HoA ThẠcH ThẢo

[FBI Bụi]

HoA ThẠcH ThẢo Tím Ngát Một Màu Yêu Thương

Hoa Thạch Thảo (Aster amellus L) thuộc họ Cúc (Asteraceae).
Tại Việt Nam, người miền Nam hay gọi là Cúc Sao, Cúc Cánh mối, người Bắc gọi là Thạch Thảo.

Thạch Thảo hay mọc thành bụi, nhiều bông với cánh nhỏ xíu xoè rộng ra. Hoa Thạch Thảo có ba màu chính: tím, hồng, trắng. Thạch Thảo có nguồn gốc từ nước Ý, ngày nay được lai tạo thêm thành loại hoa cánh kép rất đẹp. Tại châu Âu, Thạch Thảo tượng trưng cho tình yêu và vẻ đẹp mềm mại, thanh tú, nữ tính. Đôi khi Thạch Thảo cũng tượng trưng cho sự chính chắn vì nó thường nở vào cuối Thu, khi mà đa số các loại hoa khác đã tàn

Chẳng biết từ khi nào tôi đã yêu loài Thạch Thảo, loài cúc dại dễ thương này. Lần đầu tiên gặp một cụm thạch thảo ở nhà người bạn tôi đã thích ngay. Có lẽ, bởi màu tím dịu dàng của loài hoa này đã Thu hút tôi.

Sau này, một lần vô tình tôi nghe được Elvis Phương ca:

"Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo,
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi"

Tò mò, tại sao người ta nhắc hoa Thạch Thảo trong bài hát "Thu buồn" này nhỉ? Sao không là hoa Cúc? là hoa hồng hay hoa gì khác mà là loài hoa bé nhỏ, loài hoa đồng nội này?

Và thật sự bởi có một truyền thuyết buồn mà lãng mạn về hoa Thạch Thảo:

"Kể rằng ngày xưa ở một ngôi làng vùng ngoại ô có một đôi trai gái là Ami và Edible. Hai người này sống cạnh nhà nhau từ nhỏ và họ chơi với nhau rất thân.

Ngày tháng dần trôi, cô bé và cậu bé của ngày ấy nay đã trưởng thành. Edible giờ đây là một người có gương mặt khôi ngô, tuấn tú, dáng người cao cao và là tầm ngắm của biết bao cô gái trong làng. Nhưng anh không để ý tới ai cả vì trong lòng anh đã có hình bóng của người ấy, người con gái mà anh yêu chính là cô bé hồi đó bây giờ cũng đâu còn bé nữa đâu. Với làn da trắng, đôi môi mỏng, nho nhỏ, hồng hồng, xinh xinh cùng với mái tóc bồng bềnh màu gỗ nâu, những đường cong xoăn ôm lấy bờ vai nhỏ bé và khuôn mặt khả ái của Ami làm bao nhiêu chàng trai say đắm và mong ước có được trái tim nàng.

Nhưng Ami chỉ đồng ý lấy ai thoả mãn được yêu cầu đó là đem về cho nàng một loài hoa lạ và nàng cảm thấy thích. Biết bao nhiêu chàng trai đã thử và đều lắc đầu bỏ cuộc. Không ai có thể tìm ra loài hoa mà nàng thích kể cả Edible người hiểu rõ tính cách của nàng nhất.

Ami và Edible thường hay cùng nhau vào rừng. Ami hái nấm còn Edible săn thú.

Vào cái ngày hôm ấy, lúc hoàng hôn khi mà giỏ nấm của Ami đã đầy và Edible cũng đã săn được một chú nai rừng. Hai người cùng nhau đi về, nhưng hôm nay họ ko về đường cũ như mọi khi nữa mà họ đã rẽ sang đường khác. Trên đường về, họ cùng nhau trò chuyện và ngắm cảnh rừng núi. Bỗng Ami nói lớn, gọi Edible và chỉ cho anh bụi hoa dại màu tim tím mọc trên vách núi cao: "Chính là nó, loài hoa ấy, Ami thích, rất thích”.

