượng này được ví như người cô và chú của chúng.
Có lẽ bạn đã không còn lạ gì với cái tên El Niño, La Niña - hai trong những hiện tượng thời tiết bất thường gây thảm họa cho con người từ cách đây 5000 năm nay. Trên thực tế, El Niño và La Niña còn có những người "họ hàng" khó tính khác mà ít ai biết.
El Niño tác động trên biển Thái Bình Dương. Ảnh Internet.
El Niño trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "Đứa trẻ", là một hiện tượng khiến nước biển nóng lên, gây mưa bão, lụt lội. Khiến cho Australia trở nên nóng và khô hơn vào mùa hè với chu kỳ 3 đến 10 năm một lần.
Trái ngược với El Niño, hiện tượng La Niña (nghĩa là "cô gái" trong tiếng Tây Ban Nha) lại xảy ra sau đó, khiến nước biển lạnh đi, gây nhiều bão trên Đại Tây Dương hay gây nên những trận rét đậm, rét hại ở nhiều nơi trên thế giới.
La Niña xảy ra với chu kỳ tương tự hoặc thưa hơn El Niño. Cả hai hiện tượng này xuất hiện cùng một lúc sẽ tạo thành một hiện tượng có tên ENSO.
Thế nhưng, có một người "bà con" ít được nhắc tới, cũng có tác hại không kém, đó là Interdecadal Pacific Oscillation (IPO) khiến Australia liên tục gặp những trận mưa rào và tăng nhiệt độ.
IPO còn được gọi với cái tên "El Tío" (người chú) và có một hiện tượng đối nghịch tương tự El Niño là La Tía (người cô).
Giống như ENSO, IPO có liên quan tới chuyển động của các dòng nước ấm xung quanh biển Thái Bình Dương. Nhưng kéo dài hơn ENSO rất nhiều (từ 10 đến 30 năm).
Hậu quả mà IPO gây ra khá giống với ENSO nên các nhà khoa học tin rằng cả hai có mối liên hệ mạnh mẽ với nhau. Nhưng IPO xảy ra với thời gian lâu hơn.
Tuy vậy, IPO vẫn còn là điều bí ẩn với các nhà khoa học mặc dù có rất nhiều giả thuyết cho rằng IPO là nguyên nhân của các hiện tượng thời tiết trên biển hay khí quyển.
Gạt đi các bí ẩn này, người ta biết rằng IPO ảnh hưởng rất lớn tới hiện tượng ấm lên toàn cầu "hiatus", hiện tượng làm tăng nhiệt độ Trái Đất từ những năm 2000 trở lại đây.
IPO tác động tới nhiệt độ toàn cầu qua các năm. Ảnh Internet.
Sự tác động của IPO là vô cùng lớn khi tác động trên diện rộng (Mỹ, Trung Quốc, Australia và New Zealand) gây ra các hiện tượng mưa rào và lũ lụt, hạn hán diện rộng.
Không những thế IPO còn bị cho là "thủ phạm" gây ra hiện tượng nóng toàn cầu từ năm 1970 đến 1990, giống như ENSO các nhà khoa học vẫn chưa thể dự đoán chính xác thười điểm xảy ra của các hiện tượng thiên nhiên ngày càng phức tạp này.
Nguồn: Sciencealert.com
theo Trí Thức Trẻ
Hoa Hướng Dương