Edible nhìn lên bụi hoa rồi nói với Ami:

- Ami đứng đây chờ tôi, tôi sẽ hái xuống cho Ami
- Không, không được. Edible vách núi cao và nguy hiểm lắm
- Nhưng đó là loài hoa Ami thích, Edible sẽ lấy xuống cho Ami.
- Không, Ami không cho Edible đi.

Lúc đó, Edible nhìn Ami mỉm cười rồi dùng ngón tay trỏ cốc nhẹ vào trán Ami:” Ami ngốc, đứng đây chờ anh, anh sẽ quay trở lại, sẽ mang nó xuống cho Ami, sẽ mang hạnh phúc đến cho Ami mãi mãi”.
Nói xong anh từ từ leo lên vách núi ấy. Mặc cho Ami ngăn cản. Vách núi cao dựng đứng thật nguy hiểm không cẩn thận trượt chân thôi là mất mạng ngay.

"Được rồi, cuối cùng thì Edible cũng làm được" - Edible nắm được bụi hoa trong tay quay xuống nói với Ami nhưng tại sao tự nhiên anh lại cảm thấy chóng mặt quá.

Sao dưới mặt đất bây giờ lại có nhiều Ami thế. Anh bình tĩnh lại, quay xuống nói với Ami: "Ami! Edible làm được rồi, anh làm được rồi nhé!”

Anh thả bụi hoa xuống cho Ami rồi sau đó tìm cách leo xuống. Lạ quá, đầu anh đau lắm, mắt không còn nhìn thấy gì nữa chóng hết cả mặt. Đau quá, anh không thể minh mẫn được nữa. Tay anh mỏi dần, chân mềm nhũn ra…

- Edible…..KHÔNG…..Ami hét lên khi thấy Edible đang rơi xuống, thả người trong không trung.
Anh quay mặt về phía Ami nói: "xin đừng quên tôi" rồi nở nụ cười mãn nguyện và anh đã đi xa xa mãi.

Ami ngồi đó, ngồi bên bờ vực thẳm, ngồi như người mất hồn, không nói, không cười tay cầm lấy bụi hoa tim tím ấy. Cô ngồi đó cho đến khi người trong làng vào tìm kiếm và đưa cô về.

Một mình cô về được thôi còn Edible thì giờ đã không về được nữa rồi. Ami không khóc, cô không ăn uống gì cả, suốt ngày chỉ lặng lẽ ngồi trong vườn chăm sóc cho bụi hoa tim tím ấy, bụi hoa khiến cho Edible không về được nữa.

Cứ như thế trong suốt một thời gian, cho đến một ngày cô đã chìm vào giấc ngủ dài, dài đến nỗi không bao giờ tỉnh lại và trong giấc ngủ đó chắc chắn 1 điều rằng cô và Edible đã gặp được nhau và họ là của nhau mãi mãi.

Sau khi Ami chết đi loài hoa tim tím ấy được người dân trong làng chăm sóc cẩn thận. Ai ai cũng thương xót cho đôi tình nhân trẻ.

Ban đầu họ đặt tên cho nó là Forget me not, sau nhiều năm và qua được trồng ở nhiều nước nó lại có những cái tên khác nhau như Muget De Mai (Pháp), Thạch Thảo (Việt Nam)…

Và những đôi tình nhân trẻ thường tặng cho nhau loài hoa này để rồi sẽ mãi mãi không quên nhau, sẽ luôn ở bên nhau cho dù là chết."

Đó là câu chuyện tôi đọc được trên mạng. Giờ chẳng thể tìm ra đâu tình yêu lãng mạn như thế nhưng sao vẫn cứ thích.

Bài hát "Mùa thu chết" có lẽ cũng dựa vào truyền thuyết này mà viết nên chăng? Cả bài hát là sự chia ly mãi mãi, là sự đau buồn.

Mùa thu đã chết, em nhớ cho mùa thu đã chết
Em nhớ cho mùa thu đã chết...
Đã chết rồi, em nhớ cho"






"Em nhớ cho đôi chúng ta sẽ chẳng còn nhìn nhau nữa
Trên cõi đời này, trên cõi đời này.
Từ nay mãi mãi không thấy nhau,
Từ nay mãi mãi không thấy nhau,
Từ nay mãi mãi không thấy nhau."





"Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo,
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
Ôi ngát hương thời gian mùi thạch thảo,
Em nhớ cho rằng ta vẫn chờ em.
Vẫn chờ em, vẫn chờ em, vẫn chờ em,
Vẫn chờ, vẫn chờ... đợi em"

(Sưu Tầm)

[Sunny]

Wow!!

"Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo,
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi
Ôi ngát hương thời gian mùi thạch thảo,
Em nhớ cho rằng ta vẫn chờ em.
Vẫn chờ em, vẫn chờ em, vẫn chờ em,
Vẫn chờ, vẫn chờ... đợi em"

Wow Thì ra là vậy,Thạch Thảo sao cũng từa tựa Cúc ha Miss BDC
Thank you Bụi đã share bài hay

[nhocti]

Không hiểu tác giả của bài viết nầy có chút kiến thức nào về "hoa thạch thảo" trong bản nhạc của cố nhạc sĩ Phạm Duy hay không mà viết tùm lum chả ra làm sao cả.
Bài ca "Mùa Thu Chết" là do Phạm Duy cảm tác từ bài thơ L'Adieu của Apollinaire:

J'ai cueilli ce brin de bruyère
L'automne est morte souviens-t'en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps Brin de bruyère
Et souviens-toi que je t'attends

Cho nên mấy cái bông cúc dại nầy không phải là hoa thạch thảo của Phạm Duy trong bài Mùa Thu Chết đâu. Sorry

[Poupi]

Theo bài viết của Bụi và phân tích của nhocti
Thì hoa thạch thảo theo như Bụi đã sưu tầm thì hoa thạch thảo có thể là 1 loài hoa cúc tím như trong hình

Còn hoa bruyère mà bạn nhocti vừa nói trong bài thơ của Apollinaire là loại hoa mọc hoang dại ven lề đường và trong rừng, hoa này đa số dân Âu Châu hay đem trồng ở những nơi nghĩa trang, vì hoa này khg cần chăm sóc nhiều như những loại hoa khác và chịu đựng với thời tiết mùa đông.

Theo Poupi nghĩ ;Nhạc Sĩ Phạm Duy biết hoa này khg gọi là Thạch thảo, nhưng viết ra lời nhạc thì chắc phải tìm ra 1 loài hoa có ở VN, để mọi người có thể nghe và cảm nhận được chăng ????


hoa bruyère


Cũng có người nhầm hoa bruyère là hoa forget me not, nhưng cũng khg cùng 1 loại hoa bruyère mà là loại hoa màu xanh, Poupi cũng quên hoa này tiếng Việt gọi là gì rồi, mà hình như hoa này có tên là Myosotis thì phải

[Poupi]

“Ta đã hái nhành lá cây Thạch Thảo…”



Hoa Thạch Thảo chụp ở Đà Lạt, trên một triền dốc ven đường lên Đại học Đà Lạt

J’ai cueilli ce brin de bruyère
L’automne est morte souviens-t’en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps brin de bruyère
Et souviens-toi que je t’attends

(L’Adieu - Guillaume Apollinaire)

Ta đã hái nhành lá cây thạch thảo
Em nhớ cho, mùa thu đã chết rồi
Chúng ta sẽ không tao phùng đựợc nữa
Mộng trùng lai không có ở trên đời
Hương thời gian mùi thạch thảo bốc hơi
Và nhớ nhé ta đợi chờ em đó …

(Lời vĩnh biệt – Bùi Giáng dịch)

Cứ mỗi lần nhớ Thạch Thảo, tôi lại lẩm nhẩm đôi câu thơ này…

Lần đầu tiên tôi biết đến Thạch Thảo là năm 8 tuổi. Khi đó, cô giáo dạy Văn của tôi vô cùng yêu thích loài hoa này. Tôi bây giờ chẳng nhớ gì về cô cả, cũng chẳng nhớ bài học ngày đó là như thế nào nữa, nhưng tình cảm trìu mến khi cô nhắc về những cành Thạch Thảo mỏng manh mà mãnh liệt, tôi chưa bao giờ quên.

Hoa Thạch Thảo chụp ở Đà Lạt, trên một triền dốc ven đường lên Đại học Đà Lạt

Nhưng đấy chỉ là hình dung về hoa Thạch Thảo. Phải đến năm 10 tuổi, tôi mới thực sự giáp mặt. Năm đó, tôi chuyển nhà, hàng xóm mới là 1 bác gái rất phúc hậu, tôi hay sang nhà bác chơi, thế nên mới có chuyện tôi trầm trồ, ồ à… rồi đâm ra mê mẩn bình hoa nhà bác, là bởi bác luôn cắm 1 bình hoa thật to, chỉ một loại duy nhất: hoa Thạch Thảo. Hồi ấy, ở quê tôi rộ lên cái mốt cắm Thạch Thảo với Hồng Nhung, ngoại trừ bác hàng xóm. Trong vườn nhà bác luôn có 1 bụi Thạch Thảo miên man, mỗi tuần bác lại xén một bó to, cứ thế cắm suốt mùa thu.

Rồi tôi xin một ít cây con về, tự tay trồng những cụm Thạch Thảo đầu tiên. Từ đó, mỗi nơi chốn từng ở lại, tôi đều cố gắng trồng một cụm hoa Thạch Thảo. Giờ trồng Thạch Thảo khó quá, chẳng tìm đâu được loài hoa chưa lai ghép. Tôi vốn chỉ thích Thạch Thảo cánh mỏng, 1 lớp đơn, màu tím nhẹ phớt xanh. Thạch Thảo mới nhiều lớp cánh, tím ngắt, không phải tôi ghét bỏ gì, chỉ là trông nó không còn sự mộc mạc, chân thành xưa kia nữa.

Hoa thạch thảo bây giờ – Hình sưu tầm

Hoa Thạch Thảo hay Hoa Thạch Nam?

Lớn hơn chút nữa, tôi gặp mấy câu thơ Bùi Giáng dịch (trích dẫn bên trên). Lúc này tôi đã tìm hiểu chút ít về loại hoa yêu thích của mình.

Hoa Thạch Thảo (Aster amellus L) thuộc họ Cúc (Asteraceae), hay còn có các tên gọi khác là Cúc Sao, Cúc Cánh Mối. Thạch Thảo mọc thành bụi, nhiều bông với lớp cánh đơn, có 3 màu chính là tím, hồng, trắng, thường nở vào mùa Thu.
Thạch Thảo khá dễ trồng, thường trồng từ cây con nhảy chồi, hoa mọc thành bụi, tuy mỏng mảnh vậy thôi nhưng sức sống rất mãnh liệt. Chỉ cần một chồi cây nhỏ cũng có thể lan thành cả một khoảnh vườn. Mỗi sáng nhìn ngắm vườn Thạch Thảo nhỏ xinh xắn trong sân nhà thuở bé đã trở thành một ký ức lung linh theo tôi suốt nhiều năm tháng. Nhiều khi tôi tự hỏi, có phải bởi Thạch Thảo mà tôi đâm ra mê mẩn hoa cỏ đến thể, để mỗi lần cầm máy lang thang khắp nơi khắp chốn, tôi chỉ chăm chăm thu vào ống kính từng loài hoa lạ quen…


Trở lại với loại hoa này trong bản dịch của Bùi Giáng. Tại sao bruyère lại được dịch là Thạch Thảo, trong khi đó, tên của nó là Aster (t.Anh) hay Astère (t.Pháp)? Đây là một loại hoa khác hay vẫn là Thạch Thảo mà chúng ta đã biết ở trên?




Hoa thạch thảo châu Âu – Hình sưu tầm



Theo những thông tin tôi tìm được thì Thạch Thảo trong bài thơ nổi tiếng này không giống lắm với Thạch Thảo mà ta vẫn quen thấy, đây là loại Thạch Thảo châu Âu, Bruyère (tiếng Pháp) hay Heather (tiếng Anh), hoặc còn gọi là Common Ling hay Briar. Từ điển Sinh Học Anh-Việt và Việt-Anh (Nxb Khoa học và Kỹ thuật) dịch heather là cây Thạch Nam; Trung Quốc gọi là Hồng Phương Bách hay Thạch Nam; Từ điển phổ thông Pháp-Việt gọi là cây Thạch Thảo.





Hoa thạch thảo châu Âu – Hình sưu tầm



Như vậy, có sự khác biệt giữa Thạch Thảo - Bruyère trong bài thơ L’Adieu với Thạch Thảo - Aster amellus L mà ta vẫn thường thấy.


Ý nghĩa của hoa Thạch Thảo



Thực ra xưa giờ tôi thường không chú tâm lắm đến ý nghĩa của loài hoa, vì những ý nghĩa ngày cũng do người ta gán ghép cho nó mà thôi. Có lẽ như thế, loài hoa sẽ có thêm câu chuyện thêu dệt nên nhiều màu sắc hơn chăng? Tôi thì thấy là bản thân mỗi loài hoa đã sở hữu một vẻ đẹp vô phương so sánh rồi! . Chỉ là tùy sở thích cá nhân của từng người mà nó trở nên đẹp hay xấu! “Cái đẹp ở trong mắt của người ngắm nhìn”.


Dù vậy, tôi cũng trích dẫn đôi dòng lượm lặt được ra đây để nếu bạn nào có lỡ yêu thích Thạch Thảo thì đọc cho vui, nhé!
Thạch Thảo màu trắng tượng trưng cho sự che chở, mong mỏi, chờ đợi. Dịch ra thực tế là, nếu chàng trai nào tặng bạn 1 bó Thạch Thảo trắng tức là anh ấy cam kết sẽ che chở bạn suốt đời rồi đấy! (, mơ mộng một tí nào!), còn nếu trong hoàn cảnh sắp đi xa, tức là người kia nguyện sẽ đợi chờ muôn thuở (hoang đường tí nào!)


Thạch Thảo màu hồng tượng trưng cho may mắn. Cá nhân tôi không thích điều này lắm, nó quá chung chung, thì người ta vẫn bảo “đời chẳng màu hồng”, thế tức là cái gì màu hồng mà chả lung linh. (Nên hoa nào màu hồng tôi thấy người ta đều bảo nó có ý nghĩa vui vẻ, tốt đẹp. À, trừ hoa tigon, tôi sẽ nói ở một bài khác)


Thạch Thảo màu tím-xanh tượng trưng cho sự cô đơn, sự hâm mộ thán phục. Ak ak, cái này tôi chịu chẳng hiểu được cô đơn và hâm mộ thán phục có quan hệ gì với nhau. Nhân tiện, tôi cũng không đồng tình, vì thực ra, Thạch Thảo vốn mọc thành bầy, hoa cũng rủ nhau nở thành chùm, chẳng bao giờ lẻ loi, chẳng bao giờ cô độc. Có thể màu xanh-tím luôn mang theo nỗi buồn man mác, nhưng ghép ý nghĩa cô đơn vào e là có phần khiên cưỡng.


Thì tôi nói rồi đó thôi, đọc cho vui mà!
(Tôi phản đối mấy ý nghĩa đó tại tôi quen thói tự do, thích hoa gì tặng hoa nấy, lúc tặng ghi thiếp blah blah, thế là chẳng có ai nhầm nhọt được).